Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ, S&D
Συνέντευξη Ανδρέας Γερμανός
«Το ‘ξέσπασμα’ Δένδια ενώπιον Τσαβούσογλου εντός Τουρκίας πρέπει να αφυπνίσει όσους εντός του Ελληνισμού ζουν με ψευδαισθήσεις, και ειδικότερα όσους καλλιεργούν για χρόνια ανεδαφικές προσδοκίες»
Ο Κύπριος ευρωβουλευτής Κώστας Μαυρίδης μιλάει στη SPEAKNEWS και τον Ανδρέα Γερμανό και σχολιάζει τη στάση της ΕΕ απέναντι στην Τουρκία, το ρόλο της Γερμανίας και την «θετική ατζέντα», το πρόσφατο ξέσπασμα του Έλληνα ΥΠΕΞ Νίκου Δένδια, και το Κυπριακό. Ακόμη εξηγεί τους τρόπους με τους οποίους τα κράτη και οι πολίτες που χτυπήθηκαν από την πανδημία θα βοηθηθούν από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης, και αναφέρεται στον ρόλο του ως πρόεδρος της Πολιτικής Επιτροπής για τη Μεσόγειο.
Η ΕΕ αποφεύγει συστηματικά να λάβει σοβαρά μέτρα κατά της Τουρκίας. Είστε ικανοποιημένος με τη γενικότερη στάση της ΕΕ και τις πρόσφατες αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου;
Είμαι στο ευρωκοινοβούλιο σχεδόν εφτά χρόνια, και στην αρχή βρισκόμουν σε μοναχικό δρόμο μαζί με ελάχιστους συναδέλφους μου, όταν προειδοποιούσαμε, αναφερόμενοι στον Ερντογάν, ότι έχουμε μπροστά μας ένα αναδυόμενο Χίτλερ και γι’ αυτό θα έπρεπε να προχωρήσουμε με κυρώσεις και απαγόρευση πώλησης όπλων στην Τουρκία. Σταδιακά, η πίεση αυξήθηκε και κορυφώθηκε, ιδιαίτερα τους τελευταίους μήνες του 2020, όταν πλέον το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, εκπροσωπώντας τη φωνή των ευρωπαίων πολιτών, ψήφισε συντριπτικά για την επιβολή αυστηρών κυρώσεων στην Τουρκία.
Βεβαίως, οι αποφάσεις για επιβολή κυρώσεων λαμβάνονται με ομοφωνία από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στο οποίο συμμετέχουν οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων. Εκεί, μια μειοψηφία κρατών-μελών με πρωταγωνιστή την Γερμανία εμποδίζουν την επιβολή ουσιαστικών κυρώσεων, λόγω εθνικών συμφερόντων. Από το 2019 συζητάμε για το αν θα επιβληθούν κυρώσεις στην Τουρκία και ενώ η νέο-οθωμανική και εγκληματική συμπεριφορά της Τουρκίας έχει κλιμακωθεί, εντός και εκτός της χώρας, καταλήξαμε σήμερα να της προσφέρουμε τη λεγομένη «θετική ατζέντα» (δηλαδή «δώρα»), με την συναίνεση των κυβερνήσεων της Κύπρου και της Ελλάδος. Η «θετική ατζέντα» αφορά κυρίως την οικονομική ενίσχυση της Τουρκίας, μέσα από την αναβάθμιση των εμπορικών σχέσεων καθώς η Τουρκία συνεχίζει την κατοχή στην Κύπρο και συνεχίζει να εξοπλίζεται χωρίς να κρύβει τις επεκτατικές της βλέψεις. Επί της ουσίας, η «θετική ατζέντα» είναι η σύγχρονη εκδοχή της λεγομένης πολιτικής του κατευνασμού που εφαρμόστηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’30 προς το χιτλερικό καθεστώς, και την οποία η ανθρωπότητα πλήρωσε με βαρύ τίμημα. Έκτοτε, μάλιστα, η πολιτική του κατευνασμού αποτελεί ντροπή για την ευρωπαϊκή ηγεσία.
Απέναντι στην παραβατική τουρκική συμπεριφορά, η «θετική ατζέντα» έπρεπε να λειτουργεί αντίστροφα: πρώτα εφαρμογή κυρώσεων και στη συνέχεια αναστροφή τους, βάσει οδικού χάρτη που θα τις συνδέει με την συμπεριφορά της Τουρκίας. Ενώ, όμως, ευρισκόμαστε στην ευνοϊκότερη συγκυρία για επιβολή κυρώσεων σε μια αιμορραγούσα τουρκική οικονομία, Λευκωσία και Αθήνα όχι μόνο αποτυγχάνουν να την αξιοποιήσουν, αλλά αποδέχτηκαν να παγώσει κάθε σχέδιο για κυρώσεις ενόψει του «διαλόγου» για το Κυπριακό και προκαταρκτικού «διαλόγου» για το Αιγαίο. Η ευρωπαϊκή κατευναστική πολιτική δεν αλλάζει όταν οι ίδιες οι ηγεσίες Κύπρου και Ελλάδας την υιοθετούν!
Η πρόσφατη επίσκεψη των προέδρων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στην Τουρκία και όσα διαμείφθηκαν με πρωταγωνιστή τον νεοσουλτάνο/δικτάτορα Ερντογάν, όχι μόνο επιβεβαίωσαν την αποτυχία της πολιτικής του κατευνασμού που ακολουθεί η ΕΕ έναντι στην Τουρκία αλλά ήταν μια πλήρης και χωρίς προσχήματα απαξίωση και προσβολή των ευρωπαϊκών αξιών και αρχών μας, μπροστά σε μια ΕΕ που αδυνατεί να αντιδράσει και να διαμορφώσει κοινή θέση, επιβεβαιώνοντας για μια ακόμη φορά την έλλειψη ικανής ηγεσίας. Επιπλέον, το «ξέσπασμα» Δένδια ενώπιον Τσαβούσογλου εντός Τουρκίας πρέπει να αφυπνίσει όσους εντός του ελληνισμού ζουν με ψευδαισθήσεις και ειδικότερα όσους καλλιεργούν για χρόνια ανεδαφικές προσδοκίες που μας οδηγούν σε νέους εθνικούς ακρωτηριασμούς επί ερειπίων.
Είστε χρόνια μέλος του ευρωκοινοβουλίου και ο ίδιος πρόσφυγας από την Κερύνεια. Όταν μιλάτε κατ’ ιδίαν με συναδέλφους σας για το Κυπριακό, κατανοούν ότι είναι θέμα εισβολής και κατοχής; Τι σας λένε;
Η παρέλευση του χρόνου ταυτόχρονα με την ανάδειξη άλλων προβλημάτων στην επικαιρότητα, όπως είναι η οικονομία, η τρομοκρατία, η πανδημία, υποβαθμίζουν την ουσία του Κυπριακού ως πρόβλημα εισβολής, κατοχής και εποικισμού, είτε λόγω κόπωσης, είτε επειδή βολεύει τους ξένους. Επίσης, η προσπάθεια διαφώτισης των ξένων από πλευράς του κράτους έχει ατονήσει, ενώ το ίδιο το κράτος και οι κυβερνήσεις συνεργούν πλείστες φορές στο να το παρουσιάζουν ως ένα πρόβλημα των δύο κοινοτήτων. Φυσικά, υπάρχει και έντονη τουρκική προπαγάνδα η οποία διοχετεύεται προς όλα τα μέσα. Όμως, με παρεμβάσεις στην ολομέλεια και αλλού αλλά κυρίως με εκδηλώσεις που διοργανώνω στο ευρωκοινοβούλιο (προβολή ταινιών, συνέδρια, έκθεση φωτογραφιών κ.ά.), επιδιώκω να συνδράμω για να καταλάβουν τι πραγματικά συμβαίνει στην Κύπρο και αυτό, αντανακλάται στον τρόπο που εκφράζονται ακολούθως για το κυπριακό πρόβλημα. Βεβαίως, μεγάλη διαφορά στην αντίληψη του προβλήματος της κατοχής, που το έχω βιώσει προσωπικά, είναι όταν συνάδελφοι μου επισκέπτονται μαζί μου την Κύπρο και διαπιστώνουν ιδίοις όμμασι το στυγερό έγκλημα που συντελείται επί ευρωπαϊκού εδάφους. Μένουν συγκλονισμένοι και είναι τεράστια η αλλαγή όταν επιστρέψουν πίσω. Ενδεικτικά αναφέρω την στάση συναδέλφου μου από την Πορτογαλία όταν είχαμε επισκεφτεί μαζί το κατεχόμενο χωριό μου στην επαρχία Κερύνειας και το κατεστραμμένο κοιμητήριο με τους σταυρούς σπασμένους και τους τάφους συλημένους. Συγκλονισμένη τα αποτύπωσε σε ένα βίντεο το οποίο απέστειλε στους συναδέλφους με την εξής φράση: «Αυτά δεν είναι εγκλήματα τζιχαντιστών στην Συρία αλλά εγκλήματα σε έδαφος της ΕΕ, στο χωριού συναδέλφου μας Ευρωβουλευτή στο βόρειο τουρκοκατεχόμενο μέρος της Κύπρου».
Έχετε κάνει και πολλές παρεμβάσεις για το ζήτημα της συστηματικής καταστροφής των πολιτιστικών και θρησκευτικών μνημείων στα κατεχόμενα. Πώς είναι η κατάσταση σήμερα;
Εκατοντάδες πολιτιστικά μνημεία, βυζαντινές εκκλησίες, μοναστήρια και άλλοι χριστιανικοί χώροι λατρείας έχουν λεηλατηθεί και καταστραφεί στα κατεχόμενα, στο πλαίσιο της οργανωμένης πολιτικής που επιβάλλει η Τουρκία λόγω της συνεχιζόμενης κατοχής από το 1974. Δυστυχώς, παρά τις καταδικαστικές αποφάσεις διεθνών και ευρωπαϊκών δικαστηρίων και τα δεκάδες σχετικών ψηφισμάτων, η κατοχική δύναμη δεν επιτρέπει καν την ελεύθερη πρόσβαση/επίσκεψη σε εκκλησίες και μνημεία, ούτε καν την εθελοντική συντήρησή τους από τους Ελληνοκύπριους, παρά μόνο σε ελάχιστες περιπτώσεις με αδιανόητα περιοριστικούς όρους. Παράλληλα, μέσα στο πλαίσιο της ισλαμοποίησης του βορείου τμήματος της Κύπρου ανεγείρονται από την Τουρκία πληθώρα τζαμιών με μεταφορά δεκάδων ιμάμηδων για την λειτουργία τους. Πρόκειται για ένα έγκλημα κατά του πολιτισμού που συνεχίζει να συντελείται ατιμώρητο σε έδαφος της ΕΕ. Τα τελευταία χρόνια, υπήρξε δυνατότητα να συντηρηθούν με ευρωπαϊκά κονδύλια κάποιες ελάχιστες εκκλησίες οι οποίες, όμως, έχουν υποστεί ξανά βεβήλωση και βανδαλισμούς.
Σε λίγες ημέρες θα πραγματοποιηθεί η άτυπης Πενταμερής Διάσκεψη για το Κυπριακό. Ευελπιστείτε σε κάτι θετικό από αυτή τη διάσκεψη;
Το κυπριακό είναι θέμα εισβολής και κατοχής και αυτή θα πρέπει να αποτελεί τη βάση κάθε διαπραγμάτευσης, κάτι στο οποίο έχουμε αποτύχει ως κράτος. Αν η Τουρκία πραγματικά ήθελε να συμβάλει στην λύση του κυπριακού προβλήματος, θα είχε αποσύρει προ πολλού τις χιλιάδες στρατό, που διατηρεί στα κατεχόμενα. Από κει και πέρα, η νεο-οθωμανική επεκτατική πολιτική που ακολουθεί ο Ερντογάν στην Αν. Μεσόγειο και αλλού, καθώς και οι ρητές δηλώσεις περί «κυριαρχικής ισότητας» δύο κρατιδίων στην Κύπρο, με τρόπο μάλιστα που η Τουρκία θα αποκτήσει επικυρίαρχο ρόλο σε όλη την Κύπρο, δεν αφήνουν περιθώρια για αισιοδοξία. Καθώς συνομιλούμε, η Τουρκία συνεχίζει τις απειλές εναντίον της Κύπρου και προκαλεί με την διάνοιξη και τον εποικισμό της περίκλειστης πόλης στην Αμμόχωστο, παραβιάζοντας κατάφωρα τα σχετικά ψηφίσματα του ΟΗΕ και του Συμβουλίου Ασφαλείας. Πραγματικός τακτικός στόχος της Τουρκίας είναι να διασφαλίσει την μη επιβολή κυρώσεων από την ΕΕ και ταυτόχρονα την τροχιοδρόμηση της αναβάθμισης της τελωνειακής ένωσης, την οποία διακαώς επιθυμεί ο Ερντογάν, λόγω της ήδη εξασθενημένης τουρκικής οικονομίας.
Στο ευρωκοινοβούλιο συμμετέχετε ως πλήρες μέλος στην Επιτροπή Οικονομικών και υπήρξατε πρόσφατα διαπραγματευτής εκ μέρους της πολιτικής σας ομάδας για τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, που αποτελεί το κύριο εργαλείο της ΕΕ για αντιμετώπιση της πανδημίας. Τι είναι με απλά λόγια ο μηχανισμός αυτός και γιατί είναι τόσο σημαντικός;
Ο Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας ύψους €672,5 δισεκατομμυρίων δημιουργήθηκε από την ΕΕ ειδικά για την οικονομική στήριξη των κρατών-μελών στην διαχείριση των οικονομικών και κοινωνικών επιπτώσεων της πανδημίας, στοχεύοντας ταυτόχρονα να καταστήσει τις οικονομίες και τις κοινωνίες της ΕΕ πιο ανθεκτικές σε μελλοντικές κρίσεις. Αποτελεί επίσης το μεγαλύτερο χρηματοδοτικό εργαλείο της ΕΕ από την ύπαρξή της στην προσπάθεια ανάκαμψης των οικονομιών από την πανδημία, με έμφαση στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση.
Για να εκτιμήσει κανείς την σημασία του Μηχανισμού, πρέπει να αναλογιστεί από πού ξεκίνησαν οι διαπραγματεύσεις και που καταλήξαμε. Αναφέρω δύο πρωτοφανή στοιχεία που ήταν αδιανόητα πριν μερικούς μήνες:
α) H ΕΕ δανείζεται το συνολικό ποσό το οποίο παραχωρεί στον Μηχανισμό και δεν δανείζονται τα κράτη ξεχωριστά. Δεν ονομάστηκε Ευρω-ομόλογο, όπως ήταν το αίτημα κρατών-μελών του ευρωπαϊκού νότου, αλλά ουσιαστικά έτσι λειτουργεί. Απλά, η ΕΕ εξασφαλίζει τους καλύτερους δυνατούς όρους (π.χ. χαμηλό επιτόκιο), τους οποίους επωφελούνται τα κράτη-μέλη.
β) Ένα μεγάλο ποσοστό της χρηματοδότησης, €312.5 δισεκατομμύρια, προς τα κράτη είναι σε μορφή επιχορήγησης και το υπόλοιπο €360 δισεκατομμύρια υπό μορφή χρέους/δανεισμού.
Η όλη διαδικασία ολοκλήρωσης υπήρξε εξπρές και τώρα είναι η ώρα των κρατών-μελών να υποβάλουν τις προτάσεις τους, σύμφωνα με τις προτεραιότητες τους και τις ανάγκες τους στο καθορισμένο πλαίσιο του εν λόγω Μηχανισμού.
Πώς ο ευρωπαίος πολίτης θα επωφεληθεί και ποια η ευθύνη του κράτους;
Ο ευρωπαίος πολίτης επωφελείται από τον τρόπο που η κάθε κυβέρνηση θα επιλέξει να αξιοποιήσει την χρηματοδότηση που θα λάβει. Αυτό εμπεριέχει δυο συνιστώσες: την επιλογή των τομέων και έργων που θα συμπεριληφθούν στο Σχέδιο και τον τρόπο που θα διατεθούν/επενδυθούν τα ποσά. Είναι σημαντικό να επωφεληθούν εκείνοι που έχουν άμεση ανάγκη διάσωσης και το πολλαπλασιαστικό όφελος που πρέπει να προκύψει από τέτοιου είδους επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις π.χ. έργα που θα δημιουργούν άμεσα θέσεις απασχόλησης, θα αυξάνουν τον όγκο εργασίας σε εταιρείες, μικρές μέχρι μεγάλες, θα δημιουργούν υποδομές για βελτίωση της παραγωγικότητας και του ανταγωνισμού. Κάθε κράτος θα πρέπει να φροντίσει ώστε η αξιοποίηση της ευρωπαϊκής στήριξης να απευθύνεται σε αυτούς που έχουν άμεση ανάγκη στήριξης και με διαφανείς διαδικασίες και σε διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους και άλλους φορείς. Είναι σημαντικό οι κυβερνήσεις να αφουγκραστούν τις ανάγκες της κοινωνίας, μέσα από μια ουσιαστική και όχι τυπική διαδικασία, ώστε αυτό να αντικατοπτρίζεται στις προτεραιότητες τους.
Κύριε Μαυρίδη, ως ευρωβουλευτής είστε και πρόεδρος της Πολιτικής Επιτροπής για τη Μεσόγειο. Ποιος είναι ο στόχος και οι δράσεις αυτής της επιτροπής;
Καταρχάς, θεωρώ μεγάλη μου τιμή, που είμαι ο πρώτος Κύπριος ευρωβουλευτής που αναλαμβάνει αυτή τη θέση. Η ύπαρξη της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης της Ένωσης για τη Μεσόγειο προσφέρει δυνατότητες συνεργασίας μεταξύ των κρατών της Μεσογείου. Ως πρόεδρος της Πολιτικής Επιτροπής για τη Μεσόγειο, στηρίζω την καθιέρωση μιας επιτυχημένης συνεργασίας μεταξύ των χωρών της Μεσογείου βάσει των κοινών αξιών και συμφερόντων μας. Η επιτυχής συνεργασία μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών στη δεκαετία του 1950, με την ιστορική ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα, θα μπορούσε να χρησιμεύσει ως σημείο αναφοράς για μια παρόμοια συνεργασία μεταξύ των κρατών στη Μεσόγειο με κοινούς κανόνες και συμφέροντα με συγκεκριμένο οικονομικό όφελος. Τέτοιο μοντέλο συνεργασίας θα μπορούσε να δημιουργηθεί στην Ανατολική Μεσόγειο με επίκεντρο την αξιοποίηση των ενεργειακών κοιτασμάτων φυσικού αερίου, όπου ήδη σημαντικός αριθμός κρατών που συνεχώς αυξάνεται και επενδύει πολιτικά στο στρατηγικής σημασίας «East Med Gas Forum». Βεβαίως, η διακρατική συνεργασία απαιτεί κάποιους βασικούς κανόνες που αναπόφευκτα πρέπει να είναι ο σεβασμός του Διεθνούς Δικαίου και των κυριαρχικών δικαιωμάτων των κρατών, ανεξαρτήτως μεγέθους ή στρατιωτικής ισχύος.
Με βάση την εμπειρία σας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, πώς βλέπετε να εξελίσσεται το μέλλον της ΕΕ
Ομολογώ ότι πολλές φορές στο ευρωκοινοβούλιο, είμαι επικριτικός προς την ΕΕ με στόχο την βελτίωση της, διότι πιστεύω στο κοινό μας σπίτι, ενώ στην Κύπρο τονίζω τα οφέλη της παρουσίας μας στην ΕΕ. Ιδιαίτερα στο περιβάλλον της παγκοσμιοποίησης, το μέλλον του Ελληνισμού ανήκει στην Ευρώπη. Ο σύγχρονος Δυτικός και Ευρωπαϊκός πολιτισμός βασίστηκε στον αρχαίο ελληνικό μας πολιτισμό και η ΕΕ αποτελεί αναπόσπαστα τον φυσικό μας πολιτισμικό χώρο.
Η πορεία της ΕΕ για να φτάσει στο σήμερα, πέρασε μέσα από διάφορες κρίσεις αλλά άντεξε. Η πανδημία απέδειξε ακόμα μια φορά τη σημαντικότητα της ύπαρξης της ΕΕ στην αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων αλλά αντιμετωπίζει εντάσεις αφού αποτελείται από 27 διαφορετικά κυρίαρχα κράτη-μέλη, με τα δικά τους εθνικά συμφέροντα και προτεραιότητες. Έχουμε μια κοινή βάση, που είναι οι ευρωπαϊκές μας αξίες, όπως η αλληλεγγύη, η ελευθερία, η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, η ισότητα, το κράτος δικαίου κ.ά. Έχουμε αρκετό δρόμο να διανύσουμε μέχρι να αποκτήσουμε ουσιαστικότερη κοινωνική αλληλεγγύη μεταξύ μας, αλλά και κοινή εξωτερική πολιτική και άμυνα, για να αποκτήσει η ΕΕ γεωπολιτικό ρόλο στα παγκόσμια δρώμενα. Το τελευταίο πάντως είναι ευρωπαϊκή αναγκαιότητα και ταυτοχρόνως υπηρετεί τα δίκαια συμφέροντα του Ελληνισμού έναντι υπέρτερων απειλών. Αυτά και άλλα θέματα θα αποτελέσουν το αντικείμενο των συζητήσεων στη Διάσκεψη για το Μέλλον της Ευρώπης, της οποίας η εναρκτήρια εκδήλωση έχει προγραμματιστεί στις 9 Μαΐου 2021. Όλοι οι πολίτες θα έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν στη συζήτηση. Η ΕΕ που περιγράφω πιο πάνω δεν μπορεί να συνεχίσει την ύπαρξη της αν δεν διασφαλίζεται η ουσιαστικότερη συμμετοχή των πολιτών της.
