Γράφει ο Κων/νος Σ. Μαργαρίτης
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο Ύπατος εκπρόσωπος παρουσίασαν την πρώτη ευρωπαϊκή βιομηχανική στρατηγική στον τομέα της άμυνας σε επίπεδο ΕΕ και πρότειναν μια φιλόδοξη δέσμη νέων δράσεων για τη στήριξη της ανταγωνιστικότητας και της ετοιμότητας της αμυντικής βιομηχανίας της.
Πριν από δύο χρόνια, ο αδικαιολόγητος, συνεχιζόμενος επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας σηματοδότησε την επιστροφή συγκρούσεων υψηλής έντασης στην ήπειρό μας. Η ευρωπαϊκή βιομηχανική στρατηγική στον τομέα της άμυνας (ΕΣΑΚ) θέτει ένα σαφές, μακροπρόθεσμο όραμα για την επίτευξη αμυντικής βιομηχανικής ετοιμότητας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ως πρώτο άμεσο και κεντρικό μέσο για την υλοποίηση της στρατηγικής, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποβάλλει νομοθετική πρόταση για ένα πρόγραμμα για την αμυντική ευρωπαϊκή βιομηχανία (EDIP) και ένα πλαίσιο μέτρων για τη διασφάλιση της έγκαιρης διαθεσιμότητας και προμήθειας αμυντικών προϊόντων.
Η στρατηγική περιγράφει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει επί του παρόντος η ευρωπαϊκή βιομηχανική και τεχνολογική βάση στον τομέα της άμυνας (ΕΒΤΒΑ), αλλά και την ευκαιρία να αξιοποιηθεί πλήρως το δυναμικό της και χαράσσει μια κατεύθυνση για την επόμενη δεκαετία. Για να αυξηθεί η ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανική ετοιμότητα, τα κράτη-μέλη πρέπει να επενδύσουν περισσότερα, καλύτερα, από κοινού και ευρωπαϊκά.
Για να στηρίξει τα κράτη μέλη στην επίτευξη αυτών των στόχων, η ευρωπαϊκή βιομηχανική στρατηγική στον τομέα της άμυνας παρουσιάζει ένα σύνολο δράσεων με στόχο:
-
Στήριξη μιας αποτελεσματικότερης έκφρασης της συλλογικής αμυντικής ζήτησης των κρατών-μελών. Αυτό θα βασίζεται σε υφιστάμενα μέσα και πρωτοβουλίες, όπως το σχέδιο ανάπτυξης δυνατοτήτων (CDP), η συντονισμένη ετήσια επανεξέταση στον τομέα της άμυνας (CARD) και η μόνιμη διαρθρωμένη συνεργασία (PESCO). Θα υποστηριχθεί με την παροχή κινήτρων για τη συνεργασία των κρατών μελών στο στάδιο της προμήθειας αμυντικών ικανοτήτων·
-
Διασφάλιση της διαθεσιμότητας όλων των αμυντικών προϊόντων μέσω μιας ΕΒΤΒΑ που θα ανταποκρίνεται καλύτερα, σε κάθε περίπτωση και σε χρονικό ορίζοντα. Θα υποστηριχθούν οι επενδύσεις των κρατών-μελών και της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας για την ανάπτυξη και τη διάθεση στην αγορά των πλέον σύγχρονων αμυντικών τεχνολογιών και ικανοτήτων του αύριο.
-
Διασφάλιση ότι οι εθνικοί προϋπολογισμοί και οι προϋπολογισμοί της ΕΕ στηρίζουν με τα αναγκαία μέσα την προσαρμογή της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας στο νέο πλαίσιο ασφάλειας·
-
Ενσωμάτωση μιας νοοτροπίας αμυντικής ετοιμότητας σε όλες τις πολιτικές, ιδίως με την έκκληση για επανεξέταση της δανειοδοτικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων φέτος·
-
Ανάπτυξη στενότερων δεσμών με την Ουκρανία μέσω της συμμετοχής της σε πρωτοβουλίες της Ένωσης για τη στήριξη της αμυντικής βιομηχανίας και την τόνωση της συνεργασίας μεταξύ των αμυντικών βιομηχανιών της ΕΕ και της Ουκρανίας·
-
Συνεργασία με το ΝΑΤΟ και τους στρατηγικούς, διεθνείς εταίρους μας, και στενότερη συνεργασία με την Ουκρανία.
Η στρατηγική καθορίζει δείκτες που αποσκοπούν στη μέτρηση της προόδου των κρατών-μελών προς την κατεύθυνση της βιομηχανικής ετοιμότητας.
Τα κράτη-μέλη καλούνται:
-
Σε προμήθεια τουλάχιστον του 40 % του αμυντικού εξοπλισμού με συνεργατικό τρόπο έως το 2030·
-
Να διασφαλίσουν ότι, έως το 2030, η αξία του ενδοενωσιακού αμυντικού εμπορίου θα αντιπροσωπεύει τουλάχιστον το 35 % της αξίας της αμυντικής αγοράς της ΕΕ·
-
Να σημειώσουν σταθερή πρόοδο όσον αφορά στην προμήθεια τουλάχιστον του 50 % του προϋπολογισμού τους για δημόσιες συμβάσεις στον τομέα της άμυνας εντός της ΕΕ έως το 2030 και του 60 % έως το 2035.
Ο προϋπολογισμός του EDIP θα ενισχύσει επίσης την αμυντική βιομηχανική συνεργασία της ΕΕ με την Ουκρανία και θα στηρίξει την ανάπτυξη της αμυντικής βιομηχανικής και τεχνολογικής βάσης της.
Για τον σκοπό αυτό, το EDIP θα μπορούσε ενδεχομένως να αντλήσει πρόσθετη χρηματοδότηση από τα απροσδόκητα κέρδη που προέρχονται από ακινητοποιημένα ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία (με την επιφύλαξη απόφασης του Συμβουλίου κατόπιν πρότασης του Ύπατου Εκπροσώπου).
Μια ισχυρότερη και πιο ευαίσθητη ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία θα ωφελήσει τα κράτη-μέλη και, εν τέλει, τους πολίτες της ΕΕ. Θα ωφελήσει επίσης τους βασικούς εταίρους της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του ΝΑΤΟ και της Ουκρανίας.
Οι προκλήσεις είναι πολλές και καλείται η ΕΕ να δράσει αποφασιστικά και δυναμικά.
