Νομοσχέδιο για την Βία στα Σχολεία

Του Περικλή Βλάχου

Οι εκδηλώσεις βίας μέσα στους σχολικούς χώρους, είναι ένα μεγάλο κοινωνικό πρόβλημα που εντείνεται όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια, και που προκάλεσε ουκ ολίγους πονοκεφάλους στην κυβέρνηση και ειδικά στο Υπουργείο Παιδείας. Πολλά περιστατικά βίας, εκφοβισμού, bullying σημειώθηκαν τα προηγούμενα χρόνια και συνεχίζουν να καταγράφονται, προκαλώντας το σοκ της ευρύτερης κοινής γνώμης, δηλαδή όλων εκείνων που δεν ζουν καθημερινά μέσα στις σχολικές αυλές, τους διαδρόμους και τις αίθουσες των σχολείων. Γιατί στους υπόλοιπους, μαθητές, εκπαιδευτικούς και γονείς, δεν προκαλεί πια ιδιαίτερη έκπληξη κάθε νέα εκδήλωση βίαιης συμπεριφοράς εντός του σχολικού χώρου, που συναντάει τα φώτα της δημοσιότητας. Για αυτούς η σχολική βία είναι η πραγματικότητα που έχουν να αντιμετωπίσουν καθημερινά.

Η κυβέρνηση έστω και τους τελευταίους μήνες της θητείας της, έφερε στη βουλή νομοσχέδιο για την αντιμετώπιση του προβλήματος, όχι χωρίς αντιδράσεις βέβαια. Το νομοσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων “Ζούμε Αρμονικά Μαζί – Σπάμε τη Σιωπή: Ρυθμίσεις για την πρόληψη και αντιμετώπιση της βίας και του εκφοβισμού στα σχολεία και άλλες διατάξεις”, ψηφίστηκε την Τετάρτη 8 Μαρτίου 2023, κατά πλειοψηφία επί της αρχής, των άρθρων και του συνόλου με τις ψήφους της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ.

Νίκη Κεραμέως

Κατά την ομιλία της στην Ολομέλεια της Βουλής η Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως, αναφέρθηκε στις πέντε δεσμίδες δράσεων που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο επισημαίνοντας ότι «αποτελεί μία ακόμη βολή στη μάχη κατά της σιωπής» και οι οποίες συμπληρώνουν ήδη ληφθείσες πρωτοβουλίες των τελευταίων 4 ετών. «Στόχος μας, να δώσουμε φωνή στα παιδιά που έρχονται αντιμέτωπα με το σχολικό εκφοβισμό και την ενδοσχολική βία, να ενδυναμώσουμε τη σχολική κοινότητα, τοποθετώντας νέα όπλα στη φαρέτρα μας κατά των φαινομένων αυτών, να ενισχύσουμε τους εκπαιδευτικούς και τα στελέχη μας που διαδραματίζουν κομβικό ρόλο. Πρόκειται για ένα πρόβλημα που δεν αφορά μόνο το θύμα και το θύτη, αφορά την οικογένεια, αφορά την κοινωνία. Μας αφορά όλους», τόνισε.

Σύμφωνα με την Υπουργό, πρόκειται για ένα σχέδιο νόμου που οικοδομεί επί προηγούμενων δράσεων του Υπουργείου Παιδείας, σε ένα συνεκτικό πλαίσιο ολιστικής προσέγγισης. Μεταξύ άλλων, ο διπλασιασμός ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών (από 1600 το 2019 σε 3200 ψυχολόγους/κοινωνικούς λειτουργούς το 2022), η θεσμοθέτηση του σχολικού Συμβούλου Ζωής σε κάθε σχολική μονάδα δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, οι οριζόντιες επιμορφώσεις εκπαιδευτικών, η ενδυνάμωση υποστηρικτικών φορέων με αύξηση του συνολικού προϋπολογισμού τους κατά 152% από το 2018-2019, η συνεργασία με αρμόδιους φορείς για στοχευμένες παρεμβάσεις στα σχολεία, η ένταξη στη διδασκαλία των παιδιών μας αρχών και αξιών όπως ο σεβασμός, η ανεκτικότητα μέσω των Εργαστηρίων Δεξιοτήτων, καθώς και τα 166 Νέα Προγραμμάτων Σπουδών, τα οποία έχουν ήδη δημοσιευτεί και αυτή τη στιγμή εφαρμόζονται στα Πρότυπα και Πειραματικά σχολεία, τα οποία διαπνέονται από το πνεύμα κατά της βίας και των διακρίσεων.

Τι προβλέπει αυτό το νομοσχέδιο;

• Προστίθενται νέες δομές για την αντιμετώπιση της σχολικής βίας, εμπλουτισμένες επιμορφώσεις εκπαιδευτικών, καθώς και η δημιουργία καινοτόμου ηλεκτρονικής πλατφόρμας για αναφορές περιστατικών ενδοσχολικής βίας ακόμα και σε ανώνυμη βάση.

• Το νομοσχέδιο απαντά σε μια μεγάλη ανάγκη-στοιχεία δείχνουν ότι μεγάλο ποσοστό των θυμάτων σιωπά. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν κατά την επεξεργασία του νομοσχεδίου, ελάχιστο ποσοστό θυμάτων εκφοβισμού απευθύνονται σε ενήλικες – περίπου το 97% των παιδιών εκτιμάται ότι φοβούνται να αναφέρουν περιστατικά σχολικού διαδικτυακού εκφοβισμού στους εκπαιδευτικούς. Για την πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου, δρομολογείται η δημιουργία πλατφόρμας για αναφορές περιστατικών ενδοσχολικής βίας, ανώνυμα ή επώνυμα από μαθητές, αλλά και επώνυμα από γονείς.

• Σε επίπεδο σχολικής μονάδας, ο Διευθυντής μαζί με έναν εκπαιδευτικό ή τον Σύμβουλο Σχολικής Ζωής θα είναι Υπεύθυνοι Αντιμετώπισης της Σχολικής Βίας και Εκφοβισμού. Σε επίπεδο Διεύθυνσης Εκπαίδευσης, συστήνονται τετραμελείς Ομάδες Δράσης στις οποίες συμμετέχουν ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί, ενώ σε κεντρικό επίπεδο συγκροτείται επιτροπή εμπειρογνωμόνων.

• Σε συνέχεια των επιμορφώσεων για θέματα διαχείρισης σχολικής βίας, η κυβέρνηση προχωρά σε ανάπτυξη στοχευμένου επιμορφωτικού υλικού. Άμεσος στόχος η επιμόρφωση των Ομάδων Δράσης και των Υπευθύνων Αντιμετώπισης  της Σχολικής Βίας και Εκφοβισμού και ευρύτερα οι εκπαιδευτικοί.

Χαρά Κεφαλίδου

«Η νομοθετική πρωτοβουλία της Κυβέρνησης είναι επιδερμική»

Η Τομεάρχης Παιδείας του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, κατά η συζήτηση του νομοσχεδίου στην βουλή τόνισε μεταξύ άλλων: «Παρά την κρισιμότητα της κατάστασης – γιατί οι έρευνες δείχνουν ότι ένα στα τρία παιδιά γίνονται θύματα μπούλινγκ (bullying) στο σχολείο – η νομοθετική πρωτοβουλία της Κυβέρνησης είναι επιδερμική και δεν αντιμετωπίζει το θεμελιώδες πρόβλημα της ασφάλειας μέσα στο σχολείο ανάλογα με τη σοβαρότητα αλλά και με το βάθος του… Στα δέκα περίπου άρθρα, που αφορούν το κύριο θέμα του νομοσχεδίου, έρχεται η Κυβέρνηση και προσθέτει πλήθος άσχετων διατάξεων με αιχμή την ατομική αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, αποκαλύπτοντας την πραγματική προτεραιότητα της ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας, δηλαδή, εντυπώσεις και διευθετήσεις της τελευταίας στιγμής ευπρεπώς καμουφλαρισμένες μέσα σε ένα νομοσχέδιο, ίσως και το τελευταίο του Υπουργείου Παιδείας…

Αυτό το νομοσχέδιο ενώ δείχνει να έχει αντιληφθεί την έκταση και το βάθος του προβλήματος του σχολικού εκφοβισμού και μοιάζει να λαμβάνει μέτρα, να παίρνει θέση και πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση της βίας, στην πραγματικότητα είναι άλλο ένα νομοσχέδιο προθέσεων και επικεφαλίδων. Δεν παρεμβαίνει ουσιαστικά στην υλοποίηση μέτρων που θα αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά το πρόβλημα.»

Νίκος Φίλης

Ποια η λογική να συμπεριλαμβάνετε στη σχολική βία τις μαθητικές κινητοποιήσεις;

Ο Τομεάρχης Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ, και πρώην Υπουργός Παιδείας Νίκος Φίλης σημείωσε κατά την ομιλία του στην ολομέλεια της Βουλής για το νομοσχέδιο: «Το νομοσχέδιο αυτό που συμπεριλαμβάνει τις μαθητικές κινητοποιήσεις σε έναν ευρύ ορισμό για τη σχολική βία. Ποια η λογική να συμπεριλαμβάνετε στη σχολική βία τις μαθητικές κινητοποιήσεις; … Το μόνο που στην πραγματικότητα παρεμποδίζει την εκπαιδευτική διαδικασία, είναι η υλικοτεχνική κατάσταση των σχολείων, η έλλειψη διδακτικού προσωπικού, τα χρυσαυγίτικης έμπνευσης σεμινάρια για τους εκπαιδευτικούς, ο εξοβελισμός της καλλιτεχνικής παιδείας και πολλά ακόμα, που προκαλούν και γεννούν τη συλλογική αντίδραση παιδιών και εκπαιδευτικών. Και έρχεται κατόπιν το υπουργείο Παιδείας να δράσει όπως μόνο αυτό ξέρει: κατασταλτικά. Περιλαμβάνοντας πρακτικά στον ορισμό του «μπούλινγκ» τις μαθητικές κινητοποιήσεις!»

Θανάσης Κοκονάς, Πρόεδρος Ομοσπονδίας Γονέων Κεντρικής Μακεδονίας

«Το σχέδιο νόμου αντί να εστιάζει στην πρόληψη, έρχεται «πυροσβεστικά» να αντιμετωπίσει ένα αυξανόμενο κοινωνικό φαινόμενο»

Το SPEAKNEWS μίλησε με τον κ. Θανάση Κοκονά, Πρόεδρο της Ομοπονδίας Γονέων Κεντρικής Μακεδονίας, ζητώντας την άποψη των γονέων πάνω σε αυτό το νομοσχέδιο.

Είναι το νομοσχέδιο ένα θετικό βήμα για την αντιμετώπιση του φαινομένου της βίας στα σχολεία;

Θεωρούμε ότι γι’ άλλη μια φορά η Κυβέρνηση προσπαθεί υποκριτικά να δείξει ότι
δίνει λύση στα υπαρκτά και αυξανόμενα φαινόμενα σχολικού εκφοβισμού και νεανικής
παραβατικότητας που βρίσκουν έκφραση μέσα στα σχολεία, Το παρόν σχέδιο νόμου δεν
απαντά ουσιαστικά σε καμιά από τις αγωνίες και τις ανησυχίες γονιών, μαθητών και
εκπαιδευτικών που εκφράζονται καθημερινά με την έξαρση του φαινομένου.
Με ασαφείς ορισμούς για τον σχολικό εκφοβισμό και τη βία, προσπαθεί να «παντρέψει»
διαφορετικές έννοιες και, αφήνοντας «ανοιχτά παράθυρα» για εμπλοκή ΜΚΟ και κατασταλτικών μηχανισμών, φαινόμενα όλο και πιο έντονα στη σχολική ζωή.
Το νομοσχέδιο ορίζει ως ενδοσχολική βία ακόμα και την παρεμπόδιση της ομαλής
διεξαγωγής των μαθημάτων και τον αποκλεισμό των μαθητών από τη συμμετοχή τους στη
σχολική ζωή, βάζοντας ουσιαστικά στο «κάδρο» τις μαθητικές κινητοποιήσεις, ακόμα και τις
κινητοποιήσεις εκπαιδευτικών και Συλλόγων Γονέων.

Αλήθεια λοιπόν, μήπως αυτή η βία, όπως την ορίζει το ΥΠΑΙΘ, δεν είναι η παρεμπόδιση των μαθητών από τη σχολική ζωή και την ομαλή διεξαγωγή των μαθημάτων όταν:

• Χιλιάδες μαθητές στερούνται εκπαιδευτικούς λόγω της αδιοριστίας;
  ● Χιλιάδες μαθητές κάνουν μάθημα σε ακατάλληλες αίθουσες;
  ● Μαθητές δεν έχουν «παράλληλη στήριξη» λόγω αδιοριστίας;
  ● Μαθητές μένουν εκτός σχολικής ζωής γιατί δεν έχουν προσληφθεί ο σχολικοί νοσηλευτές
  που δικαιούνται, βάση ιατρικής γνωμάτευσης;
  ● Με την πρώτη βροχή και χιόνια τα σχολειά κλείνουν και χιλιάδες μαθητές καλούνται σε
  τηλεκπαίδευση χωρίς να έχουν εξασφαλισμένα μέσα για την τηλεκπαίδευση

Μπορούν αυτά τα νέα μέτρα που εισηγείται το Υπουργείο να αντιμετωπίσουν ουσιαστικά το φαινόμενο;

Το σχέδιο νόμου αντί να εστιάζει στην πρόληψη, έρχεται «πυροσβεστικά» να αντιμετωπίσει ένα αυξανόμενο κοινωνικό φαινόμενο. Το πρόβλημα δεν είναι ότι δεν «έχει σπάσει η σιωπή», στην οποία υποκριτικά στοχεύει η Κυβέρνηση. Το πρόβλημα είναι ότι γιγαντώνεται η βία και ο εκφοβισμός. Οι σχέσεις εμπιστοσύνης μεταξύ της σχολικής κοινότητας δεν χτίζονται με ανώνυμες ή επώνυμες καταγγελίες, αλλά με ένα σχολείο που θα ολοκληρώνει τον μαθητή ως προσωπικότητα και θα διαπαιδαγωγεί με διαφορετικές αξίες από αυτές που προβάλλει ο σημερινός τρόπος ζωής.
Το πρόβλημα δε βρίσκεται κυρίως μέσα στα σχολεία, αλλά στην κοινωνία, που μέρος της είναι και η σχολική κοινότητα. Σε μια κοινωνία που βασίζεται στον ατομισμό, που η βία του ισχυρού είναι συνθετικό της κομμάτι, που χιλιάδες νέοι καθημερινά βλέπουν τα όνειρα τους να ματαιώνονται από τον κοινωνικό αποκλεισμό στη μόρφωση και στη ζωή, είναι αντικειμενικό ένα μέρος αυτών να αντιδρά με βία στη βία που καθημερινά βιώνει.

Σε ποια σημεία διαφωνείτε με το νομοσχέδιο ως Ομοσπονδία Γονέων;

Το ίδιο το σχολείο ως περιεχόμενο έχει διαδοχικά διαμορφωθεί από όλες τις Κυβερνήσεις, ως χώρος που ο μαθητής βιώνει καθημερινά ότι του θέτει εμπόδια στην ολοκλήρωση την προσωπικότητας του. Μαθήματα καλλιτεχνικής και αισθητικής αγωγής μένουν εκτός σχολικού προγράμματος, η φυσική αγωγή υποβαθμίζεται, η θεατρική αγωγή σταμάτα στις πρώτες τάξεις του δημοτικού. Η ολοκληρωμένη μόρφωση αντικαθίσταται σταδιακά από τις αποσπασματικές γνώσεις και την απόκτηση δεξιοτήτων. Ένα σχολείο που «εκπαιδεύει» στον ανταγωνισμό και διαχωρίζει τους μαθητές, μόνο ευχάριστο δεν είναι σήμερα για τους μαθητές. Η οπαδική βία με τους Συνδέσμους Φιλάθλων – στρατούς των ΠΑΕ ομάδων-επιχειρήσεων, συνδράμει στο να γιγαντώνεται η βία μεταξύ των μαθητών. Ο ρατσισμός και η ξενοφοβία ως συνθετικό κομμάτι της σημερινής κοινωνίας, ενισχύει τη βία μεταξύ των μαθητών. Ένα πολυπαραγοντικό κοινωνικό φαινόμενο, όπως της σχολικής βίας και του εκφοβισμού, δε λύνεται με την καταστολή.

Ποιες είναι οι πρωτοβουλίες που θα έπρεπε να παρθούν, αλλά δεν προβλέπονται ακόμη από την κυβέρνηση;

Οι οργανώσεις των γονέων (ΑΣΓΜΕ, Ομοσπονδίες, Ενώσεις και Σύλλογοι Γονέων) που ζούμε την καθημερινότητα του σχολείου και την αγωνία μαθητών και εκπαιδευτικών, διεκδικούμε:

• Πρόληψη αποκλειστικά από κοινωνικούς επιστήμονες των Κέντρων Πρόληψης και των
  Δήμων. Καμία εμπλοκή ΜΚΟ και ιδιωτών σε προγράμματα πρόληψης στα σχολεία.
  ● Μαζικούς μόνιμους διορισμούς κοινωνικών επιστημόνων με οργανικές θέσεις σε κάθε
  σχολική μονάδα για να στηρίζουν τη σχολική ζωή.
  ● Μαζικούς μόνιμους διορισμούς εκπαιδευτικών, ώστε να χτίζεται σταθερή παιδαγωγική
  σχέση μαθητή- εκπαιδευτικού.
  ● Κανένας μαθητής αποκλεισμένος από «παράλληλη στήριξη» και σχολικό νοσηλευτή.
  ● Σχολεία προσβάσιμα για κάθε μαθητή – εκπαιδευτικό- γονέα που είναι ΑμεΑ.
  ● Δημιουργία Σχολών Γονέων σε κάθε σχολείο με ευθύνη των Δήμων, μέσα από μαζικούς
  διορισμούς κοινωνικών επιστημόνων στους ΟΤΑ.
  ● Αναβάθμιση στο σχολικό πρόγραμμα όλων των καλλιτεχνικών μαθημάτων και της φυσικής αγωγής σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης.
  ● Σύγχρονα ασφαλή σχολικά κτίρια.
  ● Ενίσχυση των «εξωταξικών δραστηριοτήτων» σε κάθε σχολείο με ομάδες θεατρικές,
  αθλητικές, μουσικές, περιβαλλοντικές, που θα ενισχύουν τις σχέσεις μέσα στη σχολική
  κοινότητα.
  Οι ίδιοι οι γονείς με τη δράση μας μέσα από τους Συλλόγους Γονέων δίνουμε το μήνυμα στα παιδιά μας,
  ● ότι η συλλογική δράση είναι αυτή που εξυψώνει τα ατομικά χαρακτηριστικά της
  προσωπικότητας,
  ● ότι «μάγκας» είναι αυτός που μάχεται υπέρ όλων των αδυνάτων και όχι αυτός που καταπατά τον αδύναμο.

Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ