“Τελειώσαμε” ή όχι με τους “αγιατολάδες” του Ιράν;

Της Άννας Κωνσταντινίδου*

Αφορμή για το παρόν κείμενο είναι ο επίλογος τού πολύ ενδιαφέροντος χθεσινού άρθρου του κ. Σάκη Μουμτζή στην Καθημερινή με τίτλο: “Αντίποινα περιορισμένης ευθύνης”.Ο επίλογος του άρθρου έχει ως εξής: “Σήμερα ουδείς γνωρίζει την τύχη του θεοκρατικού καθεστώτος. Πάντως και να επιβιώσει, πάντα θα αισθάνεται καυτή την ανάσα της Μοσάντ, η οποία, όπως αποδεικνύεται, είχε διαβρώσει πλήρως ακόμη και τα ύψιστα κλιμάκια της ιρανικής στρατιωτικής ιεραρχίας”.

Η Ιρανική Επανάσταση το 1979 είχε κρατήσει ένα χρόνο και δύο μήνες, μέχρι την ανάληψη της εξουσίας από τον Αγιατολάχ Χομενεΐ. Με την τωρινή κατάσταση και έτσι όπως εξελίχθηκαν τα πράγματα, όπως αναφέρει και ο κ.Μουμτζής στον επίλογο του άρθρου του, αλήθεια πόσο εύκολο είναι να συνεχίσουν να παραμένουν στην εξουσία οι μουλάδες; Μα, θα αντιτείνει κάποιος, ότι ο ίδιος ο Τραμπ σε δήλωση του λίγο πριν μεταβεί στη Χάγη ανέφερε ότι το καθεστώς θα παραμείνει ως έχει, για να μην προκύψουν τα ζητήματα που “γέννησε” η δολοφονία Καντάφι σε εσωτερικό επίπεδο, αλλά και σε γεωπολιτικό. Θεωρώ ότι ο Τραμπ μπλοφάρει για μία ακόμη φορά, γιατί εάν δεν μπλόφαρε με αυτό που ανέφερε στους διεθνείς ανταποκριτές, σημαίνει ότι τόσο ο Ρεζά Παχλαβί (ο γιος του έκπτωτου Σάχη) ήταν σε “διατεταγμένη υπηρεσία” από τον Αμερικανό πρόεδρο να βγει μάλιστα δύο φορές με δημόσιο διάγγελμα παροτρύνοντας λαό του Ιράν και ΕΔ να γίνουν μία γροθιά ανατρέποντας το θεοκρατικό καθεστώς όσο και ότι επιζητά την νοτιοδυτική Ασία να τη ρίξει υπό την κηδεμονία της Ρωσίας. Άραγε το τελευταίο ειδικά τον συμφέρει, όταν εκτός των άλλων το ρωσικό κράτος εκτός από τα πατήματα που έχει σε ιστορικό επίπεδο με το συγκεκριμένο γεωγραφικό χώρο, έχει πατήματα και σε αραβικές χώρες που γειτνιάζουν ή φέρουν συμφέροντα στο χώρο αυτό;

Στο ισραηλινό ιστολόγιο israelnationalnews υπάρχει η δήλωση του Αμερικανού αξιωματούχου, υπεύθυνου για τη Μέση Ανατολή, Witkoff ότι τις προσεχείς ημέρες αναμένεται να μπουν στις Συμφωνίες του Αβραάμ και άλλα ενδιαφερόμενα αραβικά Κράτη. Παραθέτω το σχετικό άρθρο https://www.israelnationalnews.com/news/410666

Προσωπικά θεωρώ, αυτό που αναφέρω αρκετό καιρό, πηγαίνουμε σε αναβαθμισμένες Συμφωνίες του Αβραάμ υπό το πλαίσιο -γιατί όχι – ενός διεθνούς θεσμικού οργάνου. Ωστόσο, στο ερώτημα που οφείλουμε να θέσουμε συγκεκριμένες παραμέτρους είναι κατά πόσο το καθεστώς των μουλάδων θα συνεχίσει να υπάρχει στο Ιράν, παρά το γεγονός ότι έχει υποστεί πλήγμα “ηθικό”;

Το Ιράν στην Ιστορία του, φαντάζομαι το γνωρίζουν οι περισσότεροι που διαβάζουν τις συγκεκριμένες αράδες, βρίθει πραξικοπηματικών ενεργειών για την ανάληψη της εξουσίας. Ακόμα και ο Μοχαμάντ Ρεζά Παχλαβί ανέτρεψε με τη βοήθεια των Αμερικανών τον πατέρα του για να αναλάβει την εξουσία. Και σε αυτό που οφείλουμε να σταθούμε, είναι ότι όλα τα πραξικοπήματα στο ιρανικό Κράτος τις δεκαετίες του 1940, του 1950, αλλά και του 1970 ήταν όλα υποκινούμενα από τον ξένο παράγοντα. Εν ολίγοις, για να το κάνουμε ακόμα πιο σαφές, η πλειοψηφία των ηγετών που άσκησαν εξουσία μέχρι και οι μουλάδες που ανέλαβαν την εξουσία το 1979 ήταν ανδρείκελα (…ναι, πολύ σωστή λέξη) ξένων συμφερόντων. Ακόμα και ο πρωθυπουργός Μοχάμεντ Μοσαντέκ, ο ηγέτης που αναφέρεται ως ο αναμορφωτής όχι μόνο του κοινωνικού κράτους στο Ιράν, αλλά και όλου του μουσουλμανικού κόσμου που βρισκόταν υπό δυτική αποικιοκρατία, καθώς άνοιξε το δρόμο των εθνικοποιήσεων ξένων εταιρειών, ανατράπηκε καθώς εκτός του δακτύλου των Αμερικανών και Βρετανών (… μία από τις πρώτες φορές που είχαν συμμαχήσει στην πολιτική της Μέσης Ανατολής τα κράτη αυτά), η Αριστερά του Ιράν μέσω του κόμματος των Τουντέχ τον άφησαν εκτεθειμένο στα “δόντια” των Δυτικών, βρίσκοντας καταφύγιο στη Μόσχα, όπως εκτεθειμένο τον άφησαν και οι αγιατολάδες. Μιλάμε για το 1953.

Με διαφορές στα πρόσωπα και την πολιτική κατάσταση, εν ολίγοις το Ιράν ξαναζεί την Ιστορία του. Όπως και κάθε Κράτος στην πραγματικότητα είναι μοιραίο να βαδίζει και να ξαναβαδίζει στα πατήματα της Ιστορίας του, όπως και το πολιτικό κατεστημένο του, ακόμα και με παραλλαγές είτε μεγαλύτερες είτε μικρότερες, διαμορφώνεται στη βάση των συντεταγμένων που διαχρονικά έχει οριοθετήσει, άσχετα με ποιο πολιτικό κόμμα ή καθεστηκυία τάξη ασκεί την εξουσία κάθε φορά.

Πάντως, θεωρώ και συνεχίζω να γράφω ότι ο Τραμπ μπλοφάρει τη δεδομένη χρονική στιγμή με όσα ανέφερε για το ιρανικό καθεστώς, καθώς η ανατροπή του ιρανικού καθεστώτος δεν θα πάρει το χρονικό διάστημα που πήρε για την ανατροπή του Σάχη το 1979. Φυσικά, και η Διεθνής Πολιτική δεν είναι μαντική τέχνη, αλλά αντίθετα, όπως παραπάνω ανέφερα είναι γνώση της Ιστορίας ενός Κράτους σε δεδομένα που προσαρμόζονται στις σύγχρονες γεωπολιτικές εξελίξεις. Και το σημερινό “θέμα” με το Ιράν είναι, ότι ενώ τον Χομενεΐ τον σιγοντάριζε εμμέσως πλην σαφώς το γενικότερο επαναστατικό κλίμα στη Δύση (πχ Μάης ’68, Βιετνάμ κτλ) μέσα στο οποίο περιλαμβάνεται και η τροπή που πήρε το Παλαιστινιακό.Τώρα τα πράγματα είναι πολύ συγκεκριμένα και προαποφασισμένα με κυριότερα αυτών, ότι οι Άραβες πηγαίνουν σε παράλληλους δρόμους με το Ισραήλ, ενώ ΗΠΑ του Τραμπ και Ρωσία του Πούτιν προσπαθούν να συμβιβαστούν μεταξύ τους (τότε μην ξεχνάμε τον Ψυχρό Πόλεμο), καθώς έχουν ένα κοινό αντίπαλο που ακούει στο όνομα Κίνα. Κι ας μην ξεχνάμε και κάτι ακόμα, στο τότε όχι μακρινό 1979, η Ιρανική Επανάσταση έληξε τον Φεβρουάριο, και μισό μήνα αργότερα και πιο συγκεκριμένα στις 26-28 Μαρτίου έχουμε τις Συμφωνίες του Καμπ Ντέιβιντ…
… τώρα πάμε να ξαναζήσουμε το 1979 για την ευρύτερη περιοχή με λίγο παραλλαγμένα τα γεγονότα, παραλλαγμένα τα “στρατόπεδα” αλλά με ίδιους τους παίκτες-κράτη που έφεραν την ανατροπή των συσχετισμών στην ανατολική περιφέρεια και τη Μέση Ανατολή…

*Δρ Άννα Κωνσταντινίδου: Ιστορικός- Διεθνολόγος, Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου Πολιτικής Επιστήμης της Νομικής Σχολής ΑΠΘ, Διδάσκουσα στο Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σχέσεων Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, Επιστημονική Συνεργάτιδα του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας (Θεσμοθετημένο Εργαστήριο Περιβαλλοντικής Τεχνολογίας πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας), εξωτερική διαλέκτρια στην Ανώτατη Διακλαδική Σχολή Πολέμου (ΑΔΙΣΠΟ) και τη Σχολή Εθνικής Άμυνας (ΣΕΘΑ), Συνεργάτιδα του Canadian Hellenic Congress

Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ