49 χρόνια πριν, πραγματοποιήθηκε η πρώτη πορεία γυναικών ενάντια στην Τουρκική κατοχή
Με αφορμή τα 50 χρόνια από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο και την κατοχή του 37% του νησιού που συνεχίζεται ως σήμερα, μας δίνεται η αφορμή να θυμηθούμε έναν άλλο Απρίλιο, 49 χρόνια πριν, το 1975, όταν γενναίες γυναίκες από την Κύπρο και όλο τον κόσμο συγκρότησαν μία κίνηση, και πραγματοποίησαν μία πορεία ενάντια στις δυνάμεις της κατοχής, προτού ακόμη συμπληρωθεί ένας χρόνος από τα γεγονότα της εισβολής.
«Οι γυναίκες επιστρέφουν» ήταν ένα γυναικείο αντικατοχικό κίνημα που δημιουργήθηκε στην Κύπρο μετά την τουρκική εισβολή του 1974 από ομάδα γυναικών, οι οποίες προσπάθησαν από το 1975 μέχρι το 1989, μέσα από συντονισμένες ειρηνικές πορείες να αναλάβουν έναν ιδιαίτερο αγώνα κατά της κατοχής με στόχο την κατάργηση των συρματομπλεγμάτων του Αττίλα.
Γυναίκες διαφόρων κοινωνικών τάξεων, ηλικιών, επαγγελμάτων και πολιτικών αποχρώσεων συγκεντρώθηκαν και δημιούργησαν μία ομάδα δυναμική που για αρκετά χρόνια έδινε το παρόν της εντατικά με πορείες εντός κι εκτός Κύπρου. Επικαλούμενες ότι είναι δικαίωμα των προσφύγων να επιστρέψουν στα σπίτια τους αλλά και γενικότερα όλων των πολιτών να κινούνται ελεύθερα, ζώντας κατ’ επιθυμίαν και όχι όπου επιβάλλεται με όπλα, ξεκίνησαν τη δράση τους.
Με πορείες προς την Αμμόχωστο, τον Άρρωνα, τον Άγιο Παύλο, τα Λύμπια, την Άχνα, χιλιάδες γυναίκες ύψωσαν το ανάστημά τους μπροστά στον τουρκικό στρατό θεωρώντας καθήκον τους να κάνουν ότι μπορούσαν για την απελευθέρωση της πατρίδας τους. Με δική τους πρωτοβουλία κατάφεραν να οργανωθούν, να συσπειρώσουν τις φωνές τους, να ακουστούν στο εξωτερικό, να ξεπεράσουν στερεότυπα και κομματικές γραμμές και να πετύχουν μικρές αλλά εντυπωσιακές νίκες στην κατοχή.
Πορεία προς την Αμμόχωστο
Η πρώτη μεγάλη «πορεία γυναικών προς την Αμμόχωστο» έγινε πριν κλείσει χρόνος από την τουρκική εισβολή, συγκεκριμένα στις 20 Απριλίου 1975. Χιλιάδες Κύπριες, μαζί με προσωπικότητες από όλο τον κόσμο, όπως η Δομνίτσα Λανίτη, η Μελίνα Μερκούρη, η Αμαλία Φλέμινγκ και η Μαργαρίτα Παπανδρέου, πραγματοποίησαν την «πορεία προς την Αμμόχωστο», που έφτασε μέχρι το κατοχικό οδόφραγμα στη Δερύνεια.
Κύρια ηγετική μορφή στο άτυπο οργανωτικό σχήμα της πρωτοβουλίας ήταν η ογκολόγος γιατρός Χέλεν Σωτηρίου (1920-2012). Το κεντρικό σύνθημα των γυναικών ήταν το “We come in peace”, με στόχο να αναδείξει στη διεθνή κοινότητα ότι το πρόβλημα στην Κύπρο το δημιουργούσε η παρουσία του τουρκικού στρατού, που εμπόδιζε την Επιστροφή.
Περίπου 30.000 γυναίκες απ όλο τον κόσμο και χιλιάδες Κύπριες πρόσφυγες απ όλη την Κύπρο και από τις σκηνές των προσφυγικών καταυλισμών, συγκεντρώθηκαν στις 20 Απριλίου 1975 στη Δερύνεια με απόφαση να μπουν στην Αμμόχωστο ειρηνικά σε μια παγκόσμια διαμαρτυρία εναντίον της εισβολής της Τουρκίας στην Κύπρο και του εκτοπισμού των κατοίτων της από τους τόπους των προγόνων τους.
Στη Δερύνεια, έξω από την Αμμόχωστο, η μακρά πορεία 30.000 Γυναικών ανακόπηκε από τις Ειρηνευτικές δυνάμεις των Ην.Εθνών. Οι Γυναίκες έδωσαν τη γραπτή διαμαρτυρία τους στους στρατιώτες των Ηνωμένων Εθνών. Είχαν εμποδιστεί αντί να βοηθηθούν- να επιστρέψουν στην Πόλη τους. Κάθισαν για ώρες έξω από την πόλη-Όμηρο, την Αμμόχωστο, που μέχρι σήμερα στέκει ερειπωμένη, με τους κατοίκους της πρόσφυγες στον τόπο τους, ή πρόσφυγες-μετανάστες, σ’ όλο τον κόσμο.
“Οι γυναίκες επιστρέφουν”
Οι πορείες των Γυναικών ξανάρχισαν 12 ολόκληρα χρόνια αργότερα. Στις 14 Ιουνίου 1987 η νέα Κίνηση “Οι Γυναίκες Επιστρέφουν” με γυναίκες όλων των ηλικιών, επαγγελμάτων και τάξεων, θα πραγματοποιήσουν την πρώτη τους πορεία στον Άρωνα, κοντά στη Λευκωσία, περιοχή τουρκοκρατούμενη. Το “σοκ” στην Κυπριακή κοινωνία ήταν τεράστιο κι η ανταπόκριση των Γυναικών στις επόμενες πορείες τους μέσα σε τουρκοκρατούμενες περιοχές μεγάλωσε με γεωμετρική πρόοδο αποκτώντας τον σεβασμό ανάμεσα σε Γυναικείες οργανώσεις διεθνώς και κινητοποιώντας το Ευρωκοινοβούλιο με πολλές Γυναίκες ευρωβουλευτές και πολιτικούς από την Ελλάδα, τη Βρεταννία, την Ευρώπη, τις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Αυστραλία και τη Ν.Αφρική να έρχονται στην Κύπρο κ να λαμβάνουν μέρος στις τολμηρές και καλά οργανωμένες Πορείες της Κίνησης “Οι Γυναίκες Επιστρέφουν”, μετά από την πρώτη, Πορεία των Γυναικών του 1975!
Πενήντα χρόνια από την Τουρκική εισβολή του 1974, να περιμένουμε άραγε μια νέα κίνηση από τις γυναίκες, μία επιστροφή των γυναικών για απελευθέρωση της Κύπρου;
SPEAKNEWS
