Ο πόλεμος στην Ουκρανία δημιουργεί ανασφάλειες στους πολίτες στην Ελλάδα και στην Ευρώπη, για την αύξηση των τιμών σε βασικά προϊόντα όπως π.χ. το ψωμί, και για πιθανές ελλείψεις που μπορεί να προκύψουν. Ο Καθηγητής Γεωργίας και Βιολογικής Γεωργίας στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο της Αθήνας και Διευθυντής του Εργαστηρίου Γεωργίας Δημήτρης Μπιλάλης, εξηγεί στο SPEAKNEWS μέχρι πότε μπορεί να συνεχίζεται η αύξηση των τιμών, πόσο πιθανή είναι η έλλειψη βασικών επισιτιστικών αγαθών τους επόμενους μήνες, πως μπορεί να αντιμετωπιστεί αυτή η επισιτιστική κρίση, αλλά και ποιος τελικά θα την πληρώσει ακριβότερα, ο αυτάρκης μέχρι τώρα δυτικός κόσμος, ή οι υποανάπτυκτες χώρες του πλανήτη;
Συνέντευξη Περικλής Βλάχος
Κύριε Μπιλάλη, ποιες είναι οι μεγάλες αλλαγές που φέρνει ο πόλεμος στην Ουκρανία, στην αγροτική παραγωγή παγκοσμίως;
Αυτή τη στιγμή ο πόλεμος στην Ουκρανία δημιουργεί προβλήματα σε δύο επίπεδα. Το πρώτο είναι στην εμπορία και το δεύτερο στις εισροές. Όσον αφορά την εμπορία έχουμε μείωση των εισαγωγών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε σιτηρά και σπορέλαια, από χώρες όπως είναι η Ουκρανία και η Ρωσία, γιατί πρέπει να σκεφτόμαστε ότι η κρίση και το εμπάργκο αφορά και τη Ρωσία που είναι ακόμα πιο μεγάλος παραγωγός. Το αποτέλεσμα είναι να μην έχουμε τις απαραίτητες ποσότητες διαθέσιμες άμεσα, αλλά να ψάχνουμε σε άλλες αγορές και σε άλλα κέντρα εμπορίου. Και το δεύτερο είναι ότι έχουμε κρίση στις εισροές, δεδομένου ότι η Ουκρανία και η Ρωσία αποτελούν δύο από τους μεγαλύτερους παραγωγούς που εφοδιάζουν την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Αυτό πως μεταφράζονται για τη χώρα μας, υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος στην αύξηση των τιμών ή στην έλλειψη των προϊόντων;
Είναι και τα δύο σε λογική σειρά. Δηλαδή η έλλειψη, ή η μείωση της διάθεσης, ή η μείωση του ρυθμού διάθεσης σιτηρών στην αγορά, ουσιαστικά είχαν ως αποτέλεσμα να ανεβαίνουν οι τιμές. Σε δεύτερο επίπεδο, η διάθεση των προϊόντων κινείται προς αγορές οι οποίες έχουν μεγαλύτερη καταναλωτική δύναμη, δηλαδή προς τον δυτικό κόσμο. Τρίτο στάδιο σε αυτό που λέμε επισιτιστική κρίση, είναι μετά την αύξηση των τιμών, ο υποσιτισμός σε κάποιες περιοχές κυρίως του αναπτυσσόμενου ή υποανάπτυκτου κόσμου.
Και αν αυτό συνεχιστεί επί μακρόν είναι και ο λιμός! Πιστεύω όμως ότι θα φτάσουμε μέχρι το στάδιο των αυξημένων τιμών. Εκτιμώ ότι θα σταθεροποιηθούν οι τιμές γύρω στον Αύγουστο. Γιατί τότε θα έχουμε και τις ευρωπαϊκές παραγωγές, και τις παραγωγές του Βορείου Ημισφαιρίου, που θα τα διαθέσουν στην παγκόσμια αγορά μετά τον Αύγουστο. Άρα βλέπω ότι εκεί θα σταθεροποιηθούν οι τιμές, θα ομαλοποιηθεί όσο δυνατόν περισσότερο η διάθεση, και μετά από αυτό θα έχουμε μια σταδιακή μείωση, γιατί θα αρχίσουν οι παραγωγές να διατίθενται στην αγορά.
Άρα ουσιαστικός κίνδυνος ελλείψεων σε προϊόντα, μακροχρόνια, δεν υπάρχει;
Όχι. Πιστεύω ότι θα υπάρχουν ελλείψεις, αλλά θα βρούμε συμπληρωματικά προϊόντα, π.χ. το καλαμποκάλευρο είναι συμπληρωματικό προϊόν. Πιστεύω επίσης ότι το peak της πίεσης της αγοράς για πρόσβαση σε σιτηρά θα είναι τον Ιούνιο και τον Ιούλιο. Δεν νομίζω ότι η Ευρώπη θα αντιμετωπίσει πρόβλημα, δεδομένου ότι έχει μεγαλύτερη καταναλωτική δύναμη ο μέσος πολίτης, άρα μπορεί να το πληρώσει ακριβότερο, από χώρες που δεν μπορούν να τα αγοράσουν, ή και να το αγοράσουν δεν μπορούν να το διαθέσουν σε μεγάλες τιμές.
Στη συνέχεια επειδή οι μεγάλοι παραγωγοί Καναδάς, Αμερική, Κίνα, και η Ευρώπη, θα διαθέσουν τα σιτηρά στην παγκόσμια αγορά, και πιστεύω ότι θα τα διαθέσουν στο δυτικό κόσμο, στις δυτικές αγορές, που έχουν μεγαλύτερη καταναλωτική δυνατότητα και ίσως οι ελλείψει θα αρχίσουν να εμφανίζονται εκεί. Όμως και στο νότιο ημισφαίριο οι παραγωγές τους μέχρι Γενάρη θα βγάλουν σιτηρά. Οπότε πιστεύω ότι θα έχουμε πτώση της τιμής των σιτηρών μετά τον Γενάρη ή τον Φλεβάρη, που θα ωριμάσει η αγορά, χωρίς βέβαια να γνωρίζουμε πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση στην Ουκρανία και στη Ρωσία. Και βέβαια δεν ξέρουμε αν θα υπάρξουν ξανά παγκόσμια δίπολα εμπορίου, όπως ήταν πριν το 1990, όταν είχαμε το ανατολικό και το δυτικό κέντρο εμπορίου.
Πιστεύετε υπάρχει ανάγκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση να ανασχεδιάσει τις πολιτικές της στον αγροτικό τομέα και στην παραγωγή τροφίμων;
Η Ευρώπη σε πάρα πολλά προϊόντα είναι αυτάρκης θα έλεγα. Αυτό που θα πρέπει να γίνει από τα κράτη μέλη είναι να σχεδιάσουν ένα σύστημα καθυστερημένης διάθεσης, όπου θα καθυστερεί να διαθέτει αυτά τα προϊόντα στην αγορά, προκειμένου να δημιουργεί αυτή υστέρηση, και ένα απόθεμα 10-15% των ετήσιων αναγκών των κρατών. Θέλει ένα στρατηγικό σχέδιο λοιπόν, ποιες καλλιέργειες έχουν μεγάλη σημασία για τη διατροφή, και με τη συμμετοχή επιχειρήσεων του διατροφικού τομέα που εμπλέκονται στα σιτηρά, να δημιουργηθεί ένα δίκτυο, και να ενισχυθούν αυτές οι επιχειρήσεις μέσα από τα προγράμματα της ανάπτυξης, προκειμένου να διατηρεί ένα τείχος ασφαλείας, με ουσιαστικά μικρό κόστος, σε σχέση με την ασφάλεια που αυτό το σύστημα θα μας παρέχει.
Το αρνητικό σενάριο ποιο θα ήταν, με βάση τα όσα εκτυλίσσονται αυτή τη στιγμή;
Αυτό που με φοβίζει είναι να μοιραστεί ο κόσμος εμπορικά σε δύο κομμάτια. Δηλαδή να έχουμε Κίνα, Ρωσία και κάποιες χώρες της Αφρικής και Ασίας στο ένα μπλοκ, και ο υπόλοιπος κόσμος στο δυτικό μπλοκ και να έχουμε καταστάσεις που θα θυμίζουν εποχές προ ’90 εμπορικά. Αυτό τι θα σημαίνει για εμάς; Ότι ποτέ οι τιμές των γεωργικών προϊόντων δεν θα επανέλθουν σε τιμές προ πολέμου! Άρα θα έχουμε πολύ μεγαλύτερο κόστος διαβίωσης, κόστος παραγωγής, και θα μειώσει και την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής γεωργίας, τουλάχιστον σε κάποια προϊόντα.
Κοιτάξτε, η επισιτιστική ασφάλεια συνδέεται με την ασφάλεια τιμών, με την εύκολη πρόσβαση στην τροφή, με την φτηνή πρόσβαση στην τροφή, να μπορεί όλος ο κόσμος να αγοράζει. Είναι βασικό συστατικό της δημοκρατίας να έχουν οι πολίτες τροφή. Στη συνέχεια είναι ο υποσιτισμός, δηλαδή να μην μπορώ να βρω όσο σιτάρι καταναλώνω, μπορεί να βρω υποκατάστατα αλλά και πάλι θα μου λείπει, και το τρίτο είναι ο λιμός, που δεν εμφανίζεται σε όλο τον πλανήτη, εμφανίζεται στους φτωχούς. Και μπορεί να εμφανιστεί σε φτωχές χώρες που παράγουν σιτηρά, αλλά το εμπορικό συμφέρον οδηγεί τα σιτηρά στον δυτικό κόσμο
Υπάρχει κάτι που θα μπορούσαν να κάνουν οι καταναλωτές αυτή τη στιγμή;
Οι καταναλωτές αυτή τη στιγμή ένα πράγμα πρέπει να συνειδητοποιήσουν. Να γίνουν περισσότερο ευέλικτοι. Ο ευαισθητοποιημένος καταναλωτής είναι και ευαισθητοποιημένος πολίτης. Να συνειδητοποιήσουμε σαν καταναλωτές ξανά, ποια είναι η σημασία της τροφής και ποια είναι η σημασία της τεχνολογίας. Πληρώνουμε πάρα πολλά χρήματα στην Ελλάδα σαν οικογένειες για προϊόντα τεχνολογίας. Τα χρήματα που πληρώνουμε για την τροφή συγκριτικά είναι πάρα πολύ λιγότερα.
Άμεσα, σε αυτήν εδώ την κρίση δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι σαν πολίτες. Σε πολιτικό επίπεδο, τα υπουργεία, θα πρέπει να εξασφαλίσουν ομαλό εφοδιασμό της αγοράς. Το πόσο ομαλά γίνεται αυτός ο εφοδιασμός, αποδεικνύεται από την αύξηση τιμών. Άρα όταν κάτι αυξάνεται, σημαίνει ότι έχει διαταραχθεί όλη η παραγωγή, δεν είναι μόνο η αισχροκέρδεια.
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
