του Κώστα Μαυρίδη*
Το κυρίαρχο θέμα αυτή την εβδομάδα στην ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου, ήταν η ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Άμυνας. Οι Συνθήκες της ΕΕ -μαζί με τον Χάρτη Θεμελιωδών Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων- συνιστούν τον υπέρτατο νόμο και προνοούν για ευρωπαϊκή άμυνα με ομοφωνία από τα κράτη-μέλη. Για δεκαετίες, διαφορετικές προτεραιότητες και συμφέροντα, περιόριζαν κάθε ουσιαστική συζήτηση για ευρωπαϊκή άμυνα μέχρι που πριν μερικά χρόνια, ο Πρόεδρος Μακρόν το ανέδειξε στο πλαίσιο της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ και μαζί του επιχειρηματολογούσαμε ελάχιστοι για την αναγκαιότητα αυτή. Όταν το 2021, στη Γαλλική Γερουσία επεξηγούσα τρόπους για να προχωρήσουν τα πρόθυμα κράτη-μέλη στην σύσταση ενός πρώτου πυλώνα Ευρωπαϊκής Ασφάλειας, στην Αθήνα και Λευκωσία επικρατούσαν άλλες … προτεραιότητες.
Τελικά, η γεωπολιτική αντιπαλότητα με συρράξεις στην Ουκρανία κι αλλού, με υβριδικές και τρομοκρατικές επιθέσεις, ώθησαν το Ευρωκοινοβούλιο συντριπτικά υπέρ μιας ουσιαστικής Ευρωπαϊκής Άμυνας. Φυσικά υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις λόγω διαφορετικών προτεραιοτήτων (π.χ. για κάποιους προέχει η ρωσική απειλή, ενώ στην Μεσόγειο αντιμετωπίζουμε τον νέο-οθωμανικό τουρκικό επεκτατισμό), αλλά αυτές οι διαφωνίες δεν αντισταθμίζουν την συλλογική αναβαθμισμένη ασφάλεια από μια κοινή άμυνα, στην οποία εμείς πρέπει να είμαστε εξαρχής παρόντες. Στις καθυστερημένες μεταλλάξεις, ανήκει και η Γερμανίδα Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία κρατούσε αποστάσεις λόγω και του πλεονεκτήματος που θα αποκτούσε η Γαλλία, αλλά τώρα εμφανίζεται ένθερμος υποστηριχτής ενόψει και της επιδίωξής της να παραμείνει επικεφαλής της Επιτροπής μετά τις Ευρωεκλογές. Στη συζήτηση στο Ευρωκοινοβούλιο, η κ. φον ντερ Λάιεν αναφέρθηκε στην προάσπιση της Ευρωπαϊκής κυριαρχίας, αλλά στη θητεία της ουδέποτε αναφέρθηκε στην παραβίασή της στην Κύπρο. Έτσι, πήρα το λόγο τονίζοντας ότι «η Ευρωπαϊκή κυριαρχία παραβιάζεται ήδη από την συνεχιζόμενη παράνομη κατοχή μέρους της Κυπριακής Δημοκρατίας, που αποτελεί έδαφος της ΕΕ, για την οποία η Πρόεδρος της Ευρ. Επιτροπής επιλέγει τη σιωπή» και πρόσθεσα ότι για να επιτύχουμε τους οικονομικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς μας στόχους, χρειαζόμαστε κοινή άμυνα και ασφάλεια για το σύνολο της ΕΕ.
Δυστυχώς, υπάρχουν και οι δικές μας εγχώριες παθογένειες και δογματισμοί. Από την μια, οι εγχώριοι ευρωλάγνοι που υπακούουν ενθουσιασμένοι στην φον ντερ Λάιεν, ενώ στον αντίποδα οι πάσης λογής ακραίοι κι αντιευρωπαίοι, που λειτουργούν ως να μην υπάρχει τουρκικός επεκτατισμός, ούτε απειλή από το πολιτικό Ισλάμ. Στην ΕΕ οφείλουμε να αξιοποιούμε την παρουσία μας στο μέγιστο. Η υπακοή στην ελίτ των Βρυξελλών, καθώς και η περιθωριοποίησή μας με αντι-ευρωπαϊκές φωνές των δύο άκρων που καταλήγει στην πολιτική μας απουσία, δεν εξυπηρετούν τα δίκαια συμφέροντά μας. Αντιθέτως, η απουσία μας εξυπηρετεί την Τουρκία.
Πάντως, σε μια ευνοϊκή συγκυρία με τον Ερντογάν «γωνιασμένο» γεωπολιτικά, η αθηναϊκή ελίτ του έδωσε διέξοδο με την «Διακήρυξη Φιλίας» στην Αθήνα, Δεκέμβριο 2023. Εβδομάδες μετά, ο Χακάν Φιντάν, πρώην επικεφαλής των Τουρκικών Μυστικών Υπηρεσιών και εγκέφαλος αδιανόητων εγκλημάτων εντός κι εκτός Τουρκίας και σήμερα Υπουργός Εξωτερικών του Ερντογάν, με επιστολή του (24/1/2024) αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία σε κατοικημένα νησιά επειδή η στρατιωτική τους θωράκιση «συνιστά σοβαρή απειλή για την Τουρκία και την περιοχή.»! Αυτή είναι η πραγματική νεο-οθωμανική «φιλία», την οποία η επικρατούσα εγχώρια πολιτική εμμονή επιλέγει να παραγνωρίζει. Για αυτό και επιβάλλεται επαναστροφή στον ορθολογισμό.
*Ευρωβουλευτής (ΔΗΚΟ – S&D), Πρόεδρος της Πολιτικής Επιτροπής για την Μεσόγειο
