Τέσσερις ποιήτριες της Θεσσαλονίκης μιλάνε στο SPEAKNEWS με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης
ΒΙΚΤΩΡΙΑ ΚΑΠΛΑΝΗ
Ποια είναι η γνώμη σας για τη σύγχρονη ποίηση;
Ευρύ πολύμορφο και πολυπρισματικό το τοπίο της σύγχρονης ποίησης, το οποίο τροφοδοτείται με τις δημιουργίες παλαιότερων και νέων ποιητών, πρωτίστως μέσω των έντυπων εκδόσεων αλλά την τελευταία εικοσαετία και μέσω του διαδικτύου. Δύσκολα μπορούμε να περιγράψουμε το σύγχρονο ποιητικό πεδίο και να έχουμε μια ικανοποιητική εποπτεία του. Το βέβαιο είναι πως η ποίηση είναι ενεργή και σε πλήρη εγρήγορση επιχειρεί διαρκώς να επαναπροσδιορίζει την ύπαρξή της. Δεν επαναπαύεται, δεν παγιώνεται, ρέει και μετασχηματίζεται, δεν δεσμεύεται, δεν συμμορφώνεται σε προκαθορισμένες αρχές. Γλωσσικοί πειραματισμοί, συνομιλία με τη φιλοσοφία, την ιστορία, την πολιτική θεωρία, τις άλλες τέχνες, αξιοποίηση των δυνατοτήτων της τεχνολογίας, υπαρξιακές αναζητήσεις, μεταφυσικές ανησυχίες, πολιτικοί προβληματισμοί, το ζήτημα της έμφυλης ταυτότητας, όλα χωρούν, όλα συνυπάρχουν στο πεδίο της σύγχρονης ποίησης. Συνομιλία αλλά και ρήξη με την παράδοση, ρευστότητα και άρνηση παγιωμένων σχημάτων και αισθητικών αξιών, θραύσματα λόγου και ενιαίες συνθέσεις επιχειρούν να εκφράσουν τις αγωνίες και τα ερωτήματα του καιρού μας.
Η σημερινή εποχή προωθεί την ποίηση;
Στις αρχές της δεκαετίας του 60 και τα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης η ποίηση είχε μια σχετική δημοφιλία, χάρη στους συνθέτες που μετέτρεψαν σημαντικά ποιητικά έργα σε τραγούδια. Η εποχή σήμερα προωθεί πρωτίστως τα προϊόντα της μαζικής κουλτούρας, τα κερδοφόρα και ανταγωνιστικά. Τα ποιητικά έργα δεν συμπεριλαμβάνονται σ’ αυτή την κατηγορία. Ωστόσο σε δύσκολες, μεταιχμιακές εποχές, όπως η τωρινή, όπου υπάρχει μια γενικότερη σύγχυση ιδεών και αξιών και ο κόσμος, όπως τον γνωρίζαμε, έχει αρχίσει να ξεθωριάζει, οι άνθρωποι έχουμε ανάγκη την ποίηση. Οι στίχοι είναι ένα όχημα που μας μεταφέρει στον εσωτερικό μας κόσμο, εκεί που υπάρχει ένα υλικό λησμονημένο, δυναμικό, δημιουργικό, ικανό, αν ενεργοποιηθεί, να προκαλέσει επαναστάσεις και ανατροπές πρωτίστως στην καθημερινότητά μας. Απειλεί να μας ξεβολέψει, καθώς γκρεμίζει ψευδαισθήσεις, ξηλώνει παγιωμένες πεποιθήσεις, ενεργοποιεί την ατομική ευθύνη για την ζωή μας. Εκεί αρχίζουν τα δύσκολα, ο νόμος της αδράνειας προτάσσει τον φόβο και η ποίηση μένει πάλι μακριά μας.
Τι είναι εκείνο που σας κεντρίζει περισσότερο και γίνεται ποίηση;
Όσο μεγαλώνω, η ζωή γίνεται πιο αινιγματική, ένα ανοιχτό πεδίο που με καλεί να το εξερευνήσω με μεγαλύτερη εγρήγορση. Η δημιουργία κρύβει εκπλήξεις και πολλά γοητευτικά κι άλλο τόσο τρομακτικά μυστικά. Αχαρτογράφητη η εποχή μας ξεγλιστρά, μετακινείται, μεταλλάσσεται κι η ποίηση υπάρχει για να μας κρατά έξω από τον ύπνο.
Η Βικτωρία Καπλάνη γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Νεοελληνική Φιλολογία στο Α.Π.Θ. και εργάστηκε στη Μέση Εκπαίδευση. Έχει μεταφράσει δοκίμια των Randall JaiTell και Tzvetan Todorov και ποιήματα των Elizabeth Bishop, Marianne Moore, Carol Ann Dufly, Susan Howe, Paul Auster, τα οποία δημοσιεύτηκαν σε τεύχη του περιοδικού Ποίηση. Μετέφρασε ακόμα λαϊκά παραμύθια των Εβρίδων και κείμενα για την τζαζ. Κριτικά σημειώματα της έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες και λογοτεχνικά περιοδικά.
Οι συλλογές της “Η άγνωστη φίλη” και “Μεταίχμιο” ήταν στη μικρή λίστα υποψηφίων βιβλίων ΠΟΙΗΣΗΣ του περιοδικού Αναγνώστης για τα Λογοτεχνικά Βραβεία 2016 και 2022 αντίστοιχα.
Ασχολείται παράλληλα με το τραγούδι και την οργάνωση μουσικών παραστάσεων που συνδυάζουν την ποίηση με τη μουσική.
ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ
Ήχοι Απόηχοι, (Γαβριηλίδης 2007)
Λευκές Συνομιλίες (Γαβριηλίδης 2010)
Σημείο Φυγής (Γαβριηλίδης 2013)
Η άγνωστη φίλη (Γαβριηλίδης 2015)
Μεταίχμιο (Γράφημα 2021)
ΕΛΣΑ ΚΟΡΝΕΤΗ
Ποια είναι η γνώμη σας για τη σύγχρονη ποίηση;
Κατά τη γνώμη μου η σύγχρονη ποίηση κάνει άριστα τη δουλειά της και εξυπηρετεί άριστα τον σκοπό της σαν ένας τύπος καλλιτεχνικής υπενθύμισης γι’ αυτό που χάνεται σε κάθε μικρόψυχο καιρό. Κι αυτό που χάνεται είναι η ανθρωπιά και η συνείδηση του κόσμου. Αν ο άνθρωπος δεν επιστρέψει στον άνθρωπο τότε η κοινωνία αυτή είναι καταδικασμένη στην βαρβαρότητα, στην αποξένωση, στην αποκτήνωση, στη χυδαιότητα.
Η σύγχρονη ποίηση κοινωνεί την ανάγκη για μια ανθρωποκεντρική εποχή κι αυτό είναι σπουδαίο. Η ποιητική φωνή είναι τόσο αναγκαία όσο και η μουσική. Είναι ο πιο ειρηνικός, έντιμος και πολιτισμένος «ήχος» για την αφύπνιση της ανθρώπινης συνείδησης. Ένα πελώριο μάτι γίνεται ο σύγχρονος ποιητής/ η σύγχρονη ποιήτρια, ένα πελώριο μάτι που όλα τα βλέπει και όλα τα παρατηρεί. Ένα θηριώδες αυτί που όλα τα ακούει, όλα τα αφουγκράζεται και στη συνέχεια τα καταθέτει στο χαρτί.
Η σημερινή εποχή προωθεί την ποίηση;
Όσο ο άνθρωπος θα επιθυμεί διακαώς καινούργιες εικόνες, νέους τρόπους δημιουργίας της πραγματικότητας, όσο θα αναζητεί την εφευρετικότητα, μια μεταφυσική ελαφρότητα που θα τον ανυψώσει, όσο ο άνθρωπος θα παραμένει φύση ανήσυχη που δεν θέλει να πλήττει, ένας αποκλειστικά επιπόλαιος, ηδονιστικός τρόπος προσέγγισης δεν του ταιριάζει. Με την κάθε τέχνη που αποπειράται να παράγει κανείς, προσδιορίζει τον χώρο, τον εαυτό, το Εγώ. Και τότε η διαβόητη ωμότητα των πραγμάτων οδηγεί στην αξία των πραγμάτων. Στη σημερινή εποχή ο επαναπροσδιορισμός της αξίας των πραγμάτων κρίνεται πιο επιτακτικός από ποτέ, και σ’ αυτό βρίσκει αρωγό την Ποίηση. Σήμερα ζούμε κατ’ εξοχήν στην εποχή της αποσυναρμολόγησης, μια εποχή δυστοπική που όμως ευνοεί την ‘ανθοφορία’ της Ποίησης μέσα από τα συχνά δυσδιάκριτα όρια του Καλού και του Κακού, μέσα από την ανατροπή των βεβαιοτήτων. Με αφετηρία της την υπαρξιακή μοναξιά η σημερινή εποχή προωθεί την Ποίηση όχι για τους καλούς και τους κακούς, αλλά για τους αδύναμους και τους φθαρτούς.
Τι είναι εκείνο που σας κεντρίζει περισσότερο και γίνεται ποίηση;
Η παρουσία και η απουσία της ομορφιάς και του έρωτα, το σωστό και το λάθος, το ηθικό και το ανήθικο, το αληθινό και το ψεύτικο, η τάξη και η αταξία, η αίσθηση και η ψευδαίσθηση, γιατί έχουν όλα τους το ίδιο καταστροφικό αποτέλεσμα. Η ύπαρξη και η μη ύπαρξη διαλύονται μέσα από την ίδια διαδικασία, αυτήν της αποδόμησης. Για την πολυπόθητη κατάκτηση της αρμονίας με το σύμπαν που με περιβάλλει, διεκδικώ μια συνθηκολόγηση με τον εαυτό. Τότε όλα πάλι γίνονται πιθανά. Αλλά για να συναρμολογηθούν οι σχέσεις με τον εαυτό, τους άλλους, τη φύση, τα πράγματα, όλα πρέπει πρώτα να αποσυναρμολογηθούν. Μια τρισδιάστατη εσωτερική εμπειρία τροφοδοτεί την καρδιά, το πνεύμα και την ψυχή. Μια ψυχική ακροβασία που μεταβολίζεται σε ποίηση. Το ψυχικό μεγαλείο που μου δίνει η θέαση του κόσμου σ’ ένα λεπτό ονειροπόλησης κι η Ποίηση γίνεται για μένα αυτό που βρίσκεται πιο κοντά από ο,τιδήποτε άλλο στο μυστικό του Θεού
Γεννήθηκε στο Μόναχο και ζει στη Θεσσαλονίκη. Συνεργάζεται τακτικά με γνωστά λογοτεχνικά περιοδικά, όπου δημοσιεύει δοκίμια, βιβλιοκρισίες, μεταφράσεις και άλλα κείμενα. Ήταν δύο φορές υποψήφια για το Κρατικό Βραβείο Ποίησης. Ποιήματά της έχουν περιληφθεί σe ελληνικές και ξένες ανθολογίες και έχουν μεταφραστεί σέ 10 ευρωπαϊκές γλώσσες και στα κινεζικά. Έχει πάρει μέρος σέ Λογοτεχνικά Φεστιβάλ της Ελλάδας και του Εξωτερικού κι έχει προσκληθεί για την παρουσίαση τού ποιητικού έργου της σέ Τμήματα Νεοελληνικών Σπουδών Πανεπιστημίων τής Ευρώπης και των ΗΠΑ. Έχει οργανώσει στην Ελλάδα poetry slams κι έχει εμπνευστεί και ολοκληρώσει επιτυχημένες ποιητικές παραστάσεις.
ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ
ΠΟΙΗΣΗ
Στη σπείρα τού κοχλία, εκδ. Μαλλιαρής, 2007
Η αιώνια κουτσουλιά, εκδ. Γαβριηλίδης, 2007
Ένα μπουκέτο ψαροκόκαλα, εκδ. Γαβριηλίδης, 2009
Κονσέρβα Μαργαριτάρι, εκδ. Γαβριηλίδης, 2011
Ο λαίμαργος αυτοκράτορας κι ένα ασήμαντο πουλί, εκδ. Σαιξπηρικόν, 2012
Ο επαναστατικός κύριος Γκιούλιβερ, εκδ. Σαιξπηρικόν, 2013
Κανονικοί άνθρωποι με λοφίο και μια παρδαλή ούρα, εκδ. Γαβριηλίδης, 2014
Αγγελόπτερα, εκδ. Μελάνι, 2016
Eine halbe Frau, Gedichte, Grossenwahn Verlag, Germany, 2017
Ξύλινη Μύτη Τορνευτή, εκδ. Σαιξπηρικόν, 2021
Ο ήρωας πέφτει, Οι εκδόσεις των φίλων, 2021
ΠΕΖΟΓΡΑΦΙΑ
Το νησί πάνω στο ψάρι κι άλλες ευφάνταστες ιστορίες, εκδ. Μελάνι, 2020
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Homero Aridjis, Έλσα Κορνέτη και Γιώργος Ρούβαλης, Ηλιακά καί άλλα ποιήματα, εκδ. Κοινωνία των Δεκάτων, 2011
Alda Merini, Ή θεϊκή μανία, εκδ. Ρώμη, 2020
ΔΟΚΙΜΙΟ
Ημερολόγιο Φιλοσοφικής ‘Ήττας, εκδ. Κουκούτσι 2013
ΕΥΤΥΧΙΑ – ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΛΟΥΚΙΔΟΥ
Ποια είναι η γνώμη σας για τη σύγχρονη ποίηση;
Υπάρχει πληθώρα ποιητικής παραγωγής που συνιστά ένα μωσαϊκό πολυπρισματικότητας. Η σύγχρονη ποίηση πειραματίζεται και προτείνει, ενώ κάποιες φορές αγωνίζεται να ακουστεί χωρίς απαραίτητα πάντοτε να μιλά, την ίδια στιγμή που συγκινεί με την απλότητα των σιωπών της. Ωστόσο διαπιστώνω και μια απουσία γνωστικού υπόβαθρου με την έννοια της σχέσης με την παράδοση και τη μελέτη της ποίησης στη διαχρονία της. Γράφεται πάντως πολύ καλή ποίηση και στην Ελλάδα και στην Κύπρο.
Η σημερινή εποχή προωθεί την ποίηση;
Είναι τόσο αντιποιητική που λειτουργεί ως το πλέον βοηθητικό συστατικό για την προώθηση της ποίησης, αν σκεφτεί κανείς ότι το μη γενόμενο μας αναγκάζει να εστιάσουμε στο έλλειμμα, με αποτέλεσμα να συγκεντρώνεται η σκέψη στην αναζήτηση διεξόδου. Η φαντασία σε συνδυασμό με τη γλώσσα που μπορεί και να υμνεί και να καταγγέλλει και να φοβάται και να ελπίζει στήνουν το απαιτούμενο σκηνικό για να αναλάβει τα ηνία της εξουσίας μια σκέψη εμπλουτισμένη από ελευθερία, ανατρεπτικότητα και τρυφερό βλέμμα στην ύπαρξη
Τι είναι εκείνο που σας κεντρίζει περισσότερο και γίνεται ποίηση;
Συνήθως με κεντρίζει το ελάχιστο και το αγνοημένο, το παρεξηγημένο. Εκείνο που υπομονετικά περιμένει να βρεθεί κάποιος να το κοιτάξει για να του χαρίσει μια δεύτερη ζωή. Δεν με αφήνει σε καμία περίπτωση ανεπηρέαστη η εποχή και οι γκρεμοί της όπως δεν αγνοώ και τις ποικίλες προσπάθειες του άγνωστου να μας επισκεφθεί ως λύση στο αίνιγμα που μας έχει βάλει να λύσουμε ο Λόγος.
Η Ευτυχία – Αλεξάνδρα Λουκίδου γεννήθηκε στο Μόναχο, κατάγεται από την Κωνσταντινούπολη και ζει στη Θεσσαλονίκη, όπου σπούδασε στη Φιλοσοφική σχολή του Α.Π.Θ. Διδάσκει δημιουργική γραφή στη Θεσσαλονίκη και στην Κύπρο. Παράλληλα με την ποίηση ασχολείται με το δοκίμιο, με δημοσιεύσεις σε διάφορα λογοτεχνικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους.
Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ιταλικά, ισπανικά, αλβανικά, βουλγαρικά και περιέχονται σε ελληνικές και ξένες ανθολογίες.
ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ
ΠΟΙΗΣΗ
(2022) Ο θυρωρός των ημερών, (Κέδρος)
(2017) Αφόρετα θαύματα, (Κέδρος)
(2012) Το επιδόρπιο, (Κέδρος (Υποψήφιο για Κρατικό Βραβείο.)
(2008) Όροφος μείον ένα, (Εκδόσεις Καστανιώτη)
(2004) Ν’ ανθίζουμε ως το τίποτα, (Εκδόσεις Καστανιώτη)
(1999) Εν τη ρύμη του νόστου, (Αρμός)
(1993) Το τρίπτυχο του φέγγους, (Ιδιωτική Έκδοση)
(1986) Λυπημένες μαργαρίτες, (Εγνατία)
ΔΟΚΙΜΙΑ
(2020) (Στους κήπους μιας λέξης (Ρώμη) [Δοκίμια για τη ποίηση]
(2015) Πέραν της γραφής, (Κέδρος) [23 δοκίμια αναφερόμενα στο έργο ισάριθμων ποιητών]
(2012) Συρραπτική του προσώπου, (Νέος Αστρολάβος / Ευθύνη) [Επίσκεψη στην ποίηση του Ορέστη Αλεξάκη]
(2004)Εν αναμονή (Συμμετοχή στον συλλογικό τόμο «Ακροατής Οριζόντων Προσεγγίσεις στην ποίηση του Ορέστη Αλεξάκη»), Γαβριηλίδης
ΕΛΕΝΗ ΣΑΚΚΑ
Ποια είναι η γνώμη σας για τη σύγχρονη ποίηση;
Θεωρώ ότι η σύγχρονη ποίηση αφομοιώνοντας τα ποικίλα λογοτεχνικά ρεύματα του ρεαλισμού, του συμβολισμού, του υπερρεαλισμού που κυριάρχησαν στο παρελθόν, υπερβαίνει εκφραστικά, λεκτικά, λογοτεχνικά στερεότυπα, αναδημιουργεί νέες μορφές, ξεπερνά τα στατικά όρια των ρευμάτων και ενσωματώνει δημιουργικά αντιθέσεις και ιδιαιτερότητες, συνθέτοντας μια νέα οργανικά ποιητική πραγματικότητα, που συνδιαλέγεται με τον κάθε αναγνώστη μοναδικά και ανεπανάληπτα αλλά και με την κοινωνία. Ιδιαίτερα αφαιρετική με φαινομενικά ασύνδετες εικόνες και εμμονή στη λεπτομέρεια, οι λέξεις, μας υποβάλλουν μέσω της σύγχρονης ποίησης όχι απλά τις εντυπώσεις των αισθήσεων και τα πιο ακαθόριστα συναισθήματα των ποιητών αλλά κυρίως την διερεύνηση των συνθηκών και των βαθύτερων αιτιών που διέπουν την συμπεριφορά του ατόμου σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο καθώς και την αντιστασιακή πορεία του απέναντι στην κρίσιμη καμπή της ιστορικής πραγματικότητας. Αξίζει επίσης να τονισθεί το γεγονός ότι λόγω των πολλαπλών ερεθισμάτων υφίσταται έκρηξη ποιητικών και γενικότερα λογοτεχνικών εκδόσεων, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι η ποιότητα της γραφής είναι επάξια του ορθού ποιητικού λόγου.
Η σημερινή εποχή προωθεί την ποίηση;
Η σχέση της λογοτεχνίας και ειδικότερα της ποίησης με τη σύγχρονή της εποχή είναι αλληλένδετη και αλληλοεξαρτώμενη καθώς γεννιέται μέσα στο συγκεκριμένο ιστορικο-κοινωνικο-πολιτικό πλαίσιο. Σε μια εποχή παρακμής όπου η κρίση είναι έκδηλη σε όλες της εκφάνσεις του πολιτισμού της με έντονα στοιχεία κοινωνικής παθογένειας, εκμηδένιση της ανθρώπινης προσωπικότητας, έντονες οικονομικές ανισότητες, έλλειψη ανθρωπιστικής παιδείας, η ποίηση ως φιλοσοφικός στοχασμός εκλαμβάνει τα ερεθίσματά της από τη σύγχρονη εποχή και καταδεικνύει τους παράγοντες και τις προυποθέσεις εκείνες που συνηγορούν στο να δράσει το ποιητικό υποκείμενο με συγκεκριμένο τρόπο προσπαθώντας να προβάλλει την αναγκαιότητα αλλαγής της κοινωνικής κατάστασης .Άρα η σημερινή εποχή προωθεί ερήμην της μέσα απ’ την παθογένειά της, την ανάπτυξη της ποίησης ως έναυσμα γραφής, έστω κι αν δεν της δίνει την πρέπουσα αξία καθώς οι ανθρωπιστικές σπουδές θεωρούνται παραγκωνισμένες διότι δεν συμβάλλουν στην υλική ευμάρεια.
Τι είναι εκείνο που σας κεντρίζει περισσότερο και γίνεται ποίηση;
Τα ερεθίσματα που μπορούν να κινητοποιήσουν μια έμπνευση μπορεί να είναι συναίσθημα από εικόνες της σύγχρονης πραγματικότητας, ήχος, λυγμός χαράς ή πόνου, άγγιγμα , βλέμματα. Ακόμη και το πιο απλό φαινομενικά ερέθισμα μπορεί να ανασύρει συνειρμικά από τη μνήμη συναισθήματα και το ποίημα ν’ αρχίσει να απελευθερώνεται…Έστω όμως κι αν η αρχική έμπνευση του ποιήματος είναι από καταστάσεις της πραγματικότητας, σ’ αυτή συσσωρεύονται διηγήσεις, εμπειρίες, ήχοι παρελθόντος χρόνου, γεγονότα υπαρκτά ή ανύπαρκτα. Πρόσωπα που συνδιαλέγονται μαζί μου ενώ έχουν φύγει ή άλλα πρόσωπα που συναντήθηκαν οι ματιές μας σε κάποιο σταυροδρόμι. Σε όλα όμως νομίζω ότι διαφαίνεται η αγωνία του ανθρώπου να διατηρηθεί ακέραιος και αλώβητος απέναντι στην αλήθεια του, να αποδεχθεί τη φθαρτότητα της ύλης με τα λάθη και τα πάθη καθώς και να σταθεί στοχαστικά μπροστά στα καίρια ερωτήματα της ανθρώπινης ύπαρξης αλλά και στα ερωτήματα που η ίδια η κοινωνία θέτει μέσα από τις συνθήκες της.
Η Ελένη Σακκά γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε Θεολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, εργάστηκε στον ιδιωτικό τομέα και εθελοντικά σε κοινωνικό φροντιστήριο διδάσκοντας Αρχαία.
Ασχολείται ερασιτεχνικά με το θέατρο. Ποιήματα της έχουν δημοσιευτεί σε ηλεκτρονικά και έντυπα λογοτεχνικά περιοδικά.
Έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές:
Άφθαρτη ετικέτα (Το Σκαθάρι 2021)
Χρώματα Ελλιπή (Το Σκαθάρι 2022)
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
