«όταν κάποιος ξεκινά να μαθαίνει μία ξένη γλώσσα σκέφτεται πρώτα απ’ όλα την επαγγελματική του πορεία. Από αυτήν την άποψη, η γνώση της ρωσικής γλώσσας δίνει πολλά πλεονεκτήματα για επαγγελματική αποκατάσταση»
Η Katerina Gritsan ήρθε στην Ελλάδα πριν 12 χρόνια, έχοντας στο ενεργητικό της σπουδές βυζαντινής και νεοελληνικής φιλολογίας και έκτοτε διδάσκει στους Έλληνες τη μητρική της γλώσσα, συνεργαζόμενη με το Κέντρο Ξένων Γλωσσών SPEAK. Στη SPEAKNEWS καταθέτει τις εμπειρίες της ως καθηγήτρια της ρωσικής γλώσσας, τις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίσει κάποιος στην εκμάθηση, αλλά και τα πλεονεκτήματα που αποκομίζει κατακτώντας μία γλώσσα που αντιπροσωπεύει έναν τεράστιο πολιτισμό και μία μεγάλη οικονομία. Μιλήσαμε μαζί της για το βιβλίο της «Γραμματική της Ρωσικής Γλώσσας» που έχει γράψει και έχει κυκλοφορήσει από τις Εκδόσεις ΓΕΡΜΑΝΟΣ, και για την ανάγκη δημιουργίας στην Ελλάδα ενός ισχυρού ρωσικού πολιτιστικού θεσμού όπως τα Ινστιτούτα άλλων δυτικοευρωπαϊκών χωρών.
Μιλήστε μας για την καταγωγή σας; Τι ήταν αυτό που σας έφερε στην Ελλάδα; Ήταν εύκολη η προσαρμογή σας εδώ;
Η γενέτειρά μου πόλη βρίσκεται κοντά στη Μόσχα ενώ οι πρόγονοί μου ζούσαν στη Μεσέρα, μία περιοχή ανατολικά της Μόσχας γεμάτη έλη, λίμνες με ζαφειρένιο νερό και καταπράσινα δάση, που κατοικούταν παλιά από το φιννοουγγρικούς λαούς. Όταν την επισκέπτομαι νιώθω πως ανήκω σε αυτόν τον τόπο. Σπούδασα τη βυζαντινή και νεοελληνική φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Λομονόσοβ της Μόσχας και μετά την αποφοίτησή μου, αποφάσισα να κάνω τις μεταπτυχιακές μου σπουδές στην Ελλάδα. Ήρθα εδώ γεμάτη ενθουσιασμό για τη διερεύνηση της ζωντανής ελληνικής ιστορίας, του πολιτισμού και της νοοτροπίας των Νέων Ελλήνων, γι’ αυτό πιστεύω ότι η προσαρμογή μου ήταν εύκολη· ήξερα ότι με περιμένει κάτι άγνωστο και δεν θεωρούσα τίποτε δεδομένο.
Πως είναι η ζωή για εσένα στη Θεσσαλονίκη; Πως σου φάνηκαν η πόλη και οι άνθρωποί της όταν ήρθες, και πως νιώθεις τώρα μετά από 12 χρόνια, που είσαι πια “Θεσσαλονικιά”;
Η Θεσσαλονίκη είναι πόλη την οποία ερωτεύτηκα από την πρώτη ματιά, τότε που την επισκέφθηκα όταν σπούδαζα στο πρώτο έτος. Για εμένα εξ αρχής ήταν το πιο χαρακτηριστικό απομεινάρι της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας με τα πνεύματα του Αγ. Δημητρίου, του Αγ. Γρηγορίου Παλαμά, των Ζηλωτών, των εξορισμένων εικονομάχων. Όταν εγκαταστάθηκα στη Θεσσαλονίκη γνώρισα την πολυπολιτισμική της όψη — τόσο στην ιστορική διαχρονία, όσο και σήμερα – και την αγάπησα ακόμη πιο πολύ. Όσον αφορά τους ανθρώπους, πιστεύω ότι η επικρατούσα άποψη που υποστηρίζει ότι οι κάτοικοι της Βόρειας Ελλάδας είναι πολύ ανοιχτοί και φιλόξενοι είναι σωστή. Αυτό που μου προκάλεσε μεγάλη εντύπωση στους ανθρώπους όταν ήρθα ήταν η αίσθηση του χρόνου που έχουν οι Θεσσαλονικείς: δεν βιάζονται πουθενά. Με τα χρόνια διαπίστωσα ότι ίσως να είναι πιο σωστή αντίληψη της ζωής από αυτή που είχα εγώ και προσπαθώ να την υιοθετήσω.
Πόσα χρόνια διδάσκετε τη ρώσικη γλώσσα; Είναι δημοφιλή τα Ρώσικα για τους Έλληνες;
Διδάσκω τη ρωσική γλώσσα όσο καιρό ζω στη Θεσσαλονίκη, δηλαδή δώδεκα χρόνια. Η ρωσική γλώσσα προκαλεί μεγάλο ενδιαφέρον και παρατηρώ όλο και περισσότερους να τη διαλέγουν ως δεύτερη ξένη γλώσσα.
Η Ρωσική θεωρείται μία από τις πιο δύσκολες γλώσσες στον κόσμο. Πως ανταποκρίνονται οι μαθητές σας σε αυτή;
Η αλήθεια είναι πως μου φαίνονται πολύ παράξενοι οι ισχυρισμοί ότι κάποια γλώσσα είναι «δύσκολη» ή «πλούσια». Όλες οι γλώσσες είναι πλούσιες και η καθεμία από αυτές έχει τις δικές της δυσκολίες. Το θέμα είναι ότι οι ξένες γλώσσες που συνήθως ξέρουν ήδη οι μαθητές προτού μάθουν τη ρωσική είναι ρομανικές ή γερμανικές. Είναι φυσιολογικό λοιπόν ότι όταν ξεκινούν να μαθαίνουν μία γλώσσα η οποία ανήκει σε διαφορετική ομάδα – τη σλαβική – αντιμετωπίζουν ορισμένες δυσκολίες επειδή διδάσκονται γραμματικά και συντακτικά φαινόμενα τα οποία διαφέρουν σημαντικά από αυτά που γνωρίζουν. Δεν νομίζω όμως ότι αυτά τα φαινόμενα προκαλούν ίδιου βαθμού δυσκολίες σε σπουδαστές και σπουδάστριες από τη Σλοβακία ή από τη Σερβία. Επομένως, το πιο σημαντικό πράγμα που πρέπει να έχουν υπ’ όψιν τους όσοι μαθαίνουν ή θέλουν να μάθουν τα ρωσικά είναι ότι πρέπει το μυαλό τους να ανοιχτεί σε μία πολύ διαφορετική γλωσσική δομή. Η ρωσική γλώσσα είναι πολύ πιο σύνθετη από τις περισσότερες ευρωπαϊκές γλώσσες, αυτό σημαίνει ότι για να την ομιλεί κανείς πρέπει να μάθει απ’ έξω μία πληθώρα καταλήξεων. Λόγου χάριν εάν θέλουμε να πούμε «Καλή χρονιά! Υγεία και ευτυχία!» στα ρωσικά χρειάζεται να χρησιμοποιήσουμε και τις έξι πτώσεις. Αυτή η διαδικασία θέλει πολλή μελέτη και αφοσίωση. Βασισμένη στη δική μου εμπειρία, δεν θα έλεγα όμως ότι η γραμματική ή η σύνταξη αποτελούν βασικότερα προβλήματα στην εκμάθηση της ρωσικής γλώσσας. Το πιο δύσκολο είναι να γνωρίσουν οι μαθητές τη ρωσική νοοτροπία, η οποία κρύβεται πίσω από τη γλώσσα. Για να λυθεί αυτό το πρόβλημα, πιστεύω, θα βοηθούσε πολύ η δημιουργία ενός ισχυρού πολιτιστικού θεσμού όπως το Γαλλικό Ινστιτούτο ή το Ινστιτούτο Γκαίτε.
Ποια είναι τα πλεονεκτήματα που αποκομίζει κανείς μαθαίνοντας την ρώσικη γλώσσα, ιδιαίτερα για τους Έλληνες;
Νομίζω ότι στη σημερινή εποχή όταν κάποιος ξεκινά να μαθαίνει μία ξένη γλώσσα σκέφτεται πρώτα απ’ όλα την επαγγελματική του πορεία. Από αυτήν την άποψη, η γνώση της ρωσικής γλώσσας δίνει πολλά πλεονεκτήματα επειδή η Ρωσία έχει μεγάλη οικονομία και δραστηριοποιείται σε πολλούς κλάδους. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται η διευκόλυνση της πρόσβασης των ξένων φοιτητών στη ρωσική εκπαίδευση, η οποία πάντοτε φημιζόταν για την υψηλή ποιότητά της. Και φυσικά, όποιος ξέρει τη ρωσική γλώσσα μπορεί να διαβάσει στα ρωσικά τα πολυάριθμα επιστημονικά συγγράμματα πάνω σε οποιοδήποτε γνωστικό αντικείμενο. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ρωσική γλώσσα είναι μία από τις έξι επίσημες γλώσσες του ΟΗΕ, δεν ομιλείται μόνο στη Ρωσική Ομοσπονδία αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της Ασίας. Έτσι, η γνώση της ρωσικής γλώσσας ανοίγει επαγγελματικές προοπτικές στην ασιατική ήπειρο. Τέλος, δίνει πλεονεκτήματα ακόμη και στην αναζήτηση πληροφοριών στο Ίντερνετ επειδή το ρωσόφωνο διαδίκτυο είναι εξαιρετικά πλούσιο.
Είστε συγγραφέας του βιβλίου «Ρώσικη Γραμματική με Ασκήσεις» που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις ΓΕΡΜΑΝΟΣ. Πως προέκυψε η συγγραφή αυτού του βιβλίου;
Είμαι πεπεισμένη ότι το βασικότερο χαρακτηριστικό ενός καθηγητή είναι η μεθοδικότητα. Πολλοί διδάσκοντες διαμορφώνουν δική τους μέθοδο επειδή προσπαθούν να βρουν το πιο αποτελεσματικό τρόπο διδασκαλίας του αντικειμένου τους. Έτσι έγινε και με εμένα· έχω συγκεντρώσει αρκετό δικό μου υλικό αποτελούμενο από ασκήσεις, πίνακες, θεωρητικές σημειώσεις κλπ. Παραδειγματίστηκα από τη συνάδελφό μου, την Ksenija Zmijanjac, η οποία δημοσίευσε με τον εκδοτικό οίκο ΓΕΡΜΑΝΟΣ αντίστοιχο βιβλίο Η γραμματική της σερβικής γλώσσας και τόλμησα να το δώσω στο φως της δημοσιότητας. Επίσης, πιστεύω ότι η εκμάθηση μίας ξένης γλώσσας εκτός του φυσιολογικού γλωσσικού περιβάλλοντος δεν γίνεται χωρίς τη χρήση της μητρικής γλώσσας των μαθητών και χωρίς να υπολογίζονται οι γλωσσικές τους ιδιαιτερότητες, γι’ αυτό το λόγο ήταν πολύ σημαντικό για ‘μένα να έχω διδακτικό υλικό συνταγμένο στα ελληνικά.
