Ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου Δρ. Αθανάσιος Εξαδάκτυλος, μίλησε στη SPEAKΝEWS κατά τη διάρκεια του 2ουLockdown για το σημείο που βρίσκεται αυτή τη στιγμή το εθνικό σύστημα υγείας και τις αντοχές του, για την ιδιαίτερη κατάσταση της Θεσσαλονίκης και της Βόρειας Ελλάδας, για τα περιοριστικά μέτρα, την αξία τους και την τήρησή τους, και για τον αναμενόμενο εμβολιασμό. Παράλληλα ζητάει από τους συμπολίτες μας να τηρήσουν τα μέτρα πρόληψης με αυστηρότητα, για να ξεπεράσουμε όσο το δυνατόν πιο γρήγορα αυτή τη φάση που διανύουμε.
Κύριε Εξαδάκτυλε, Λόγω πανδημίας διανύουμε ήδη το δεύτερο lockdown. Ως πρόεδρος του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου μπορείτε να μας δώσετε την εικόνα της υγειονομικής πορείας της χώρας;
Αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζουμε ένα κύμα, το οποίο σε όλο τον κόσμο όπως και στη χώρα μας είναι μεγαλύτερο και φονικότερο από το 1ο κύμα. Γνωρίζουμε βέβαια ότι ο τρόπος αντιμετώπισης αυτών των εξάρσεων μιας πανδημίας, για την οποία δεν υπάρχει φάρμακο ή εμβόλιο, είναι τα περιοριστικά μέτρα, τα οποία εφαρμόζουμε και στη χώρα μας. Και έχουμε δει επίσης ότι οποιεσδήποτε άλλες χώρες επιχείρησαν να αντιπαρατεθούν σε μια πανδημία χωρίς περιοριστικά μέτρα, δεν το κατάφεραν ακόμη και αν είχαν πάρα πολύ ισχυρά συστήματα υγείας, που εμείς δεν διαθέτουμε ένα πολύ ισχυρό σύστημα υγείας, δεν διαθέταμε ποτέ ένα πολύ ισχυρό σύστημα υγείας. Όπως γνωρίζουμε το σύστημα υγείας το δικό μας είναι 40 ετών, είναι σε πολύ μεγάλη ανάγκη ριζικών μεταρρυθμίσεων, οι οποίες βεβαίως δεν μπορούν σε καμία περίπτωση να γίνουν εν μέσω πανδημίας. Ήταν ένα σύστημα εξαιρετικά φτωχό σε κλίνες εντατικής θεραπείας, οι οποίες έχουν υπερδιπλασιαστεί το τελευταίο έτος, και ευτυχώς που έχει συμβεί αυτό διότι αν δεν είχαν υπερδιπλασιαστεί θα είχαν ήδη καταληφθεί οι κλίνες με COVID, και εν πάσει περιπτώσει είναι ένα σύστημα μέσα στο οποίο προσπαθούμε με ό,τι διαθέτουμε να ανταπεξέλθουμε στην πανδημία. Επίσης είμαστε μία χώρα η οποία εδώ και δεκαετίες δεν διαθέτει σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Διαθέτουμε τα απομεινάρια αποτυχημένων προσπαθειών του παρελθόντος. Με πλέον αποτυχημένη την προσπάθεια που έγινε το 2018. Και αυτό είναι πρόβλημα, διότι δεν έχουμε ένα αποτελεσματικό ανάχωμα προς τα νοσοκομεία. Την άνοιξη αυτό το κενό καλύφθηκε από την εθελούσια προσφορά όλων των γιατρών της χώρας, που είπαμε μείνετε στο σπίτι και πάρτε μας τηλέφωνο. Τώρα, επειδή ο χειμώνας είναι μακρύτερος, θα πρέπει να υπάρξουν άλλες ρυθμίσεις. Σε κάθε περίπτωση, οι στιγμές που ζούμε τώρα είναι πολύ δυσκολότερες από της άνοιξης, και θα πρέπει να προετοιμαστούμε διότι έχουμε μπροστά μας και ολόκληρο το χειμώνα.
Το σύστημα Υγείας της χώρας φαίνεται να πιέζεται έντονα. Θα αντέξει;
Κοιτάξτε, το σύστημα θα αντέξει ή δεν θα αντέξει, με βάση δύο παράγοντες. Ένας είναι πόσο έγκαιρα λαμβάνονται οι αποφάσεις περιοριστικών μέτρων, και δεύτερον πόσο πιστά τηρούνται. Αυτές οι δύο παράμετροι καθορίζουν το αν το σύστημα θα αντέξει ή δεν θα αντέξει. Αν δεν υπάρχουν περιοριστικά μέτρα κανένα σύστημα δεν μπορεί να αντέξει, και πολύ περισσότερο το δικό μας. Αυτή τη στιγμή πάντως στη Θεσσαλονίκη δοκιμάζεται πάρα πολύ άσχημα.
Πιστεύετε ότι το Υπουργείο Υγείας και η Κυβέρνηση προετοιμάστηκαν σωστά; Έκαναν όσα έπρεπε ή μήπως έχουν δίκιο όσοι ασκούν κριτική και αποδίδουν αδράνεια στη λήψη έγκαιρων μέτρων;
Κοιτάξτε τα μέτρα καλώς ελήφθησαν, η μόνη κριτική που θα μπορούσε να γίνει, εκ των υστέρων βέβαια και αφού υπάρχουν στοιχεία, είναι αν τυχόν θα έπρεπε χρονικά να ληφθούν νωρίτερα. Αυτή είναι η μόνη κριτική που μπορεί να γίνει, δεν υπήρξε κανένας τρόπος να αποφευχθούν αυτά τα μέτρα. Επίσης το γεγονός ότι τα μέτρα αναβαθμίστηκαν όταν είδαμε ότι η απόδοσή τους ήταν χαμηλή, και αυτό κρίνεται θετικά. Που σημαίνει όμως ότι στην επόμενη φάση, εφόσον ξαναχρειαστεί, δεν θα πρέπει να ξαναμπούμε στη διαδικασία σταδιακής λήψης μέτρων. Είναι προτιμότερο να πηγαίνει κανείς σε αυστηρό περιορισμό, για να έχει γρήγορα αποτελέσματα και μικρή επιβάρυνση στο σύστημα. Γιατί η επιβάρυνση στο σύστημα, δεν είναι «επιβάρυνση στο σύστημα», είναι απώλεια ανθρώπινων ζωών. Έτσι μεταφράζεται προς τον πολίτη η επιβάρυνση στο σύστημα.
Ακουστήκατε πολύ σίγουρος για την επόμενη φορά!
Ιστορικά οι πανδημίες έχουν και δεύτερο και τρίτο κύμα. Βεβαίως μπορεί κανείς να ελπίζει ότι αυτό δεν θα συμβεί. Αλλά θα πρέπει να είμαστε πάντοτε έτοιμοι, και ως γιατροί αυτό οφείλουμε να κάνουμε, για το χειρότερο σενάριο. Δηλαδή δεν μπορεί κανείς να πει ότι θα επιχειρήσω να κάνω μία επέμβαση, και την άσχημη επιπλοκή δεν ξέρω να την αντιμετωπίζω, δεν πειράζει, δε θα μου συμβεί. Από τη στιγμή που κανείς αναλαμβάνει μια επέμβαση ως γιατρός, οφείλει να γνωρίζει να αντιμετωπίσει και την άσχημη επιπλοκή της. Έτσι συμβαίνει και με τη δημόσια υγεία. Πρέπει να είμαστε έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε και το άσχημο σενάριο.
Πρόσφατα δημοσιεύματα λένε για εμβόλια διάφορων μεγάλων εταιρειών που είναι προ των πυλών και η αποτελεσματικότητά τους είναι 90%-95%. Εσείς τι πληροφόρηση έχετε; Πόσο σύντομα θα το έχουμε στην Ελλάδα, και ποιος είναι ο προγραμματισμός εμβολιασμού του κοινού;
Θα το έχουμε τόσο σύντομα όσο σύντομα θα το έχουν όλοι, αλλά κανείς δεν ξέρει πότε θα το έχουμε. Δηλαδή κανείς δεν ξέρει να σας πει ότι την τάδε ημερομηνία θα αρχίσει η φόρτωση των εμβολίων, και η παραλαβή τους θα είναι μετά από μερικές ημέρες ή μετά από μερικές εβδομάδες. Γίνεται σχεδιασμός για το πώς θα διενεργηθούν οι εμβολιασμοί, οι οποίοι δεν θα γίνονται όπως γίνονται της γρίπης, το εμβόλιο δεν θα είναι διαθέσιμο στο φαρμακείο, ναι υπάρχει ένας σχεδιασμός, ο οποίος όταν έρθει η ώρα θα ακολουθηθεί. Θα είναι σε δομές συγκεκριμένες, θα είναι προφανώς με ραντεβού, θα είναι με συγκεκριμένους χρόνους, γιατί το εμβόλιο αυτό έχει και μια δυσκολία ως προς την αποθήκευσή του, και πρέπει να γίνονται οι δόσεις σε συγκεκριμένο χρόνο, δεν μπορεί να περιμένει, πρέπει από τη στιγμή που το φιαλίδιο θα ανοίγεται οι άνθρωποι να εμβολιάζονται.
Θεωρητικά το lockdown τελειώνει στις 30/11. Πιστεύετε ότι θα διαρκέσει περισσότερο;
Εγώ πιστεύω ότι με την πορεία που βλέπουμε μέχρι στιγμής είναι δύσκολο να έχουμε άρση του lockdown την 1η Δεκεμβρίου. Αλλά μέχρι τότε πιστεύω ότι θα είμαστε σε θέση να πούμε με πραγματικά στοιχεία και ρεαλισμό, πόσο περεταίρω θα πρέπει να επεκταθεί. Εκείνο που έχει σημασία όμως είναι να τηρούμε πολύ προσεκτικά τα μέτρα, για να αποδώσει. Διότι μέχρι τώρα, αν είχαμε τηρήσει σε όλες τις φάσεις προσεκτικότερα τα μέτρα, είναι βέβαιο ότι θα ήμασταν σε καλύτερο σημείο. Και όταν λέω σε όλες τις φάσεις, εννοώ από τον Ιούλιο που ανοίξαμε. Από τότε που τα μέτρα ήταν πολύ ελαφρά και μας φαινόντουσαν πολλές φορές και περιττά και αχρείαστα. Τώρα είναι πολύ σημαντικό να έχουμε αυστηρή τήρηση των μέτρων, για να έχουμε γρήγορη και καλή απόδοση. Και δεν το βλέπουμε αυτό το πράγμα! Να είμαστε ειλικρινείς. Βλέπουμε εικόνες από κηδείες, οι οποίες είναι απαράδεκτες, βλέπουμε πορείες και συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις οι οποίες είναι απαράδεκτες, βλέπουμε να γίνεται αντικείμενο πολιτικής διαμάχης η ιατρική οδηγία, αυτά δεν είναι καλά σημάδια.
Πείτε μας τι ήταν αυτό που ξέφυγε κι έχουμε αυτή την τεράστια αύξηση κρουσμάτων στη Θεσσαλονίκη και στην Βόρεια Ελλάδα;
Δεν αφορά μόνο τη Θεσσαλονίκη, και όλη τη Β. Ελλάδα. Αφορά και τη Θεσσαλία και την Ήπειρο σε μεγάλο βαθμό. Γιατί και εκεί είναι πάρα πολύ μεγάλοι οι αριθμοί. Απλώς στη Θεσσαλονίκη, επειδή είναι πολύ μεγάλο αστικό κέντρο, το βλέπουμε σε όλο το μεγαλείο, ας το πούμε, το φαινόμενο. Φταίνε όλα! Δεν υπάρχει ένας παράγων ο οποίος να μην συνέβαλλε, όλοι έχουν συμβάλλει. Δηλαδή έχουν συμβάλλει οι πανηγυρισμοί, έχουν συμβάλλει οι διαδηλώσεις, οι συγκεντρώσεις, οι διασκεδάσεις, τα λεωφορεία, τα αεροπλάνα, οι λιτανείες, οι πορείες, τα πάρτυ, οι μετακινήσεις των κατοίκων της πόλης έξω από την πόλη και ξανά μέσα. Έχουν συμβάλλει οι μετακινήσεις εργατών γης και ενδεχομένως τουριστών, έχει συμβάλλει η διασκέδαση, η εστίαση, δεν υπάρχει κάτι που να μην έχει συμβάλλει. Και επιπλέον από όλα αυτά, ενδεχομένως να έχουμε και παράγοντες οι οποίοι δεν έχουν μελετηθεί και δεν τους ξέρουμε, οι οποίοι όμως θα πρέπει να μελετηθούν, όπως είναι ενδεχομένως η ατμοσφαιρική ρύπανση, οι κλιματολογικές συνθήκες που ευνοούν αύξηση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, και η θερμοκρασία η οποία μπορεί να έχει λίγους βαθμούς διαφορά από την Νότια Ελλάδα, αλλά αυτό υφίσταται. Κατά συνέπεια κανείς δεν μπορεί να μας πει με σιγουριά τι συνέβη σε αυτή τη φάση. Θα ειπωθεί βεβαίως κάποια στιγμή, αφού υπάρξει μια μελέτη. Π.χ. γιατί η Κοζάνη είναι διαρκώς στο επίκεντρο; Γιατί ειδικά η Κοζάνη; Η Κοζάνη γνωρίζουμε ότι είναι από τις περιοχές της Ελλάδας που έχουν από τις μεγαλύτερες ρυπάνσεις περιβάλλοντος. Σχετίζεται αυτό ή δεν σχετίζεται; Το διατυπώνουμε αυτό ως ερώτηση. Εύλογη ερώτηση. Θα πρέπει κάποια επιστημονική έρευνα να μας το απαντήσει.
Ασιατικές χώρες που είχαν ζήσει πανδημικά φαινόμενα στο παρελθόν, έκαναν τη χρήση μάσκας και την κοινωνική αποστασιοποίηση μέρος της κουλτούρας τους. Πιστεύετε ότι οδεύουμε προς αυτή την κατεύθυνση και στον δυτικό κόσμο;
Εγώ δεν πιστεύω ότι εμείς πρέπει να αλλάξουμε κουλτούρα. Η κουλτούρα μας δεν έχει λόγους να την αλλάξουμε. Ούτε τον δυτικό τρόπο ζωής, ούτε πολύ περισσότερο τον ελληνικό τρόπο ζωής. Αλλά θα πρέπει να αντιληφθούμε ότι όταν έχουμε μία ιατρική συμβουλή, που λέει ότι για αυτό το χρονικό διάστημα μην κάνετε αυτό, είναι προς όφελός μας, να μην το κάνουμε. Όπως δηλαδή θα πούμε σε κάποιον που έχει χτυπήσει το χέρι του, μην οδηγείς για 4-5 εβδομάδες, και κάνοντάς το αυτό θα επιστρέψει στην καθημερινή του συνήθεια εύκολα, γρήγορα και χωρίς να πονάει, είναι ανόητο να κάνει το αντίθετο, να πονάει, να ταλαιπωρείται και να μην μπορεί να επιστρέψει στη συνήθειά του έγκαιρα. Αυτό πρέπει να καταλάβουμε κι εμείς. Εμείς όμως είχαμε για μεγάλο χρονικό διάστημα την ανάπτυξη θεωριών, που ούτε λίγο ούτε πολύ έλεγαν ότι μπορεί να γίνει το ανέφικτο. Αυτό το έχουμε δει και σε άλλη φάση. Δηλαδή πιστεύαμε π.χ. ότι μπορεί κάποιος να έρθει και να μας πληρώσει τα χρέη μας. Το πιστεύαμε αυτό επί χρόνια, πολλά. Μερικοί έκαναν καριέρες, έβγαλαν λεφτά από αυτό. Τώρα είχαμε λοιπόν την αίσθηση ότι μπορούσαμε να το επιτύχουμε, και φέρναμε διάφορα παραδείγματα. Π.χ. τι καλά που τα έκανε η Σουηδία. Στη Σουηδία είχαν 6000 νεκρούς ήδη, όταν λέγαμε εμείς τι καλά που τα κάνανε. Ακούγαμε θεωρίες που θέλαμε να πιστέψουμε, το εύκολο ανέφικτο. Τις ακούγαμε να αναπτύσσονται διαρκώς. Τώρα όπως βλέπετε, όλοι αυτοί οι άνθρωποι, οι οποίοι ιδιοτελώς ως επιστήμονες διακινούσαν αυτές τις θεωρίες, και το τονίζω το ιδιοτελώς, τώρα έχουν εξαφανιστεί. Που είναι αυτοί οι άνθρωποι να έρθουν στην πρώτη γραμμή στο Παπανικολάου, στο Παπαγεωργίου, στο ΑΧΕΠΑ, στον Ευαγγελισμό, να έρθουν να αποδείξουν την αλήθεια των θεωριών τους.
Ως γιατρός και Πρόεδρος του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου, τι θα ήταν αυτό που θα θέλατε να ζητήσετε από τους πολίτες της χώρας για αυτή την περίοδο;
Εγώ αυτή τη στιγμή θα ήθελα από τους ανθρώπους, να περιορίσουν πάρα πολύ τις επαφές τους, στο στενό οικογενειακό τους περιβάλλον. Όχι στο στενό συγγενικό, όχι στο στενό κοινωνικό, όχι στο στενό εργασιακό. Στο στενό οικογενειακό! Και όσοι άνθρωποι δεν έχουν λόγο να βγουν από το σπίτι τους, απολύτως αναγκαίο, να μην βγουν από το σπίτι τους. Διότι βρισκόμαστε σε μία φάση, η οποία είναι πάρα πάρα πάρα πολύ επικίνδυνη. Θα ήθελα επίσης να προσέχουμε δύο πράγματα, τα οποία θα πρέπει να τα προσέχουμε γιατί είναι κόντρα στη φύση μας, αλλά είναι αναγκαία για να προφυλαχθούμε εμείς οι ίδιοι. Να μην πλησιάζουμε άλλους ανθρώπους. Έχουμε πάντοτε την τάση να πλησιάζουμε σε άλλους ανθρώπους, για να μιλήσουμε, για να ανταλλάξουμε κάτι, για να δείξουμε κάτι, για οτιδήποτε. Το 1,5 μέτρο είναι απόσταση που τα χέρια μας δεν ακουμπάνε τον άλλο. Αυτό είναι 1,5 μέτρο και έτσι πρέπει να στεκόμαστε. Μεγάλη προσοχή στους εργαζόμενους όταν κάνουν διάλειμμα. Την ώρα που πίνουν καφέ όλοι μαζί, που κολατσίζουν όλοι μαζί, την ώρα που προσέρχονται τη δουλειά όλοι μαζί ή που φεύγουν από τη δουλειά όλοι μαζί. Είναι η στιγμή που ενώ προσέχουν οκτώ ώρες, είναι η στιγμή παγίδα! Αυτά θα πρέπει να τα προσέξουμε πάρα πολύ. Πρέπει να προφυλαγόμαστε και να προφυλάξουμε και τους γύρω μας, για να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε αυτή τη φάση, να επανέλθουμε σε κάποιου είδους κανονικότητα, και σε κάποιου είδους κοινωνική και οικονομική δραστηριότητα, να μπορέσουμε να βγάλουμε τους δύσκολους μήνες του χειμώνα.
