του Bill Siscoglou
Ένα από τα παλαιότερα στον κόσμο και καλύτερα σωζόμενα ελληνικά χειρόγραφα ευαγγέλια, γραμμένο στο τέλος του 10ου αρχές του 11ου αιώνα που είχε κλαπεί την σκληρή περίοδο της Βουλγαρικής κατοχής, από την ιστορική ιερά μονή Παναγίας της Εικοσιφοίνισσας στο Παγγαίο, επιστράφηκε στους αρχικούς του κατόχους μετά από μια μακρά οδύσσεια και πολλές περιπέτειες στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ.
Είναι το δεύτερο κατά σειρά χειρόγραφο κειμήλιο που επιστρέφεται στην πολύπαθη ιερά μονή μετά τον επαναπατρισμό το 2016 ενός χειρόγραφου κειμένου του 9ου αιώνα, ανεκτίμητης ιστορικής αξίας, γνωστό ως Κώδικας 1424, που είχε στην κατοχή της η Λουθηρανική Θεολογική Σχολή του Σικάγου.
Το νέο χειρόγραφο, με αριθμό ταξινόμησης 220, αφορά σε ένα περγαμηνό ευαγγέλιο που είχε εξαφανιστεί για πάρα πολλά χρόνια καθώς δεν βρίσκονταν στα κλεμμένα κειμήλια που φυλάσσονται στο ιστορικό μουσείο της Σόφιας. Το Ευαγγελιστάριο εκλάπη, μεταξύ άλλων χειρόγραφων και κειμηλίων, από την ιερά μονή Εικοσιφοίνισσας τον Μάρτιο του 1917, κατά την Α’ Βουλγαρική κατοχή και επιστρέφει στον φυσικό του χώρο με οικειοθελή απόφαση του Μουσείου της Βίβλου (ΜτΒ) της Ουάσιγκτον, στην κατοχή του οποίου βρίσκονταν από το 2014.
Ο μητροπολίτης Ξάνθης κ. Παντελεήμονας, τοποτηρητής της χηρεύουσας ιεράς μητροπόλεως Δράμας, σε δηλώσεις του με αφορμή την επιστροφή του κειμηλίου, έστειλε μήνυμα προς τις Βουλγαρικές αρχές υπογραμμίζοντας «το γεγονός αυτό ας είναι ένα μήνυμα για τους γείτονές μας, τους ομοδόξους μας, τους Βουλγάρους, να κάνουν ό,τι κάνει το ΜτΒ, να επιστρέψουν αυτά τα οποία πήραν στον φυσικό τους χώρο και είναι στη διάθεση του καθενός που θα θέλει να τα μελετήσει»
Η τοπική εκκλησία της ιεράς μητρόπολης Δράμας στην οποία υπάγεται διοικητικά η ιερά πατριαρχική και σταυροπηγιακή μονή Παναγίας Εικοσιφοίνισσας, θέλοντας να καταδείξει τη σπουδαιότητα της πρωτοβουλία του ΜτΒ και του ιδρυτή της κ. Steve Green να επιστρέψει το κλεμμένο χειρόγραφο, διοργάνωσε στον περίβολο της μονής μια ιδιαίτερα λαμπρή εκδήλωση.
Στη διάρκεια της λαμπρής εκδήλωση για τον επαναπατρισμό του χειρόγραφου, που ήταν αφιερωμένη στη μνήμη του μακαριστού μητροπολίτη Δράμας Παύλου, ο οποίος όλα αυτά τα χρόνια έδωσε αγώνα για την επιστροφή των κλεμμένων κειμηλίων της μονής, όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς εξήραν την απόφαση του πρόεδρου του διοικητικού συμβουλίου του Μουσείου της Βίβλου Steve Green να επιστρέψει το κλεμμένο χειρόγραφο όταν διαπίστωσε την προέλευσή του.
Μάλιστα, ο τοποτηρητής της ιεράς μητρόπολης Δράμας, μητροπολίτης Ξάνθης κ. Παντελεήμονας τίμησε τον κ. Steve Green με την ανώτερη διάκριση της τοπικής εκκλησίας, μετά το τέλος της πανηγυρικής Δοξολογίας που εψάλη στο καθολικό της μονής προεξέχοντας του αρχιεπισκόπου Αμερικής κ. Ελπιδοφόρου που εκπροσωπούσε τον Οικουμενικό Πατριάρχη.
Αγώνες για την επιστροφή των κειμηλίων
Ο Δρ. Jeffrey Kloha, επικεφαλής επιμελητής του ΜτΒ μιλώντας στη διάρκεια της εκδήλωσης τόνισε χαρακτηριστικά «μέχρι σήμερα το χειρόγραφο αυτό διηγούνταν ιστορίες βίας και λεηλασίας, από σήμερα θα διηγείται και μια ιστορία επιστροφής και επανένωσης με τη μοναστική κοινότητα από την οποία προέρχεται».
Στην εκδήλωση που συγκέντρωσε πλήθος προσκυνητών μίλησαν επίσης ο Δρ. Brian Hyland, αναπληρωτής επιμελητής μεσαιωνικών χειρόγραφων του ΜτΒ και ο Δρ. Γεώργιος Παπάζογλου, καθηγητής του τμήματος ιστορίας και Εθνολογίας του ΔΠΘ.
Ο κ. Brian Hyland αναφέρθηκε στο ιστορικό της έρευνας του μουσείου προκειμένου να διαπιστωθεί η ακριβής προέλευση του χειρόγραφου το οποίο γράφτηκε στη νότια Ιταλία στα τέλη του 10ου αρχές του 11ου αιώνα, από διαφορετικούς γραφείς, οι σελίδες του είναι από επεξεργασμένο δέρμα ζώου, οι ζωγραφικές του παραστάσεις είναι υψηλής καλλιτεχνικής αξίας και στην μονή της Εικοσιφοίνισσας φαίνεται να έφτασε κάπου στο 1880 μέχρι την κλοπή του το 1917.
Με ιδιαίτερα γλαφυρό και δυναμικό λόγο και εμφανώς συγκινημένος ο καθηγητής Γιώργος Παπάζογλου περιέγραψε τη μεγάλη προσπάθεια του μακαριστού μητροπολίτη Δράμας που αιφνίδια έφυγε από τη ζωή το 2021 να επιστραφούν όλα τα κλεμμένα κειμήλια. Μάλιστα, αναφέρθηκε στη ανάθεση που έγινε από την ιερά μητρόπολη σε δικηγορικό γραφείο στης Νέα Υόρκη προκειμένου να διερευνηθούν τα κειμήλια και χειρόγραφα που βρίσκονται παράνομα σε διάφορα ιδρύματα των ΗΠΑ και οι σημερινοί κάτοχοί τουε αρνούνται να επιστρέψουν.
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
