«Τριανταπέντε χρόνια μετά το ν.1268/1982 χρειαζόμαστε ένα νέο πλαίσιο ισορροπίας που θα περιορίσει το συνεχές θεσμικό «ράβε – ξήλωνε» στα πανεπιστήμια»

Γιώργος Αγγελόπουλος
Επίκουρος καθηγητής ΑΠΘ
Τέως Γενικός Γραμματέας Υπουργείου Παιδείας, Μέλος ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ

Συνέντευξη στον Περικλή Βλάχο

Ο Επίκουρος καθηγητής του ΑΠΘ και τέως Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Παιδείας επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, Γιώργος Αγγελόπουλος, μιλάει στο SPEAKNEWS για το «Νόμο Κεραμέως» και τις αλλαγές που προωθούνται στην ανώτερη εκπαίδευση, σχολιάζει την αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων στα πτυχία των κολεγίων, και αντιπαραβάλλει τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ.

Ο νόμος Κεραμέως δημιούργησε μια αναστάτωση στο χώρο των ΑΕΙ. Ποιο νομίζετε ότι θα είναι το αποτύπωμα του Νόμου στην ανώτερη εκπαίδευση της χώρας;

Η εμπειρία των τελευταίων πέντε δεκαετιών δείχνει ότι οι νομοθετικές παρεμβάσεις που προωθούνται στα πανεπιστήμια χωρίς τη συναίνεση της ακαδημαϊκής κοινότητας, καταργούνται στην επόμενη κυβερνητική αλλαγή. Αυτό συνέβη με το «νόμο Διαμαντοπούλου», αυτό θα συμβεί και με το «νόμο Κεραμέως: δεν θα αφήσει κανένα αποτύπωμα. Δεδομένου του ότι η παρούσα κυβέρνηση κωφεύει, η ακαδημαϊκή κοινότητα οφείλει να διαμορφώσει από τώρα προτάσεις για την «επόμενη μέρα». Τριανταπέντε χρόνια μετά το ν.1268/1982 χρειαζόμαστε ένα νέο πλαίσιο ισορροπίας που θα περιορίσει το συνεχές θεσμικό «ράβε – ξήλωνε» στα πανεπιστήμια.

Πιστεύετε ότι με το νομοσχέδιο αυτό, η κυβέρνηση εξυπηρετεί συμφέροντα ιδιωτών; Ποια είναι η θέση σας για την αναγνώριση των πτυχίων των ιδιωτικών κολλεγίων;

Δεν τίθεται θέμα του «τι πιστεύουμε». Τα γεγονότα μιλούν: η κυβέρνηση περιορίζει τους εισακτέους στα πανεπιστήμια με πρόφαση τις «χαμηλές βαθμολογίες» των εισακτέων. Όσοι όμως δεν θα περάσουν στα πανεπιστήμια θα οδηγηθούν στα Κολλέγια όπου η εγγραφή γίνεται χωρίς καμία βαθμολογική προϋπόθεση, κυριολεκτικά με «λευκές κόλλες». Ταυτόχρονα, μέσω μιας μοναδικά πρωτότυπης και έωλης νομικής ερμηνείας της σχετικής οδηγίας της ΕΕ, η κυβέρνηση αποδίδει σε όλα τα τριετή πτυχία των Κολλεγίων ίδια επαγγελματικά δικαιώματα με αυτά πανεπιστημιακών Τμημάτων πενταετούς φοίτησης! Η αναγνώριση των πτυχίων των Κολλεγίων πρέπει να γίνει κατόπιν συστηματικής αξιολόγησης τους και λαμβάνοντας υπόψη το ευρωπαϊκό συγκείμενο.

Τι σημαίνουν η ελάχιστη βάση εισαγωγής και το ανώτερο όριο στα έτη φοίτησης, για την ποιότητα των σπουδών;

Για πρώτη φορά στις τελευταίες τρεις δεκαετίες η κυβέρνηση των ΗΠΑ κατέθεσε στο Κογκρέσο, στα τέλη Απριλίου, ένα πρόγραμμα 109 δις. δολαρίων με στόχο να χορηγήσει δωρεάν τα δίδακτρα των δύο πρώτων ετών «ώστε ο κάθε φοιτητής να έχει την ικανότητα απόκτησης ενός πτυχίου». Αντίστοιχα προγράμματα στήριξης της φοίτησης στα πανεπιστήμια προωθούνται στις πιο προηγμένες οικονομίες. Οι πολιτικές αυτές δεν θέτουν το ερώτημα «που θα βρουν δουλειές οι απόφοιτοι των πανεπιστημίων» αλλά εστιάζουν στο ζήτημα της ανάπτυξης που προκύπτει από την αύξηση της φοίτησης στα πανεπιστήμια. Οι κυβερνήσεις αυτές δεν είναι «κουτόφραγκοι»…

Ο κόσμος, εκτός της παρούσας κυβέρνησης, έχει προοδεύσει από την εποχή του «πονάει κεφάλι, κόβει κεφάλι». Η ελάχιστη βάση εισαγωγής θα περιορίσει τον αριθμό πανεπιστημιακών αποφοίτων σε αντίθεση με τις πολιτικές σε άλλες χώρες. Η Ελλάδα θα μετατραπεί σε μια χώρα με γκαρσόνια και «ψυκτικούς από το Περιστέρι» – όπως χαρακτηριστικά είπε και ο Πρωθυπουργός. Επιπλέον, αν θέλουμε να μειώσουμε το ανώτατο όριο φοίτησης δεν θα το πετύχουμε με κατασταλτικά μέτρα. Όπως όλες οι σχετικές έρευνες εδώ και 20 χρόνια δείχνουν, οι αιτίες επιμήκυνσης των σπουδών στα πανεπιστήμια έχουν να κάνουν με τις οικονομικές δυσκολίες των νέων που αναγκάζονται να εργάζονται ενώ φοιτούν. Αν θέλουμε πραγματικά τη μείωση της μέσης διάρκειας φοίτησης, ας ενισχύσουμε τις υποτροφίες του ΙΚΥ, ας χτίσουμε νέες εστίες, ας αυξήσουμε τα μέλη ΔΕΠ στα πανεπιστήμια.

Τα μέτρα αστυνόμευσης των Πανεπιστημίων θα δημιουργήσουν νέα προβλήματα;

Τα μέτρα αστυνόμευσης δεν θα δημιουργήσουν νέα προβλήματα διότι ήδη αναγγέλθηκε από τον Τύπο η «προσωρινή αναστολή» τους. Η κυβερνητική αναδίπλωση στο θέμα της πανεπιστημιακής αστυνομίας παρουσιάζεται ως προσωρινή αλλά ουδέν μονιμότερον του προσωρινού… Τώρα χρειάζεται να διατυπωθούν κοινωνικά αποδεκτές και επιχειρησιακά αποτελεσματικές προτάσεις περί της φύλαξης στα πανεπιστήμια.

Ποιες είναι οι αντιπροτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ, σε αυτά τα μέτρα;

Ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε μια φάση διαμόρφωσης του προγράμματος του. Οι πιο ενδιαφέρουσες προτάσεις που διατυπώθηκαν αφορούν τα εξής:

• Ανάπτυξη ενός παραγωγικού μοντέλου που θα προσανατολίζεται προνομιακά στην οικονομία της γνώσης σε πλαίσια κοινωνικής δικαιοσύνης και σεβασμού του περιβάλλοντος.
• Σύνδεση των πανεπιστημίων με το εν λόγω παραγωγικό μοντέλο διατηρώντας τη σχετική αυτονομία της επιστήμης και των τεχνών.
• Ενίσχυση του Λυκείου (ΓΕΛ και ΕΠΑΛ) ώστε να αποτελούν αυτοτελείς βαθμίδες εκπαίδευσης και όχι «προθάλαμος» για τα πανεπιστήμια. Παρεμβάσεις εξορθολογισμού της ύλης των πανελλαδικών εξετάσεων.
• Διπλασιασμός, σε βάθος τετραετίας, της χρηματοδότησης των πανεπιστημίων.
• Διπλασιασμός, σε βάθος τετραετίας, του πανελλαδικού αριθμού των μελών ΔΕΠ.
• Πιο στενή σχέση ερευνητικών κέντρων και πανεπιστημίων.
• Ενιαίο καθεστώς εργασίας για όλες/ους τους/ις συμβασιούχους νέους επιστήμονες των πανεπιστημίων.
• Εξορθολογισμός των διαδικασιών “αξιολόγησης” – “πιστοποίησης” των πανεπιστημίων, απεξάρτηση από την ατέρμονη γραφειοκρατία.
• Ενίσχυση των ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών καθώς και των σπουδών στις τέχνες ανάλογη με αυτή των υπολοίπων γνωστικών αντικειμένων.
• Άμεση αύξηση του επιδόματος ενοικίου στους δικαιούχους φοιτητές από 1.000 σε 1.500 Ευρώ ετησίως και ενίσχυση της κατασκευής φοιτητικών εστιών.
• Άμεση λειτουργία των πανεπιστημιακών διετών προγραμμάτων τεχνικής – τεχνολογικής εκπαίδευσης που καταργήθηκαν για να ενισχυθεί η πελατεία των Κολλεγίων.
• Κατάργηση της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής και του νόμου 4777 (πανεπιστημιακή αστυνομία, μηχανισμοί παρακολούθησης φοιτητών και μελών ΔΕΠ κλπ.). Ενίσχυση της φύλαξης των πανεπιστημίων με μόνιμο προσωπικό που θα υπάγεται στα πανεπιστήμια.
• 150 θέσεις ανά έτος στα Ερευνητικά Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα των πανεπιστημίων.