Καρδιολόγος
Η δημόσια συζήτηση για την πρόοδο και την αναγκαιότητα των εμβολιασμών όλο και εντείνεται, και οι απόψεις διατυπώνονται από ειδικούς και μη και καταναλώνονται χωρίς φίλτρα, δυναμιτίζοντας το κλίμα. Το SPEAKNEWS μίλησε με τον καρδιολόγο Χάρη Φωκά, και του απηύθυνε τα ερωτήματα που απασχολούν πολλούς από εμάς, εμβολιασμένους και σκεπτικιστές, αλλά και για το τι πρέπει να προσέχουμε εν όψει των διακοπών.
Έχουν αναφερθεί κάποιες σπάνιες αλλά σοβαρές παρενέργειες των εμβολίων που αφορούν συχνότερα νεότερες ηλικίες. Ποιες είναι αυτές και τι πρέπει να προσέξουμε;
Με τα mRNA εμβόλια (Pfizer & Moderna) έχουν αναφερθεί σπάνιες περιπτώσεις μυοκαρδίτιδας και περικαρδίτιδας σε συχνότητα 1 έως 2 περιστατικά ανά 100.000 εμβολιασμένους. Αφορούν συχνότερα νέους κάτω των 30 ετών, κυρίως άρρενες 16 έως 20 ετών, μετά την δεύτερη δόση. Εάν εμφανιστούν συμπτώματα όπως έντονο και επίμονο θωρακικό άλγος, δυσκολία στην αναπνοή, ακανόνιστος καρδιακός ρυθμός ή τάση για λιποθυμία θα πρέπει να αναζητήσουμε ιατρική βοήθεια. Το ήπιο-νηγμώδες θωρακικό άλγος διάρκειας λίγων δευτερολέπτων καθώς και ο πυρετός που συνοδεύεται από ήπια ταχυκαρδία είναι συχνές μη ειδικές παρενέργειες των εμβολίων και δεν θα πρέπει να μας ανησυχούν. Σε κάθε περίπτωση οι επιπλοκές αυτές είναι σπάνιες, έχουν κατά κανόνα καλοήθη πορεία και απαιτούν ολιγοήμερη νοσηλεία με πλήρη ίαση.
Όσον αφορά το σπάνιο σύνδρομο VITT (Θρομβοπενία με θρομβώσεις σε ασυνήθεις θέσεις) που εμφανίζεται κυρίως με το εμβόλιο της AstraZeneca, αυτό αφορά συνήθως γυναίκες ηλικίας 30 έως 50 χρονών, γι’ αυτό και το εμβόλιο αυτό χρησιμοποιείται πλέον μόνο σε άτομα άνω των 60 ετών.
Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για την μετάλλαξη δ. Γιατί είναι επικίνδυνη; Είναι αποτελεσματικά τα εμβόλια έναντι και της μετάλλαξης αυτής;
Θεωρείται επικίνδυνη γιατί είναι ιδιαίτερα μεταδοτική (60% πιο μεταδοτική από την βρετανική μετάλλαξη) και αυτό μεταφράζεται σε περισσότερες νοσηλείες αλλά και θανάτους κυρίως ατόμων που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες. Δεν φαίνεται να προκαλεί βαρύτερη νόσο σε σύγκριση με τα άλλα στελέχη. Εντούτοις μια αύξηση της μεταδοτικότητας κατά 50% προκαλεί πολλαπλάσιες νοσηλείες και θανάτους απ’ ότι μια αντίστοιχη αύξηση της θνητότητας. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία τα εμβόλια της Pfizer και της AstraZeneca είναι αποτελεσματικά έναντι και της μετάλλαξης δ, προστατεύοντας από σοβαρή νόσηση κατά 96% και 92% αντίστοιχα. Ανάλογα αναμένονται και τα δεδομένα για την αποτελεσματικότητα των άλλων 2 εμβολίων της Moderna και της Johnson & Johnson.
Τι πρέπει να προσέχουμε κατά την διάρκεια των καλοκαιρινών μας διακοπών και κατά τις μετακινήσεις μας με πλοίο ή αεροπλάνο;
Ο κίνδυνος για τους ταξιδιώτες θεωρείται αρκετά υψηλός. Γενικά συνιστάται η αποφυγή των ταξιδιών, ιδιαίτερα σε άτομα που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες εκτός εάν αυτό είναι απαραίτητο.
Θα πρέπει να αναβάλλουμε τις διακοπές μας εάν εμφανίσουμε πυρετό, βήχα, δύσπνοια ή άλλα ύποπτα συμπτώματα. Κατά τη διάρκεια των διακοπών εφαρμόζουμε τα μέτρα ατομικής προστασίας (συχνό πλύσιμο χεριών, μάσκα σε κλειστούς χώρους-ΜΜΜ, σε ανοικτούς χώρους με μεγάλο συνωστισμό και σε χώρους προσέλευσης-αναμονής ταξιδιωτών).
Μετά την επιστροφή μας από τις διακοπές παρακολουθούμε στενά την υγεία μας για μερικές μέρες και αποφεύγουμε την επαφή με ευπαθή ή/και ηλικιωμένα άτομα. Προσωπικά θα συνιστούσα σε νεαρούς με πολλές κοινωνικές επαφές, σε συνθήκες μεγάλου συγχρωτισμού να υποβάλλονται με την επιστροφή τους προληπτικά σε κάποιο από τα τεστ ανίχνευσης για covid-19.
Τι πρέπει να γνωρίζουν τα άτομα που έχουν εμβολιαστεί πλήρως;
Πλήρως εμβολιασμένοι θεωρούνται: α) όσοι έχουν εμβολιαστεί με την 2η δόση του εμβολίου της Pfizer, της Moderna ή της AstraZeneca και έχει περάσει διάστημα 14 ημερών από τον τελευταίο εμβολιασμό β) όσοι έχουν εμβολιαστεί με το εμβόλιο της Johnson & Johnson και έχουν περάσει 14 ημέρες από τoν εμβολιασμό τους.
Μετά τον πλήρη εμβολιασμό μας και εφόσον ο ιός εξακολουθεί να κυκλοφορεί στην κοινότητα θα πρέπει να συνεχίσουμε να εφαρμόζουμε τα μέτρα ατομικής προστασίας που αναφέρθηκαν παραπάνω. Αυτό είναι απαραίτητο γιατί
ενώ υπάρχουν ενδείξεις ότι οι πλήρως εμβολιασμένοι μεταδίδουν την νόσο πολύ δυσκολότερα εάν μολυνθούν, δεν αποκλείεται η πιθανότητα μετάδοσης σε μη εμβολιασμένους.
Εάν ένας πλήρως εμβολιασμένος έρθει σε επαφή με άτομο με επιβεβαιωμένη ή πιθανή λοίμωξη ΔΕΝ χρειάζεται να μπει σε καραντίνα γιατί ο κίνδυνος σοβαρής νόσησής του είναι εξαιρετικά χαμηλός. Θα πρέπει όμως να παραμείνει σε εγρήγορση για τυχόν εμφάνιση συμπτωμάτων και να τηρεί τα μέτρα ατομικής προστασίας.
Πώς μπορούμε να προστατευτούμε από τον καύσωνα και τι πρέπει να προσέξουν οι ηλικιωμένοι καρδιοπαθείς;
Ήδη έχουμε αντιμετωπίσει το πρώτο κύμα καύσωνα το οποίο μάλιστα κράτησε αρκετές ημέρες. Οι ηλικιωμένοι και οι πάσχοντες από χρόνια νοσήματα είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι στις υψηλές θερμοκρασίες, άνω των 32Ο C, ιδιαίτερα εάν αυτές συνδυάζονται και με υψηλή σχετική υγρασία άνω του 60%.
Λόγω της αυξημένης εφίδρωσης που δρα ως αντιρροπιστικός μηχανισμός αποβολής θερμότητας, υπάρχει μεγάλη απώλεια υγρών και ηλεκτρολυτών, τα οποία πρέπει να αναπληρώνονται επαρκώς. Επιπλέον λόγω της αγγειοδιαστολής, παρατηρείται πτώση της αρτηριακής πίεσης που μπορεί να απορρυθμίσει τους ασθενείς αυτούς. Επιβάλλεται λοιπόν να εφαρμόζουμε κάποιες γενικές οδηγίες όπως αποφυγή παρατεταμένης έκθεσης στον ήλιο ιδιαίτερα από τις 11:00 έως τις 16:00, αποφυγή βαριάς σωματικής εργασίας ή άθλησης, κατανάλωση άφθονων υγρών (1,5 έως 2 λίτρα). Επίσης συνιστάται η αποφυγή αλκοόλ και καφεΐνης και η κατανάλωση άφθονων φρούτων και λαχανικών. Είναι πιθανό να χρειαστεί τροποποίηση της αντιυπερτασικής αγωγής για αποφυγή υπότασης και ελάττωση της δοσολογίας διουρητικών φαρμάκων για αποφυγή ηλεκτρολυτικών διαταραχών και αφυδάτωσης (πάντοτε όμως σε συνεννόηση με τον θεράποντα ιατρό).
Τι μήνυμα θα στέλνατε σε όσους δεν έχουν μέχρι σήμερα εμβολιαστεί;
Είναι απογοητευτικό το γεγονός ότι ένα πολύ σημαντικό ποσοστό άνω των 50 ετών δεν έχουν εμβολιαστεί είτε από φόβο, είτε από άγνοια ή υποτίμηση των κινδύνων από τη λοίμωξη με covid-19. Απευθύνομαι λοιπόν στους μεγαλύτερους ζητώντας τους να εμβολιαστούν άμεσα. Όχι μόνο για την δική τους προστασία αλλά και για πολλούς ακόμη λόγους: για τα παιδιά μας, που δεν έχουν πάει σχεδόν καθόλου σχολείο, για τους φοιτητές μας που παραμένουν μακριά από τις σχολές τους, για την νεολαία μας που εδώ και 16 μήνες καλείται να λειτουργήσει κόντρα στην ανέμελη φύση της εφαρμόζοντας μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης, αλλά και για μια μεγάλη μερίδα συνανθρώπων μας, εργαζομένων και επαγγελματιών, που κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς δουλειά ή να κλείσουν οριστικά την επιχείρηση τους.
Ο καθολικός εμβολιασμός δεν είναι λοιπόν μόνο ζήτημα ατομικής ευθύνης αλλά και πράξη κοινωνικής αλληλεγγύης. Η μάχη με την πανδημία είναι ένας μαραθώνιος. Με τη βοήθεια της επιστήμης και τη συνεργασία όλων μας η ανθρωπότητα θα νικήσει.
