Ο Ειδικός Παθολόγος-Διαβητολόγος Γεώργιος Κούρτογλου, υπεύθυνος του Παθολογικού Τμήματος της Κλινικής ‘’Άγιου Λουκά’’ στη Θεσσαλονίκη, και Διδάκτωρ Ιατρικής του ΑΠΘ, μιλάει στο SPEAKNEWS και τον Γιώργο Καρατάσιο, για την κατάσταση του Συστήματος Υγείας κατά την περίοδο της πανδημίας, την επίταξη των ιδιωτικών κλινικών, την αυξημένη ευαισθησία των διαβητικών στη λοίμωξη από Covid, και χτυπάει το καμπανάκι για την δυσάρεστη εικόνα που επικρατεί στη χώρα μας σε ότι αφορά τον διαβήτη, που απειλεί πλέον έναν στους δέκα Έλληνες.
Κύριε Κούρτογλου,
Είστε υπεύθυνος του Παθολογικού Τμήματος της κλινικής ‘’Άγιου Λουκά’’. Πως σχολιάζετε το θέμα της επίταξης ιδιωτικών κλινικών από την κυβέρνηση, για την αποσυμφόρηση των δημόσιων νοσοκομείων από ασθενείς με covid.
Είναι γνωστόν ότι η πανδημία, η οποία διαρκεί ήδη δύο χρόνια δοκίμασε σκληρά της αντοχές του Εθνικού Συστήματος Υγείας της χώρας μας, όπως άλλωστε και των περισσοτέρων χωρών. Λαμβάνοντες υπ’ όψιν τις γνωστές χρόνιες παθογένειες του ΕΣΥ και την ουσιαστική έλλειψη οργανωμένης πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, η πίεση αυτή κάποιες φορές κατά την διάρκεια της πανδημίας κατέστη δυσβάστακτη. Προέκυψαν όπως γνωρίζετε τρομακτικές ανάγκες για περισσότερες κλίνες εντατικής θεραπείας, κλίνες σε θαλάμους αυξημένης φροντίδας καθώς και για κλίνες σε θαλάμους αποκλειστικά για νοσηλεία ασθενών με COVID-19 όπως είναι λογικό. H απόφαση της κυβέρνησης ήταν όπως είναι γνωστόν, να επικεντρωθούν τα Δημόσια Νοσοκομεία στη νοσηλεία ασθενών με COVID, να επιταχθούν και κάποια ιδιωτικά κέντρα αποθεραπείας –αποκατάστασης για την αποθεραπεία των ασθενών αυτών, ενώ ασθενείς με άλλα νοσήματα (παθολογικά, χειρουργικά, καρδιολογικά, ορθοπεδικά, ΜΕΘ κλπ) να μεταφέρονται επιλεγμένα σε ιδιωτικά νοσηλευτήρια τα οποία οικεία βουλήσει έχουν διαθέσει ένα σημαντικό αριθμό των κλινών τους για την νοσηλεία ασθενών χωρίς COVID σε κλίνες ΜΕΘ και κοινούς θαλάμους νοσηλείας βοηθώντας έτσι στην αποσυμφόρηση των δημοσίων νοσηλευτηρίων. Νομίζω ότι το σχήμα αυτό λειτούργησε αρκετά ικανοποιητικά λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι οι ασθενείς με COVID-19 παρουσιάζουν πολλές φορές δυσεπίλυτα χρόνια προβλήματα(πχ καινούργιες λοιμώξεις, αναπνευστική ανεπάρκεια, μυοκαρδίτιδες και καρδιακή ανεπάρκεια, εντεροκολίτιδες, θρομβοεμβολικά επεισόδια, νευροπάθεια και μυοπάθεια) ως συνέπεια της πάθησης των, ακόμη και μετά την παρέλευση της οξείας νόσησης και την αρνητικοποίηση των διαγνωστικών τεστς. Συνεπώς έχουν ανάγκη για παρατεταμένη νοσηλεία διογκώνοντας έτσι το πρόβλημα. Μετά την αρνητικοποίηση των τεστς και την παρέλευση κάποιου χρονικού διαστήματος αρκετοί ασθενείς με Covid μεταφέρθηκαν επίσης σε ιδιωτικά νοσηλευτήρια. Νομίζω ότι η συνεργασία δημοσίου και ιδιωτικού τομέα στην αντιμετώπιση της πανδημίας του COVID-19 κρίνεται απολύτως επιβεβλημένη
Οι ασθενείς με διαβήτη ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου σε περίπτωση νόσησης με covid. Πόσο έχει επηρεάσει ο covid την πορεία της υγείας των διαβητικών τα τελευταία δύο χρόνια;
Είναι γνωστό ότι οι ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, ιδίως όταν αυτός είναι μακροχρόνιος και πλημμελώς ρυθμισμένος, παρουσιάζουν ευαισθησία στις λοιμώξεις διαφόρων συστημάτων, οι οποίες γενικά διαδράμουν βαρύτερα στα άτομα με διαβήτη από ότι σε ασθενείς χωρίς σακχαρώδη διαβήτη. Κάποιες λοιμώξεις μάλιστα συμβαίνουν σχεδόν αποκλειστικώς σε ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη και έχουν δυσμενή εξέλιξη εφόσον δεν αντιμετωπισθούν γρήγορα και επιθετικά. Το ίδιο ισχύει βεβαίως και για την λοίμωξη από τον ιό COVID-19 σε ασθενείς με προυπάρχοντα διαβήτη, ιδίως αν αυτός είναι αρρύθμιστος. Ειδικά για τον ιό αυτό έχει διαπιστωθεί ότι εισέρχεται μέσω της πρωτεΐνης – ακίδας του και στο β-κύτταρο του παγκρέατος , δηλαδή το κύτταρο που παράγει την ινσουλίνη, και μπορεί να προκαλέσει σε αυτό βλάβη που φθάνει μέχρι και τον θάνατό του. Έτσι ο ιός COVID-19 θεωρείται διαβητογόνος και μπορεί είτε να προκαλέσει νέο σακχαρώδη διαβήτη και τύπου 1 και τύπου 2 είτε να επιδεινώσει προυπάρχοντα και να κάνει την ρύθμιση του δυσχερέστερη. Τα προαναφερθέντα έχουν ήδη διαπιστωθεί στην καθημερινή κλινική πράξη με ανεύρεση πολλών ασθενών με διαβήτη , λοίμωξη από COVID-19 και επιδεινούμενο γλυκαιμικό έλεγχο. Για τους λόγους αυτούς συστήνεται οι ασθενείς με διαβήτη να προσπαθούν σε συνεννόηση με τον γιατρό τους να έχουν όσο το δυνατόν καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου τους κατά την περίοδο της πανδημίας τηρώντας σχολαστικώς τις οδηγίες του για διατροφή, λήψη υγρών, σωματική δραστηριότητα και φαρμακευτική αγωγή, και εφόσον νοσήσουν, να μετρούν καθημερινά αρκετές φορές την γλυκόζη του αίματος τους, να ακολουθούν και πάλι τις οδηγίες για σωστή διατροφή, λήψη υγρών και παρακεταμόλης, και να αναπροσαρμόζουν την φαρμακευτική αγωγή τους χρησιμοποιώντας και ινσουλίνη, εφόσον αυτό απαιτηθεί, πάντα σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού. Οι ασθενείς με διαβήτη θεωρούνται ασθενείς προδιατεθειμένοι για βαριά λοίμωξη και γι αυτό επιβάλλεται να είναι πλήρως εμβολιασμένοι και προηγούνται στην χορήγηση μονοκλωνικών αντισωμάτων και των νεοτέρων αντιικών φαρμάκων εφόσον νοσήσουν
Πόσο έχει επηρεαστεί λόγω πανδημίας η δική σας αντιμετώπιση απέναντι στους ασθενείς, ως διαβητολόγος; Έχουν αλλάξει οι οδηγίες, οι συστάσεις, η παρακολούθηση;
Είναι υποχρέωση μας ως θεράποντες ιατροί να είμαστε κοντά στους διαβητικούς ασθενείς μας καθημερινώς, καθοδηγώντας τους πρώτα να λαμβάνουν όλα τα μέτρα πρόληψης μετάδοσης του ιού όπως πλύσιμο και αντισηψία χεριών , χρήση μάσκας, αποφυγή συνωστισμού , καπνίσματος και αλκοόλης και βεβαίως να είναι πλήρως εμβολιασμένοι Επίσης τους ενημερώνουμε για την σχέση του διαβήτη με την λοίμωξη από τον κορονοϊό και τη πιθανή επίδραση των φαρμάκων που λαμβάνουν στην πορεία της λοίμωξης και τις επιπλοκές της. Σε περίπτωση νόσησης ο συχνός αυτοέλεγχος σακχάρου είτε με τους φορητούς μετρητές είτε με συστήματα συνεχούς καταγραφής γλυκόζης είναι απολύτως απαραίτητος. Η μετάταξη σε ινσουλινοθεραπεία γίνεται σε ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών με σακκχαρώδη διαβήτη και COVID-19. Oι διατροφικές οδηγίες και οι οδηγίες για σωματική δραστηριότητα έστω και κατά την νόσηση πρέπει να επαναλαμβάνονται σε κάθε επικοινωνία. Η επικοινωνία με τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα όπως βιντεοκλήσεις, viber, skype , email, SMS κλπ βοήθησε πολύ στην εποχή των αυστηρών lockdowns. Ομοίως και η άυλη συνταγογράφηση . Τα μονοκλωνικά αντισώματα και τα νεότερα αντιϊκά χρησιμοποιούνται ήδη και πρέπει να χορηγούνται εγκαίρως
Ποια είναι τα δεδομένα σε ότι αφορά τον διαβήτη, στη χώρα μας; Είναι αλήθεια ότι ο διαβήτης απειλεί έναν στις δέκα Έλληνες; Ποια είναι η αντίστοιχη εικόνα για τον διαβήτη στις παιδικές ηλικίες;
Δυστυχώς κε Καρατάσιο η κατάσταση όσον αφορά την επιδημιολογική εικόνα του διαβήτη στην χώρα μας δεν είναι και η καλύτερη. Από το ποσοστό 2-3% του πληθυσμού που έπασχε από διαβήτη στην χώρα μας τις δεκαετίες των 70s, 80s και 90s φθάσαμε στο 10-11% σήμερα. Δηλαδή περισσότεροι από ένα εκατομμύριο συμπατριώτες μας πάσχουν ήδη από την νόσο αυτήν και ένα σημαντικό ποσοστό αυτών δεν το γνωρίζουν. Το πρόβλημα γίνεται σοβαρότερο αν λάβουμε υπ’ όψη μας και το ποσοστό των ατόμων με προδιαβήτη που ορίζεται ως μια κατάσταση με τιμές γλυκόζης ανάμεσα στις φυσιολογικές και αυτές που ορίζουν τον διαβήτη. Η κατάσταση αυτή μπορεί είτε να εξελιχθεί σε κλινικό σακχαρώδη διαβήτη είτε να υποστραφεί με τα κατάλληλα μέτρα, συνοδεύεται δε και αυτή με αυξημένη συχνότητα εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων όπως και ο κλινικός διαβήτης. Από αυτό το ένα εκατομμύριο ασθενών το 95% περίπου πάσχουν από διαβήτη τύπου 2 και το 5% από διαβήτη τύπου 1. Τα ποσοστά αυτά αγγίζουν τα ποσοστά των αναπτυγμένων δυτικών χωρών. Ομοίως και στα παιδιά και εφήβους παρατηρείται αυξημένο ποσοστό εμφάνισης και ΣΔ τύπου 1, όπου βεβαίως αυτός παρουσιάζει και την μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης, αλλά και ΣΔ τύπου 2.
Που οφείλεται η εξάπλωση της πάθησης του διαβήτη σε τόσο μεγάλη μερίδα του πληθυσμού;
Η μεγάλη αύξηση της συχνότητας του διαβήτη τα τελευταία χρόνια οφείλεται στην αύξηση του ποσοστού των ατόμων με αυξημένο σωματικό βάρος, δηλαδή υπέρβαρων και παχύσαρκων. Έτσι σήμερα αδρώς το ένα τρίτο του ελληνικού πληθυσμού είναι παχύσαρκοι (Δείκτης Μάζας Σώματος μεγαλύτερος του30), το ένα τρίτο υπέρβαροι (ΔΜΣ από 25-30) και το ένα τρίτο φυσιολογικού βάρους (ΔΜΣ κάτω από 25). Το ίδιο περίπου συμβαίνει και στα παιδιά και εφήβους με συνέπεια η χώρα μας να κατατάσσεται στην δεύτερη θέση πανευρωπαϊκά στα ποσοστά παιδικής και εφηβικής παχυσαρκίας. Αυτά προέκυψαν λόγω της υιοθέτησης από την πλειοψηφία του πληθυσμού του λεγόμενου δυτικού τρόπου ζωής και την εγκατάλειψη της παραδοσιακής μεσογειακής διατροφής που σημαίνει αυξημένη κατανάλωση «κακών» λιπαρών και «απλών» σακχάρων που οδηγούν σε αυξημένη πρόσληψη θερμίδων. Επίσης στην ελάττωση της καθημερινής σωματικής δραστηριότητας με την χρήση των αυτοκινήτων, των ανελκυστήρων κλπ ακόμη και για μικρές αποστάσεις. Η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών δεν μείωσε το πρόβλημα γιατί λόγω αυτής αυξήθηκε η κατανάλωση φθηνών τροφίμων πλούσιων σε θερμίδες και «κακό» λίπος
Τι μπορεί να κάνει ο κάθε άνθρωπος σε επίπεδο πρόληψης για να αντιμετωπίσει τον διαβήτη;
Η λύση για την πρόληψη του διαβήτη, ιδίως του τύπου 2 που είναι και ο πιο συχνός, βρίσκεται στην αλλαγή του σημερινού τρόπου ζωής (lifestyle) από τον πληθυσμό. Από πολλές κλινικές μελέτες με χαρακτηριστικότερη την Αμερικάνικη DPP(diabetes prevention program) προέκυψε ότι ο διαβήτης μπορεί να προληφθεί ή να καθυστερήσει αρκετά χρόνια αν κάποιος σε ένα χρονικό διάστημα δύο έως τριών ετών χάσει ένα 5-7% του σωματικού του βάρους και υποβάλλεται σε σωματική άσκηση μέσης προς μεγάλη έντασης για 150’ περίπου την εβδομάδα. Δυστυχώς όμως η συχνότητα του διαβήτη αυξάνει γιατί η εφαρμογή αυτών των δεδομένων σε επίπεδο πληθυσμού υπολείπεται σημαντικά. Η σωστή διατροφή λοιπόν και η άσκηση είναι οι σημαντικότεροι παράγοντες πρόληψης και αντιμετώπισης του διαβήτη. Η βοήθεια της πολιτείας, της τοπικής αυτοδιοίκησης και των επιστημονικών φορέων στον τομέα αυτόν είναι πολύ σημαντική
Είστε Διδάκτωρ στη Σχολή Ιατρικής του ΑΠΘ, που φέτος λειτούργησε και αγγλόφωνο πρόγραμμα για διεθνείς φοιτητές. Είναι ανταγωνιστικές οι σπουδές ιατρικής στην Ελλάδα, σε σύγκριση με αυτές σε πανεπιστήμια του εξωτερικού;
Νομίζω ότι η πρωτοβουλία αυτή της Σχολής μας να οργανώσει αγγλόφωνο τμήμα προπτυχιακών σπουδών για αλλοδαπούς φοιτητές είναι άξια συγχαρητηρίων, πρέπει να βρεί και άλλους μιμητές και από ότι πληροφορούμαι το πρόγραμμα αυτό έχει ήδη αρκετή ζήτηση. Βεβαίως είναι απαραίτητο να παρέχει πλήρη θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση καθ’ όλη την διάρκειά του για να γίνει ελκυστικό και ανταγωνιστικό. Όσον αφορά τώρα τις σπουδές στα άλλα ελληνόφωνα ιατρικά τμήματα των πανεπιστημίων μας θεωρώ ότι σε γενικές γραμμές είναι αρκετά πλήρεις με αποτέλεσμα οι πτυχιούχοι τους να προσλαμβάνονται αμέσως από Νοσοκομεία του εξωτερικού, όπου οι συνθήκες εργασίας και οι αμοιβές είναι γενικώς καλύτερες, με συνέπεια δυστυχώς την απώλεια για την χώρα μας επιστημονικού δυναμικού υψηλής ποιότητας (brain drain). Oι επιπτώσεις της πανδημίας στο πρόγραμμα της εκπαίδευσης των φοιτητών λόγω της αναγκαστικής στροφής των νοσοκομείων μας στην περίθαλψη ασθενών με COVID-19 και των υγειονομικών μέτρων είναι νομίζουμε προσωρινές και αντιμετωπίζονται σε μεγάλο βαθμό επιτυχώς
Με αφορμή τον τριψήφιο αριθμό θανάτων που καταγράφεται καθημερινά λόγω covid, έχει ανοίξει η συζήτηση για την ποιότητα των υπηρεσιών του ΕΣΥ στη χώρα μας. Ποιες πιστεύετε ότι είναι οι τομές που πρέπει να γίνουν για την βελτίωση στη δημόσια υγεία;
Δυστυχώς η πανδημία με την σφοδρότητα και την διάρκειά της ανέδειξε περίτρανα πολλές από τις παθογένειες του Εθνικού Συστήματος Υγείας της χώρας μας. Νομίζουμε ότι κύριο πρόβλημα παραμένει η έλλειψη ενός ολοκληρωμένου σχεδίου οργάνωσης της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας με αποτέλεσμα την συρροή των ασθενών στα εξωτερικά ιατρεία των Νοσοκομείων χωρίς να προηγηθεί «φιλτράρισμα» από τον ιατρό πρωτοβάθμιας φροντίδας. Και δεν εννοούμε βεβαίως τα πραγματικά επείγοντα περιστατικά. Ένα μικρό μόνο ποσοστό του πληθυσμού έχει θεράποντα γιατρό πρωτοβάθμιας φροντίδας παθολόγο ή γενικό γιατρό ο οποίος γνωρίζει όλες τις πτυχές του ιστορικού τους. Η συρροή αυτή όλες τις ώρες του 24ωρου οδηγεί το εφημερεύον προσωπικό σε μεγάλη καταπόνηση με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται στην αντιμετώπιση των περιστατικών που χρειάζονται πραγματικά νοσοκομειακή φροντίδα. Τα κέντρα υγείας αστικού και αγροτικού τύπου θα μπορούσαν να νοσηλεύουν ασθενείς για κάποιο διάστημα και να παρέχουν πληρέστερη φροντίδα αποσυμφορώντας τα νοσοκομεία. Εκτός αυτού η ύπαρξη πληθώρας ειδικών και υποειδικών στους οποίους κυρίως απευθύνονται οι ασθενείς χωρίς να εκτιμηθούν προηγουμένως από τον οικογενειακό τους ιατρό ή τον παθολόγο, που είναι οι μόνοι που μπορούν να τον εκτιμήσουν ολιστικά , καθυστερεί πολλές φορές την διάγνωση και αυξάνει το κόστος για την διενέργεια εξετάσεων που δεν είναι απαραίτητες. Θα μπορούσε επίσης να χρησιμοποιηθούν η τηλειατρική και τα άλλα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας μεταξύ του ασθενούς και του ιατρού για την διάγνωση και την παρακολούθηση της πορείας του αποφεύγοντας έτσι τις πολλές μετακινήσεις Ο συντονισμός των υπηρεσιών στα νοσοκομεία παραμένει επίσης ένα σημαντικό πρόβλημα που επιδεινώνεται από την έλλειψη γιατρών βασικών ειδικοτήτων κα νοσηλευτών πρώτης γραμμής . Η ανάθεση της διοίκησης των Νοσοκομείων και των λοιπών μονάδων υγείας σε άτομα που έχουν την εμπειρία και τις γνώσεις που χρειάζονται γι αυτή την αποστολή μακριά από μικροπολιτικές πρακτικές θα βελτίωνε οπωσδήποτε την κατάσταση.
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
