μυθιστόρημα του Μιχάλη Τσικαλά από τις εκδόσεις Γερμανός, 2023, σελίδες 322.
[Καθημερινή (κυπρ.), τέχνες και γράμματα. βιβλίο, 8 Οκτωβρίου 2023, σελ. 9]
παρουσίαση του Νίκου Νικολάου-Χατζημιχαήλ
«Κατάρα στο φως», μονολόγησε. Έκλεισε τα μάτια του, ο καπνός πάνω από το κεφάλι του σύννεφο και είδε τον εαυτό του καβάλα στον Βοριά στις κορυφές της Γκιόνας, της Πίνδου, του Ταΰγετου να έρχεται ως τιμωρός και να λυσσομανά κατά του φωτός και του ήλιου […] Ο Αριστείδης Μαρδάς δεν είναι τίποτε άλλο για τους γύρω του, παρά ένας βράχος. Μα η ψυχή του θα σπάσει και θα σκορπίσει περισσότερο κι από τους κόκκους της άμμου κάτω από το φως του ήλιου, στην Πνύκα. Και σε αυτό το ταξίδι, κανείς από τους γύρω του δεν έμεινε ο ίδιος».
Το απόσπασμα, που μόλις διαβάσατε είναι το κείμενο στο οπισθόφυλλο τού βιβλίου τού Μιχάλη Τσικαλά Ο Μεγάλος Εχθρός, το πρώτο του μυθιστόρημα, που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Γερμανός» της Θεσσαλονίκης στις αρχές του καλοκαιριού, με εξώφυλλο του αδελφού του, απόλυτα συνταυτισμένο με το κείμενο. Αυτή η παράγραφος, είναι το άλφα και το ωμέγα του μυθιστορήματος, τα λέει όλα, και είναι συναρπαστικό το γεγονός ότι η παράγραφος αυτή αναπτύχθηκε με πολλή τέχνη από τον συγγραφέα σε τριακόσιες είκοσι σελίδες σε δεκαεπτά κεφάλαια. Αυτό το βιβλίο δεν είναι το πρώτο του πεζό κείμενο. Είχε προηγηθεί η δημοσίευση ενός διηγήματος σε λογοτεχνικό περιοδικό και η συλλογή πέντε εκτεταμένων διηγημάτων του με τίτλο Σεσημασμένα Δαιμόνια το 2014, από τις «Εκδόσεις Αιγαίον», με ένα ωραίο εξώφυλλο της ζωγράφου Ελένης Νικοδήμου, που, δυστυχώς, τη χάσαμε πρόσφατα. Τα διηγήματα αυτά γράφτηκαν σε χρόνο που ο συγγραφέας τους εργαζόταν ως αρχισυντάκτης εφημερίδας -της κυπριακής Καθημερινής- αλλά και σε άλλα έντυπα, παραγωγές στο ραδιόφωνο, και σε ειδησεογραφικές ιστοσελίδες, θέσεις εργασίας που χρειάζονται την έγκαιρη συγγραφή πολλών κειμένων, θέσεων, αναλύσεων, σχολίων κτλ. Η επίπονη αυτή δραστηριότητα, σε συνδυασμό με την παρακολούθηση της καθημερινότητας δημιούργησε μέσα του έναν λογοτεχνικό χείμαρρο ο οποίος βρήκε διέξοδο στα διηγήματά του, και πολλές φορές, αυτός ο χείμαρρος, φαινόταν να είναι σχεδόν ασυγκράτητος. Όπως ένα άλογο, που ξεχύνεται στην απέραντη πεδιάδα κι ο αναβάτης του δεν μπορεί να το κουμαντάρει. Αυτά τα κείμενα όμως, έχουν ιδιαίτερες χάρες.
Τώρα, μετά από μια δεκαετία σχεδόν, ο Μιχάλης Τσικαλάς εμφανίζεται ξανά με το μυθιστόρημά του Ο Μεγάλος Εχθρός, και μας κερδίζει από το πρώτο κιόλας οκτασέλιδο κεφάλαιο του βιβλίου, στο οποίο με περισσή τέχνη αρχίζει να ψυχογραφείται ο ήρωας τού μυθιστορήματος, ο Αριστείδης Μαρδάς, καθώς επαναληπτικά καταριέται τον ήλιο και το φως, μέσα από το γραφείο του, κάπου στην Πανεπιστημίου, στην Αθήνα. Αυτή η πρωτόγνωρη και παράξενη αποστροφή του προς το φως και οι κατάρες σίγουρα κάτι θέλουν να μας πουν. Και πράγματι, αν με το φως σηματοδοτείται η αλήθεια, μια αλήθεια που ενοχλεί, τότε μια μεγάλη αλήθεια θα αποκαλυφθεί στο τέλος, και το γεγονός αυτό θα μας κρατήσει σε αγωνία. Συνεχίζοντας στα επόμενα κεφάλαια, ο αναγνώστης τέρπεται από τον χειμαρρώδη τρόπο του συγγραφέα, πλούσιο σε λογοτεχνικές αρετές. Αυτή τη φορά ο λόγος του είναι προσεγμένος και αναπτύσσει την ιστορία τού επιφανούς δικαστή με κάθε λεπτομέρεια. Και κάθε τόσο προστίθενται νέα πρόσωπα που τον πλαισιώνουν, τα οποία ζωγραφίζονται -ψυχογραφούνται καλύτερα- με τον ίδιο αποκαλυπτικό τρόπο.
Σε κάθε κεφάλαιο, ο “βράχος” δικαστής Μαρδάς περιγράφεται από μια διαφορετική οπτική γωνία για να αποκαλυφθεί ο εσωτερικός του κόσμος, όπως για παράδειγμα στη σκηνή όπου στο μυαλό τού Μαρδά έρχεται και ξανάρχεται μια συνταρακτική πρωτοφανής δίκη, για μια υπόθεση φόνου ενός παιδιού από τον πατέρα του, που είχε διαρκέσει για εβδομάδες, είχε έντονο ενδιαφέρον από τα μέσα ενημέρωσης και την κοινωνία, και τέλος την καταδικαστική του ετυμηγορία για ισόβια κάθειρξη τού πατέρα. Με τον ίδιο τρόπο περιγράφονται και τα πρόσωπα που τον πλαισιώνουν και αποκαλύπτονται οι σχέσεις τους μαζί του με κάθε λεπτομέρεια. Ανέφερα προηγουμένως τη λέξη σκηνή. Ναι, πολύ σωστά, γιατί όλο το βιβλίο το ζει ο αναγνώστης σαν μια κινηματογραφική ταινία. Μια ταινία όπου ο φακός του συγγραφέα είναι στραμμένος όχι μόνο σε ό,τι βλέπει το μάτι αλλά μπαίνει και μέσα στην ψυχή των χαρακτήρων του μυθιστορήματος. Οι λεπτομερείς περιγραφές όμως, δεν είναι για να γεμίζουν οι σελίδες. Προχωρούν την ιστορία, χωρίς περιττολογίες, και προκαλούν το ενδιαφέρον του αναγνώστη για τη συνέχεια. Το μυθιστόρημα του Μιχάλη Τσικαλά δεν είναι αστυνομικό μυθιστόρημα, έχει όμως κάποια από τα καλύτερα στοιχεία του είδους αυτού.
Η Ασπασία, η ιδιαιτέρα γραμματέας του Μαρδά, στο δικηγορικό του γραφείο, είναι επίσης βασικός χαρακτήρας του μυθιστορήματος, που ο φακός του συγγραφέα στρέφεται με σεβασμό και λεπτότητα, τόσο στις καθημερινές της συνήθειες όσο και στον ενδότερο της κόσμο, στις σχέσεις της, στις σκέψεις της, και καταφέρνει να αποκαλύψει, τελικά, ένα τραγικό πρόσωπο, που θα μας συγκλονίσει, αλλά και από τους υπόλοιπους χαρακτήρες… “κανείς σε αυτό το ταξίδι δεν έμεινε ο ίδιος”. Περιγράφονται με την ίδια ακριβή μέθοδο.
Ο Μεγάλος Εχθρός, του Μιχάλη Τσικαλά δεν είναι ένα μυθιστόρημα φαντασίας με συνεχείς ανατροπές, που συναρπάζουν συνήθως τον αναγνώστη. Είναι ένα σύγχρονο μυθιστόρημα, όπου ο συγγραφέας του χρησιμοποιεί μια κάμερα, την οποία βυθίζει στη ψυχή των χαρακτήρων του, και εστιάζει σε μία, κυρίως, ανατροπή αλλά με πολλά μηνύματα, που ενδιαφέρει αλλά και χαρακτηρίζει την κοινωνία μέσα στην οποία ζούμε.
Ο Μιχάλης Τσικαλάς, είναι προικισμένος με την τέχνη του λόγου. Άξιος!
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
