Ο καθηγητής Οικονομικής Ανάλυσης και Διεθνών Οικονομικών Περικλής Γκόγκας, μιλάει στο SPEAKNEWS για τις αιτίες και τα αποτελέσματα της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε, σημειώνει ότι η πράσινη μετάβαση έχει κόστος και κριτικάρει την βιασύνη της Ελλάδας να εγκαταλείψει τον λιγνίτη, ενώ ταυτόχρονα τονίζει πως τα επιδόματα δεν αρκούν για να αντιμετωπίσουν τις αυξήσεις, και χρειάζεται να επανεξετάσουμε τις πολιτικές που πρέπει να εφαρμοστούν, που θα εξασφαλίζουν την επιβίωση των πολιτών.
Ο πληθωρισμός αυξάνεται συνεχώς, οι τιμές στην ενέργεια αυξάνονται, και αυτό ουσιαστικά συμπαρασύρει όλη την αγορά! Τι ακριβώς αντιμετωπίζουμε;
Αντιμετωπίσουμε δύο κομμάτια ανατιμήσεων. Το ένα ήταν προβλέψιμο, δηλαδή το περιμέναμε ότι θα έρθει με τα μέτρα που είχαν παρθεί λόγω της πανδημίας για ενίσχυση των εργαζομένων, των επιχειρήσεων κλπ. Δηλαδή αυξήθηκε η προσφορά χρήματος από την κεντρική τράπεζα και αυτό ήταν αναμενόμενο ότι θα είναι το κόστος του να μπορέσουμε να κρατήσουμε την οικονομία μας ζωντανή αυτά τα δύο χρόνια. Αλλά από εκεί και πέρα έχουμε και μια δεύτερη συνιστώσα τώρα, που είναι η ενέργεια, η οποία ξεκίνησε να έχει προβλήματα από το καλοκαίρι και τα προβλήματα αυτά επιτείνονται ακόμα περισσότερο από τον πόλεμο των τελευταίων τριών μηνών στην Ουκρανία.
Ποια θα είναι η διάρκεια και η ένταση αυτής της νέας οικονομικής κρίσης;
Αν ο πόλεμος τελείωνε τον πρώτο μήνα, πιστεύω ότι γρήγορα θα επιστρέφαμε σε αυτά που είχαμε συνηθίσει πριν γίνει ο πόλεμος. Τώρα όμως γίνονται πολύ σημαντικές ανακατατάξεις ενεργειακές. Δηλαδή βλέπετε χώρες που ανακοινώνουν ότι σταματάνε την προμήθεια φυσικού αερίου και πετρελαίου από τη Ρωσία, αναζητούν εναλλακτικούς παρόχους, φτιάχνουμε πλατφόρμες αποθήκευσης φυσικού αερίου στην Ελλάδα για να τροφοδοτούμε τα Βαλκάνια και τη Δυτική Ευρώπη, γίνονται πολύ σοβαρές ανακατατάξεις οι οποίες σίγουρα δεν θα λύσουν το πρόβλημα μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Θα χρειαστεί αρκετός χρόνος για να φτάσουμε πάλι σε μια κανονικότητα και σε φυσιολογικούς ρυθμούς. Οι λύσεις που προτείνονται, τονίζουν όλες ότι θα υπάρχει επάρκεια φυσικού αερίου. Βέβαια η επάρκεια δεν είναι το μόνο ζητούμενο. Το πραγματικό ζητούμενο είναι να υπάρχει και η δυνατότητα κατανάλωσης από τους πολίτες. Δηλαδή αν υπάρχει επάρκεια, αλλά σε τιμές που οι πολίτες θα αδυνατούν να καταναλώσουν, τότε έχουμε σημαντικό πρόβλημα.
Η κυβέρνηση μέχρι στιγμής αντιμετωπίζει την κρίση με επιδόματα. Μπορεί αυτή η τακτική να αντέξει περισσότερο από μερικούς μήνες, ή αργά ή γρήγορα θα χρειαστούν πολιτικές ελέγχου των τιμών; Και αν αυτό δεν γίνει, μήπως η κυβέρνηση έχει στα χέρια της μια ωρολογιακή βόμβα που κάποια στιγμή θα σκάσει;
100%! Στη σημερινή εποχή το βασικότερο αγαθό όλων είναι η ηλεκτρική ενέργεια. Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα χωρίς αυτή. Άρα λοιπόν οφείλει το κάθε κράτος να διασφαλίζει στους πολίτες του το βασικότατο αυτό αγαθό σε τιμές φθηνές. Δεν είναι δυνατόν δηλαδή να συνεχιστεί να αντιμετωπίζεται το πρόβλημα με κατά περίπτωση επιδόματα, τα οποία δεν καλύπτουν ούτε το 50% των αυξήσεων που υπάρχουν, αυτό σίγουρα είναι καταστροφικό. Προφανώς εδώ πέρα κάτι πρέπει να γίνει και φυσικά ούτε η λύση είναι να μεταφερθεί όλο αυτό το κόστος στους παρόχους, γιατί επιχειρήσεις είναι, θα κλείσουν κι αυτές αν συνεχιστεί αυτό για μεγάλο χρονικό διάστημα. Άρα λοιπόν πρέπει να υπάρξει μια επανεξέταση του ζητήματος της ενέργειας στη χώρα μας. Να δούμε δηλαδή αυτή την στρατηγική, του ότι απελευθερώσαμε την αγορά και βάλαμε τους ιδιώτες, οι οποίοι ιδιώτες προφανώς και καλά κάνουν και δουλεύουν για το κέρδος, αλλά αυτό τελικά οδηγεί σε σημαντικά προβλήματα. Γιατί δεν μιλάμε για μια αγορά που προϊόν είναι τα παπούτσια και αν για μια περίοδο δύο χρόνων είναι τα παπούτσια πάρα πολύ ακριβά, αντί να αγοράσω τρία ζευγάρια θα αγοράσω δύο ή δεν θα αγοράσω καθόλου. Μιλάμε για ένα βασικό αγαθό πρώτης ανάγκης, άρα πρέπει να υπάρχουν μόνιμες παρεμβάσεις.
Έχουμε το νέο σταθμό LNG στην Αλεξανδρούπολη, έχουμε τις έρευνες για αξιοποίηση των ενεργειακών κοιτασμάτων, έχουμε και όλη τη φιλολογία γύρω από τον EAST MED. Είναι αυτός ο δρόμος που οδηγεί στην οικονομική ανάπτυξη; Ποια είναι τα οφέλη και ποιοι οι κίνδυνοι αυτής της πολιτικής;
Για μένα είναι σίγουρο ότι πρέπει να προωθηθεί αυτός ο δρόμος. Έχουμε πλουτοπαραγωγικούς πόρους οι οποίοι είναι σπάνιοι, όπως είναι ο λιγνίτης που μπορεί μεν να ρυπαίνει, αλλά προκειμένου να εξασφαλίσουμε ένα περιβάλλον καθαρό μέσα στο οποίο θα ζήσουμε, πρέπει προηγουμένως να επιβιώσουμε. Άρα λοιπόν θα πρέπει να μπορέσουμε να διασφαλίσουμε την επιβίωση και ένα ικανοποιητικό βιοτικό επίπεδο για τον μέσο πολίτη, ο οποίος δεν έχει την οικονομική ευχέρεια να ξοδεύει πολλές εκατοντάδες ευρώ στην ενέργεια, και μετά να πάμε σε πολιτικές προστασίας του περιβάλλοντος. Αν μη τι άλλο η Ελλάδα είναι μια πολύ μικρή χώρα συγκριτικά με άλλες και ρυπαίνει πολύ λιγότερο από το λιγνίτη της, από ότι άλλες χώρες οι οποίες ούτως η άλλως προγραμμάτιζαν να εγκαταλείψουν τον λιγνίτη μέχρι το 2050. Εμείς βασιλικότεροι του βασιλέως σπεύσαμε να αποπέμψουμε ένα πλουτοπαραγωγικό πόρο της χώρας μας πάρα πολύ γρήγορα και αυτό φυσικά είναι λάθος. Και πρέπει να στραφούμε και σε άλλες μορφές ενέργειας πια, όπως είναι π.χ. η πυρηνική ενέργεια η οποία αντιμετωπίζεται ως ταμπού στην Ελλάδα. Παρ όλα αυτά χώρες όπως η Γαλλία, η Μεγάλη Βρετανία και η γειτονική μας Βουλγαρία χρησιμοποιούν στο δίκτυο τους ένα 20-30% που προέρχεται από την πυρηνική ενέργεια.
Από οικονομικής σκοπιάς, είναι βιώσιμη λύση οι ΑΠΕ, σε σχέση πάντα με τα ορυκτά καύσιμα; Ή πρέπει οι πολίτες να ενημερωθούν ότι η πράσινη μετάβαση έρχεται με επιπλέον κόστος;
Μα ακριβώς αν ρωτήσεις τον πολίτη τι θέλει, προφανώς θα σου πει ότι θέλει πράσινες πηγές, για να μη ρυπαίνουμε το περιβάλλον. Αν πεις όμως ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας συνοδεύονται με διπλάσιο κόστος ρεύματος, τότε προφανώς οι αποφάσεις των καταναλωτών θα είναι πολύ διαφορετικές. Επομένως πιστεύω ότι βιαζόμαστε πάρα πολύ για να κάνουμε τη μετάβασή μας. Ιδίως δε με δεδομένο ότι έχουμε πιο παραγωγικούς ενεργειακούς πόρους με τους οποίους μπορούμε να διασφαλίσουμε ενεργειακή επάρκεια με πολύ χαμηλότερο κόστος.
Πιστεύετε ότι υπάρχει κίνδυνος για νέα μνημόνια;
Εγώ πιστεύω ότι δεν υπάρχει κανένας τέτοιος κίνδυνος για δύο λόγους. Ο πρώτος λόγος είναι ότι πλέον η χώρα μας δεν έχει δημοσιονομικό πρόβλημα δανεισμού, γιατί μπορεί να δανείζεται φθηνά από τις αγορές, έχει ανακτήσει την αξιοπιστία της από το 2017 και μετά, μπορεί να δανείζεται και να καλύπτει τις υποχρεώσεις της και δεν έχει τέτοιο πρόβλημα. Από την άλλη ο δεύτερος λόγος που πιστεύω πως δεν θα συμβεί αυτό είναι γιατί τώρα πλέον έχουμε στα χέρια μας ένα πρόβλημα το οποίο αντιμετωπίζει ολόκληρη η υφήλιος. Δεν είναι η κρίση του 2010 που ήταν μια κρίση χρέους που είχε να κάνει αποκλειστικά με την Ελλάδα, όπου εκεί αναγκαστήκαμε να βγάλουμε το φίδι από την τρύπα μόνοι μας. Τώρα λοιπόν επειδή ακριβώς είναι ένα συλλογικό πρόβλημα θα έχει και συλλογική αντιμετώπιση και συλλογικές λύσεις. Γι αυτό λοιπόν δεν πιστεύω ότι υπάρχει τέτοια περίπτωση.
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
