Του Κώστα Μαυρίδη*
Μια μακρόπνοη στρατηγική εφαρμόζεται μέσω ενδιάμεσων τακτικών κινήσεων. Τέτοια στρατηγική στην Αν. Μεσόγειο προώθησε ο Πρόεδρος Τ. Παπαδόπουλος εμμένοντας σε ρύθμιση ΑΟΖ Ελλάδας-Κύπρου, μετά την οριοθέτηση της ΑΟΖ Κύπρου-Αιγύπτου (2004). Έκτοτε, ρύθμιση ΑΟΖ Ελλάδας-Κύπρου δεν υπήρξε, αφού στην Αθήνα επεκράτησαν σύνδρομα φοβίας, σε συνδυασμό με την ελιτίστικη πολιτική για εξημέρωση του τουρκικού θηρίου, το οποίο όμως προχώρησε σε κορύφωση παρανομιών στην Κυπριακή ΑΟΖ και στο Αιγαίο καθώς και στο «τουρκολιβυκό μνημόνιο», που ακρωτηριάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα για ΑΟΖ Ελλάδας-Κύπρου στην Αν. Μεσόγειο.
Η στρατηγική είναι ελληνικότατη λέξη με βαθύ νόημα, την οποία δανείστηκαν άλλες γλώσσες. Απέναντι στην επί δεκαετίες τουρκική επεκτατική στρατηγική, που συνοδευόταν επιτήδεια με την αναφορά για «διμερείς διαφορές που απαιτούν διμερή διάλογο για διαμοιρασμό του πλούτου», η Αθήνα προχώρησε τα τελευταία χρόνια σε κατακόρυφη ενίσχυση της αποτρεπτικής της ισχύος, με δυνατότητα ασύμμετρης ανταπόδοσης σε περίπτωση απόπειρας κατάληψης ελληνικού νησιού, παράλληλα με εκστρατεία διεθνώς και στην ΕΕ, προωθώντας συμμαχίες και προβάλλοντας τις τουρκικές παρανομίες ως έχουν: παραβίαση αρχών του Ευρωπαϊκού και του Διεθνούς Δικαίου. Η σθεναρή στάση της Αθήνας έφερε και ανάλογη πολιτική στήριξη εντός και εκτός ΕΕ, με το ευνοϊκό περιβάλλον να ενισχύεται από την αλλοπρόσαλλη στάση του Ερντογάν προς την Δύση, αφήνοντας «ζωτικό χώρο» σε Ελλάδα και Κύπρο.
Ξαφνικά, μετά τους σεισμούς στην Τουρκία, προέκυψε μια προσωρινή «παύση τουρκικής δράσης στο Αιγαίο», η οποία ανταποδόθηκε με την «προσωρινή» μεταστροφή της Αθήνας που επιστρέφει στον «διμερή διάλογο», καταδεικνύοντας ουσιαστικά την απουσία στρατηγικής. Η μεταστροφή της Αθήνας αποτελεί στρατηγικό ολίσθημα, που θα βρούμε ενώπιον μας. Οι προσδοκίες ότι οι αρχές του Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Δικαίου θα τύχουν σεβασμού από την Τουρκία μέσω «κινήτρων» ή «Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης», είναι πολιτική αφέλεια που μας έφερε εδώ. Το καθεστώς κυριαρχίας των νησιών του Αιγαίου είναι ξεκάθαρο βάσει της Συνθήκης της Λωζάνης κι άλλων συμφωνιών, το καθεστώς στην Κύπρο είναι ξεκάθαρο από ΟΗΕ, Συμβούλιο Ασφαλείας και ΕΕ για ένα κράτος εντός της ΕΕ. Εντούτοις, όλα αμφισβητούνται από την Τουρκία, που ζητά «δύο κράτη» στην Κύπρο, «διμερή διάλογο για τις διαφορές» στο Αιγαίο και στην Αν. Μεσόγειο και άλλα. Φυσικά, το Δίκαιο της Θάλασσας του ΟΗΕ είναι επίσης ξεκάθαρο, αλλά το «τουρκολιβυκό μνημόνιο» που φάνταζε εξωπραγματικό το 2004, σήμερα είναι γεγονός που εδραιώνεται και η Αθήνα παρακολουθεί με …. «ψυχραιμία» εκ των υστέρων.
Η συγκρότηση πανεθνικής στρατηγικής βάσει της αποτρεπτικής ισχύος, αναδεικνύοντας διεθνώς και στην ΕΕ τον τουρκικό επεκτατισμό ως έχει, και η οριοθέτηση ΑΟΖ Ελλάδας-Κύπρου, αποτελούν επιτακτική ανάγκη. Χρόνιες εμμονές, ιδεοληψίες και περιθωριακές αντιλήψεις εναντιώνονται στη στρατηγική αντιμετώπισης του τουρκικού επεκτατισμού, αλλά μη έχοντας οτιδήποτε να προτείνουν, επιχειρούν να αποδομήσουν κάθε προσπάθεια συγκροτημένης πανεθνικής στρατηγικής. Καταληκτικά, όσο πιο σύντομα επανέλθει ο ορθολογισμός στην αντιμετώπιση του τουρκικού επεκτατισμού, τόσο πιο λίγες θα είναι οι ζημιές.
*Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S&D), Πρόεδρος Πολιτικής Επιτροπής για την Μεσόγειο
