Αν. Καθηγητής Ενεργειακής Πολιτικής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου & Tομεάρχης Ενέργειας ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ
Ο Αναπληρωτής καθηγητής Ενεργειακής Πολιτικής της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών του Εθνικού Μετσόβειου Πολυτεχνείου και Τομεάρχης Ενέργειας του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Χάρης Δούκας, μιλάει στο SPEAKNEWS για τις διακυμάνσεις στις τιμές της ενέργειας και πως αναμένεται να εξελιχτούν τους επόμενους μήνες, σχολιάζει τα ενεργειακά σχέδια της κυβέρνησης για εξόρυξη ορυκτών καυσίμων και παρουσιάζει την διεθνή εικόνα σε ότι αφορά το μέλλον της ενέργειας.
Κύριε Δούκα, Ο χειμώνας που διανύουμε χαρακτηρίστηκε από πολύ υψηλές τιμές στην ενέργεια. Ποια προβλέπετε πως θα είναι η συνέχεια;
Ο ενεργειακός κλάδος θα παραμείνει ευάλωτος σε απότομες ανοδικές και εξίσου απότομες καθοδικές πορείες. Ο λόγος είναι οι αγορές πετρελαίου και αερίου, που είναι ασταθείς, καθώς προσπαθούν να δημιουργήσουν ευκαιρίες για νέα υπερκέρδη, όσο ακόμα υπάρχει ζήτηση για ορυκτά καύσιμα.
Συνεπώς, η αστάθεια θα παραμείνει μέχρι να προχωρήσει η πράσινη μετάβαση σε ικανοποιητικό βαθμό, κρατώντας σε αγωνία τα κράτη και τους πολίτες και σε επιφυλακή τους αποφασίζοντες.
Πως σχολιάζετε την πολιτική που έχει ακολουθήσει η κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει την κατάσταση αυτή; Μπορούν οι επιδοτήσεις να συνεχιστούν επ αόριστον, η αργά ή γρήγορα η κυβέρνηση θα βρεθεί μπροστά σε αδιέξοδο;
Στην Ελλάδα, η εφαρμοζόμενη κυβερνητική πολιτική είναι μονοθεματική, καθώς βασίζεται στις επιδοτήσεις. Η πολιτική αυτή όμως μοιάζει με τον «πίθο των Δαναΐδων», καθώς συνεχώς απαιτούνται πολύ μεγάλα ποσά και η κυβέρνηση «ξύνει τον πάτο του βαρελιού» προκειμένου να τα βρει. Μόνο για το ρεύμα, έχουν δοθεί όλη αυτή τη περίοδο της ενεργειακής κρίσης κοντά στα 8.2 δις ευρώ. Μάλιστα, πάνω από τα 4 δις € είναι δημόσιο χρήμα, το οποίο θα μπορούσε να δοθεί σε μόνιμα μέτρα ανακούφισης των πολιτών και στην αποτελεσματική καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας.
Άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν προχωρήσει σε γενναία μέτρα αποκλιμάκωσης των τιμών ενέργειας που δε βασίζονται όμως σε έμμεση επιδότηση των ενεργειακών εταιριών αλλά σε άμεση ανακούφιση των νοικοκυριών. Τέτοια μέτρα είναι οι μειώσεις φόρων (ΕΦΚ/ΦΠΑ), η ρύθμιση των τιμών ενέργειας στα τιμολόγια (πλαφόν στη λιανική), η φορολόγηση στα «ουρανοκατέβατα» κέρδη σε ρεύμα και καύσιμα και η ενίσχυση των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας για να καθίσταται εφικτή η αυτοπαραγωγή πολιτών, μικρο μεσαίων επιχειρήσεων και αγροτών.
Η κυβέρνηση δίνει πολύ μεγάλη σημασία στις έρευνες για υδρογονάνθρακες και φυσικό αέριο που έχει εξαγγείλει. Μπορεί η Ελλάδα να εξασφαλίσει με αυτό τον τρόπο ενεργειακή αυτάρκεια;
Η μεγάλη ανάγκη της Ευρώπης για ενέργεια τα αμέσως επόμενα χρόνια δεν πρόκειται να καλυφθεί από έρευνες υδρογονανθράκων που δεν έχει «μπει τρυπάνι».
Πάνω από μια δεκαετία έχουν περισσέψει τα παχιά λόγια για τις εξορύξεις. Όχι πάντως από τις μεγάλες διεθνείς πετρελαϊκές εταιρείες – για να είμαστε δίκαιοι – που δεν έχουν μιλήσει για βεβαιωμένους πόρους στη χώρα μας, τονίζοντας πως πέραν αυτών, μέχρι να «μπει τρυπάνι» δεν μπορεί κάτι άλλο να διατυπωθεί στον δημόσιο λόγο.
Σε κάθε περίπτωση, οι εταιρίες που έχουν αναλάβει τις έρευνες ας κάνουν τη δουλειά τους. Και η Κυβέρνηση ας κάνει την δικιά της, προετοιμάζοντας την χώρα για την μετάβαση σε μία οικονομία μηδενικών εκπομπών.
Άλλωστε, ακόμα και ο πολύ συντηρητικός Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας, ο οποίος δέκα χρόνια πριν ανακοίνωνε «την χρυσή εποχή του φυσικού αερίου», τεκμηρίωσε πρόσφατα γιατί η εποχή αυτή φτάνει στο τέλος της.
Ποιος στα αλήθεια κερδίζει, επενδύοντας σήμερα σε μία φθίνουσα και πολύ βαριά, περιβαλλοντικά, βιομηχανία;
Πού λοιπόν πρέπει να δοθεί η έμφαση τα επόμενα χρόνια;
Στο φυσικό δυναμικό στην χώρα μας, σε ήλιο, αέρα, γεωθερμία, νερά, και βιομάζα, που είναι πλούσιο, βεβαιωμένο και ανεκμετάλλευτο σε πολύ μεγάλο βαθμό. Ειδικά όσον αφορά στη γεωθερμία, η αδράνεια που παρατηρείται εδώ και χρόνια συνιστά ολέθριο σφάλμα ενεργειακής πολιτικής, όταν την αξιοποιούν σε πολύ μεγάλο βαθμό οι γείτονες μας, Ιταλοί και Τούρκοι.
Επιπλέον, πρώτη προτεραιότητα πρέπει να αποτελεί η εξοικονόμηση ενέργειας, που μειώνει την ανάγκη για εισαγωγές ορυκτών καυσίμων, εξοικονομεί σημαντικούς πόρους, δημιουργεί πολύ μεγάλη μόχλευση στην ελληνική οικονομία και έχει πολύ μεγάλη εγχώρια προστιθέμενη αξία.
Μπορούν αλήθεια να συνδυαστούν μέσα στο ίδιο εθνικό σχέδιο, οι απε και η πράσινη μετάβαση, με την εξόρυξη υδρογονανθράκων και φυσικού αερίου;
Όλα ταυτόχρονα δε γίνονται, διότι οι πόροι είναι πεπερασμένοι. Όσες πλατφόρμες αερίου και πετρελαίου υπάρχουν στην Ευρώπη θα συνεχίσουν να λειτουργούν για ένα διάστημα. Επίσης, οι έρευνες που έχουν ξεκινήσει θα ολοκληρωθούν οδηγώντας ή όχι σε κάποιες νέες εξορύξεις.
Όμως, ούτε η Ευρώπη, ούτε η Ελλάδα μπορούν σήμερα να δαπανήσουν πολιτικό κεφάλαιο και σημαντικούς πόρους για ενδεχομένους νέους υδρογονάνθρακες, όταν στις μεγάλες, ανεπτυγμένες οικονομίες ανταγωνιστικές σε παγκόσμιο επίπεδο, η έμφαση είναι αλλού.
Με την εφαρμογή του αμερικάνικου «Inflation Reduction Act», προγράμματος ύψους 400 δις δολάρια, η Αμερική έχει στόχο να αντιμετωπίσει τον κινεζικό προστατευτισμό, επαναπατρίζοντας επιχειρήσεις και αλυσίδες αξίας από την Κίνα στην Αμερική, ώστε να οδηγήσει την επόμενη γενιά της «πράσινης» βιομηχανικής παραγωγής. Αντίστοιχο πρόγραμμα ανακοίνωσαν και άλλες ανεπτυγμένες χώρες.
Η ΕΕ και η χώρα μας πρέπει να προχωρήσουν στον σχεδιασμό και στην υιοθέτηση αντίστοιχου προγράμματος, για να μην μείνουν πίσω από τις εξελίξεις της πράσινης μετάβασης οι ευρωπαϊκές και ελληνικές βιομηχανίες.
Αξιοποιώντας τα επόμενα χρόνια τους πεπερασμένους ανθρώπινους, πολιτικούς και οικονομικούς πόρους, μπορεί η χώρα μας και η βιομηχανία της να βρεθεί στην πρωτοπορία της πράσινης μετάβασης και της αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης, με όρους ενεργειακής δημοκρατίας.
Αν σας ζητούσαμε μια πρόβλεψη, ποιο πιστεύετε ότι θα είναι το ενεργειακό μέλλον της χώρας, τις επόμενες δεκαετίες;
Το τελευταίο διάστημα, η μία μετά την άλλη, οι μεγάλες πετρελαϊκές εταιρίες ανακοινώνουν τα κέρδη τους για το 2022, τα οποία δεν έχουν ιστορικό προηγούμενο και ξεπερνούν και τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις τους. Συνολικά, οι μεγάλες δυτικές πετρελαϊκές εταιρίες, με βάση τα ανακοινωμένα οικονομικά τους στοιχεία, ξεπέρασαν τα 250 δισ. δολάρια κέρδη για το 2022.
Και όλα αυτά, ενώ η κλιματική και κοινωνική απορρύθμιση συνεχίζεται με μεγάλη ταχύτητα. «Σήμερα, οι παραγωγοί ορυκτών καυσίμων συνεχίζουν τις δραστηριότητές τους, γνωρίζοντας ότι το παραγωγικό τους μοντέλο είναι ασύμβατο με την επιβίωση της ανθρωπότητας», ξεκαθάρισε ο Γκουτέρες στο Νταβός. Ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ θεωρεί ότι οι υπεύθυνοι πρέπει να διωχθούν ποινικά, γιατί γνώριζαν για τις επιπτώσεις της δραστηριότητάς τους, που αφορούσε στην «εξόρυξη – μεταφορά – καύση» ορυκτών καυσίμων, και το απέκρυψαν, παρά την απειλή κατάρρευσης των οικοσυστημάτων.
Για να απαντήσω λοιπόν στην ερώτησή σας, δεν είναι θέμα πρόβλεψης. Αν θέλουμε να υπάρχει μέλλον για τις επόμενες γενιές, είναι αναγκαία η ριζική αναθεώρηση αυτού του παρωχημένου υποδείγματος ανάπτυξης, που δημιουργεί αλυσίδες τρομακτικής κερδοσκοπίας για τους βασικούς του συντελεστές και γεννάει κρίσεις και ανισότητες για τους υπολοίπους.
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
