Η Κύπρια ποιήτρια Αγγέλα Καϊμακλιώτη μιλάει στο SPEAKNEWS και τον Ανδρέα Καρακόκκινο για την τελευταία της ποιητική συλλογή, για το επίπεδο της κυπριακής λογοτεχνίας σήμερα, και για το τραύμα του ΄74 και τους τρόπους με τους οποίους επηρεάζει την γραφή της και όχι μόνο.
Συνέντευξη:Ανδρέας Καρακόκκινος
Η τελευταία σας ποιητική συλλογή έχει το τίτλο «Οι πικροδάφνες θέλουν κούρεμα». Πως γεννήθηκε αυτός ο τίτλος;
Η Κύπρος είναι ένας χώρος όπου οι άνθρωποι ανέκαθεν είχαν άμεση σύνδεση με το φυσικό περιβάλλον. Ο Κώστας Μόντης έγραψε «εμείς τζιαμέ, ελιές τζιαι τερατσιές πάνω στον ρότσον τους» αντικατοπτρίζοντας τους Κύπριους εκείνης της εποχής που ήταν κατεξοχήν αγρότες, ανθεκτικοί, παραγωγικοί, άνθρωποι του μόχθου και της υπομονής. Στο παρόν θα έλεγα πως οι Κύπριοι ταυτιζόμαστε περισσότερο με τις Πικροδάφνες. Μεγαλώνουμε σε αυτό το ακροκέραμο του ελληνισμού αιώνες τώρα, αειθαλείς και ανθεκτικοί. Το φαρμάκι και η πίκρα έγινε σταδιακά και ανεπαίσθητα η τοξική ουσία που μας πλημμυρίζει. Οι λόγοι πολλοί, αλλά πάντοτε σε συνάρτηση με το εθνικό τραύμα και την τραγωδία του 1974. Παρόλα αυτά συνεχίζουμε να ανθίζουμε, να αντέχουμε και να υπάρχουμε στα πεζοδρόμια της ιστορίας, κυρίως ως κομπάρσοι ή παραπονούμενοι στα δράματα που μας ταλανίζουν. Η λέξη «κούρεμα» στον τίτλο, ως σημαινόμενο, ας παραμείνει ελεύθερα να ερμηνευθεί από τον αναγνώστη παρόλο που πιστεύω πως είναι προφανής η ιστορική αναφορά.
Σε ένα στίχο γράφετε: «Άραγε βρέχει στο Καρπάσι;» Πόσο το ΄74 επηρεάζει την ποίηση σας;
Το ποίημα αυτό πραγματεύεται μια συγκλονιστική εμπειρία, την πρώτη επίσκεψη ενός πρόσφυγα στην πατρώα γη στα κατεχόμενα, μετά τη διάνοιξη των οδοφραγμάτων. Είναι η ανελέητη ελπίδα, η προσμονή ενός πρόσφυγα για την ώρα της επιστροφής και η τραυματική συνειδητοποίηση της πραγματικότητας.
Η τουρκική εισβολή του ΄74 και ο βίαιος εκτοπισμός από τις πατρογονικές εστίες έχουν καθορίσει τη ζωή μου. Πώς θα μπορούσε να μην επηρεάσει τη γραφή μου; Είναι ένα προσωπικό τραύμα που επηρεάζεται από τη συλλογική του διάσταση, μια κατάσταση που δεν διορθώθηκε αλλά αντίθετα επιδεινώνεται λόγω των πολιτικών αδιεξόδων.
Τι γεννά μέσα σας την ανάγκη για γραφή και ποια θέματα σας απασχολούν περισσότερο;
Ας το θέσουμε διαφορετικά. Εργάζομαι, πειραματίζομαι και εξελίσσομαι παιδιόθεν με τα γράμματα και τους ανθρώπους. Διαβάζω, γράφω, διδάσκω, αγαπώ, εμπνέομαι και σημειολογώ τον κόσμο, αποδίδοντας αξία σε πράγματα που θεωρώ ζωτικά για την μόρφωση και την πνευματική ολοκλήρωση του ανθρώπου. Ανήκω στο χώρο της Παιδείας και του Πολιτισμού και ευτυχώς αυτό μου αρέσει, είναι η ψυχαγωγία μου. Αναφέρομαι βέβαια στην αγωγή της ψυχής, την πνευματική και καλλιτεχνική δημιουργία όπου η μύηση μπορεί να οδηγήσει σε αρμονία σώματος και ψυχής. Η συγγραφή είναι όντως μια από τις πολλές ενασχολήσεις μου, καθώς αποτελεί συστατικό στοιχείο της ύπαρξής μου. Θα έλεγα πως είναι η βαθύτερη ταυτότητά μου, καθώς εξυπηρετεί την ανάγκη μου να εκφράζω τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τους προβληματισμούς μου, μέσα από μια ποιητική κυρίως θεώρηση της κοινωνίας, του κόσμου και ιδιαίτερα του προσώπου, του «άλλου», του πλησίον.
Ετοιμάζετε κάποιο καινούργιο βιβλίο ποίησης ή πεζογραφίας;
Έχω μαζέψει αρκετά ποιήματα και θα μπορούσα σύντομα να προχωρήσω σε έκδοση. Ίσως το επιχειρήσω σύντομα, παρόλο που αισθάνομαι ότι υπάρχει μια αριθμητική υπερβολή στις εκδόσεις ποιητικών βιβλίων και αυτό με κάνει διστακτική. Εντούτοις, λίγοι διαβάζουν ποίηση και λιγότεροι αγοράζουν ποιητικά βιβλία. Αν θα το κάνω τελικά, θα είναι ως μια ακόμη προσωπική προσθήκη στο ποιητικό ψηφιδωτό της ελληνικής λογοτεχνίας που γράφεται στην Κύπρο αλλά και μια κατάθεση στη συλλογική μνήμη.
Γράφω όμως και μικρές ιστορίες, διηγήματα. Η έκδοση τους θα γίνει κάποια στιγμή, όταν θα νιώσω ότι τα έχω ολοκληρώσει και όταν θα έχω τον χρόνο να ασχοληθώ και με το δικό μου λογοτεχνικό έργο. Οι υποχρεώσεις μου στην ετοιμασία πολιτιστικών και λογοτεχνικών εκδηλώσεων και οι παρουσιάσεις βιβλίων άλλων ομότεχνων, απαιτούν πολύ χρόνο. Γράφω όμως, δεν μπορώ να μην το κάνω. Διατελώ σε μια δημιουργική σιωπή τα τελευταία τρία χρόνια, μια αποστασιο-ποίηση που μου έχει χαρίσει όμορφους στοχασμούς και σημαντικές γραφές, ποιητικές και πεζογραφικές.
Διαβάζω για τις ξεχωριστές δραστηριότητες της Πολιτιστικής Κίνησης Λάρνακας «Φίλοι της Λογοτεχνίας και Πολιτισμού». Πείτε μας λίγα λόγια για τους σκοπούς και το έργο της.
Η αλήθεια είναι πως διαθέτω μεγάλο μέρος του χρόνου μου στην ενασχόληση με τα κοινά, κυρίως στον πολιτιστικό τομέα. Η συμμετοχή μου γίνεται στα πλαίσια μιας κοινωνικής προσφοράς καθώς πιστεύω στη δύναμη του πολιτισμού ως φορέα αλλαγής, πνευματικής ανάπτυξης και ευημερίας των κοινωνιών. Έχω την άποψη ότι η έμφαση στα ανώτερα έργα του τρόπου ζωής μιας κοινότητας αλλά και η προσήλωση σε έργα που έχουν να κάνουν με την τέχνη, τη φιλοσοφία και τις επιστήμες, προάγουν τις αρετές της διακριτικότητας, της ειλικρίνειας και της ευγένειας. Αυτές τις αξίες πρεσβεύουν τα σωματεία, οι λογοτεχνικές ενώσεις και οι κινήσεις στις οποίες εντάσσομαι. Η Πολιτιστική Κίνηση Λάρνακας, «ΦΙΛΟΠΟΛ» είναι ένα από αυτά τα σωματεία.
Βασική επιδίωξη και σκοπός της Πολιτιστικής Κίνησης Λάρνακας που ιδρύθηκε το 2012, είναι η προαγωγή, προβολή και ανάπτυξη της λογοτεχνικής δημιουργίας της πόλης και επαρχίας Λάρνακας, παράλληλα με την ανάδειξη της ευρύτερης κυπριακής λογοτεχνίας και των δημιουργών της διαχρονικά. Έχουμε πετύχει αγαστές συνεργασίες με άλλους πολιτιστικούς φορείς, με τις τοπικές αρχές και με σωματεία της Κύπρου και του εξωτερικού, για την πραγματοποίηση πολυάριθμων λογοτεχνικών, μουσικών, φιλολογικών και επιμορφωτικών εκδηλώσεων και δραστηριοτήτων, που προάγουν τους πιο πάνω στόχους. Εργαζόμαστε ακόμα για την ευαισθητοποίηση και την ενημέρωση του κοινού σε θέματα που σχετίζονται με τη λογοτεχνία και τον ευρύτερο πνευματικό πολιτισμό του τόπου μας.
Ποιο το επίπεδο της Κυπριακής λογοτεχνίας σήμερα και πως βλέπετε να εξελίσσετε στο μέλλον;
Υπάρχει μια άνθηση την τελευταία δεκαετία στο επίπεδο της λογοτεχνίας που γράφεται στην Κύπρο. Γράφεται στα ελληνικά, τα τουρκικά, τα αγγλικά αλλά και σε άλλες γλώσσες όπως τα αρμενικά και τα γαλλικά, αλλά και στην κυπριακή διάλεκτο. Εκδίδονται πολλά και αξιόλογα λογοτεχνικά βιβλία, τα πανεπιστήμια ενδιαφέρονται και προωθούν τη μελέτη της λογοτεχνικής γραφής, πραγματοποιούνται επιμορφωτικά λογοτεχνικά συνέδρια από τις λογοτεχνικές ενώσεις και ομίλους. Η ποιότητα των όσων γράφονται είναι βέβαια μια μεγάλη συζήτηση. Έχω την εντύπωση όμως ότι η εξέλιξη είναι πολύ θετική. Έχουμε σημαντικούς ποιητές και ποιήτριες, έχουμε σημαντικούς πεζογράφους που εκδίδουν νέα βιβλία, που διακρίνονται και μεταφράζονται.
Οι νέοι λογοτέχνες της Κύπρου γράφουν για τη κατοχή;
Πολύ λίγοι νέοι λογοτέχνες γράφουν για την κατοχή, όμως νομίζω πως σε αρκετούς υπάρχει αυτή η επιρροή ως υποβόσκουσα μέσα στα κείμενά τους. Η θεματολογία είναι πάντα σχετική και με την ιδιοσυγκρασία, τα βιώματα, τις ανάγκες, τα «τραύματά» του κάθε ανθρώπου. Η Κύπρος είναι ένα παγκοσμιοποιημένο, έντονα πολυπολιτισμικό τοπίο, με ποικίλα κοινωνικά προβλήματα και προκλήσεις και αυτό σίγουρα αντικατοπτρίζεται στη λογοτεχνική παραγωγή των νέων.
Λίγα λόγια για την Αμμόχωστο της ψυχής σου που όπως της γράφεις «δεν σε λησμονώ».
Η Αμμόχωστος είναι η ρίζα, η μήτρα-μητέρα. Νομίζω πως ό,τι γράψω είναι σημαδεμένο από αυτήν. Είναι τόσο πολύ μέσα μου αυτή η πόλη, ως έρωτας, ως ιδέα, αλλά την ίδια στιγμή ως στόχος με σάρκα και οστά, ολοζώντανη. Η Αμμόχωστος είναι όπως έχω αναφέρει πιο πάνω, το «τραύμα», μια ανεπούλωτη πληγή που κακοφορμίζει σε μια διάσταση χωροχρονική. Είναι για μένα άλλη μια ταυτότητα, προσφυγική, που δεν αφορά μόνο στην γκρεμισμένη και προδομένη πόλη. Είναι αυτή η αίσθηση της απώλειας και του πένθους, του πόνου, της χαμένης πατρίδας, της λεηλατημένης ομορφιάς, της φρίκης του πολέμου, της αγανάκτησης για την αδικία που συνεχίζεται. Είναι όμως και η ελπίδα που γεννάει τη δύναμη για τον αγώνα επιστροφής. Το τραύμα υπάρχει, καταλαμβάνει το χώρο του μέσα μου, αλλά δεν με εμποδίζει από τη δημιουργία, την αισιοδοξία, τη μαχητικότητα και την πνευματική αφύπνιση. Θα έλεγα πως με έχει οδηγήσει σε αυτογνωσία και λειτουργεί πλέον ως εργαλείο για βαθύτερη κατανόηση του πολιτικοκοινωνικού γίγνεσθαι, το οποίο μάλιστα επιθυμώ στα πλαίσια των δυνατοτήτων να βελτιώσω.
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
