Σε «debate» για την κλιματική κρίση που πραγματοποίησε το «news24/7», στο πλαίσιο του project που εκπονεί το Eteron – Ινστιτούτο για την Έρευνα & την Κοινωνική Αλλαγή με τίτλο «Κλιματική Κρίση & Εκλογές», συμμετέχει ο τομεάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας και βουλευτής Β’ Θεσσαλονίκης, Σωκράτης Φάμελλος, μαζί με τον Παναγιώτη Δημόπουλο (Γραμματέα Τομέα Περιβάλλοντος) και Χάρη Δούκα (Γραμματέα Τομέα Ενέργειας) από το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, τον Αντώνη Ραλλάτο από το ΚΚΕ (Υπεύθυνο του Τμήματος Περιβάλλοντος της ΚΕ) και τον Γιάννη Χαραλαμπάκη από το ΜέΡΑ25 (Συντονιστή τομέα Προστασίας Περιβάλλοντος και Δημόσιου Χώρου, υποψήφιο βουλευτής Α΄ Πειραιά).
Απαντά σε τρεις (3) ερωτήσεις του δημοσιογράφου, Χρήστου Μπαρούνη, για την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων, για την πράσινη μετάβαση σε σχέση με το παραγωγικο μοντέλο της χώρας, καθώς και για τη θωράκιση έναντι των φυσικών καταστροφών όπως πλημμύρες, πυρκαγιές και ξηρασίες.
Για την εξοικονόμηση ενέργειας σχολιάζει πως τα τελευταία τέσσερα χρόνια, τα προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων και βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης είτε αντιμετωπίζουν σοβαρότατα ζητήματα, είτε έχουν παγώσει. Η χώρα χάνει πολύτιμο χρόνο και πόρους και ακυρώνεται η συνολική προσπάθεια εξοικονόμησης ενέργειας.
Σημειώνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στο πρόγραμμά του θέτει σε προτεραιότητα την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων και την εξοικονόμηση ενέργειας. «η δέσμευσή μας περιλαμβάνει σύγχρονα ψηφιακά εργαλεία και χρηματοδότηση 1,5 δισ. ευρώ το χρόνο με ανακατεύθυνση και των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Σε ανοικτή πλατφόρμα υποβολής αιτήσεων, με προτεραιότητα την ενίσχυση των πιο ευάλωτων νοικοκυριών και των περιοχών με δυσμενέστερες καιρικές συνθήκες. Στόχος είναι να διευκολύνουμε τον προγραμματισμό και την ταχύτητα υλοποίησης προκειμένου να μην αντιμετωπίζουν πρόβλημα ούτε οι πολίτες, ούτε οι προμηθευτές, ούτε οι μηχανικοί/τεχνικοί».
Για την πράσινη μετάβαση τονίζει ότι, εφόσον σχεδιαστεί σωστά και είναι συμπεριληπτική προς όλη την κοινωνία και τους παραγωγικούς φορείς, θα είναι η μεγάλη ευκαιρία της χώρας για παραγωγική ανασυγκρότηση, γιατί η αποτελεσματικότητά της σημαίνει συνολική αλλαγή του παραγωγικού και καταναλωτικού μας προτύπου. «Εφόσον αναγνωρίζουμε ότι δεν θέλουμε μια ευκαιριακή ανάπτυξη, βασισμένη στο real estate και στη μονοκαλλιέργεια του τουρισμού προς όφελος λίγων, γίνεται σαφές ότι πρέπει να προχωρήσουμε σε μεγάλες μεταρρυθμίσεις σε όλους τους τομείς, με επίκεντρο την ανάπτυξη καινοτομίας, την εφαρμογή νέων τεχνολογιών και τη στροφή στην παραγωγή πράσινων και βιώσιμων προϊόντων».
Προσθέτει ότι επί κυβέρνησης κ. Μητσοτάκη η πράσινη μετάβαση στερείται σχεδίου και περιορίζεται σε εξαγγελίες με σκοπό την επικοινωνιακή εκμετάλλευση ενώ οι χρηματοδοτήσεις που διαθέτει η χώρα για να στηρίξει τον πράσινο μετασχηματισμό δίνονται κυρίως προς όφελος λίγων: «Έτσι η πράσινη μετάβαση, αντί να στηρίζει το σύνολο των παραγωγικών δραστηριοτήτων και την ανασυγκρότησή τους, γίνεται ένα ακόμη εργαλείο διεύρυνσης των ανισοτήτων, τόσο σε περιφερειακό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο».
Ο Σ.Φάμελλος δηλώνει τέλος, πως η κλιματική κρίση αναδεικνύει το έλλειμμα σχεδιασμού και τις ελλιπείς υποδομές της χώρας μας σε όλα τα επίπεδα: στην πρόληψη πυρκαγιών και πλημμυρών, στην έλλειψη έργων εξοικονόμησης και ορθολογικής διαχείρισης νερού ιδίως στον αγροτικό τομέα, στην αντιμετώπιση κινδύνων πλημμύρας, αλλά και στο χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό, ο οποίος, με τον τρόπο που έχει υλοποιηθεί διαχρονικά, αυξάνει την τρωτότητα και των υποδομών και των κοινωνικών και οικονομικών λειτουργιών και δραστηριοτήτων.
Επισημαίνει πως τα προβλήματα αυξήθηκαν τα τελευταία τέσσερα (4) χρόνια και ο σχεδιασμός και η πρόληψη δεν προχώρησαν και πως πρέπει να καλυφθεί τάχιστα το κενό που έχει δημιουργηθεί στο σχεδιασμό και σε επίπεδο εργαλείων και υποδομών. Με την άμεση ολοκλήρωση των Περιφερειακών Σχεδίων για την προσαρμογή στην κλιματική κρίση, με τη 2η Αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμού (ΣΔΛΑΠ) και την 1η Αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας, τα οποία έχουν ήδη καθυστερήσει και ως ευρωπαϊκή υποχρέωση της χώρας (από το 2021) και την ενεργοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής για τα Δάση και του Σχεδίου Δράσης για την πρόληψη δασικών πυρκαγιών, τα οποία μπήκαν στο «ψυγείο» τα τελευταία τέσσερα χρόνια.
Ακολουθούν οι πλήρεις απαντήσεις του Σ.Φάμελλου:
- Πώς η Ελλάδα θα καταφέρει να ανεβάσει ρυθμούς στην ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων και να πιάσει τους στόχους, στους οποίους έχει μείνει ιδιαίτερα πίσω;
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, σχεδόν το 67% των κτιρίων κατοικιών στην Ελλάδα ανήκει στις χαμηλότερες ενεργειακές κλάσεις όπως και το 88% των κτιρίων γραφείων.
Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, κάλυψε εκκρεμότητες προγραμμάτων ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ των προηγούμενων κυβερνήσεων και με το πρόγραμμα ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ ΙΙ του 2018 και ξέφυγε από τη λογική του υποχρεωτικού τραπεζικού δανεισμού. Εξασφάλισε ακόμη τη διαφάνεια, καθώς και τη γρήγορη υλοποίηση και εκταμίευση των χρηματοδοτήσεων. Έτσι, στον 1ο κύκλο του προγράμματος (Σεπτέμβριος 2018-2019) ,εντάχθηκαν και υλοποιήθηκαν παρεμβάσεις 53,000 δικαιούχων, ενώ η συνολική απορρόφηση ξεπέρασε τα 500 εκατ. ευρώ.
Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, τα προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης κτιρίων και βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης είτε αντιμετωπίζουν σοβαρότατα ζητήματα, είτε έχουν παγώσει. Η χώρα χάνει πολύτιμο χρόνο και πόρους και ακυρώνεται η συνολική προσπάθεια εξοικονόμησης ενέργειας.
Στο «Εξοικονομώ-Αυτονομώ» του 2020 υπήρξε σπατάλη χρημάτων και υπερκοστολόγηση παρεμβάσεων ενώ ακόμη και σήμερα, ένας μεγάλος αριθμός αιτήσεων παραμένει απλήρωτος.
Στο «Εξοικονομώ 2021» υπάρχουν σημαντικές καθυστερήσεις εδώ και 2 έτη και μεγάλο ποσοστό αδυναμίας υλοποίησης από τους δικαιούχους, λόγω και των ανατιμήσεων των υλικών.
Το Πρόγραμμα ΗΛΕΚΤΡΑ της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ για την ενεργειακή αλλά και η συνολική αναβάθμιση των δημοσίων κτιρίων πάγωσε για τρία χρόνια ενώ και το Εξοικονομώ στην Επιχειρηματικότητα έγινε προεκλογική εξαγγελία.
Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ στο πρόγραμμά του θέτει σε προτεραιότητα την ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων και την εξοικονόμηση ενέργειας. Αυτό αφορά τόσο την ενεργειακή αναβάθμιση των δημοσίων κτιρίων όσο και των κατοικιών αλλά και ένα ευρύ πρόγραμμα ενεργειακής καινοτομίας και εξοικονόμησης στην ελληνική επιχειρηματικότητα (τουρισμός, βιομηχανία-βιοτεχνία, γενική επιχειρηματικότητα και εμπόριο). Η δέσμευσή μας περιλαμβάνει σύγχρονα ψηφιακά εργαλεία και χρηματοδότηση 1,5 δισ. ευρώ το χρόνο με ανακατεύθυνση και των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Σε ανοικτή πλατφόρμα υποβολής αιτήσεων, με προτεραιότητα την ενίσχυση των πιο ευάλωτων νοικοκυριών και των περιοχών με δυσμενέστερες καιρικές συνθήκες. Στόχος είναι να διευκολύνουμε τον προγραμματισμό υλοποίησης για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, και να έχουμε γρήγορη υλοποίηση των έργων και απορρόφηση της χρηματοδότησης προκειμένου να μην αντιμετωπίζουν πρόβλημα ούτε οι πολίτες, ούτε οι προμηθευτές, ούτε οι μηχανικοί/τεχνικοί.
- Πώς η πράσινη μετάβαση θα γίνει ευκαιρία για επαναπροσδιορισμό του παραγωγικού μοντέλου της χώρας, που θα μας οδηγήσει μακριά από ενίσχυση οικονομικών μονοκαλλιεργειών, όπως ο τουρισμός, και θα επιτρέψει την ανάδειξη πιο “καθαρά” περιβαλλοντικών τομέων, όπως η βιώσιμη γεωργία και δασοκομία, υπηρεσίες μείωσης αποβλήτων και η εφαρμογή έξυπνων τεχνολογιών εξοικονόμησης πολύτιμων πόρων, όπως του νερού;
Η πράσινη μετάβαση, εφόσον σχεδιαστεί σωστά και είναι συμπεριληπτική προς όλη την κοινωνία και τους παραγωγικούς φορείς, θα είναι η μεγάλη ευκαιρία της χώρας για παραγωγική ανασυγκρότηση, γιατί η αποτελεσματικότητά της σημαίνει συνολική αλλαγή του παραγωγικού και καταναλωτικού μας προτύπου. Εφόσον αναγνωρίζουμε ότι δεν θέλουμε μια ευκαιριακή ανάπτυξη, βασισμένη στο real estate και στη μονοκαλλιέργεια του τουρισμού προς όφελος λίγων, γίνεται σαφές ότι πρέπει να προχωρήσουμε σε μεγάλες μεταρρυθμίσεις σε όλους τους τομείς, με επίκεντρο την ανάπτυξη καινοτομίας, την εφαρμογή νέων τεχνολογιών και τη στροφή στην παραγωγή πράσινων και βιώσιμων προϊόντων.
Η πράσινη μετάβαση επί κυβέρνησης κ. Μητσοτάκη στερείται σχεδίου και περιορίζεται σε εξαγγελίες με σκοπό την επικοινωνιακή εκμετάλλευση. Αυτό έγινε με την απολιγνιτοποίηση που εξήγγειλε ο κ. Μητσοτάκης τον Σεπτέμβριο του 2019, αλλά και με τον δήθεν Εθνικό Κλιματικό Νόμο, ο οποίος δεν δίνει ουσιαστικά καμιά ευκαιρία για συνδιαμόρφωση της κλιματικής πολιτικής με την κοινωνία, αλλά και αφήνει εκτός καίριους παραγωγικούς τομείς.
Παράλληλα, οι χρηματοδοτήσεις που διαθέτει η χώρα για να στηρίξει τον πράσινο μετασχηματισμό δίνονται κυρίως προς όφελος λίγων, οι οποίοι και αποκτούν και το αντίστοιχο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Έτσι και η πράσινη μετάβαση, αντί να στηρίζει το σύνολο των παραγωγικών δραστηριοτήτων και την ανασυγκρότησή τους, γίνεται ένα ακόμη εργαλείο διεύρυνσης των ανισοτήτων, τόσο σε περιφερειακό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.
Χρειάζεται επανασχεδιασμός της πολιτικής σε όλους τους τομείς: από τις ΑΠΕ, όπου οι ενεργειακές κοινότητες έχουν πρακτικά περιθωριοποιηθεί προς όφελος των μεγάλων έργων, την εξοικονόμηση ενέργειας όπου τα αντίστοιχα προγράμματα αντιμετωπίζουν σοβαρότατα ζητήματα, έως τη στήριξη της αγροτικής παραγωγής με όρους βιωσιμότητας, τη δημιουργία βιομηχανίας ανακύκλωσης, και την εισαγωγή νέων τεχνολογιών στις δημόσιες και δημοτικές εταιρείες ύδρευσης-αποχέτευσης που η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει βάλει στο στόχαστρο.
Στόχος πρέπει να είναι ο πλουραλισμός στην παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ, η εξοικονόμηση ενέργειας και πόρων, η κυκλική οικονομία, η πρόληψη αποβλήτων και ρύπανσης, η οικονομία του πραγματικού προϊόντος. Θεωρούμε βασικούς τους κάτωθι τέσσερις άξονες: ισχυρός ρόλος της Πολιτείας ως εγγυητή μιας δίκαιης πράσινης μετάβασης για όλους, κανόνες που θα ισχύουν για όλους χωρίς εξαιρέσεις και φωτογραφικά χατίρια, επανακατεύθυνση των χρηματοδοτήσεων για ψηφιακά εργαλεία και κλιματική ουδετερότητα και ευρύς και συμπεριληπτικός διάλογος.
- Πώς θα θωρακιστούμε έναντι των φυσικών καταστροφών όπως πλημμύρες, πυρκαγιές και ξηρασίες;
Η κλιματική κρίση αναδεικνύει το έλλειμμα σχεδιασμού και τις ελλιπείς υποδομές της χώρας μας σε όλα τα επίπεδα: στην πρόληψη πυρκαγιών και πλημμυρών, στην έλλειψη έργων εξοικονόμησης και ορθολογικής διαχείρισης νερού ιδίως στον αγροτικό τομέα, στην αντιμετώπιση κινδύνων πλημμύρας, αλλά και στο χωροταξικό και πολεοδομικό σχεδιασμό, ο οποίος, με τον τρόπο που έχει υλοποιηθεί διαχρονικά, αυξάνει την τρωτότητα και των υποδομών και των κοινωνικών και οικονομικών λειτουργιών και δραστηριοτήτων.
Τα προβλήματα αυξήθηκαν τα τελευταία τέσσερα (4) χρόνια και ο σχεδιασμός και η πρόληψη δεν προχώρησαν. Η κλιματική κρίση αποτέλεσε επίσης και μια «βολική» δικαιολογία για τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2021, ιδίως στη Βόρεια Εύβοια και την Αττική εκ μέρους της κυβέρνησης Μητσοτάκη.
Πρέπει συνεπώς να καλυφθεί τάχιστα το κενό που έχει δημιουργηθεί στο σχεδιασμό και σε επίπεδο εργαλείων και υποδομών, με έμφαση στην πρόληψη και τη βελτίωση της ανθεκτικότητας απέναντι στους κλιματικούς κινδύνους, οι οποίοι όλο και αυξάνονται σε συχνότητα και ένταση.
Απαιτείται αρχικά η άμεση ολοκλήρωση των Περιφερειακών Σχεδίων για την προσαρμογή στην κλιματική κρίση προκειμένου να υπάρχει σαφής οδικός χάρτης και προτεραιότητες σε επίπεδο Περιφέρειας. Η υποχρέωση των Περιφερειών να εκπονήσουν το συγκεκριμένο σχεδιασμό είχε θεσμοθετηθεί ήδη από το 2016! Απαραίτητη επίσης είναι η ολοκλήρωση του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού της χώρας λαμβάνοντας υπόψη την ασφάλεια έναντι της κλιματικής κρίσης.
Η χώρα χρειάζεται ακόμη να ολοκληρώσει άμεσα την 2η Αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμού (ΣΔΛΑΠ) και την 1η Αναθεώρηση των Σχεδίων Διαχείρισης Κινδύνων Πλημμύρας, τα οποία έχουν ήδη καθυστερήσει και ως ευρωπαϊκή υποχρέωση της χώρας (από το 2021). Τα Σχέδια αυτά οφείλουν να συμπληρωθούν από Σχέδια Διαχείρισης Ξηρασίας. Οφείλουμε παράλληλα να προωθήσουμε λύσεις βασισμένες στη φύση και να επενδύσουμε σε ένα μεγάλο πρόγραμμα αποκατάστασης οικοσυστημάτων, τα οποία προσφέρουν “φυσική ασπίδα” απέναντι σε πλημμύρες και σε ξηρασίες.
Στην δασική πολιτική, η αποτελεσματική προστασία των δασών προϋποθέτει την ενεργοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής για τα Δάση και του Σχεδίου Δράσης για την πρόληψη δασικών πυρκαγιών, τα οποία μπήκαν στο «ψυγείο» τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Χρειάζεται ριζική στελέχωση και ουσιαστική στήριξη των Δασικών Υπηρεσιών, οι οποίες παραμένουν υποστελεχωμένες και χωρίς τους κατάλληλους υλικοτεχνικούς πόρους. Χρειάζεται επίσης ολοκλήρωση των δασικών χαρτών, όπου το θεσμικό πλαίσιο συνεχώς μεταβάλλεται, τοπικά σχέδια πρόληψης πυρκαγιών με έμφαση στις μικτές ζώνες δάσους-κατοικίας και νέα εργαλεία για τη μακροπρόθεσμη μείωση των κινδύνων.
Δεν υπάρχει πλέον χρόνος για χάσιμο και για επικοινωνιακές εξαγγελίες. Χρειάζεται ολοκληρωμένο σχέδιο, μέσα και ιδίως μακροπρόθεσμος σχεδιασμός εφόσον θέλουμε να χτίσουμε την κλιματική ανθεκτικότητα της χώρας.
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
