Ερωτήσεις για τον κ. Νίκο Παπαϊωάννου, Πρύτανη ΑΠΘ
Κύριε Πρύτανη, είστε επικεφαλής του ΑΠΘ, του μεγαλύτερου πανεπιστημίου της Ελλάδας. Μιλήστε μας για το ΑΠΘ και το όραμά σας για αυτό.
Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης διαθέτει 41 τμήματα και σχεδόν 50.000 ενεργούς προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές και υποψήφιους διδάκτορες. Στο ΑΠΘ, ουσιαστικά, εκπαιδεύεται το 1/6 του φοιτητικού πληθυσμού της χώρας. Πρόκειται για ένα πολυθεματικό Πανεπιστήμιο, με πληθώρα ερευνητικών τομέων στους οποίους δραστηριοποιούνται και διακρίνονται εξαιρετικοί επιστήμονες, αλλά και νέοι ερευνητές και ερευνήτριες. Διαρκές μέλημά μας είναι η εξωστρέφεια και η συνεχής ανάπτυξη του Αριστοτελείου. Μέσα από συνεργασίες και συμπράξεις με θεσμικούς και παραγωγικούς φορείς, καθώς και ακαδημαϊκά και ερευνητικά ιδρύματα της χώρας αλλά και του εξωτερικού, στοχεύουμε στην προαγωγή της έρευνας, την καινοτομία και την προσφορά ακόμη πιο υψηλού επιπέδου σπουδών στους φοιτητές και τις φοιτήτριές μας. Το όραμά μου, όπως το έχω εκφράσει πριν ακόμη από την εκλογή μου στον πρυτανικό θώκο του Αριστοτελείου, είναι ένα Πανεπιστήμιο ανοιχτό στην κοινωνία, δυναμικό και πρωτοπόρο, ένα Πανεπιστήμιο διαρκές πρότυπο αριστείας και δημιουργικότητας.
Ο πρώτος χρόνος της διοίκησής σας συνέπεσε με την εκδήλωση της πανδημίας. Πόσο έτοιμη ήταν η διοίκηση του ΑΠΘ για να αντιμετωπίσει αυτή την εξέλιξη; Πως λειτούργησε το ΑΠΘ στην πρώτη φάση της πανδημίας;
Ο κορονοϊός επέφερε πρωτόγνωρες συνθήκες στην καθημερινότητα όλων μας. Από την πρώτη στιγμή της εμφάνισής του, ύψιστη προτεραιότητά μας ήταν, και παραμένει, η προστασία της υγείας των μελών της Πανεπιστημιακής μας Κοινότητας. Τηρώντας με συνέπεια τις οδηγίες των ειδικών και της Πολιτείας, καταφέραμε να αντεπεξέλθουμε με επιτυχία κατά το προηγούμενο ακαδημαϊκό εξάμηνο, παρά τις όποιες δυσκολίες προέκυψαν. Χάρη στη διάθεση και τη συνεργασία του διδακτικού, του τεχνικού και του διοικητικού προσωπικού και των φοιτητών/φοιτητριών μας, ολοκληρώθηκε επιτυχώς το εξάμηνο στο Αριστοτέλειο, με την εξ αποστάσεως διδασκαλία και τις ηλεκτρονικές εξετάσεις. Αμέσως μετά την αναστολή της διά ζώσης εκπαιδευτικής λειτουργίας των ΑΕΙ, αξιοποιήσαμε τα σύγχρονα τεχνολογικά εργαλεία που έχουμε ως Πανεπιστήμιο στη διάθεσή μας και θέσαμε άμεσα σε εφαρμογή τη διδασκαλία εξ αποστάσεως.
Η νέα ακαδημαϊκή χρονιά άρχισε και ο covid19 είναι ακόμη εδώ. Πως βλέπετε να εξελίσσεται η εκπαιδευτική διαδικασία; Είστε έτοιμοι να αντιμετωπίσετε μία νέα έξαρση της πανδημίας; Ποια μέτρα λαμβάνετε;
Παρακολουθούμε στενά τα επιδημιολογικά δεδομένα και βρισκόμαστε σε συνεχή επικοινωνία με τους αρμόδιους φορείς. Στο τρέχον ακαδημαϊκό εξάμηνο εφαρμόζεται ένα υβριδικό σύστημα διδασκαλίας, διά ζώσης και εξ αποστάσεως. Παράλληλα, έχει συσταθεί στο Αριστοτέλειο υγειονομική επιτροπή Covid-19 η οποία έχει καταρτίσει λεπτομερές σχέδιο για την εφαρμογή των υγειονομικών πρωτοκόλλων. Επτά Καθηγητές της Σχολής Επιστημών Υγείας του ΑΠΘ, με ειδίκευση στη Λοιμωξιολογία, την Πνευμονολογία, τη Μικροβιολογία, τη Βιοπαθολογία και τη Χειρουργική, απαρτίζουν την επιτροπή αυτή. Τα υγειονομικά πρωτόκολλα που προβλέπονται από τις υπουργικές εγκυκλίους για τη λειτουργία των Πανεπιστημίων έχουν εξειδικευτεί ανά τμήμα από την επιτροπή, ενώ έχουν οριστεί σε κάθε τμήμα υπεύθυνοι αναφορικά με την επίβλεψη της επάρκειας των μέτρων προστασίας.
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα της διά ζώσης εκπαίδευσης μέσα στα αμφιθέατρα και αντίστοιχα της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης σε διαδικτυακό περιβάλλον;
Είτε τάσσεται κάποιος υπέρ είτε κατά, δύσκολα μπορεί να αμφισβητήσει ότι την περίοδο της πανδημίας η εξ αποστάσεως εκπαίδευση έδωσε και συνεχίζει να δίνει λύσεις σε ζητήματα που έμοιαζαν αδιέξοδα. Επέτρεψε να μη χαθεί το εαρινό εξάμηνο στα ακαδημαϊκά ιδρύματα, αλλά, αντίθετα, να ολοκληρωθεί με επιτυχία.
Αναμφισβήτητα, ο κυρίαρχος τρόπος εκπαίδευσης είναι η διά ζώσης διδασκαλία. Η άμεση επαφή και η αδιαμεσολάβητη επικοινωνία μεταξύ διδασκόντων και φοιτητών διαθέτουν συγκριτικά πλεονεκτήματα σε σχέση με την online διδασκαλία. Η διά ζώσης επικοινωνία στο αμφιθέατρο, η διαρκής αλληλεπίδραση, η λεκτική αλλά και η μη λεκτική επικοινωνία μεταξύ καθηγητών και φοιτητών δεν μπορούν να αντικατασταθούν από τις πλατφόρμες τηλεδιάσκεψης.
Όση ζωντάνια και αν έχουν οι διαδικτυακές αίθουσες, η αίσθηση της κοινωνικότητας βιώνεται πιο άμεσα στις αίθουσες διδασκαλίας και τα αμφιθέατρα.
Ωστόσο, η εξ αποστάσεως εκπαίδευση είναι ένα σημαντικό εργαλείο το οποίο μπορεί να αξιοποιηθεί στο μέλλον για να ενισχυθεί το εκπαιδευτικό έργο και κυρίως η εξωστρέφεια των ελληνικών Πανεπιστημίων. Η εξέλιξη της τεχνολογίας προσφέρει ευκαιρίες και νέες δυνατότητες για πρόσβαση στη γνώση όπου δεν μπορεί να επιτευχθεί υπό άλλες συνθήκες.
Κατά διαστήματα το ΑΠΘ και οι επί μέρους σχολές του εντάσσονται σε λίστες, ανάμεσα στα καλύτερα πανεπιστήμια. Ποιες κατευθύνσεις πρέπει να πάρει το ΑΠΘ ούτως ώστε να γίνει πιο ανταγωνιστικό στην διεθνή επιστημονική κοινότητα?
Στις διεθνείς κατατάξεις των Πανεπιστημίων, το ΑΠΘ εμφανίζεται πάντα μεταξύ των πρώτων της Ελλάδας και συγκαταλέγεται σταθερά μεταξύ των 500 καλύτερων του κόσμου. Στόχος μας είναι η διαρκής άνοδος του Πανεπιστημίου στις κατατάξεις αυτές και η ενίσχυση του επιστημονικού του αποτυπώματος στον παγκόσμιο ακαδημαϊκό χάρτη. Ενισχύοντας τον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας, προσελκύοντας ακόμη περισσότερα ερευνητικά προγράμματα, θα μπορέσουμε να κάνουμε το Αριστοτέλειο ακόμη πιο ανταγωνιστικό.
Είστε ικανοποιημένος με το επίπεδο στο οποίο βρίσκεται σήμερα η έρευνα στο Πανεπιστήμιο σας; Γίνονται συνεργασίες και με άλλους φορείς για προώθηση της έρευνας;
Το Αριστοτέλειο δεν είναι απλά ένα Πανεπιστήμιο παραγωγής και διάχυσης της γνώσης στους φοιτητές και τις φοιτήτριές του. Ταυτόχρονα με το διδακτικό έργο, το Πανεπιστήμιό μας αποτελεί κυψέλη έρευνας και παραγωγής ερευνητικών αποτελεσμάτων. Με τα περίπου 300 Εργαστήριά του, το Αριστοτέλειο έχει να επιδείξει μία έντονη, πλούσια και υψηλού επιπέδου ερευνητική δραστηριότητα με την ανάληψη και εκπόνηση ερευνητικών προγραμμάτων και έργων. Παράλληλα, καταγράφει μεγάλη συμμετοχή σε ευρωπαϊκά έργα και σε διεθνείς συνεργασίες. Το ΑΠΘ αποτελεί βασικό μοχλό ανάπτυξης στη Βόρεια Ελλάδα, συνδέοντας την έρευνα και την καινοτομία με την επιχειρηματικότητα. Το Πανεπιστήμιο διατηρεί πολλές συνεργασίες με παραγωγικούς και επιχειρηματικούς φορείς, προτάσσοντας το περιζήτητο ερευνητικό δυναμικό του. Συμμετέχει, επίσης, σε αρκετές εταιρείες-τεχνοβλαστούς και υποστηρίζει ένθερμα την ίδρυση νεοφυών επιχειρήσεων από τους φοιτητές και αποφοίτους του. Ως Πρύτανης του ΑΠΘ, από την πρώτη ημέρα ανάληψης των καθηκόντων μου, έθεσα στις προτεραιότητες της διοίκησής μου τη μετατροπή του brain drain σε brain gain. Σήμερα μπορώ να πω ότι πλέον μέρος του brain gain είναι το Αριστοτέλειο.
Το ΑΠΘ βρίσκεται στην καρδιά της Θεσσαλονίκης. Με ποιους τρόπους συμμετέχει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων της πόλης;
Το ΑΠΘ δεν βρίσκεται μόνο στην καρδιά της Θεσσαλονίκης, αλλά αποτελεί και ζωντανό κομμάτι της με τους χιλιάδες φοιτητές και τις φοιτήτριές του. Έτσι, δεν θα μπορούσε το Πανεπιστήμιο να μείνει αμέτοχο στα προβλήματα που αντιμετωπίζει η πόλη. Η συμβολή του ανθρώπινου δυναμικού του Αριστοτελείου είναι σημαντική σε ό,τι αφορά την αντιμετώπισή τους. Ως ενδεικτικά παραδείγματα αναφέρω τις περιβαλλοντικές και συγκοινωνιακές μελέτες που εκπονεί το αξιόλογο επιστημονικό δυναμικό του Πανεπιστημίου μας με τις οποίες προσφέρονται προτάσεις στα αντίστοιχα προβλήματα. Με το πλήθος των Εργαστηρίων του, το Αριστοτέλειο εκπονεί έρευνες και δημιουργεί εργαλεία και εφαρμογές που συμβάλλουν στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των πολιτών. Μετέχουμε, επίσης, με διάφορα Προγράμματα που διαθέτει το Πανεπιστήμιο, όπως το Πρόγραμμα Προαγωγής Αυτοβοήθειας, προϊόν συνεργασίας του Τμήματος Ψυχολογίας του ΑΠΘ με τον ΟΚΑΝΑ, το οποίο αποτελεί τη μοναδική κρατική πρόταση στη χώρα με επίκεντρο την αυτοβοήθεια/αλληλοβοήθεια, στην αντιμετώπιση της εξάρτησης και των ψυχοκοινωνικών προβλημάτων και προβλημάτων υγείας, καθώς και στη στήριξη ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού.
Πιστεύετε ότι υπάρχουν περιθώρια για περαιτέρω σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των πολιτών της Θεσσαλονίκης και της πανεπιστημιακής κοινότητας, φοιτητών και καθηγητών; Πως μπορεί να επιτευχθεί αυτή η σύσφιξη;
Το Αριστοτέλειο είναι ταυτόσημο με την εξωστρέφεια. Είναι ένας φορέας ανοιχτός στην πόλη και τους κατοίκους της. Η σχέση μεταξύ των πολιτών της Θεσσαλονίκης και της πανεπιστημιακής κοινότητας, φοιτητών και καθηγητών, είναι διαρκής και σημαντική. Μέσα από συνεργασίες και συμπράξεις με τους φορείς της πόλης, αναπτύσσονται συνεκτικοί δεσμοί μεταξύ πολιτών και πανεπιστημιακής κοινότητας, όπως επίσης και μέσα από τις ποικίλες εκπαιδευτικές, πολιτιστικές και κοινωνικές δράσεις του Αριστοτελείου. Εκτός αυτών, το Αριστοτέλειο αποτελεί πλέον έναν χώρο φιλόξενο και ασφαλή για τους πολίτες, τον οποίο μπορούν να επισκεφθούν, να διασχίσουν με ασφάλεια, να κάνουν τον περίπατό τους.
Το ΑΠΘ γειτνιάζει με τους χώρους της ΔΕΘ, που αυτή τη στιγμή αποφασίστηκε η ανάπλασή τους. Ως Πανεπιστήμιο συμμετείχατε στη μελέτη ανάπλασης; Εξυπηρετεί τελικά η ΔΕΘ τη λειτουργία και τις ανάγκες του ΑΠΘ, ή δημιουργεί επιπλέον προβλήματα η παρουσία της δίπλα στο Πανεπιστήμιο;
Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο διατηρεί στενή συνεργασία με τη ΔΕΘ, έναν δυναμικό και ιδιαίτερα σημαντικό οικονομικό πυλώνα της Θεσσαλονίκης και της Βόρειας Ελλάδας. ΑΠΘ και ΔΕΘ, δύο ιστορικοί φορείς της πόλης, συνεργαζόμαστε με στόχο τη σύζευξη της εκπαίδευσης με την επιχειρηματικότητα. Στο πλαίσιο της ΔΕΘ, το Αριστοτέλειο παρουσιάζει τις δράσεις και τα ερευνητικά του αποτελέσματα.
Το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο της ΔΕΘ εκπονήθηκε από μελετητικό γραφείο μετά από σχετικό διαγωνισμό. Το Αριστοτέλειο, ως άμεσος γείτονας που μπορεί να δεχθεί τις επιπτώσεις της όποιας παρέμβασης στη ΔΕΘ, εξέφρασε τις τεκμηριωμένες προτάσεις του επί του σχεδίου αυτού.
Στα μέσα του περασμένου Ιουλίου το Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΑΠΘ με αφορμή την ανάρτηση στην ιστοσελίδα του Δήμου Θεσσαλονίκης στα τέλη Ιουνίου 2020 και την επικείμενη έγκριση του Πολεοδομικού Σχεδίου Εφαρμογής του Ειδικού Χωρικού Σχεδίου για την ανάπλαση της ΔΕΘ εξέφρασε τον προβληματισμό και την έντονη διαφωνία του.
Σημείωση: θα παρακαλούσαμε η συνέντευξη μαζί με τις ερωτήσεις να μην ξεπερνάει τις 1400-1450 λέξεις, και να συνοδευτεί με φωτογραφικό υλικό και ένα σύντομο βιογραφικό, και να μας σταλεί μέχρι 23 Οκτωβρίου 2020.
