Της Ειρήνης Τσαγκαράκη
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) αποτελεί αντικείμενο μελέτης του μαθήματος «Ευρωπαϊκό Οικονομικό Ποινικό Δίκαιο (LLM515)» του Μεταπτυχιακού Προγράμματος στο Οικονομικό Έγκλημα και την Ποινική Δικαιοσύνη και του μαθήματος «Ειδικά θέματα αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (DMEP700)» του εξ αποστάσεως Μεταπτυχιακού Προγράμματος στην Ευρωπαϊκή Πολιτική και Διακυβέρνηση.
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ξεκίνησε τη λειτουργία της μόλις την 01.06.2021, με αντικείμενο την έρευνα, την δίωξη και την παραπομπή δραστών ενώπιον εθνικών δικαστηρίων για αδικήματα που στρέφονται κατά των οικονομικών συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Την 01.03.2023 δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας η δεύτερη Ετήσια Έκθεση των αποτελεσμάτων της για το έτος 20221. Σύμφωνα με τα δημοσιευθέντα στοιχεία, το έτος 2022 η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία επεξεργάστηκε 3.318 αναφορές εγκλημάτων και ξεκίνησε 865 έρευνες. Στο τέλος του 2022 είχε 1.117 ενεργές έρευνες για συνολικά εκτιμώμενες ζημίες ύψους 14,1 δισ. ευρώ περίπου (οι μισές εκ των οποίων προέρχονται από το αδίκημα της απάτης σχετικά με τον Φ.Π.Α.), ενώ κατόπιν αιτημάτων της κατασχέθηκαν συνολικά 359,1 εκ. ευρώ, ποσό που υπερβαίνει κατά 7 φορές τον προϋπολογισμό της Εισαγγελίας για το έτος 2022. Ενδεικτικό της εμπιστοσύνης που δείχνουν οι Ευρωπαίοι πολίτες στη νεοσύστατη αυτή Εισαγγελική Αρχή είναι το γεγονός ότι το 58% των καταγγελιών προέρχεται από αυτούς. Ο μέσος όρος των ερευνών για το αδίκημα της απάτης σε βάρος των συμφερόντων της Ένωσης ξεπερνά κατά πολύ τον μέσο όρο των ερευνών που διενεργούνταν από τα κράτη-μέλη πριν την έναρξη της λειτουργία της.
Σημειωτέον ότι εξαιρετικά ελπιδοφόρα ήταν και τα αποτελέσματα που αποτυπώθηκαν στην Ετήσια Έκθεση του έτους 2021: Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία επεξεργάστηκε κατά τους πρώτους επτά μήνες λειτουργίας της 2.832 αναφορές εγκλημάτων και ξεκίνησε 576 έρευνες. Στο τέλος του 2021, είχε 515 ενεργές έρευνες για συνολικά εκτιμώμενες ζημίες ύψους 5,4 δισ. ευρώ περίπου, ενώ κατόπιν αιτημάτων της κατασχέθηκαν συνολικά 147,3 εκ. ευρώ.
Η πράγματι επιτυχής και αποτελεσματική λειτουργία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, όπως αποτυπώνεται στους προαναφερθέντες αριθμούς της προσφάτως δημοσιευθείσας Έκθεσης του 2022 (αλλά και της προηγούμενης του έτους 2021), δεν ήταν καθόλου δεδομένη. Για πολλά χρόνια, όχι μόνον οι εξουσίες που θα της εκχωρούσαν τα κράτη μέλη (ακόμα και παράλληλα με τις δικές τους) αλλά και αυτή καθ’ εαυτή η αναγκαιότητα ύπαρξης Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας υπήρξαν αντικείμενο σοβαρών αμφισβητήσεων. Δεν είναι διόλου τυχαίο ότι χρειάστηκε να περάσουν περισσότερα από 30 χρόνια από τις πρώτες ευρωπαϊκές συζητήσεις για τη δημιουργία μιας ενιαίας ευρωπαϊκής εισαγγελικής αρχής και περισσότερο από μία δεκαετία από την πρόβλεψη ίδρυσής της στο άρθρο 86 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ε.Ε.( ΣΛΕΕ), με τη Συνθήκη της Λισσαβώνας της 13.12.2007, μέχρι αυτή τελικώς να συσταθεί και να λειτουργήσει. Η διστακτικότητα πολλών κρατών-μελών για την ύπαρξη και τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας αποτυπώνεται άλλωστε σε αρκετές διατάξεις του Κανονισμού της (Κανονισμός 2017/1739) αλλά και στο γεγονός ότι σε αυτήν συμμετέχουν 22 από τα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης2.
Είναι, όμως, γεγονός αναμφισβήτητο πλέον ότι σε λιγότερα από δύο χρόνια λειτουργίας της, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία αποδεικνύει πόσο αναγκαία ήταν η ίδρυσή της και πόσο αποτελεσματική είναι η λειτουργία της. Θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι η συζήτηση για την επέκταση των αρμοδιοτήτων της, κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 86 παρ. 4 ΣΛΕΕ, και σε αδικήματα σοβαρής διασυνοριακής εγκληματικότητας (π.χ. λαθρεμπόριο) θα μπορούσε πλέον να προχωρήσει με ταχείς ρυθμούς, ώστε να ενισχυθεί έτι περαιτέρω η δικαστική συνεργασία μεταξύ των κρατών-μελών της Ένωσης για την καταπολέμηση των σοβαρών εγκλημάτων με διασυνοριακές διαστάσεις. Άλλωστε, είναι πλέον προφανές ότι μία ενιαία Ευρωπαϊκή Εισαγγελική Αρχή δεν αποτελεί κίνδυνο για την εθνική κυριαρχία των κρατών-μελών αλλά σημαντικότατο εργαλείο για την ενίσχυση της ασφάλειας στον ενωσιακό χώρο. Υπό τα δεδομένα αυτά, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία φαίνεται ότι σύντομα θα μπορεί να συμπεριληφθεί στα σημαντικότερα επιτεύγματα της Ένωσης στον δρόμο για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.
*Δικηγόρου Αθηνών, Dr. iur., Επισκέπτριας Διδάσκουσας της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Νεάπολις Πάφος
2 Δεν συμμετέχουν η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Σουηδία, καθώς και η Δανία και η Ιρλανδία που δεν ανήκουν καν στον Χώρο Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης της Ένωσης.
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
