Διευθύντρια & CEO Ολυμπιακού Μουσείου/ Γενική Διευθύντρια ”Olympic Day Run” Greece
Μέλος Ελληνικής Ολυμπιακής Ακαδημίας / Πρόεδρος Δ.Κ.Ο. ”OLYMPiA”
Ή διευθύντρια και CEO του Ολυμπιακού Μουσείου Θεσσαλονίκης, κα Κυριακή Ουδατζή αφηγείται στο SPEAKNEWS την ιστορία του Μουσείου, από την πρωτοποριακή ίδρυσή του το 2001 μέχρι σήμερα, μέσα από τις εκθέσεις που αυτό φιλοξένησε, τους παγκοσμίου φήμης αθλητές που το επισκέφθηκαν, τα χιλιάδες εκθέματα που περιλαμβάνουν οι συλλογές του, τις αδελφοποιήσεις με μεγάλα αθλητικά μουσεία του εξωτερικού, και τα χιλιάδες εκπαιδευτικά προγράμματα που εκπονεί, μεταλαμπαδεύοντας την ολυμπιακή ιδέα στις νεότερες γενιές.
Όταν δημιουργήθηκε και κατασκευάστηκε το Ολυμπιακό Μουσείο Θεσσαλονίκης, ήταν κάτι το πρωτοποριακό για τα Ευρωπαϊκά δεδομένα και κάτι επαναστατικό για την Ελλάδα. Πως δημιουργήθηκε η ιδέα και πως υλοποιήθηκε;
Ήταν μια πραγματικά πρωτοποριακή ιδέα, αφού οδήγησε στο 1ο και μεγαλύτερο στη χώρα και παράλληλα στο 2ο ”Ολυμπιακό Μουσείο” στην Ευρώπη και στον κόσμο – εφάμιλλο του Ολυμπιακού Μουσείου της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής (ΔΟΕ). Η επίσης πρωτοποριακή του δράση αναγνωρίστηκε πολύ γρήγορα από την ΔΟΕ, ενώ επιβραβεύτηκε με την συμμετοχή του ως Ιδρυτικό Μέλος στο Παγκόσμιο Δίκτυο Ολυμπιακών Μουσείων (Λοζάννη 2006).
Ιδρύθηκε το 2001 – αρχικά με την ονομασία ”Μουσείο Αθλητισμού” – αλλά πολύ σύντομα (2004) ξεχώρισε για το πολύτιμο έργο ανάδειξης της Ολυμπιακής μας κληρονομιάς και μετονομάστηκε από την Ελληνική και τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) σε ”Ολυμπιακό Μουσείο” (2008). Ιδρυτικός στόχος του Μουσείου είναι η διάσωση, συντήρηση και ανάδειξη της αθλητικής και Ολυμπιακής ιστορίας της χώρας όπου γεννήθηκαν (776 π.Χ.) και αναβίωσαν (1896 μ.Χ.) οι Ολυμπιακοί Αγώνες.
Η ιδέα δημιουργίας του μοναδικού ”Μουσείου Αθλητισμού” στη χώρα, γεννήθηκε από την ανάγκη της πόλης να στεγάσει την μεγάλη αθλητική της ιστορία. Γρήγορα όμως, το νέο Μουσείο έδειξε την δυναμική του, και εξελίχθηκε σε διεθνούς εμβέλειας πολιτιστικό φορέα – εκπρόσωπο της χώρας μας στην παγκόσμια Ολυμπιακή οικογένεια.
Σε ελάχιστο χρόνο (2004-2008), μετά από επίπονες αναζητήσεις σε άγνωστα μέχρι τότε αρχεία φορέων και ιδιωτών, αλλά και με την πολύτιμη στήριξη αθλητών και Ολυμπιονικών μας, που μας εμπιστεύτηκαν από την πρώτη στιγμή μοναδικής αξίας προσωπικά τους αντικείμενα, δημιουργήθηκε μια μοναδική στον κόσμο Ολυμπιακή συλλογή, που σήμερα αριθμεί πλέον των 10.000 ιστορικών τεκμηρίων και εκθεμάτων.
Το Ολυμπιακό Μουσείο δεν σταματά να συλλέγει και να αναδεικνύει σπάνια τεκμήρια της εθνικής πολιτιστικής κληρονομιάς, προσκαλώντας όλους όσους θέλουν να γνωρίσουν την πλούσια Ολυμπιακή μας ιστορία – που ζωντανεύει μέσα από διαδραστικές εκθέσεις, προγράμματα και προσωπικές ιστορίες αθλητών μας – να το επισκεφτούν, για να ζήσουν μια αξέχαστη βιωματική ”Ολυμπιακή” εμπειρία.
Σημαντικό ρόλο στην εξέλιξή του Μουσείου έχουν παίξει τα ταξίδια που εσείς η ίδια έχετε κάνει επισκεπτόμενη και συνεργαζόμενη με μουσεία οργανισμών και μεγάλων συλλόγων της Ευρώπης όπως της Μαντσεστερ Γιουνάιτεντ, Μπαρτσελόνα, Ρεάλ κλπ. Τι διδαχθήκατε από αυτά, και σε ποιο επίπεδο είναι το Ολυμπιακό Μουσείο σε σχέση με τα άλλα του εξωτερικού;
Το 2002, οπότε και ανέλαβα τον μουσειογραφικό και μουσειολογικό σχεδιασμό της ”Έκθεσης Ποδοσφαίρου” – που καρμικά εγκαινίασε (2004) ο τότε Πρόεδρος της ΔΟΕ Dr. Jacques Rogge(+), αποφάσισα ένα εκπαιδευτικό ταξίδι αστραπή, σε Μουσεία/Hall of Fames Ποδοσφαίρου μεγάλων ευρωπαϊκών ομάδων. Μια βιωματική εμπειρία που χρειαζόμουν ως νέα τότε μουσειολόγος, προκειμένου να έρθω πιο κοντά στο αντικείμενο της 1ης μεγάλης έκθεσης του ”Μουσείου Αθλητισμού” με δεδομένο ότι δεν υπήρχε τίποτα αντίστοιχο στη χώρα μας. Η περιοδεία αυτή ολοκληρώθηκε – πάλι καρμικά – στο Ολυμπιακό Μουσείο Λοζάνης, καταλυτικής σημασίας επίσκεψη για την επόμενη ημέρα του Μουσείου μας, αφού μου έδωσε την ευκαιρία να γνωρίσω και να αγαπήσω την παγκόσμια Ολυμπιακή ιστορία – εμπειρία που σημάδεψε την έκτοτε πορεία, την δική μου αλλά και του ίδιου του Μουσείου μας. Κάπως έτσι γεννήθηκε το όραμα δημιουργίας του ”Ολυμπιακού Μουσείου” της χώρας μας, που κατάφερε σήμερα να είναι ένας διεθνώς αναγνωρισμένος μουσειακός φορέας προώθησης του Ολυμπισμού και των Ολυμπιακών αξιών και να παρέχει υψηλού επιπέδου μουσειακό, πολιτιστικό και εκπαιδευτικό έργο, εφάμιλλο φημισμένων Μουσείων στον κόσμο.
Πως καταφέρνει να επιβιώνει το Μουσείο, από τη στιγμή που δεν είναι κρατικό και δεν πριμοδοτείται από το κράτος;
Το Ολυμπιακό Μουσείο κατάφερε σε λίγα μόλις χρόνια λειτουργίας και χωρίς καμία κρατική οικονομική στήριξη, να ανελιχθεί με αλματώδη ταχύτητα και να γίνει γνωστό στο ευρύ κοινό, με διεθνώς αναγνωρισμένο έργο. Τολμώ μάλιστα να πω, πως αποτελεί πρότυπο λειτουργίας, καθώς όχι μόνον επιβίωσε στις δύσκολες οικονομικές συνθήκες που δημιούργησαν η 10ετής οικονομική κρίση που έπληξε την χώρα μας και η πρόσφατη πανδημία, αλλά κατάφερε και να δημιουργήσει νέους στόχους, που με επιτυχία κατέκτησε. Αν δε εξαιρέσουμε τα δύο τελευταία χρόνια της πανδημίας – όπου αναγκαστήκαμε σε πλήρη αναστολή λειτουργίας, σύμφωνα με σχετική κυβερνητική οδηγία – το Μουσείο όχι απλά επιβιώνει αλλά γιγαντώνεται, καταλαμβάνοντας ζηλευτή θέση ανάμεσα στα πιο ενεργά και ”ζωντανά” μουσεία της χώρας, χάρη στο μεράκι και στον ενθουσιασμό μιας μικρής μα γεμάτης όρεξη και πάθος ομάδας εθελοντών και συνεργατών. Μοιραζόμαστε το ίδιο όραμα μεταλαμπάδευσης των Ολυμπιακών αξιών και δυναμώνουμε μέσα από τις δυσκολίες, υλοποιώντας πλούσιες εκθεσιακές και εκπαιδευτικές δράσεις Ολυμπιακής Παιδείας. Το Μουσείο, μέσα από την πολυσχιδή του δραστηριότητα έχει αποδείξει ότι είναι ένας σύγχρονος χώρος πολιτισμού που παράγει έργο και ιδέες, ικανές να το αναδεικνύουν σε διεθνούς επιπέδου και πρότυπης λειτουργίας πολιτιστικό φορέα.
Ποιες είναι οι δυσκολίες και τα προβλήματα που τυχόν αντιμετωπίζει σήμερα το Μουσείο, και τι είδους στήριξη και ενίσχυση χρειάζεται για να επιλυθούν;
Το κυριότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει είναι το οικονομικό, γιατί παρά το επιτυχημένο μέχρι σήμερα έργο μας, τα τελευταία δύο χρόνια ήταν τροχοπέδη στην ανοδική μας πορεία. Η πανδημία που έβαλε χειρόφρενο στις ζωές μας – όπως και κάθε οικονομική κρίση – έπληξε πρωτίστως τον κόσμο του πολιτισμού. Πολλώ δε μάλλον όταν πρόκειται για φορείς μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, που επιβιώνουν μέσα από το έργο τους – ιδίοις πόροις – και δεν στηρίζονται σε κρατικά κονδύλια. Η αναστολή λειτουργίας ενός αυτοδύναμου Μουσείου, αυτόματα οδηγεί σε αναστολή εσόδων, την ίδια στιγμή που τα έξοδα παραμένουν ως είχαν, αφού δεν σταματήσαμε ποτέ να απασχολούμε προσωπικό ασφαλείας που παράλληλα με τα ανελαστικά έξοδα συντήρησης του ίδιου του κτιρίου, δυσκόλεψαν την καθημερινότητα μας. Επανερχόμαστε όμως σιγά σιγά και αυτό μου δίνει δύναμη να αισιοδοξώ, γιατί αν κάτι μπορούμε εμείς οι άνθρωποι του πολιτισμού είναι να μην σταματάμε να δημιουργούμε και να ονειρευόμαστε ένα καλύτερο αύριο.
Ποιες είναι κατά τη γνώμη σας οι σημαντικότερες εκδηλώσεις που έχουν πραγματοποιηθεί στην μέχρι τώρα πορεία του Μουσείου;
Το Ολυμπιακό μας Μουσείο αφηγείται μία από τις συναρπαστικότερες ιστορίες στον κόσμο, την ”Ολυμπιακή” – από τις μυθολογικές αφετηρίες της σημαντικότερης για τον αρχαίο κόσμο θρησκευτικής και αθλητικής διοργάνωσης, μέχρι τον στόχο ανάδειξης της συμβολής της Ελλάδας στην αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων, αλλά και τα επιτεύγματα των σύγχρονων Ολυμπιονικών μας.
Άρα, η πρώτη και σημαντικότερη εκδήλωση που έχουμε κάνει είναι η ίδια η ”καρδιά” του Μουσείου, η μοναδική στον κόσμο – χάρη στα σπάνια εκθέματα που διαθέτει – Μόνιμη Έκθεση ”Ολυμπιακοί Αγώνες”. Σημαντικές όμως είναι και όλες οι παράλληλες εκδηλώσεις που πλαισίωσαν την κύρια εκθεσιακή μας δράση, όπως περιοδικές εκθέσεις ειδικής θεματικής, αλλά και εικαστικές εκθέσεις. Εξίσου σημαντικά είναι τα καινοτόμα πολιτιστικά και εκπαιδευτικά δρώμενα, ”Kids Olympics”, ”Κυριακές με την οικογένεια στο Μουσείο..”, κ.ά. Με ιδιαίτερη όμως περηφάνια αναπολώ πρωτοποριακές εκδηλώσεις στα πρότυπα μεγάλων ευρωπαϊκών μουσείων, όπως το SleepOver ”Διανυκτέρευση στο Ολυμπιακό Μουσείο” αλλά και την Επίδειξη Μόδας με Μοντέλα Ολυμπιονίκες που οργανώσαμε προ πανδημίας, καινοτομώντας σε εθνικό επίπεδο. Το πιο πρόσφατο μεγάλο επίτευγμα και παράλληλα αντισυμβατικό άλμα στον διεθνή στίβο, είναι η εισαγωγή στην Ελλάδα του μοναδικού ”Ολυμπιακού” Αγώνα Δρόμου και διεθνούς φήμης θεσμού ”Olympic Day Run” που γίνεται από το 2018 κάθε χρόνο στην Θεσσαλονίκη, με την στήριξη και την ενεργό συμμετοχή σύσσωμης της ελληνικής Ολυμπιακής οικογένειας.
Μιλήστε μας για τον παιδαγωγικά και εκπαιδευτικά προγράμματα και εργαστήρια του Μουσείου.
Τα σύγχρονα Μουσεία, γνήσιοι φορείς διάσωσης και μεταλαμπάδευσης πολιτισμού, καλούνται να διαδραματίσουν νέους ρόλους συνέργειας και διάδρασης με την κοινωνία. Ως μέσα κοινωνικής συνοχής και τόποι επικοινωνίας και διαλόγου, έχουν την ευκαιρία να ανταποκρίνονται καθημερινά στο κοινωνικό γίγνεσθαι, απαντώντας στις προκλήσεις της εποχής. Διατηρώντας τη μνήμη του χθες, διασφαλίζουν τη συνέχεια της πολιτισμικής ταυτότητας και κληρονομιάς μας, προσφέρουν γνώση και ερεθίσματα, συμβάλλουν στο κοινωνικό σύνολο, κατέχοντας τελικά τον ρόλο ενός σύγχρονου μοχλού πολιτιστικής, εκπαιδευτικής, τουριστικής και οικονομικής ανάπτυξης.
Ειδικότερα, τα ”Ολυμπιακά Μουσεία” – φορείς διάσωσης και ανάδειξης της Ολυμπιακής κληρονομιάς – αναλαμβάνουν έναν πρόσθετο ρόλο, αυτόν της διάδοσης των Ολυμπιακών αξιών, καθώς προωθούν τα υψηλά ιδανικά του Ολυμπισμού. Πρόκειται για φιλοσοφία και τρόπο ζωής που συνδυάζει τον αθλητισμό, τον πολιτισμό, την τέχνη και την παιδεία για την αρμονική ανάπτυξη του ατόμου, με απώτερο σκοπό την υιοθέτηση των αξιών της φιλίας, του σεβασμού, της αλληλεγγύης και της παγκόσμιας ειρήνης. Η συμβολή του στη διαμόρφωση του ατόμου είναι θεμελιώδης, αφού είναι το μοναδικό εκπαιδευτικό μέσο που έχει ως στόχο, τη μετάδοση ηθικών αξιών και αρετών, που συμφιλιώνουν τους λαούς ανεξάρτητα από εθνικές, φυλετικές ή άλλες διακρίσεις. Με αυτό τον στόχο, το Ολυμπιακό μας Μουσείο, παράλληλα με την καθαρά εκθεσιακή του δράση – πιστό στον εκπαιδευτικό ρόλο ενός σύγχρονου Μουσείου – εκπονεί χιλιάδες εκπαιδευτικά προγράμματα Ολυμπιακής Παιδείας, καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής χρονιάς. μεταλαμπαδεύοντας Ολυμπιακές αξίες και γνώση, σε πλέον των 50.000 μαθητών ετησίως. Τόσο οι ιδρυτικοί στόχοι του πολιτιστικού μας φορέα, όσο και το προσωπικό μου στοίχημα, είναι να φέρουμε τους νέους μας κοντά στις Ολυμπιακές/πανανθρώπινες αξίες – ως πρότυπο γαλούχησης για τη νέα γενιά.
Ποιες είναι οι μόνιμες εκθέσεις που μπορεί κανείς να δει επισκεπτόμενος το Ολυμπιακό Μουσείο;
Αρχής γενομένης από τη νέα Μόνιμη Έκθεση ”Ολυμπιακοί Αγώνες” – που εγκαινιάστηκε τον Δεκέμβρη του 2021 – και διακρίνεται για τη σύγχρονη μουσειολογική προσέγγιση ανάδειξης της Ολυμπιακής μας ιστορίας, ο επισκέπτης μπορεί να γνωρίσει την ιστορία των αθλημάτων των αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων, των Ολυμπιακών Αγώνων Νέων (Youth Olympic Games) των Χειμερινών Ολυμπιακών Αγώνων, αλλά και των Παραολυμπιακών Αγώνων. Παράλληλα, μπορεί να επισκεφτεί – κατόπιν ραντεβού – την διαδραστική Έκθεση Επιστημών (“THE SCIENCE OF SPORTS”) μια εκθεσιακή παραγωγή του Science Museum of London, ενώ ετοιμάζεται και νέα έκθεση που θα φιλοξενηθεί στον χώρο περιοδικών εκθέσεων. Όλες οι εκθέσεις έχουν διαδραστικό και βιωματικό χαρακτήρα, αξιοποιώντας σύγχρονα τεχνολογικά μέσα και εφαρμογές επαυξημένης πραγματικότητας, στοχεύοντας μέσα από την ανάδειξη σπάνιων ιστορικών τεκμηρίων της Ολυμπιακής μας ιστορίας να συνδέσουν το εκθεσιακό αντικείμενο με την προσωπική ιστορία κάθε αθλητή – από το πολύτιμο κειμήλιο (1936) της οικογένειας του Γρηγόρη Λαμπράκη με τον εμβληματικό αθλητή Jesse Owens, μέχρι το τυχερό αρκουδάκι της 1ης Χρυσής Ολυμπιονίκη Βούλας Πατουλίδου και πολλά άλλα τεράστιας ιστορικής, συναισθηματικής και συλλεκτικής αξίας εκθέματα. Έτσι, με τη βοήθεια της τεχνολογίας και σύγχρονων οπτικοακουστικών και διαδραστικών μέσων, δίνουμε στον επισκέπτη μια σφαιρική εικόνα για τους Αρχαίους Ολυμπιακούς Αγώνες, για τα 125 έτη της σύγχρονης Ολυμπιακής μας ιστορίας αλλά και για τις προσπάθειες (Ζάππεια Ολύμπια) που προηγήθηκαν της επίσημης αναβίωσης(1896) των Αγώνων. Τέλος, καινοτομώντας σε παγκόσμιο επίπεδο, παρουσιάζουμε τους άγνωστους για το ευρύ κοινό Ολυμπιακούς Αγώνες ”Μεσοολυμπιάδα 1906”.
Δύο από εκθέσεις που άφησαν το στίγμα τους, ακόμη και αν πέρασαν αρκετά χρόνια από την πραγματοποίησή τους, ήταν η Έκθεση για το Μπάσκετ αλλά και η έκθεση για την ομάδα της Λίβερπουλ.
Ήταν δύο υπέροχες εκθέσεις που παρουσίασαν την ιστορία της καλαθοσφαίρισης στην Ελλάδα αλλά και την συγκλονιστική ιστορία της ιστορικής ομάδας της Λίβερπουλ. Για εμένα προσωπικά ήταν μια μοναδική εμπειρία, γιατί μέσα από την μουσειολογική μελέτη που εκπόνησα για αυτές τις δύο εμβληματικές εκθέσεις, αγάπησα το ποδόσφαιρο και τον πολιτισμό μια ομάδας που άφησε ιστορία με το ήθος της, της Λίβερπουλ.
Κορυφαίες προσωπικότητες του παγκόσμιου αθλητισμού έχουν επισκεφτεί το Μουσείο. Τι θυμάστε από αυτές;
Η επίσκεψη κάθε μεγάλου αθλητή, που έπαιξε έναν μεγάλο ή μικρότερο ρόλο στον ρου της ιστορίας του παγκόσμιου αθλητισμού, είναι για εμάς μια μοναδική στιγμή χαράς και μια ψήφος εμπιστοσύνης στο έργο μας. Από την ελληνική dream team του Eurobasket 1987, την Βούλα Πατουλίδου και τον αναγνωρισμένο διεθνώς πολυνίκη Πύρρο Δήμα, μέχρι τον παγκόσμιο record man Mike Powel και τον Αντιπρόεδρο της Ρωσικής κυβέρνησης – αλλά και πόσες άλλες προσωπικότητες του παγκόσμιου αθλητισμού – είναι χαρά και τιμή να τους υποδεχόμαστε στο Μουσείο, μα κυρίως να απολαμβάνουμε της εμπιστοσύνης τους μέσα από την παραχώρηση προσωπικών τους αντικειμένων.
Ποιες εκδηλώσεις προγραμματίζει το Ολυμπιακό Μουσείο για τους επόμενους μήνες;
Μετά την εγκαινίαση της νέας Ολυμπιακής μας Συλλογής και της Μόνιμης Έκθεσης ”Ολυμπιακοί Αγώνες” που υλοποιήθηκε τον περασμένο Δεκέμβρη μετά από 2 χρόνια πλήρους ανακαίνισης των χώρων μας, ακολουθούν καινοτόμες δράσεις εντός και εκτός συνόρων. Ειδικότερα στην Θεσσαλονίκη, ακολουθεί το 5ο ”Olympic Day Run” Greece, ένας θεσμός που αναδεικνύει ην πόλη και την χώρα μας στον παγκόσμιο Ολυμπιακό χάρτη, με εργαλείο το πλέον αναγνωρίσιμο διεθνώς (98%) brand name των Ολυμπιακών κύκλων. Παράλληλα, συνεχίζονται σε καθημερινή βάση τα εκπαιδευτικά μας προγράμματα Ολυμπιακής Παιδείας και Υγιεινής Διατροφής, αλλά και άλλα μουσειοπαιδαγωγικά προγράμματα για όλη την οικογένεια.
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
