O συγγραφέας Κώστας Χατζηαντωνίου μιλάει στο SPEAKNEWS και τον Ανδρέα Καρακόκκινο, για τις ιστορίες και τα τεκμήρια που ενέπνευσαν τα μυθιστορήματά του και την έλξη που του ασκεί η ιστορική περίοδος στην οποία κάθε φορά εστιάζει (αρχαία, μεσαιωνική, νεότερη). Ακόμη σχολιάζει τον πολιτισμό και την παιδεία της τεχνοκρατικής εποχής μας, και την ευθύνη που συνιστά η παρουσία σε αυτό που ονομάζεται «πνευματική ζωή».
«Το στέμμα των αυγών» (Εκδόσεις Καστανιώτη 2020) είναι το τελευταίο σας βιβλίο, ένα μυθιστόρημα που για να ολοκληρωθεί χρειάστηκε έρευνα χρόνων. Από πού ξεκίνησε η έρευνα, πού κατέληξε και πόσο ήταν δυνατή η διασταύρωση των πληροφοριών;
Στο συγγραφικό μου σχέδιο η ενότητα ιστορίας και λογοτεχνίας επιτυγχάνεται μέσα από την ισορροπία έρευνας και έμπνευσης, με αφετηρία πάντοτε ένα αίσθημα έλλειψης που πρέπει να πληρωθεί ή έστω να εξηγηθεί. Μετά από δύο μυθιστορήματα τα οποία έβλεπαν τον κόσμο με τα μάτια της αρχαίας και της νεότερης ψυχής («Αγκριτζέντο» και «Ο κύκλος του χώματος» αντιστοίχως), ήταν προδιαγεγραμμένο, από την ιδέα που με οδηγεί να γράφω, να μιλήσω και με τον μεσαιωνικό (βυζαντινό καθ’ ημάς) τρόπο, για να καταδείξω εν τέλει, όχι με το τυπικό είδος του ιστορικού μυθιστορήματος, όπως ορισμένοι θεωρούν, αλλά απλώς με τα εργαλεία της Ιστορίας, πως ζούμε σε ένα διαρκές παρόν. Φυσικά, η χρήση των εργαλείων προϋποθέτει γνώση και έρευνα. Αυτή, εν προκειμένω, ξεκίνησε και κατέληξε στην Ιωνία, τόπο ελληνικού δράματος και στις τρεις εποχές της ύπαρξής μας. Οι λιγοστές πληροφορίες ήταν το ιδανικό πλαίσιο για τη συγγραφή αφού δεν επρόκειτο για ιστορική μελέτη αλλά για μυθιστόρημα. Κι ένα μυθιστόρημα κρίνεται από το λογοτεχνικό αποτέλεσμα.
Το χειρόγραφο που διασώθηκε το 1922 κατά την οπισθοχώρηση του Ελληνικού Στρατού από τον λοχαγό Αναγνώστου, πού βρέθηκε; Ποιος ο συγγραφέας, τι έφτασε στα χέρια σας. Κατά τη μελέτη του, εντοπίσατε κάποιες άγνωστες πληροφορίες για τη βυζαντινή εποχή που αναφέρεται;
Το βυζαντινό χειρόγραφο που άφησε ένας μοναχός της μονής των Σωσάνδρων, βρέθηκε στα χέρια ενός Μικρασιάτη λογίου που το απέδωσε στη νεοελληνική γλώσσα. Ο λόγιος αυτός σκοτώθηκε το 1922 αλλά το επίτευγμα του κόπου του διασώθηκε από τον λοχαγό Αναγνώστου και αποδόθηκε στη μικρανηψιά του, για να φτάσει τελικά από τα χέρια της στα δικά μου. Αυτό είναι το έναυσμα για την αφήγηση, στην οποία προσκαλείται ο αναγνώστης που θα αποφανθεί αν ο «μύθος» της απόκτησης είναι ένα συγγραφικό εύρημα ή αν υποκρύπτεται κάτι σημαντικότερο. Οι ιστορικές πληροφορίες είναι γνωστές στους ειδικούς της περιόδου, γεγονός που ενισχύει την αξιοπιστία του μοναχού. Η συνάρθρωσή τους όμως με τη ζωή του, η γλώσσα του βιβλίου και η μεταφορά τους στο παρόν, φωτίζει τοπία μάλλον σκοτεινά στην εποχή μας.
«Ο κύκλος του χώματος» (Εκδόσεις Καστανιώτη 2017) είναι το προηγούμενο βιβλίο σας όπου με βάση τον ανθυπολοχαγό Αλέξανδρο Γαβαλά, αγνοούμενο της τουρκικής εισβολής το 1974 στην Κύπρο ξαναθυμίζετε στους Ελλαδίτες και Ελληνοκύπριους τα εγκλήματα της Τουρκίας στην Κύπρο αλλά και τις δικές μας ευθύνες με την προδοσία του πραξικοπήματος. Σήμερα, 47 χρόνια μετά, ο Ελληνικός και Κυπριακός λαός και οι πολιτικοί ηγέτες τους πώς βλέπετε να αντιμετωπίζουν την εισβολή-κατοχή στη Κύπρο;
Ο αγώνας του κυπριακού λαού που ξεκίνησε ως έπος και σε είκοσι χρόνια μετατράπηκε σε τραγωδία, με ευθύνη της δικτατορίας αλλά και ενός βαθιά ριζωμένου μικροελλαδικού κατεστημένου των Αθηνών, δεν είναι μόνον εθνικό ή διεθνές θέμα. Είναι η ζωντανή απόδειξη πως ο κόσμος μας είναι ένας κόσμος δομικής αδικίας. Απέναντι σε αυτήν την αδικία, ένας δρόμος υπάρχει για κάθε έντιμο άνθρωπο. Η υποστήριξη, χωρίς περιττές κραυγές, της αλήθειας. Και η αλήθεια είναι πως ένα καθαρό ζήτημα εισβολής και κατοχής, δεν λύεται με την αποσιώπηση και τις διαρκείς υποχωρήσεις που οδηγούν σε αποθράσυνση της βαρβαρότητας.
Ο διεθνής παράγοντας (ΟΗΕ, ΕΕ, ΝΑΤΟ) πιστεύετε ότι νοιάζεται για δίκαιη λύση του Κυπριακού και αποχώρηση των στρατευμάτων κατοχής; Η σκλήρυνση της τουρκικής πολιτικής σήμερα και στην Κύπρο (για «λύση» με δύο κράτη) και οι διεκδικήσεις στο Αιγαίο, θα κινητοποιήσει επιτέλους και τον διεθνή παράγοντα αλλά και τους πολιτικούς μας;
Προφανώς οι θεσμοί αυτοί δεν ενδιαφέρονται για… δίκαιες λύσεις. Η μέθη της δυνάμεως ωστόσο, που έχει παρασύρει την Τουρκία σε παρακινδυνευμένες επιλογές, απειλητικές όχι μόνο για μας αλλά και για τα συμφέροντα της Δύσεως, έχει ανοίξει ένα παράθυρο ευκαιρίας για την ελληνική πολιτική ώστε (τουλάχιστον) να σταματήσει εδώ η εθνική συρρίκνωση. Εύχομαι η ευκαιρία αυτή να μη χαθεί, είτε από υπερβολές είτε από φοβίες.
Πώς βλέπετε τη μετα-κορωνοϊό εποχή στον πολιτισμό και στην παιδεία?
Εισερχόμαστε σε μια εποχή με ταχύτατες αλλαγές όπου δεν είναι εύκολη η οποιαδήποτε πρόβλεψη. Η τεχνολογική και τεχνοκρατική επέκταση πάντως, χωρίς σοβαρά «αντίμετρα» στον πολιτισμό και την παιδεία, και το παγκόσμιο φαινόμενο ακραίου πλούτου και ακραίας φτώχειας, μόνο δεινά προοιωνίζεται. Όμως για ποιον πολιτισμό και ποια παιδεία μιλούμε;
Όλα τα βιβλία σας αλλά και τα σχόλια σας πραγματικά διαβάζονται και μας αφυπνίζουν από το λήθαργο. Ετοιμάζετε κάτι καινούργιο;
Η παρουσία σε αυτό που με κάποια υπερβολή ονομαζόταν «πνευματική ζωή» (τώρα πια ακούγεται ως ειρωνεία) συνιστά ευθύνη· λέξη που μάλλον φαίνεται βαρετή και σοβαροφανής, ειδικά σε μια εποχή που οι άνθρωποι κουρασμένοι θέλουν να εκτονωθούν ή να ξεχαστούν ή και να αποκοιμηθούν. Δικαίωμά τους ασφαλώς – όσο και δικό μας δικαίωμα να γράφουμε ή να ζούμε με τον τρόπο που δίνει νόημα στη δική μας ζωή. Η γραφή δεν ήρθε η ώρα να σταματήσει. Ελπίζω λοιπόν, αυτό που γράφεται ήδη στο νου μου, ένα βιβλίο για τον έξοχο τρόπο που απόδημοι Έλληνες στέκονταν κάποτε ισότιμα στον κόσμο (όταν η Δύση δεν είχε αρχίσει να παρακμάζει), θα πάρει σύντομα μορφή. Όπως βλέπετε, η Ιστορία μπορεί να είναι μια καλή αφορμή να μιλάει κανείς για το σήμερα.
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
