Μια συζήτηση με την Λιάνα Γούτα,Διευθύντρια Ενεργειακής Πολιτικής και Διεθνών Σχέσεων Ομίλου ΕΛΠΕ, είναι πάντα σημαντική και ενδιαφέρουσα. Είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε μαζί της για την πανδημία και την κρίση που αυτή επέφερε, την πορεία των ΕΛΠΕ, τη θέση της Βόρειας Ελλάδας στον ενεργειακό χάρτη, και την κλιματική αλλαγή.
Κυρία Γούτα, παρά την πανδημία, τον COVID19, διαπιστώνουμε ότι συνεχίζετε απτόητη τις δραστηριότητες, τα καθήκοντά και τις ευθύνες που προκύπτουν από τη θέση σας. Πείτε μας, δεν σας επηρέασε η πανδημία και ο εγκλεισμός; Ποια ήταν τα δικά σας βιώματά;
Είναι σίγουρο ότι αυτή η πανδημία δεν άφησε κανέναν ανεπηρέαστο. Ήταν μια αναπάντεχη, άνευ προηγουμένου ανατροπή στη ζωή, την καθημερινότητα και τις προτεραιότητές μας, που ποτέ δεν είχαμε φανταστεί.
Πράγματι όμως, η δουλειά συνεχίστηκε κανονικά, με εργασία από το σπίτι, αφού πλέον το γραφείο μας είναι ο υπολογιστής μας και όλες οι συναντήσεις εργασίας μπορούν να γίνονται μέσα από την οθόνη μας. Ειδικά στην περίπτωσή μου, τα καθήκοντά μου, τόσο στην εταιρεία όσο και στο πλαίσιο της συμμετοχής μου στον Ευρωπαϊκό Σύνδεσμο Πετρελαϊκών Εταιρειών Διύλισης, επέβαλαν συνεχή ταξίδια, σε εβδομαδιαία βάση, σε Αθήνα, Βρυξέλλες και άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Με το lock down, τα ταξίδια σταμάτησαν, αλλά η δουλειά συνεχίστηκε με τους ίδιους ή και εντονότερους ρυθμούς. Ήταν για πολλούς έκπληξη, το ότι όλα μπορούσαν να κυλήσουν ομαλά με ένα τελείως νέο μοντέλο λειτουργίας και η δουλειά να γίνεται το ίδιο ή και πιο αποτελεσματικά.
Σε προσωπικό επίπεδο, η μεγαλύτερη δυσκολία προερχόταν φυσικά από την αγωνία για την υγεία των αγαπημένων προσώπων, ιδίως των ευάλωτων, αλλά και από την αναγκαστική απομόνωση από αγαπημένα πρόσωπα που βρίσκονται στο εξωτερικό.
Ωστόσο, ακόμα και σε τέτοιες δύσκολες καταστάσεις μπορεί κάποιος να βρει θετικά στοιχεία: «αποχωρίστηκα» επιτέλους τη βαλίτσα, είχα την ευκαιρία να ανακαλύψω ξανά την απόλαυση του να περνάς πολλές ώρες στο σπίτι με τους δικούς σου ανθρώπους και να ασχολείσαι με μικρά καθημερινά πράγματα που οι προηγούμενοι ρυθμοί δε σου επέτρεπαν. Δείτε άλλωστε πόσοι πολλοί ανακάλυψαν πως έχουν ταλέντα και κλίσεις, όπως πχ στη μαγειρική, ή πώς έβαλαν την άθληση στη ζωή τους!
Ο Όμιλος ΕΛΠΕ είναι ένας σημαντικός παράγοντας στο χώρο της ενέργειας. Ποια είναι η προσφορά των ΕΛΠΕ και ο ρόλος τους στον ενεργειακό χάρτη της χώρας και της ευρύτερης περιοχής.
Πράγματι, ο Όμιλος ΕΛΠΕ είναι ο μεγαλύτερος ενεργειακός όμιλος στην Ελλάδα, με δραστηριότητες σε 6 χώρες, 3 διυλιστήρια στην Ελλάδα, μία μονάδα πετροχημικών και ένα δίκτυο 1700 πρατηρίων καυσίμων στην Ελλάδα και 300 στο εξωτερικό.
Η ιστορία του Ομίλου μετράει περισσότερα από 60 χρόνια, όσο και η ιστορία της διύλισης στην Ελλάδα. Ωστόσο σήμερα, ο Όμιλος επεκτείνεται και σε νέες δραστηριότητες, όπως Ηλεκτρισμό, Φυσικό Αέριο, Ανανεώσιμες Πηγές, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσμα παροχής ενέργειας στην οικονομία και τους καταναλωτές.
Αυτό δημιουργεί ένα πολύ σημαντικό οικονομικό και κοινωνικό αποτύπωμα: συνολικά ο Όμιλος συνεισφέρει στην ελληνική οικονομία με €2 δις προστιθέμενη αξία, δηλαδή το 1,1% του ΑΕΠ, και με €2,6 δις φόρους στα ελληνικά ταμεία, δηλαδή το 3,4% των ετήσιων κρατικών εσόδων από φόρους. Απασχολεί 2900 εργαζόμενους υψηλής εξειδίκευσης, ενώ οι δραστηριότητές του στηρίζουν άλλες 19.400 θέσεις εργασίας, δηλαδή για κάθε άμεση θέση εργασίας στον Όμιλο υποστηρίζονται εμμέσως άλλες 7 θέσεις απασχόλησης.
Πιστεύετε ότι υπάρχει κρίση στην αγορά πετρελαίου; Πόσο επηρέασε η πανδημία την αγορά του πετρελαίου και των διυλιστηρίων;
Ο κλάδος του πετρελαίου σε παγκόσμιο επίπεδο βρέθηκε στη δίνη μιας πρωτοφανούς κρίσης. Σε καμία από τις σοβαρές κρίσεις στο παρελθόν, δεν υπήρξε ο συνδυασμός της απότομης πτώσης της κατανάλωσης καυσίμων με την αύξηση παραγωγής, την έλλειψη αποθηκευτικών χώρων και τελικά την κατάρρευση των τιμών. Η παγκόσμια ζήτηση μειώθηκε κατά 30%, ενώ η αγορά των αεροπορικών καυσίμων σχεδόν μηδενίστηκε. Οι διεθνείς τιμές του αργού από 60-70 $/βαρέλι στις αρχές του 2020, κατέρρευσαν στα 10 $/βαρέλι στις αρχές Απριλίου, με το αμερικανικό αργό να πέφτει πρώτη φορά στην ιστορία σε αρνητικές τιμές.
Παρόλα αυτά, τα διυλιστήρια των ΕΛΠΕ δεν διέκοψαν τη λειτουργία τους, προσάρμοσαν τις διεργασίες στα νέα δεδομένα ώστε να συνεχίζουν να παράγουν τα καύσιμα και τα προϊόντα που εξασφάλισαν τις μετακινήσεις του ιατρικού προσωπικού, του ιατρικού εξοπλισμού, των τροφίμων και άλλων κρίσιμων αγαθών. Το ίδιο αδιάλειπτα συνεχίστηκε και η τροφοδοσία της χημικής βιομηχανίας, η οποία μας τροφοδοτεί με μάσκες, ιατρικά εργαλεία και εξοπλισμό, όλα κρίσιμα και απολύτως απαραίτητα για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Σε αυτή τη κρίση, φάνηκε ο στρατηγικός ρόλος του κλάδου, η ευελιξία του να προσαρμόζεται και να ανταποκρίνεται με επάρκεια. Καταδείχθηκε επίσης, ότι ο κλάδος αυτός αποτελεί αναπόσπαστο συστατικό της ανθεκτικότητας που χρειάζεται η οικονομία και η κοινωνία μας για να αντιμετωπίσει τέτοιες κρίσεις στο μέλλον.
Βεβαίως, όπως είναι προφανές, το οικονομικό πλήγμα στον κλάδο ήταν σφοδρό με αποτέλεσμα πετρελαϊκοί κολοσσοί να οδηγούνται σε μεγάλες αναδιαρθρώσεις και ανασχεδιασμό των πλάνων τους. Μη ξεχνάμε επίσης, ότι αυτή η κρίση, πέτυχε τον ευρωπαϊκό κλάδο διύλισης σε μια κρίσιμη περίοδο, στην οποία είχε ξεκινήσει να σχεδιάζει την ενεργειακή του μετάβαση προς την οικονομία χαμηλού άνθρακα ή και μηδενικού άνθρακα μέχρι το 2050. Σήμερα είναι σημαντικό να γίνει αντιληπτός από όλους ο στρατηγικός ρόλος του κλάδου και να υποστηριχθεί ώστε, όχι μόνο να ανακάμψει από αυτή την πρωτοφανή κρίση, αλλά κυρίως να μπορέσει να συνεχίσει τον σχεδιασμό και τις επενδύσεις για την Ενεργειακή του μετάβαση, προκειμένου τα επόμενα χρόνια να παρέχει καύσιμα και προϊόντα χαμηλού άνθρακα, συμβάλλοντας στην επίτευξη των φιλόδοξων κλιματικών στόχων της Ευρώπης.
Το τελευταίο διάστημα φαίνεται ότι η θέση της Βόρειας Ελλάδας και της Θεσσαλονίκης ενισχύεται σημαντικά στον ενεργειακό χάρτη της ευρύτερης περιοχής. Πώς το σχολιάζετε και τί σημαίνει αυτό για τις εγκαταστάσεις των ΕΛΠΕ στη Β. Ελλάδα
Η αλήθεια είναι ότι ο ενεργειακός και γεωστρατηγικός ρόλος της Βόρειας Ελλάδας και της Θεσσαλονίκης αναβαθμίζεται σημαντικά με έναν αριθμό ενεργειακών έργων και υποδομών, που σηματοδοτούν την διαφοροποίηση των πηγών και των οδών ενέργειας που περνούν από την Ελλάδα για να τροφοδοτήσουν την κεντρική Ευρώπη. Αυτή η διαφοροποίηση ήταν και συνεχίζει να είναι μεγάλο ζητούμενο για την ΕΕ.
Τα μεγάλα ενεργειακά έργα που έχουν δρομολογηθεί, όπως οι τρεις αγωγοί Φυσικού Αερίου, ΤΑΡ, Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGB) και Ελλάδας-Βόρειας Μακεδονίας, ο πλωτός σταθμός επαναεριοποίησης φυσικού αερίου (FSRU) στην Αλεξανδρούπολη, είναι έργα που θα αλλάξουν τον ενεργειακό χάρτη σε όφελος τόσο της Ευρώπης και των γειτονικών μας χωρών, αλλά βεβαίως και της Βόρειας Ελλάδας. Είναι λογικό λοιπόν το ενεργειακό ενδιαφέρον να εστιάζει στην περιοχή μας τόσο για τα έργα που είναι σε εξέλιξη, όσο και για μελλοντικές επενδύσεις.
Σε ό,τι αφορά τα ΕΛΠΕ και το διυλιστήριο της Θεσσαλονίκης, ας μη ξεχνάμε ότι είναι μια στρατηγική ενεργειακή υποδομή από τη δεκαετία του ‘60. Η λειτουργία του αποτέλεσε το επίκεντρο μιας βιομηχανικής άνθησης στην περιοχή στις πρώτες εκείνες δεκαετίες, ενώ συνδέθηκε και με την ανάπτυξη σημαντικών υποδομών, όπως το λιμάνι, ο σιδηρόδρομος, τα δίκτυα ηλεκτρισμού και ύδρευσης. Από τότε μέχρι σήμερα, στα περισσότερα από 50 χρόνια λειτουργίας, τροφοδοτεί αδιάλειπτα με καύσιμα και προϊόντα τη Βόρεια Ελλάδα και τις γειτονικές χώρες, ενώ έχει συνδεθεί με την οικονομική ανάπτυξη της περιοχής, τις τοπικές κοινωνίες, το πανεπιστήμιο και τα ερευνητικά κέντρα.
Στο διεθνές debate για την κλιματική αλλαγή, τη βιώσιμη ανάπτυξη και το ρόλο των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, οι πετρελαϊκές εταιρείες αποτελούν έναν από τους κύριους στόχους της κριτικής. Ποια είναι η δική σας άποψη και πως μπορούν να συμβάλλουν ενεργά οι μεγάλες εταιρείες και ειδικά ο Όμιλος ΕΛΠΕ.
Είναι αλήθεια αυτό που λέτε, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι για περισσότερο από εκατό χρόνια η διύλιση είναι σταθερά στην πρωτοπορία της βιομηχανικής καινοτομίας. Τις τελευταίες δεκαετίες, οι νέες τεχνολογίες εστιάζουν στη μείωση των εκπομπών και την αύξηση της ενεργειακής απόδοσης, όπως επιβάλλουν οι ευρωπαϊκές περιβαλλοντικές πολιτικές και νομοθεσίες.
Ο κλάδος διύλισης συμμερίζεται τους ευρωπαϊκούς στόχους για το Κλίμα. Σήμερα, που ο νέος εμβληματικός στόχος της ΕΕ είναι η κλιματική ουδετερότητα ως το 2050, η διύλιση οφείλει να διαδραματίσει έναν κρίσιμο ρόλο. Κι αυτό γιατί τομείς με μεγάλο μερίδιο εκπομπών άνθρακα, όπως η αεροπορία, η ναυτιλία, οι βαριές οδικές μεταφορές, αλλά και η πετροχημική βιομηχανία, βασίζονται στα υγρά καύσιμα, χωρίς άλλη εναλλακτική τεχνολογία προς το παρόν. Μοναδικός τρόπος να μειώσουν τις εκπομπές τους θα είναι τα νέα υγρά καύσιμα χαμηλού άνθρακα, τα «πράσινα καύσιμα» του μέλλοντος, που θα χρησιμοποιούν τις ίδιες υποδομές με τα σημερινά, αλλά θα παράγονται από διαφορετικές πρώτες ύλες, βιώσιμα βιοκαύσιμα, απόβλητα, πλαστικά, άλγη, υδρογόνο, επαναχρησιμοποιούμενο CO2. Η παραγωγή τους θα γίνεται στα διυλιστήρια του μέλλοντος, τα οποία επίσης σταδιακά θα μειώνουν το ανθρακικό τους αποτύπωμα, χρησιμοποιώντας ανανεώσιμες πηγές, πράσινο υδρογόνο, τεχνολογίες αποθήκευσης και επαναχρησιμοποίησης CO2.
Αν όλα αυτά φαίνονται πολύ μακρινά, δεν είναι. Ήδη, οι πετρελαϊκές εταιρείες προχωρούν στο μετασχηματισμό τους επενδύοντας σε νέες τεχνολογίες σε διάφορα στάδια ωριμότητας. Επιπλέον, όλες οι μεγάλες εταιρείες διευρύνουν το χαρτοφυλάκιό τους με μεγάλες επενδύσεις σε ΑΠΕ, δίκτυα εξηλεκτρισμού των οδικών μεταφορών, τεχνολογίες αποθήκευσης και επαναχρησιμοποίησης άνθρακα, τεχνολογίες υδρογόνου.
Ο Όμιλος ΕΛΠΕ συμμετέχει ενεργά στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι για τον μετασχηματισμό του κλάδου, δρομολογεί επενδύσεις με το βλέμμα στο μέλλον, διαφοροποιεί το χαρτοφυλάκιό του με επενδύσεις σε ΑΠΕ της τάξης των 600 MW ως το 2025, συμμετέχει σε ερευνητικά προγράμματα μιας ευρείας γκάμας νέων τεχνολογιών και βάζει στόχο τη μείωση του ανθρακικού του αποτυπώματος κατά 50% μέχρι το 2030.
Πιστεύετε ότι μπορεί να υπάρξει δίκαιη μετάβαση προς μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία; Θεωρείτε ότι ο στόχος της Ε.Ε. για κλιματική ουδετερότητα μέχρι το 2050 είναι ένας εφικτός στόχος; Τι θα πρέπει να γίνει για επιτευχθεί;
Είναι αλήθεια ότι η μετάβαση στη κλιματικά ουδέτερη οικονομία δε θα γίνει χωρίς κόστος. Όχι μόνο οικονομικό, αλλά και κοινωνικό. Περιοχές που επί δεκαετίες στηρίχθηκαν σε συμβατικές μορφές ενέργειας, όπως ο λιγνίτης, θα χρειαστεί να αντιμετωπίσουν μια νέα πραγματικότητα μεγάλων αλλαγών. Η δίκαιη μετάβαση είναι το ζητούμενο, προκειμένου οι κοινωνίες αυτές να μην πληρώσουν δυσανάλογα το τίμημα της ενεργειακής μετάβασης. Για αυτό, θα πρέπει να υπάρξει ειδική μέριμνα και στήριξη με νέες επενδύσεις στις περιοχές αυτές, ώστε να δοθούν ευκαιρίες ανάπτυξης και απασχόλησης.
Πρόσφατα ο Όμιλος ΕΛΠΕ ανακοίνωσε την κατασκευή ενός φωτοβολταϊκού πάρκου στην Κοζάνη, στη Δυτική Μακεδονία, μια από τις περιοχές της Ευρώπης που θα πληγούν περισσότερο με το κλείσιμο των μονάδων παραγωγής ηλεκτρισμού από λιγνίτη. Το έργο αυτό των ΕΛΠΕ, που είναι το μεγαλύτερο έργο ΑΠΕ στην Ελλάδα και από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη, θα στηρίξει την ενεργειακή μετάβαση στην περιοχή, με μια επένδυση 130 εκ. ευρώ και θα τροφοδοτήσει με ηλεκτρικό ρεύμα 75.000 νοικοκυριά, μειώνοντας τις εκπομπές CO2 κατά 300.000 τόνους CO2 το χρόνο.
Όσο για τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας μέχρι το 2050, είναι πράγματι πολύ φιλόδοξος και μένουν πολλά ακόμα θέματα να απαντηθούν σε σχέση με την επίτευξή του, το κόστος, τις τεχνολογίες που θα χρησιμοποιηθούν, την κοινωνική δικαιοσύνη και συνοχή, καθώς και τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης σε σχέση με τις άλλες περιοχές του πλανήτη με χαμηλότερες φιλοδοξίες γύρω από το περιβάλλον και το κλίμα.
Μαζί με αυτά τα μεγάλα ερωτήματα, είναι σημαντικό να κρατήσουμε κατά νου, και να το λάβουν σοβαρά υπόψη νομοθέτες και πολιτικοί, ότι για μια τέτοια μεγάλη και δομική μετάβαση δεν υπάρχει μία ‘μαγική λύση’. Αντιθέτως θα χρειαστούν πολλές νέες και διαφορετικές τεχνολογίες σε όλους τους τομείς της οικονομίας, στις οποίες θα πρέπει να δοθεί ο χώρος και η στήριξη για να αναπτυχθούν, χωρίς αποκλεισμούς και στεγανά, με κριτήριο το όφελος που η καθεμία μπορεί να φέρει στη μείωση των εκπομπών άνθρακα, συνυπολογίζοντας το οικονομικό και κοινωνικό κόστος.
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
