12ο Πανελλήνιο Συνέδριο της Πανελλήνιας Ένωσης Βιοεπιστημόνων, «ΒΙΟΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ΚΑΙ ΕΝΙΑΙΑ ΥΓΕΙΑ – ΑΝΘΡΩΠΟΣ – ΖΩΑ – ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ», 27 – 29 Νοεμβρίου 2020
Το Συνέδριο, ακολουθώντας τις οδηγίες λόγω της πανδημίας COVID 19, πραγματοποιήθηκε αποκλειστικά ηλεκτρονικά.
Ενιαία Υγεία (OneHealthapproach) , γιατί είναι τόσο σημαντική;
Ο όρος «Ενιαία Υγεία» χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 2003 – 2004 από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και συσχετίστηκε με την αναδυόμενη τότε επιδημία SARS και στη συνέχεια με την γρίπη των πτηνών (Η5Ν1). Έκτοτε γίνεται όλο και περισσότερο σαφές ότι πολλές αναδυόμενες νόσοι και κυρίως οι περισσότερες ανθρωποζωονόσοι, σχετίζονται με ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η βίαιη παρέμβαση στα οικοσυστήματα, οι χρήσεις γης, η εντατική γεωργία, η αστυφιλία, το διεθνές εμπόριο και ο τουρισμός.
Επομένως, για την πρόληψη και την αντιμετώπιση των ασθενειών δεν επαρκεί πλέον η παραδοσιακή ιατροκεντρική παρέμβαση. Απαιτείται μια διεπιστημονική προσέγγιση η οποία, ξεπερνώντας τα στεγανά μεταξύ της υγείας των ανθρώπων, των ζώων και της περιβαλλοντικής προστασίας, θα μελετήσει και θα κατανοήσει τις σύνθετες διαδρομές και αλληλεπιδράσεις που συνεπάγονται ασθένειες, θα προχωρήσει σε σχεδιασμούς εκτίμησης κινδύνων και θα αναπτύξει δράσεις προστασίας για τον έλεγχό τους.
Επίσης, για την αντιμετώπιση της COVID 19 αλλά και πολλών άλλων νόσων σήμερα, η προσέγγιση της Ενιαίας Υγείας προσβλέπει στον σχεδιασμό και την εφαρμογή Πολιτικών Υγείας, νομοθετικών ρυθμίσεων και έρευνας για τις οποίες απαιτείται η συνεργασία πολλών κοινωνικών τομέων ώστε να επιτευχθεί το βέλτιστο αποτέλεσμα για τη Δημόσια Υγεία. Βασική διαδικασία παραμένει η ευαισθητοποίηση του κοινού, όπου η εκπαίδευση των νέων παίζει κομβικό ρόλο.
Οι Βιοεπιστήμονες, έχοντας ενεργό επιστημονικό ρόλο, στελεχώνουν κρίσιμους τομείς της κοινωνίας, όπως η υγεία, τα τρόφιμα και η διατροφή, το περιβάλλον, η εκπαίδευση, η έρευνα και εν τέλει η μαχόμενη καθημερινότητα.
Βιοεπιστήμονες και Ενιαία Υγεία – Άνθρωπος – Ζώα – Περιβάλλον
Στόχος του 12ου Συνεδρίου της Πανελλήνιας Ένωσης Βιοεπιστημόνων ήταν να συμβάλλει στην αντιμετώπιση της πανδημίας και να αναδείξει τον ρόλο του Βιοεπιστήμονα στην κοινωνία των πολιτών. Διοργανώθηκε μέσα από μια πρωτοπόρα διαδικασία από τα μέλη των Θεματικών Επιτροπών της Πανελλήνιας Ένωσης Βιοεπιστημόνων (ΠΕΒ), οι οποίες και στελέχωσαν την Οργανωτική Επιτροπή, με Πρόεδρο την Ομότιμη Καθηγήτρια Αθηνά Μαυρίδου και διαρθρώθηκε με τέτοιο τρόπο ώστε να καλύψει τα ειδικά ενδιαφέροντα των συμμετεχόντων αλλά ταυτόχρονα να θεμελιώσει ουσιαστικές γέφυρες επικοινωνίας και συνεργασίας με την κοινωνία, που άλλες μεν είναι αυτονόητες αλλά και άλλες δε απρόσμενες.
Προς αυτή την κατεύθυνση βοήθησαν διακεκριμένες/οι ομιλήτριες/ές από την Ελλάδα και το εξωτερικό, που προέρχονταν από κορυφαία εκπαιδευτικά και ερευνητικά ιδρύματα και δομές Υγείας.
Η ποικιλία της θεματολογίας των συνεδριάσεων προκάλεσε γόνιμες συζητήσεις και έδωσε τροφή για προβληματισμούς και νέες προσεγγίσεις.
Το Συνέδριο περιελάμβανε (πιο αναλυτικά στοιχεία τόσο για το πρόγραμμα όσο και τις επιμέρους δράσεις του συνεδρίου περιλαμβάνονται στην Ιστοσελίδα https://12pev.pev.gr/ καθώς και στην Ιστοσελίδα της Πανελλήνιας Ένωσης Βιοεπιστημόνων https://www.pev.gr/),
• 7 ομιλίες
• Διεθνείς συμμετοχές από Σουηδία, Ολλανδία, Ελβετία, Φινλανδία, Ιταλία
• 6 workshop από όλους τους τομείς
• 9 Στρογγυλές τράπεζες
• 2 δωρεάν webinars
Σταχυολογώντας κάποιες από τις πολύ ενδιαφέρουσες στιγμές του Συνεδρίου θα σταθούμε:
– στην ομιλία της Δρ. Μαρίας Λινού, συντονίστριας της επιτροπής Ενιαίας Υγείας του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ, με θέμα: “Η Ενιαία Υγεία και η εφαρμογή των αρχών της. Παρελθόν, Παρόν και Μέλλον»,
– στην ομιλία της Δρ. Έφης Σίμου, αναπλ. καθηγήτριας (Τμήμα Πολιτικών της Δημόσιας Υγείας, Σχολή Δημόσιας Υγείας. Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής), με θέμα: «Διάδοση της ιατρικής πληροφορίας – ένα σοβαρό θέμα δημόσιας υγείας»,
– στην ομιλία του Καθηγητή Γενετικής Μανώλη Δερμιτζάκη (Université de Genève) με θέμα: “Από τον πάγκο στην κλινική: σύνδεση της βασικής έρευνας με πρακτικές εφαρμογές στην υγεία”,
– στην ομιλία του καθηγητή-ακαδημαϊκού Δημήτρη Θάνου (Πρ. Επιστ. Συμβουλίου Biomedical Research Foundation Academy of Athens) με θέμα: “Δίκτυο ακριβείας στην Ογκολογία – Σκοπός δημιουργίας και προοπτικές»,
– στην ομιλία της Αν. Καθηγήτριας Μικροβιολογίας & ΑνθρωποΖωονόσων Άννας Ψαρουλάκη (Τμ. Ιατρικής Πανεπιστήμιο Κρήτης) με θέμα: “Ανάδυση νέων παθογόνων και Ενιαία Υγεία – Κίνδυνοι, προκλήσεις και διδάγματα από την πανδημία COVID-19”,
– στη στρογγυλή τράπεζα “Το μέλλον των Προστατευόμενων Περιοχών στην Ελλάδα” με τον Αν. Καθηγητή Κώστα Τριάντη (Τμ. Βιολογίας Πανεπιστήμιο Αθηνών), τον Καθηγητή Παναγιώτη Δημόπουλο (Τμ. Βιολογίας Πανεπιστήμιο Πατρών), την Καθηγήτρια Ιφιγένεια Κάγκαλου (Δημοκρίτειο Πανεπιστημιο Θρακης) και τον συντονισμό από τον Αν. Καθηγητή Παναγιώτη Παφίλη (Τμ. Βιολογίας Πανεπιστήμιο Αθηνών – University of Athens),
– στη στρογγυλή τράπεζα με θέμα: “Ανοικτή συζήτηση σε θέματα Ενιαίας Υγείας” με τη συμμετοχή εξέχοντων Βιολόγων, τον Καθηγητή Γενετικής Μανώλη Δερμιτζάκη (Université de Genève), τον Ακαδημαϊκό Δημήτρη Θάνο (Πρ. Επιστ. Συμβουλίου Biomedical Research Foundation Academy of Athens), τον Καθηγητή Βιοχημείας Αριστείδη Μουστάκα (Uppsala University), τον Καθηγητή Μοριακής Βιολογίας Νεκτάριο Ταβερναράκη (Ιατρ. Σχολή Πανεπιστήμιο Κρήτης, Πρόεδρος ΙΤΕ, Αντιπρόεδρος ΔΣ European Research Council) και συντονιστή τον Καθηγητή Υγιεινής Απόστολο Βανταράκη (Ιατρ. Σχολή Πανεπιστήμιο Πατρών) που άγγιξε όλες τις πτυχές αυτής της νέας στρατηγικής της Ενιαίας Υγείας,
– στην παρουσίαση των διεθνών δεδομένων για την πανδημία COVID 19 και για το εμβόλιο για τον SARS-CoV-2 από τον Professor Lundkvist Åke (Zoonosis Science Center, Uppsala University) και την ειδικό για θέματα Ενιαίας Υγείας (Specialist on One-Health research) Assoc. Professor Lindahl Johanna (ZSC. Uppsala University) με το συντονισμό του Καθηγητή Αριστείδη Μουστάκα (Department of Medical #Biochemistry and Microbiology, Uppsala University),
– στη στρογγυλή τράπεζα με θέμα: “Omics-Oμική και ο ρόλος τους στην υγεία” με τη συμμετοχή της Επ. Καθηγήτριας Βιοχημείας Μιχαέλας Φίλιου (Τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών & Τεχνολογιών, Παν. Ιωαννίνων), του Αν. Καθηγητή Μοριακής Γενετικής Θεολόγο Μιχαηλίδη (Τμ. ΒΕΤ. Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων), την Επ. Καθηγήτρια Βιολογίας Ζωικού Κυττάρου Μαριάννα Αντωνέλου (Τμήμα Βιολογίας Ε.Κ.Π.Α.) με συντονίστρια την Καθηγήτρια Μορ. Γενετικής Ανθρώπου Παναγούλα Κόλλια (Τμ. Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών – University of Athens).
– στη στρογγυλή τράπεζα με θέμα: “Η σημασία του του Βιολογικού εγγραμματισμού στην καθημερινή ζωή” με τη συμμετοχή του Επ. Καθηγητή Μοριακής Μικροβιολογίας Απόστολου Δελούκα (Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής), της Καθηγήτριας Ανοσολογίας Ράνια Τσιτσιλώνη (Τμ. Βιολογίας Πανεπιστήμιο Αθηνών), του Αν. Καθηγητή Μικροβιολογίας Δημήτρη Χατζηνικολάου (Τμ. Βιολογίας Πανεπιστήμιο Αθηνών) με συντονιστή τον Καθηγητής Γενετικής Ζαχαρία Σκούρα (Τμήμα Βιολογίας ΑΠΘ).
Την εναρκτήρια ομιλία, που πλημμύρισε με την τέχνη του και την «ποιητική λογική» του γεφυρώνοντας την Επιστήμη με την Τέχνη, έδωσε ο Βιολόγος, Ηθοποιός και Σκηνοθέτης Αν. Καθηγητής Μιχαήλ Μαρμαρινός (Σχολή Καλών Τεχνών ΑΠΘ) με θέμα: «ΕΠΙΣΤΗΜΗ – στη Συζυγία των μυστηρίων, στη συζυγία των απαντήσεων και ένα ποίημα».
Το Συνέδριο έκλεισε με τη συνεδρία-στρογγυλή τράπεζα με θέμα: «Το μέλλον της Βιολογίας και των Βιολογικών Τμημάτων” και με τη συμμετοχή όλων των προέδρων των Βιολογικών Τμημάτων των Πανεπιστημίων της χώρας: Καθηγητή Μηνά Γιάγκου (Τμήμα Βιολογίας ΑΠΘ), Αν. Καθηγητή Αριστείδη Παρμακέλη (Τμ. Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών), Καθηγητή Παναγιώτη Κατσώρη (Τμ. Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Πατρών), Καθηγητή Γεώργιο Γαρίνη (Τμ. Βιολογίας, Πανεπιστήμιο Κρήτης), Καθηγητή Δημήτρη Καρπούζα (Τμήμα Βιολογίας Παν/μιο Θεσσαλίας), Αν. Καθηγητή Πέτρο Μαραγκό (Τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών & Τεχνολογιών, Παν. Ιωαννίνων), Αν. Καθηγήτρια Κατερίνα Χλίχλια (Τμ. Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής ΔΠΘ) και συντονιστή τον Καθηγητή Ζαχαρία Σκούρα (Τμ. Βιολογίας, Α.Π.Θ.).
Τέλος, σε ειδική τελετή, στα πλαίσια του 12ου Πανελληνίου Συνεδρίου η Πανελλήνια Ενωση Βιοεπιστημόνων (ΠΕΒ) αναγνωρίζοντας τη σημασία και την αγωνία της ερευνητικής εργασίας που πραγματοποιείται στην Ελλάδα, συχνά υπό αντίξοες συνθήκες, και ταυτόχρονα τιμώντας τη μνήμη του διεθνώς καταξιωμένου Βιολόγου, Ερευνητή και Δάσκαλου Φώτη Καφάτου, απένειμε σε νέους επιστήμονες ερευνητές το βραβείο αριστείας στη Βιολογία «Φώτης Καφάτος».
Το βραβείο φέτος απέσπασαν δύο νεαροί ερευνητές η Μαριάνθη Γκιουλμπασάνη και ο Αλέξανδρος Γαλάρας από το Ερευνητικό Κέντρο Βιοϊατρικών Επιστημών «Αλέξανδρος Φλέμινγκ» επειδή “με τις έρευνές τους συνέβαλλαν στην αποκάλυψη ενός νέου μοριακού μηχανισμού που εμπλέκεται άμεσα στη διαφοροποίηση ορισμένων κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος”. Ο μηχανισμός διαφοροποίησης των ανοβιολογικών αυτών κυττάρων (μέσω της πρωτεΐνης BCL-6) σχετίζεται άμεσα με την ανοσοβιολογική απόκριση σε μια σειρά από σοβαρές λοιμώξεις και σοβαρά νοσήματα. Η εργασία των βραβευθέντων νέων ερευνητών δημοσιεύτηκε στο κορυφαίο περιοδικό «Nature Immunology».
Η πρωτοβουλία αυτή της πανελλήνιας Ένωσης Βιοεπιστημόνων (ΠΕΒ) να οργανώσει και να διεκπεραιώσει το Συνέδριο για την Ενιαία Υγεία θεωρήθηκε πολύ σημαντική σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ζαχαρίας Σκούρας
Καθηγητής Γενετικής ΑΠΘ
