Ο Σπύρος Ρίτσαρντ Χαγκαμπιμάνα γνωρίζει όσο λίγοι το μεταναστευτικό-προσφυγικό πρόβλημα ως Υποδιοικητής της υπηρεσίας Υποδοχής και Ταυτοποίησης στο Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου. Μιλάει στο SPEAKNEWS για την εργαλειοποίησή του από την μεριά της Τουρκίας, για την κριτική που δέχονται οι ελληνικές αρχές, για τον ρόλο των ΜΚΟ, για την στάση των Ευρωπαίων εταίρων, και για την χρυσή τομή που πρέπει να κρατήσει η Ελλάδα ανάμεσα στην προστασία των ανθρώπων που το έχουν πραγματικά ανάγκη και στον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών. Ταυτόχρονα μιλάει για την προσωπική του πορεία, τη άφιξή του στην Ελλάδα από το Μπουρουντί για σπουδές, το άσυλο που χρειάστηκε και πήρε όταν άλλαξε το πολιτικό καθεστώς στη χώρα του και κινδύνευσε η ζωή του, τη σημερινή θέση ευθύνης στο Υπουργείο και το αύριο που μπορεί να τον βρει μέσα στην Βουλή των Ελλήνων, αφού θα είναι υποψήφιος με τη ΝΔ στις ερχόμενες εκλογές στη Β’ Πειραιά.
Συνέντευξη: Περικλής Βλάχος
Κύριε Χαγκαμπιμάνα,
Το μεταναστευτικό είναι ένα πρόβλημα που φαίνεται πως θα μας ταλανίσει για πολύ καιρό, όσο η Τουρκία θα το εργαλειοποιεί. Ποια μπορεί να είναι η λύση στο μείζον αυτό πρόβλημα, χωρίς να καταπατώνται τα ανθρώπινα δικαιώματα αλλά και χωρίς να είναι εκτεθειμένα τα σύνορα της Ελλάδας;
Σας ευχαριστώ για την ερώτηση. Μία δέσμη μέτρων μπορεί να αποτελέσει μία αποτελεσματική λύση στα προβλήματα που προκύπτουν από τις ανεξέλεγκτες μεταναστευτικές ροές. Θα μπορούσα να αναφέρω τα εξής: α. -Εμπειρία πλέον και η λογική μας δίδαξαν ότι τα σύνορα μας πρέπει φυλάσσονται με κάθε σοβαρότητα. Η επέκταση του φράκτη στον Έβρο θα λύσει ένα μεγάλο μέρος του προβλήματος στα χερσαία σύνορα. Παράλληλα χρειάζεται συνεχή υποστήριξη του μηχανισμού ελέγχου των θαλασσίων και χερσαίων συνόρων, β.
Η ενίσχυση της επιχειρησιακής ικανότητας των υπηρεσιών υποδοχής και ταυτοποίησης, καθώς και της υπηρεσίας ασύλου, γ. αποτελεσματική πολιτική ένταξης που να επιτρέπει στους δικαιούχους διεθνούς προστασίας να έχουν πρόσβαση στην εκμάθηση ελληνικής γλώσσας, στην επαγγελματική κατάρτιση και άμεση πρόσβαση στην αγορά εργασίας. Τα παιδιά προσφύγων πρέπει να χαίρουν ανεμπόδιστα την ελληνική παιδεία, δ. πρέπει τα κράτη μέλη της Ε.Ε να διαμορφώσουν από κοινού μία στρατηγική επιστροφής για όσους δεν δικαιούνται διεθνή προστασία. Τέλος και πολύ βασικό, πρέπει η Τουρκία να καταδικαστεί μέσω των διεθνών μηχανισμών, για την εκμετάλλευση της ανθρώπινης δυστυχίας, για την καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τον υβριδικό πόλεμο που τελεί εις βάρος της χώρας μας.
Θεωρείτε ότι καταλαβαίνουν πια οι Ευρωπαίοι εταίροι μας τον ρόλο της Τουρκίας στο μεταναστευτικό; Θα μπορούσε να κατηγορήσει κανείς την Ε.Ε. ότι αποφεύγει να αναμετρηθεί με το πρόβλημα, και έχει “πετάξει το μπαλάκι” στην Ελλάδα;
Θεωρώ ότι η Ευρωπαίοι εταίροι μας καταλαβαίνουν τον ρόλο της Τουρκίας για τις μεταναστευτικές ροές ειδικά μετά τα γεγονότα του Μαρτίου 2020. Δεν αποφεύγουν να αναμετρηθούν με το πρόβλημα ούτε έχουν «πετάξει το μπαλάκι» στην Ελλάδα, καθώς δείχνουν κατανόηση του προβλήματος και έχουν συμπαρασταθεί με ποικίλους τρόπους στη χώρα μας. Αυτό δεν σημαίνει ότι έχουν κάνει όλα όσα θα μπορούσαν να κάνουμε μαζί για να λύσουμε το πρόβλημα. Μένει να κάνουμε προσπάθειες σε πολιτικό και διπλωματικό επίπεδο για να πετύχουμε μεταξύ άλλων την εφαρμογή εκ μέρους της Τουρκίας της κοινής δήλωσης, τη διαμόρφωση κοινής στρατηγική επιστροφών και δίκαιο καταμερισμό τους βάρους των μεταναστευτικών ροών.
Μέχρι πότε θα επιτρέπεται στην Τουρκία να στέλνει καθημερινά στο θάνατο εκατοντάδες ανυποψίαστους ανθρώπους, που επιδιώκουν μια καλύτερη ζωή;
Είναι πράγματι λυπηρό το γεγονός ότι μία χώρα όπως η Τουρκία που διεκδικεί ηγετικό περιφερειακό ρόλο εκμεταλλεύεται ανενόχλητα την ανθρώπινη δυστυχία, στέλνει βίαια παράτυπους μετανάστες στην Ελλάδα και αφήνει ανενόχλητους λαθροδιακινητές οι οποίοι κερδίζουν μεγάλα ποσά χρημάτων, βάζοντας σε κίνδυνο τη ζωή ανθρώπων. Κατά την ταπεινή γνώμη μου το φαινόμενο μπορεί να αντιμετωπιστεί με: περισσότερο έλεγχο των συνόρων για πρόληψη και προτροπή, με περισσότερη ενημέρωση στις χώρες προέλευσης των θυμάτων, καταδίκη κατά της Τουρκίας και κυρώσεις εναντίον της.
H Frontex δέχεται σφοδρή κριτική, και από επίσημους φορείς (π.χ. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο) για τους χειρισμούς της. Αγγίζει αυτή η κριτική και την Ελληνική κυβέρνηση;
Όσο υπάρχει η «ελευθερία της έκφρασης» και είναι καλό που υπάρχει στις δημοκρατικές χώρες, θα υπάρχει και κριτική. Κάποιες κριτικές είναι εποικοδομητικές ενώ άλλες αγγίζουν τα όρια του παραλογισμού. Το μεταναστευτικό αποτελεί ένα χώρο δυναμικής ιδεολογικής σύγκρουσης. Από το ένα άκρο στο άλλο θα ακούσει κάποιος πολλές απόψεις. Από το «να μην υπάρχει κανένας μετανάστης» μέχρι «τα σύνορα να είναι ανοικτά σ ’όλους», «έγγραφα και διαμερίσματα σ ‘όλους». Τελικά αυτό που χρειάζεται και είναι εφικτό είναι να κρατήσουμε μία ισορροπία ανάμεσα στην υποχρέωση προστασίας ανθρώπων που το έχουν πραγματικά ανάγκη και στο μέχρι ποιο βάρος μπορεί να αντέξει η κοινωνία. Η κριτική από ανθρώπους που, τις περισσότερες φορές, είτε έχουν πολιτικές επιδιώξεις, είτε έχουν άμεση επαγγελματική και οικονομική επιδίωξη, μ’ ενοχλεί λιγότερο από τις απάνθρωπες συνθήκες στις οποίες ζούσαν οι αιτούντες άσυλο στη χώρα μας μέχρι τις αρχές του 2020.
Η κριτική της αντιπολίτευσης με «αγγίζει» λιγότερο από τις εικόνες φρίκης στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης και στις δομές φιλοξενίας επί των ημερών της προηγούμενης κυβέρνησης.
Έχοντας φοιτήσει ο ίδιος στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων, πως αντιδράτε στην κριτική που δέχεται το ελληνικό ναυτικό σχετικά με την διαχείριση των προσφύγων;
Ως σήμερα νιώθω μέλος αυτής της μεγάλης οικογένειας, όποιος προσβάλλει το ΠΝ και γενικά τις δυνάμεις αμύνης και ασφάλειας της χώρας, είναι σαν να προσβάλλει εμένα προσωπικά. Το ΠΝ από τη φύση της αποστολής του δεν δέχεται ιδιαίτερη κριτική σχετικά με τη διαχείριση των προσφύγων. Το Λιμενικό Σώμα είναι αυτό που έχει δεχτεί πολλές, άδικες και παράλογες προσβολές. Σε κάθε περίπτωση τα έργα μιλούν καλύτερα από τα λόγια. Η απάντηση είναι η περισσότερη δουλειά για την προστασία των συνόρων της χώρας, περισσότερο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και λιγότερα θύματα λαθροδιακίνησης.
Ποιος είναι τελικά ο ρόλος των ΜΚΟ; Υπάρχουν ΜΚΟ οι οποίες παίζουν το παιχνίδι των διακινητών; Αν ναι, έχει τιμωρηθεί κάποια ΜΚΟ για τυχόν παράτυπη δράση της;
Ο ρόλος των ΜΚΟ (και γενικά της κοινωνίας των πολιτών) είναι να συνδράμουν και να συμπληρώνουν στο έργο της κυβέρνησης. Η κάθε μία ανάλογα με τις ικανότητές της. Υπάρχουν πραγματικά ΜΚΟ για τις οποίες η συμβολή τους είναι καθοριστική, κάποιες άλλες λιγότερο αλλά θετική. Υπάρχουν δυστυχώς και ΜΚΟ που ο ρόλος τους είναι αμφίβολος και κάποιες άλλες που έχουν αναπτύξει παράνομες δράσεις και γι’ αυτό έχουν αντιμετωπίσει τη Δικαιοσύνη και έχουν τιμωρηθεί.
Ως ένας άνθρωπος που ζήτησε και έλαβε άσυλο από την Ελλάδα, νιώθετε ότι η διαδικασία της χορήγησης ασύλου λειτουργεί όπως πρέπει; Λαμβάνουν άσυλο από την Ελλάδα οι άνθρωποι που το δικαιούνται; Πρέπει να αλλάξει κάτι, και τι είναι αυτό;
Πράγματι ζήτησα και έλαβα άσυλο από την Ελλάδα το 1997. Μόλις είχα ολοκληρώσει τις σπουδές μου στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων. Ένα πραξικόπημα που έλαβε χώρα αμέσως μετά την ορκωμοσία μου ήταν ο λόγος που με εμπόδιζε να επιστρέψω στην πατρίδα μου (Μόλις έπεσε το δικτατορικό καθεστώς επέστρεψα στο Μπουρούντι για να συμβάλω στην εγκαθίδρυση Δημοκρατικού καθεστώτος). Ήμουν η περίπτωση του επί τόπου πρόσφυγα, δηλαδή όταν οι συνθήκες στη χώρα καταγωγής αλλάζουν ενώ ο αιτών άσυλο βρίσκεται ήδη στη χώρα υποδοχής.
Στην Ελλάδα η Υπηρεσία Ασύλου μας προσπαθεί ακόμα να βελτιώσει το σύστημα που μέχρι πρόσφατα έπασχε κυρίως από το μεγάλο χρονικό διάστημα που μεσολαβούσε μέχρι να εξεταστεί και να επιδοθεί η απόφαση ασύλου. Όταν αναλάβαμε στις αρχές του 2020 είχαμε αιτούντες που περιμέναν περισσότερα από τέσσερα χρόνια (04) χρόνια! Σήμερα στόχος είναι η απόφαση να βγει εντός τριών μηνών από την ημέρα κατάθεσης του αιτήματος. Και εντός έξι (06)μηνών σε περίπτωση προσφυγής.
Επίσης πρέπει να γίνουν προσπάθειες ώστε το άσυλο να παρέχεται σε ανθρώπους που πραγματικά έχουν ανάγκη για προστασία. Διαφορετικά συμβάλλουμε στην απαξίωση του θεσμού αυτού που, κατ’ εμέ, ως άνθρωπος που χρειάστηκα να το χρησιμοποιήσω για χαίρομαι την ελευθερία, την ίδια τη ζωή και την σωματική ακεραιότητα, αποτελεί ιερό θεσμό.
Ποιο μήνυμα θα στέλνατε στους ανθρώπους που είναι απέναντι, και θέλουν να έρθουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση;
Στους ανθρώπους που είναι απέναντι και θέλουν να έρθουν στην ΕΕ, θα έλεγα να ακολουθήσουν τις νόμιμες διαδικασίες. Θα τους προέτρεπα να αποφύγουν οπωσδήποτε τη συνεργασία με τους διακινητές που τους παίρνουν τεράστια ποσά χρημάτων πουλώντας τους ανύπαρκτες ελπίδες και, στο τέλος, βάζουν σε κίνδυνο τη ζωή τους. Θα έλεγα σ’ όποιον θέλει να έρθει στην Ευρώπη να έρθει με όρεξη για δουλειά και προσφορά, και ότι ο «παράδεισος» που υπόσχεται ο λαθροδιακινητής στην πραγματικότητα δεν υπάρχει. Τέλος θα παρότρυνα όποιον έρθει στην Ελλάδα, να δεχτεί να εκπαιδεύεται, να μάθει την πλούσια ελληνική γλώσσα. Να έρθει με διάθεση ειρηνικής συμβίωσης, να σέβεται την κοινωνία υποδοχής, να σέβεται τους νόμους, την ιστορία, τα ήθη και τα έθιμα της.
Το 2023 θα είναι χρονιά εκλογών. Η σημαντική σας θέση στο Υπουργείο και η δραστηριοποίησή σας στο κόμμα της ΝΔ, να υποθέσουμε ότι οδηγούν και σε μία υποψηφιότητά σας στις ερχόμενες εκλογές;
Δραστηριοποιούμαι στη Νέα Δημοκρατία από το Σεπτέμβριο του 1996. Ξεκίνησα τότε ως μέλος της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ Νομικής Σχολής Αθηνών και στη συνέχεια στην ΟΝΝΕΔ. Από τότε, ως σήμερα που είμαι μέλος της Πολιτικής Επιτροπής του κόμματος, συμμετέχω ενεργά στα δρώμενα της πολιτικής οικογένειά μου. Η σημαντική θέση στο Υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου και η δραστηριότητά μου στην ΝΔ είναι ένας τρόπος που έχω επιλέξει, μία ευκαιρία να είμαι χρήσιμος πολίτης, να προσφέρω, να υπηρετώ την κατ’ επιλογή πατρίδα μου και τους συμπολίτες μου. Μία πατρίδα που σέβομαι και αγαπώ. Η ιστορική Ελλάδα που με εκπαίδευσε και με προστάτεψε. Της οφείλω πολλά. Η υποψηφιότητα μου στις ερχόμενες εκλογές στη Β’ ΠΕΙΡΑΙΑ, θα είναι μία επιπλέον ευκαιρία να υπηρετήσω τη χώρα και την κοινωνία σε υψηλότερο αξίωμα.
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
