Ανάμεσα σε δύο εκλογικές αναμετρήσεις, ο Πολιτικός Αναλυτής και Διευθυντής Ερευνών της Εταιρείας Opinion Poll, Ζαχαρίας Ζούπης, μιλάει στο SPEAKNEWS και τον Περικλή Βλάχο για την κριτική που δέχτηκαν οι εταιρείες που κάνουν τις δημοσκοπήσεις, για τον τρόπο που πρέπει να “διαβάζει” το κοινό τις δημοσκοπήσεις και πως η ουσία τους κρύβεται στα ιδιαίτερα ποιοτικά ευρήματα. Ακόμη αναλύει τα αποτελέσματα της 21ης Μαΐου και μοιράζεται τις προβλέψεις του για τις επόμενες κάλπες, με βάση πάντα τις τάσεις που καταγράφονται, ιδίως σε ότι αφορά την προοπτική της αυτοδυναμίας.
Κύριε Ζούπη, οι δημοσκοπικές εταιρείες δέχτηκαν πολλή κριτική πριν τις εκλογές της 21ης Μαΐου, και δέχτηκαν πολλή κριτική και μετά τα αποτελέσματα, για άλλους τελικά λόγους από αυτούς που φανταζόμασταν. Θεωρείτε ότι αυτή η κριτική έχει κάποια ουσιαστική βάση, ή είναι πολιτικά κατευθυνόμενη;
H αλήθεια είναι ότι οι δημοσκοπήσεις αμφισβητούνταν επί διαρκούς βάσης και οι δημοσκοπικές εταιρείες είχαν μετατραπεί σε σάκο του μποξ σε όλα τα προηγούμενα χρόνια, βασικά από το ΣΥΡΙΖΑ. Δεχόμασταν απειλές και πριν το 2019, ακόμα και με παρέμβαση εισαγγελέων, δια στόματος Α. Τσίπρα. Οι εταιρείες και οι έρευνές τους δέχονταν ειρωνικά σχόλια και χαρακτηρίζονταν στημένες. Κι όμως και στις Ευρωεκλογές και στις Εθνικές εκλογές πιάσαμε τα αποτελέσματα και ο ΣΥΡΙΖΑ είχε δεχτεί βαριές ήττες. Μετά το 2019 όμως αυτή η επιχείρηση εκφοβισμού και απαξίωσης συνεχίστηκε. Η Εταιρεία στην οποία είμαι Διευθυντής, βρέθηκε να κατηγορείται ότι κάνει έρευνες χωρίς να τηρεί τους προβλεπόμενους κανόνες, όταν όλες οι εταιρείες που ανήκουμε στον ΣΕΔΕΑ δεχόμαστε ελέγχους από αντίστοιχους ελεγκτές
Η ειρωνεία είναι ότι μετά τις εκλογές δεχτήκαμε κριτική γιατί δεν πιάσαμε το μέγεθος πτώσης των ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ. Αν δει κάποιος όλα τα αποτελέσματα όλων των ερευνών όλων των εταιρειών, δεν υπήρχε κανένα άλλο πρόβλημα. Ουσιαστικά πιάσαμε τα ποσοστά όλων των κομμάτων μέσα στο εύρος τιμών που δίναμε, πλην ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό οφείλεται στα πολιτικά γεγονότα των τελευταίων ημερών της προεκλογικής περιόδου, που ενέτειναν την πτώση του, στο ότι, όπως αποδείχθηκε και από τα στοιχεία του exit poll, μεγάλος αριθμός ψηφοφόρων (19%) επέλεξε κόμμα την ημέρα των εκλογών και στην υπόθεση ότι οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ, λόγω της εκτεταμένης από το κόμμα τους αμφισβήτησης των δημοσκοπήσεων, δεν συμμετείχαν σε αυτές και για το λόγο αυτό υποαντιπροσωπεύονταν στις έρευνες κοινής γνώμης, όπως και στο exit poll. Με αυτή την παραδοχή, η στάθμιση των στοιχείων έδινε υψηλότερο ποσοστό στον ΣΥΡΙΖΑ από αυτό που τελικά πήρε στις εκλογές. Στην πραγματικότητα προσπαθώντας να μην υποεκπροσωπηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ, οδηγηθήκαμε στην υπερεκπροσώπησή του.
Πόση ευθύνη αναλογεί στα ΜΜΕ για τον τρόπο που προβάλλουν τα αποτελέσματα μιας δημοσκόπησης; Μήπως τελικά η “πρόθεση ψήφου” και η “παράσταση νίκης” εμποδίζουν το κοινό από το να μελετήσει ουσιαστικά μια δημοσκόπηση;
Θίγετε ένα ιδιαίτερα σοβαρό θέμα. Δίνουμε στην δημοσιότητα ένα τεύχος με τα αποτελέσματα έρευνας, που μπορεί να είναι 45-50 σελίδες με τα συνολικά αποτελέσματα αλλά και όλες τις αναλύσεις π.χ ανά ηλικιακή κατηγορία, κομματικό ακροατήριο κ.α. Απ΄όλο αυτό το υλικό τελικά η κοινή γνώμη ασχολείται με την πρόθεση ψήφου. Κι όμως η αλήθεια, οι αιτίες των συσχετισμών που διαμορφώνονται, οι δυναμικές που διαμορφώνονται, βρίσκεται στα ποιοτικά ιδιαίτερα ευρήματα.
Για παράδειγμα, ο Κ. Μητσοτάκης είχε επί τέσσερα χρόνια ένα πολύ μεγάλο προβάδισμα στην καταλληλότητα για Πρωθυπουργός έναντι του Α. Τσίπρα. Στον χώρο του Κέντρου φαινόταν μια πλήρης επικυριαρχία του. Πάνω από το 50% των ψηφοφόρων του ΚΙΝΑΛ/ΠΑΣΟΚ δήλωναν μόνιμα ευχαριστημένοι από το κυβερνητικό έργο και το έργο του Πρωθυπουργού, αλλά και βασικές κυβερνητικές επιλογές. Ένα 40%-50% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ δήλωναν μη ικανοποιημένοι από την αντιπολιτευτική πολιτική του. Όλα αυτά δεν έδειχναν ότι ουσιαστικά πηγαίναμε σε μια μεγάλης έκτασης νίκη της Ν.Δ και το μόνο που μπορεί να ξάφνιασε ήταν η σοκαριστική κατάρρευση πέρα από κάθε πρόβλεψη; Μάλλον χρειάζεται μια μεγάλη προσπάθεια από τα ΜΜΕ και εμάς ως δημοσκόπους και αναλυτές, ώστε να «εκπαιδεύσουμε» την κοινή γνώμη να ξέρει να διαβάζει μια έρευνα στο σύνολό της και όχι να κοιτάει δύο, τρεις κάρτες.
Ως πολιτικός αναλυτής, θεωρείτε ότι τα αποτελέσματα της 21ης Μαΐου, ερμηνεύονται καλύτερα με όρους πολιτικής π.χ. ωρίμανση των ψηφοφόρων, συντηρητική στροφή του εκλογικού σώματος, ή με όρους επικοινωνίας π.χ. καταστροφική προεκλογική καμπάνια του ΣΥΡΙΖΑ, επιτυχημένη επικοινωνία του μηνύματος της ΝΔ.
Τα αποτελέσματα ερμηνεύονται πριν απ’ όλα ως νίκη της λογικής, της θέλησης για σταθερότητα και συνεχή βελτίωση του βιοτικού επιπέδου και των λειτουργιών ενός κράτους που πρέπει να εκσυγχρονίζεται, να ξεπερνάει παθογένειές του. Είχε φανεί από το 2019 ήδη, ότι μετά από μια δεκαετία μνημονιακών πολιτικών διαμορφώνονταν άλλα προτάγματα στην κοινωνία, άλλες απαιτήσεις και ανάγκες. Αυτή η τάση δυνάμωσε μετά την πανδημία, την ενεργειακή κρίση. Η Ελληνική κοινωνία θέλει πια συγκεκριμένα προγράμματα και μέτρα, έχοντας πια κομματική ταύτιση της τάξης μόνο του 30%.
Ψηφίζει αυτόν που θεωρεί ότι μπορεί να δώσει λύσεις, ελπίδα, σταθερότητα. Δεν υπάρχει ίχνος συντηρητισμού σ΄αυτό. Η Κυβέρνηση έπεισε ότι βελτίωσε την κατάσταση περνώντας μέσα από συνεχείς κρίσεις και ότι αξιζει άλλη μια τετραετία. Αντίθετα η Αντιπολίτευση κούρασε και δεν έπεισε περιγράφοντας μόνιμα μια δυστοπική πραγματικότητα που δεν υπήρχε, ισοπεδώνοντας τα πάντα, ακροβατώντας ανάμεσα στον συστημισμό και τον αντισυστημισμό, μη έχοντας καθαρό αφήγημα. Έτσι φτάσαμε στην προεκλογική περίοδο με σχεδόν προδιαγραμένο αποτέλεσμα και απέμεναν μόνο οι «λεπτομέρειες». Επικοινωνιακά δε, είχαμε μια άριστη καμπάνια της Ν.Δ απέναντι σε μια μίζερη καμπάνια φόβου που συνοδεύτηκε από τεράστια λάθη. Έτσι προέκυψε το αποτέλεσμα της 21η΅Μαίου
Αποτελεί “πονοκέφαλο” για τους δημοσκόπους, το τόσο σύντομο χρονικό διάστημα ανάμεσα σε δύο εκλογικές αναμετρήσεις; Μπορεί να επηρεάσει/αλλοιώσει τις προβλέψεις σας; Γενικότερα μετά το απρόβλεπτο αποτέλεσμα της πρώτης αναμέτρησης, φοβάστε απρόβλεπτες συμπεριφορές του εκλογικού σώματος και για τις δεύτερες εκλογές;
Η αμφιβολία, η μη προαναγγελία του αποτελέσματος, αποτελεί πριν απ΄όλα στάση σεβασμού απέναντι στους πολίτες που καλούνται να ψηφίσουν. Νομίζω πάντως ότι το διάστημα μας αρκεί για να υλοποιήσουμε τρεις – τέσσερις έρευνες και επομένως να έχουμε μια καλή εικόνα των τάσεων που δημιουργούνται και επομένως να έχουμε μια καλή πρόβλεψη. Άλλωστε το αποτέλεσμα της 21ης Μαΐου μας βοηθάει να εστιάσουμε σε κρίσιμα σημεία που θα καθορίσουν τα πάντα. Η πρώτη θέση ασφαλώς δεν συζητιέται.
Ουσιαστικά το ποσοστό της Ν.Δ και το άθροισμα των ποσοστών των κομμάτων που δεν θα μπουν στην Βουλή είναι που θα καθορίσουν τα πάντα και το αν θα έχουμε αυτοδύναμη Κυβέρνηση. Γι αυτό θα διερευνάμε συνέχεια την διαμόρφωση του ποσοστού της, την συσπείρωσή της αλλά και την δυνατότητα να έχει εισπράξεις από άλλους χώρους, το αν θα μπουν ακόμα δύο ή τρία κόμματα στην Βουλή, ενώ ιδιαίτερο πιλοτικό ενδιαφέρον θα έχει η αντοχή του ΣΥΡΙΖΑ μετά την σοκαριστική ήττα του και η δυνατότητα του ΠΑΣΟΚ να ανεβάσει τα ποσοστά του.
Η τόσο μεγάλη διαφορά, μπορεί να προκαλέσει συσπείρωση των ψηφοφόρων της αντιπολίτευσης, ή μπορεί επίσης να ωθήσει επιπλέον ψήφους προς την ΝΔ, που θα “ακολουθήσουν τον νικητή¨, και αποχή εκείνων που θεωρούν το παιχνίδι χαμένο. Μπορούν να συμβούν και τα δύο ταυτόχρονα; Ποιο από τα δύο πιστεύετε θα υπερισχύσει;
Ας ξεκινήσουμε από κάτι που συνήθως βλέπουμε σε εκλογικές μάχες. Η δυναμική, η αίσθηση της κυριαρχίας συνήθως τροφοδοτεί μια νέα δυναμική ενώ μια μεγάλη ήττα πάντα έχει την τάση να τροφοδοτεί φυγόκεντρες δυνάμεις. Μένει να δούμε τι θα συμβεί στις επόμενες μέρες. Μέχρι τώρα στις έρευνες βλέπουμε μια σταθερότητα των ποσοστών της Ν.Δ με δυνατότητες ανόδου αφού την βρίσκουμε και στο 43%-43.5% ως ανώτατη τιμή στο εύρος τιμών και στον ΣΥΡΙΖΑ σχετικά σταθεροποιημένο με μικρή τάση πτώσης και πολιορκούμενο από δυνάμεις όπως το ΠΑΣΟΚ ή την ΠΛΕΥΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ να εισπράξουν από διαρροές του. Προσωπικά πιστεύω ότι συγκριτικά θα δούμε μια κάποια αύξηση της αποχής, με μεγαλύτερη συμμετοχή σ’αυτήν δυνάμεων απογοητευμένων από το εκλογικό αποτέλεσμα των πρόσφατων εκλογών.
Στην Opinion Poll προσφέρετε και υπηρεσίες στρατηγικού σχεδιασμού. Θα αναλαμβάνατε ως πελάτη μία τέτοια περίπτωση όπως του ΣΥΡΙΖΑ αυτή την στιγμή, μετά από μια ήττα με 20 μονάδες διαφορά, και με νέες εκλογές σε ένα μόλις μήνα;
Είναι πολύ ενδιαφέρον το ερώτημα και πολύ ιδιαίτερο το δίλημμα για εμάς, αν υποθέσουμε ότι δεχόμασταν μια τέτοια πρόταση. Νομίζω ότι οι καλοί λογαριασμοί – αν μπορούσαν να υπάρχουν- θα ξεκαθάριζαν την στάση μας. Προφανώς και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να αντιστρέψει συσχετισμούς, δεν διαθέτει αφήγημα εξουσίας και το διακύβευμα γι αυτόν είναι κατ΄αρχήν να διατηρήσει τα ποσοστά του ή στην καλύτερη περίπτωση να αυξήσει 1%- 2%, ενώ η ροπή είναι για μείωση. Για να επιτευχθεί κάτι τέτοιο χρειάζεται άλλα προτάγματα, μηνύματα, ατζέντα, πολιτικό λόγο. Αν σ΄αυτά τα δύο επίπεδα υπήρχε συμφωνία, θα το σκεφτόμουν.
Δεν θα μπορούσα να μην σας ζητήσω πρόβλεψη για την περίφημη αυτοδυναμία. Πόσο πιθανό είναι να έχουμε αυτοδύναμη κυβέρνηση μετά τις 25 Ιουνίου. Αν δεν προκύψει αυτοδυναμία, πιστεύετε ότι είμαστε πιο κοντά σε νέες κάλπες, ή σε κυβέρνηση συνεργασίας;
Πρόβλεψη δεν μπορώ να κάνω, αφού είμαι δημοσκόπος, αναλυτής και μελετάω τάσεις, δεν δίνω σε χαρτάκι αποτελέσματα. Μπορώ πάντως να πω, πως αν η Ν.Δ συνεχίζει να έχει δημοσκοπικές επιδόσεις και αυτό επαληθευτεί στην κάλπη της τάξης του 40%-41%, τότε και στην περίπτωση της επτακομματικής Βουλής θα μπορεί να σχηματίσει αυτοδύναμη Κυβέρνηση με μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία που θα εξασφαλίζει μια σταθερή πορεία.
Δεν είναι πολύ μακριά από την επίτευξη αυτού του στόχου, αλλά τίποτα δεν είναι εξ ορισμού δεδομένο. Μένουν μέρες, θα ξετυλιχτούν στρατηγικές όλων των κομμάτων, θα υπάρχουν πιθανά απρόοπτα γεγονότα που μπορεί να επηρεάσουν οριακά. Το σίγουρο είναι, πως αν δεν προκύψει αυτοδύναμη Κυβέρνηση θα οδηγηθούμε σε εκλογές και πάλι. Η μοναδική περίπτωση μιας συνεργασίας θα ήταν ανάμεσα στην Ν.Δ και το ΠΑΣΟΚ, αλλά αυτό το έχει αποκλείσει κάθετα ο Ν. Ανδρουλάκης.
Κανένα άλλο κόμμα, ακόμα και αν ήθελε η Ν.Δ, δεν βλέπει μια τέτοια προοπτική. Ας το πούμε με ακόμα μεγαλύτερη σαφήνεια. Σ΄όλη την προεκλογική περίοδο πριν τις πρώτες εκλογές, τα κόμματα έκαναν ότι πέρναγε από το χέρι τους για να αποδείξουν ότι ανά δύο δεν μπορούν καν να συνεννοηθούν.
Αυτό έχει αλλάξει τις επιλογές της κοινωνίας. Μέχρι ένα σημείο η θέληση από την μια για αυτοδύναμη Κυβέρνηση και από την άλλη για Κυβέρνηση συνεργασίας συγκέντρωναν παραπλήσια ποσοστά στις δημοσκοπήσεις. Τώρα πια το 60% δηλώνει στις έρευνες ότι προτιμά αυτοδύναμη Κυβέρνηση και μάλιστα το 50% δηλώνει ότι θέλει αυτοδύναμη Κυβέρνηση της Ν.Δ, την ίδια στιγμή που η Ν.Δ εμφανίζεται με 41% στην εκτίμηση ψήφου και 43%-43,5% ανώτατο όριο.
Είναι φανερό επομένως ότι αν αυτά τα ποσοστά δεν δείχνουν σίγουρη αυτοδυναμία, οπωσδήποτε δείχνουν ότι οι πολίτες θέλουν σταθερότητα και αυτό το συνδέουν με αυτοδυναμία ακόμα και αν χρειαστούν τρίτες εκλογές. Αυτή η λαϊκή απαίτηση θα καθορίσει εν πολλοίς και τι θα δούμε στα αποτελέσματα των εκλογών.
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
