Ο ποιητής και συνθέτης Ανδρέας Αρτέμης μιλάει στο SPEAKNEWS και τον Ανδρέα Καρακόκκινο για το πλούσιο ποιητικό και μουσικό έργο του, για τον έρωτα ποίησης και μουσικής, την μελοποίηση της ποίησης άλλων δημιουργών, τις μελέτες του πάνω στην φωνητική και την διδασκαλία της, και για τα μελλοντικά του σχέδια.
Συνέντευξη: Ανδρέας Καρακόκκινος
Το ποιητικό και το μουσικό-συνθετικό σας έργο ξεκίνησαν ταυτόχρονα και πότε το καθένα από αυτά;
Ευχαριστώ θερμά για αυτή την συνέντευξη είναι τιμή μου καθότι θεωρώ ότι συμβάλλετε στην διάδοση έργων και κυπριών δημιουργών στον ευρύτερο Ελληνισμό κι αυτό είναι πολύ σπουδαίο! Γράφω από τα νεανικά μου χρόνια ποίηση κι ανήκω στη μεταπολεμική γενιά της αμφισβήτησης και του ολέθρου αμέσως μετά το’ 74. Τότε εξέδωσα πολύ λιτά την πρώτη ποιητική μου συλλογή «Χλωμοί ορίζοντες» (1977). Ακολούθησα μια πορεία ποιητική γράφοντας δύσκολη ποίηση (για τους πολλούς) διαγράφοντας αμέτρητους κύκλους μέχρι τώρα, με ποιητικά βιβλία αλλά και μελέτες για τη φωνητική τέχνη. Έχω σπουδάσει μουσική και τραγούδι φοιτώντας και στο πολιτικό τμήμα της Νομικής Αθηνών. Η συνθετική μου δραστηριότητα ξεκίνησε στα μέσα της δεκαετίας του ’80 μελοποιώντας δημιουργούς μεσοπολεμικούς (1930) καθώς και δύσκολα ποιήματα της εποχής εκείνης. Ως νέος αναζητούσα την ανέλιξη και επιβεβαίωση μου σε αυτό το είδος σύνθεσης της «μελοποιημένης ποίησης» θεωρώντας ότι η μουσική και η ποίηση συνδέονται με την αντίληψη ότι η μουσική της ποίησης μπορεί να ασκεί επίδραση στην ψυχή του ανθρώπου.
Σύμφωνα με τη θεωρία του ήθους ή αλλιώς ηθική θεωρία της μουσικής, σε κάθε ρυθμική και μελωδική κίνηση υπάρχει μια ανάλογη συναισθηματική αντίδραση, με την έννοια ότι η μουσική μπορεί να επιδράσει στον άνθρωπο είτε θετικά παροτρύνοντας τον σε μία ενέργεια της βούλησής του είτε αρνητικά αποτρέποντάς τον από μία ενέργεια της βούλησης είτε τέλος απονεκρώνοντας τη βούλησή του. Βέβαια η θεωρία του ήθους δεν εξαντλείται μονάχα σε γενικές διαπιστώσεις, αλλά εμβαθύνει στην αισθητική διερεύνηση των δομικών παραμέτρων της μουσικής εξετάζοντας το ήθος της. Αυτός ο έρωτας (ποίησης και μουσικής) είναι δυσβάσταχτος, γιατί βαρύνεται από τη λατρεία της δημιουργικότητας, και είναι πάντα ανεκπλήρωτος, γιατί εκπλήρωση θα σήμαινε να άγγιζες την πηγή της δημιουργίας. Είναι ένας καθόλα πραγματικός έρωτας.
Έχετε εκδώσει 12 ποιητικά βιβλία, και απ’ ότι είδα στο βιογραφικό σας έχουν περάσει κάποια χρόνια για καινούργια έκδοση. Υπάρχουν ανέκδοτα ποιήματα που θα εκδοθούν στο μέλλον;
Η ποίηση είναι λυτρωτική για τον γράφοντα όπως και η ερμηνευτική μουσική σύνθεση. Ζώντας στα μετόπισθεν στην Πάφο χρόνια τώρα, έχω γράψει ποίηση και μελέτες για την φωνητική τέχνη, πολλά άρθρα κοινωνικά αφού υπηρέτησα και το κυπριακό τοπικό ραδιόφωνο πολλά χρόνια(1991-2022). Έχω γράψει πολλά ποιήματα που έχω βάλει και μουσική ενώ άλλα…βρίσκονται υπό σκέψη για έκδοση νέων ποιητικών βιβλίων.
Από το 2000 μέχρι το 2021 έχετε εκδώσει σε δικές σας παραγωγές 23 ψηφιακούς δίσκους. Εκτός από δικά σας ποιήματα μελοποιείται και ποιήματα άλλων ποιητών από Κύπρο και Ελλάδα; Κάποια ονόματα;
Συνθέτω ακατάπαυστα όπως έχω αναφέρει πιο πάνω από το 1985 μέχρι σήμερα. Στη δισκογραφία μπήκα με καθυστέρηση το 2000 ζώντας στην Κύπρο. Έχω εκδώσει μέχρι σήμερα 23 ψηφιακούς δίσκους. Αν η Ποίηση είναι η περιοχή ανατίναξης της έναρθρης έκφρασης, τότε η Ποίηση είναι κίνηση για την ελευθερία και για το δικαίωμα της αναδιάταξης των πραγμάτων. Αναπλαστουργεί τον εμπράγματο κόσμο. Η μουσική της ποίησης είναι λόγος μαινόμενος… Ο από καιρό θαμμένος πρόγονος εξιστορεί τις ιστορίες του παρόντος με αποστάγματα ψυχής .. για την κατεχόμενη μας Γη. Είμαι πολυσυλλεκτικός στις επιλογές των συνθέσεων μου. Γράφω μουσική ερμηνεύοντας την ποίηση που μιλά για την κατεχόμενη γη μας, για έρωτες, άλλοτε υμνεί τη φύση και εξιστορεί παλαιές ιστορίες τέτοιες… από την ποιήτρια Σαπφώ, μεσαιωνικά ποιήματα Κύπρου και Κρήτης, Μεσοπολεμικούς ποιητές (1930) Ελλαδιτών και Κυπρίων, σύγχρονη ποίηση, ενώ παράλληλα έχω ντύσει πολλές κι αμέτρητες εικόνες ποιητικές με οργανική μουσική. Αμέτρητοι είναι οι ποιητές και ποιήτριες που έχω μελοποιήσει σχεδόν σαράντα έτη, που θα χρειαζόμουν σελίδες πολλές για να αναφέρω ένα προς ένα και τις εκατοντάδες δημιουργών που έχω μελοποιήσει. Οι δισκογραφικές μου εργασίες, όλες ανεξάρτητες προσωπικές παραγωγές έχουν μουσικοποιητικό χαρακτήρα, αλλά έχω γράψει και αρκετά τραγούδια ευρύτερης «κατανάλωσης».
Σε πολλά έργα σας τραγουδάτε εσείς. Με άλλους τραγουδιστές συνεργάζεστε;
Βασικός ερμηνευτής των έργων μου είμαι εγώ προσωπικά. Είμαι περφορμίστας (Performer) ερμηνευτής. Έχω σπουδάσει τραγούδι και μαθητεύσει σε σπουδαίους δασκάλους. Παράλληλα όμως στους δίσκους και τις παραστάσεις μου με συνθέσεις μου, δε διστάζω να δίνω βήμα σε ταλαντούχους μαθητές/τριες που μαθητεύουν χρόνια κοντά μου (είμαι δάσκαλος φωνητικών μαθημάτων- τραγουδιού & αγωγής του λόγου).
Οι τελευταίες συναυλίες που δώσατε στη Ελλάδα πότε ήταν και ποια η αντίδραση του Ελληνικού κοινού;
Απαριθμώ ένα μεγάλο αριθμό εμφανίσεων για τέσσερις δεκαετίες στην Ελλάδα και στην Κύπρο βέβαια, σε δημόσιους κι ιδιωτικούς χώρους. Όπου πηγαίνω το κοινό μας αγκαλιάζει με ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Η τελευταία παράσταση πρόσφατα έγινε την Κυριακή της 27ης Αυγούστου 2023, όπου παρουσίασα στη Σαλαμίνα Αττικής στα Σελήνια, στο «Πέτρινο Θεατράκι Μίκης Θεοδωράκης» την παράσταση: «Στου Έρωτα τις Θάλασσες» σε ποίηση Ντίνου Κουμπάτη. Η δημιουργία παραστάσεων σε δύσκολες εποχές είναι μια διαδικασία «ανατρεπτική» για την απλή καθημερινότητα όταν κυρίως ανήκεις στην κατηγορία των δημιουργών που έχουν πολλές απαιτήσεις από τον εαυτό τους. Το ευχαριστώ το κοινό, γιατί γίνεται πόλος έλξης για να μπαίνω συνέχεια στη διαδικασία επαναπροσδιορισμού και μάλλον υπερβολικής αγαπητικότητας.
Έχετε και μια πολύχρονη παρουσία στο ραδιόφωνο. Τι περιλάμβανε το πρόγραμμα σας;
Οι δραστηριότητες μου ως παραγωγού ραδιοφωνικών εκπομπών υπήρξαν «μεγάλα» κεφάλαια τριάντα πέντε χρόνων καθημερινών εκπομπών ευρύτερου και επιμορφωτικού, μουσικού (κι όχι μόνο) χαρακτήρα, με αμέτρητες επίπονες προσπάθειες στο «σπρώξιμο… της επαρχιακής καθημερινότητα μας… μια δρασκελιά πιο πέρα» όπως έλεγα και στις εκπομπές μου, (αυτά μέχρι και τον Ιούνιο του είκοσι δυο). Τώρα αφοσιώθηκα ολοκληρωτικά στην απρόσκοπτη μελέτη και τη διδασκαλία φωνητικών μαθημάτων, αλλά και τη συνέχεια του συνθετικού «επαναπροσδιορισμού» μου, με προγραμματισμό καινούργιων παραστάσεων και νέας δισκογραφικής εργασίας. Συχνά σκέφτομαι ότι ήρθε ο καιρός να βαδίσουμε στο Φως της γνώσης, που θα μας δώσει όλα τα εφόδια για την προσωπική μας βελτίωση και εξέλιξη. Η «μελέτη» γενικότερα είναι το μεγαλύτερο εφόδιο για την εξέλιξη μας. Τα τελευταία χρόνια, το ενδιαφέρον των νευροεπιστημόνων για την επίδραση της μουσικής στον εγκέφαλό μας συνεχώς μεγαλώνει. Άξονας όλων των χρόνων μου ως παραγωγός καθημερινών εκπομπών ραδιοφώνου ήταν η έννοια του ήθους στη μουσική, που συνδέεται με την αντίληψη ότι η μουσική μπορεί να ασκεί επίδραση στην ψυχή του ανθρώπου. Σύμφωνα με τη θεωρία του ήθους ή αλλιώς ηθική θεωρία της μουσικής, σε κάθε ρυθμική και μελωδική κίνηση υπάρχει μια ανάλογη συναισθηματική αντίδραση, με την έννοια ότι η μουσική μπορεί να επιδράσει στον άνθρωπο θετικά. Αυτά λέω σε όσους με εμπιστεύονται σαν δάσκαλο κλπ.
Στη Θεσσαλονίκη πότε θα σας έχουμε;
Χαρά μεγάλη να παρουσιάσω τη συνθετική μου εργασία στο κοινό της Θεσσαλονίκης. Σίγουρα θα το προγραμματίσω σύντομα.
Σχέδια μουσικά και ποιητικά για το μέλλον;
Κλείνοντας την κουβέντα μας θέλω πάλι να σας ευχαριστήσω θερμά για τη διάθεση σας να συνομιλήσουμε. Παραστάσεις εντός κι εκτός Κύπρου συνεχίζονται και για την επόμενη χρονιά στην Ελλάδα και Κύπρο. Τώρα, για έκδοση καινούργιου βιβλίου η νέα χρόνια θα με βάλει ίσως και πάλι στη διαδικασία.
ΚΥΠΡΟΥ ΕΓΚΩΜΙΟΝ {χάλκινο τραγούδι}
Λούζεις τις άκρες των μαλλιών σου
σε πέντε θάλασσες
μες τους υδάτινους κόσμου του Ομήρου
υφαίνονται χάλκινες ιστορίες
για θαλασσοαφροδίτισσες.
Aλάσια, Αμαθούντα, Έγκωμη, Κίτιον,
Κερύνεια, Λευκωσία, Σαλαμίνα , Πάφος,
Στου ουρανού τον εξώστη ξαπόσταινε
ο των Εθνών περιβολάρης
σαράντα λουριά με μιας αυλάκωσαν
τα Σταυρο-δρόμια πέντε δακτύλων…
Αλέξανδρος, Λεοντόκαρδος,
Πτολεμαίοι, Διγενήδες, Αχαιοί
Κηφέας Ονήσιλος, Ευαγόρας,
Κίμωνας Κινύρας
Παύλος, Μάρκος και Βαρνάβας
Ανέτειλαν το φως το ουράνιο
Λουζινιανοί και Ενετοί,
Πέτρος, Ιωάννης και Ιάκωβος
Άραβες, Φράγκοι, Οθωμανοί.
Έλληνες είμαστε στην καταγωγή,
στη γλώσσα και στη ψυχή
εκ Κύπρου Έλληνες.
Το κορμί σου σταλαγμίτες και φαράγγια
και κρυφές κατακόμβες για ν’ ακούς
τους ανομολόγητους καμούς
της Ρήγαινας και της Αροδαφνούς
Χαίρε πέτρα σκληρή«Καστρογυναίκα»
Ελεονώρα, Ελένη , Αικατερίνη
Μια Βενετσιάνικη γαλέρα στα σπλάχνα σας
στου Μόρφου και της Αιγιαλούσας τα νερά…
πλωτός ο οίστρος συνοδεύει το φευγιό σας
«regina non finta ma νera»
αέρινο θαλασσινό το παρελθόν σας
«regina non finta ma νera»
Χαίρε Κηφέα γη ,
Κωνσταντία ,
Ευαγόρα πολιτεία
Χερσόνησος των Αγίων ,
Καρπασίτισσα,
γονατιστή στ’ Απόστολου Ανδρέα
τ’ακρωτήρι του Πρωτόκλητου…
Κεντρί της σφήκας ο κάθε Ιούλιος Έλληνες …
Είμαστε οι καρποί των προγόνων
Με μνήμες καρφωμένες στην καρδιά μας
στα καφασωτά της γλώσσας μας
πικραίνει το κρασί του Βουφαβέντο.
Έλληνες είμαστε
στην καταγωγή στη γλώσσα
και στη ψυχή
εκ Κύπρου Έλληνες
Τούτη γης που τραγουδούμε τον έρωτα υμνεί
Σαν ένα χάλκινο αλέτρι που τρώει
τα σωθικά μας…
Βιογραφικό Σημείωμα
Ο συνθέτης κι ερμηνευτής Ανδρέας Α. Αρτέμης ασχολείται με τη λόγια μουσική. Απαριθμεί εδώ και τριανταπέντε χρόνια, ένα μεγάλο αριθμό εμφανίσεων στον Κυπριακό κι Ελλαδικό χώρο και στο εξωτερικό με δικές του συνθέσεις είτε ερμηνεύοντας άλλων συνθετών έργα ως σολίστας, σε εκδηλώσεις-ρεσιτάλ ερμηνείας, με στόχο πάντα την ανάδειξη της μελοποιημένης ποίησης. Έχει δώσει πολλές εντός κι εκτός Κύπρου, πολυμορφικές παραστάσεις-συναυλίες με συνθέσεις του. Οι παραστάσεις του αποτελούνται από κορυφαίους ερμηνευτές, μουσικούς, ηθοποιούς ενίοτε και χορευτές, δημιουργώντας έτσι μια κατανυκτική μυσταγωγία, για τους εκλεκτούς της μουσικοποιητικής τέχνης, συνδυάζοντας την ανάδειξη του Ελληνικού Λόγου, μέσα από τη μουσική και την ερμηνεία
ποιητικών τραγουδιών. Τη χρονιά 2022 συμπλήρωσε 22 έτη στη δισκογραφία με 23 παραγωγές προσωπικών δίσκων.
http://andartemis.blogspot.com.cy/
http://aartemhscomposer.blogspot.com/
http://www.youtube.com/user/agaphnwr
http://aartemhspoetica.blogspot.com/
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
