Γράφει ο Θεοφάνης Μαλκίδης*
Ήταν η 7η Μαρτίου του 1948, όταν σε όλα τα Δωδεκάνησα γινόταν η επίσημη Ένωση με την Ελλάδα, με την έπαρση της γαλανόλευκης και ταυτόχρονα επικυρωνόταν η Ελευθερία, μετά από πεντέμισι αιώνες σκλαβιάς των νησιών, νησίδων και βραχονησίδων. Ήταν μία ξεχωριστή στιγμή για όσους την έζησαν με όλες τις αισθήσεις τους, αλλά και για όσους τη διάβασαν και την είδαν αργότερα. Ωστόσο κατά ένα υπερφυσικό τρόπο ήταν και μοναδική περίπτωση όπου αυτή τη σπουδαία ημέρα για τη Ρόδο, την Κω, την Κάρπαθο, τη Λέρο, την Πάτμο, την Αστυπάλαια, την Κάλυμνο, την Κάσο, την Κάρπαθο, τη Νίσυρο, την Τήλο, τη Χάλκη, τη Σύμη, το Καστελλόριζο, τους Λειψούς, τους Αρκιούς, το Αγαθονήσι, την Κίναρο, την Τέλενδο, τη Ψέριμο, τα Ίμια, την «έζησαν» και όσοι είχαν φύγει ήδη από τη ζωή!
Τη συγκλονιστική στιγμή της σπουδαίας αυτής ημέρας για το Δωδεκανησιακό Ελληνισμό, το περιγράφει ο πρώτος μετά το 1974 Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Μιχαήλ Στασινόπουλος, ο οποίος τότε ήταν πολιτικός σύμβουλος του αντιναυάρχου Περικλή Ιωαννίδη, ο οποίος παρέλαβε απ’ τον Άγγλο ταξίαρχο A.S.Parker τη διοίκηση της αγγλοκρατούμενης από την 9η Μαΐου 1945 Δωδεκανήσου, στο μεταβατικό στάδιο απ’ την Ένωση την 31η Μαρτίου 1947 έως την Ένωση την 7η Μαρτίου 1948 στη Ελλάδα : «Όταν άρχισε ν’ ανεβαίνει η ελληνική σημαία στο κοντάρι, διά μιας όλοι οι παρευρισκόμενοι Δωδεκανήσιοι γονάτισαν στο χώμα. Γονάτισαν να χαιρετίσουν τη σημαία […] Όταν τελείωσε η τελετή και διαλυθήκαμε, ξαφνικά αντελήφθην ότι ο κόσμος που παρευρίσκετο εκεί δεν διελύετο να πάει στις δουλειές του. Αλλά, συσσωματωμένος ως ένας άνθρωπος, ως μια μάζα, εβάδιζε προς μία ορισμένη κατεύθυνση. Λέω, “πού πάνε αυτοί”; Όλος αυτός ο κόσμος, πλήθος, πήγαινε γραμμή σε μία κατεύθυνση. “Αυτοί – λέει – πάνε στο νεκροταφείο. Πάνε να πούνε στους νεκρούς ότι ελευθερώθηκε η Δωδεκάνησος”. Από γενεά σε γενεά….»
Τα Δωδεκάνησα πέρασαν σκληρή κατοχή: από τους Ιππότες μέχρι τους Οθωμανούς και από τους Ιταλούς μέχρι τους Γερμανούς. Και είναι γεγονός ότι λησμονείται στο πλαίσιο της εθνομηδενιστικής ιστορικής ανάλυσης και της άμβλυνσης της σκληρής πολιτικής των κατακτητών, η αλήθεια ότι ο Ελληνισμός της Δωδεκανήσου, διώχθηκε, δολοφονήθηκε, εξανδραποδίστηκε, προσφυγοποιήθηκε, ακριβώς γιατί δεν έπαψε ποτέ να σκέφτεται να πράττει Ελληνικά.
Στην Οθωμανική κατοχή λόγω της συμμετοχής στην Επανάσταση έγιναν μεγάλες σφαγές (Ρόδος, Κως και βεβαίως στην Κάσο). Στην Ιταλική κατοχή δολοφονήθηκαν αρκετοί Έλληνες («Μαύρο Πάσχα»- Ρόδος 1919, «Πετροπόλεμος»- Κάλυμνος 1935) και διώχθηκαν και φυλακίστηκαν όλοι οι εκπρόσωποι των νησιών που ζήτησαν την Ένωση με την Ελλάδα. Στη Γερμανική κατοχή έγιναν βομβαρδισμοί (Κως, Καστελλόριζο ) και μαζικές δολοφονίες. Μάλιστα αυτή που έγινε στις 16 Απριλίου 1945 στην πλατεία του Πλατάνου του Ιπποκράτη στην Κω, όπου απαγχονίστηκαν οι Θεόκριτος Κώστογλου, Ανεζούλα Πατάκου- Τρουμούχη και Σταματία Περή γιατί βοήθησαν τους συμμάχους, είναι η τελευταία σφαγή των Γερμανικών στρατευμάτων στην Ελλάδα, λίγες μόνο ημέρες πριν το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο οποίος για την Ελλάδα τελείωσε με την υπογραφή παράδοσης των Γερμανών στη Σύμη !
Μετά λοιπόν από 550 χρόνια σκληρής κατοχής που άφησε τα σημάδια του στα Δωδεκάνησα (για παράδειγμα νησιά όπως το Καστελλόριζο, η Κάρπαθος, η Κάσος, η Σύμη, η Κάλυμνος, δεν ανέκτησαν ποτέ τον πρότερο πραγματικό τους πληθυσμό), ο Ελληνισμός των νησιών, των νησίδων και των βραχονησίδων, αντιμετωπίζει μία νέα (παλιά) απειλή: την κατοχική Τουρκία.
Η γειτονική χώρα, λησμονώντας διεθνείς συνθήκες, πρωτόκολλα και διμερείς συμφωνίες, λειτουργώντας ως πειρατής, θέτει σε καθημερινή βάση την αμφισβήτηση της εθνικής κυριαρχίας στα Δωδεκάνησα, είτε στο θαλάσσιο και εναέριο χώρο, είτε στην υφαλοκρηπίδα, είτε στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, είτε στην αποστρατικοποίηση, είτε στην εισβολή με τους μετανάστες.
Απειλεί με πόλεμο εφόσον η Ελλάδα ασκήσει τα νόμιμα δικαιώματά της, απαιτεί να μην υπάρχει άμυνα των Δωδεκανήσων απέναντι στη «Γαλάζια Πατρίδα», μιλά για ελληνική κατοχή (!) στα νησιά, νησίδες και βραχονησίδες, δεν αναγνωρίζει καν την ύπαρξη ελληνικής κυριαρχίας.
Η Δωδεκάνησος είναι μία ηρωοτόκος περιοχή του Ελληνισμού, του Ελληνικού Αρχιπελάγους. Μάλιστα γεννά ήρωες και ηρωίδες εκεί που πιστεύουν παλιοί και νέοι επίδοξοι φαντασιόπληκτοι κατακτητές, ότι η γη της αντίστασης σταμάτησε να βγάζει σπουδαίους ανθρώπους, Ελληνίδες και Έλληνες. Αυτό πίστεψαν οι Τούρκοι όταν δεν υπολόγισαν ότι ένα μικρό νησί όπως η Κάσος θα μπορούσε να βάλει με όλη τη ναυτική δύναμη της Αυτοκρατορίας το 1824. Έτσι νόμισαν οι Ιταλοί όταν θέλησαν να εξοντώσουν την ελληνικότητα, αλλά βρήκαν μπροστά τους μερικές γυναίκες, λίγα παιδιά και ένα βοσκό, το Μανώλη Καζώνη, στην Κάλυμνο το 1935. Αυτό έγινε λίγο αργότερα με τον Αλέξανδρο Διάκο από τη Χάλκη και τους άλλους Δωδεκανήσιους στα Βορειοηπειρωτικά βουνά, με το Σύνταγμα Δωδεκανησίων Εθελοντών, με τους δασκάλους, τους γεωργούς και τους κτηνοτρόφους που έδρασαν με κίνδυνο της ζωής τους ή και δίνοντας τη ζωή τους, για να βοηθήσουν τους συμμάχους και τους Έλληνες καταδρομείς τού ηρωικού «Ιερού Λόχου», μ’ επικεφαλής τον συνταγματάρχη Χριστόδουλο Τσιγάντε, εναντίον των Γερμανών Ναζί.
Έτσι έγινε και τώρα που η υπεράσπιση της ελληνικότητας και της εθνικής κυριαρχίας στα Δωδεκάνησα ακολούθησε τη γραμμική ακολουθία θυσίας σπουδαίων Ελλήνων. Του Βλαχάκου, του Γιαλλοψού και του Καραθανάση στα Ίμια το 1996, του Τουλίτση, του Πανανά και του Ευαγγέλου, στην Κίναρο το 2016. Στη μνήμη τους, καθώς και στη μνήμη όλων των πεσόντων για την Ελευθερία της Δωδεκανήσου, αφιερώνεται με ευγνωμοσύνη το παρόν κείμενο.
*Διδάκτορας του Παντείου Πανεπιστημίου, συγγραφέας του βιβλίου Δωδεκάνησα: Ελληνικότητα και εθνική κυριαρχία, Αλεξανδρούπολη 2024. Το κείμενο είναι μέρος των ομιλιών στις εκδηλώσεις, στην Κω και την Κάλυμνο, για την απελευθέρωση της Δωδεκανήσου.
