του Κώστα Μαυρίδη
Τις προάλλες, 50 χρόνια από το 1974, έγινε μια πρωτόγνωρη τελετή. Μετά από δέηση στην εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα, ακολούθησε στον Τύμβο Μακεδονίτισσας στη Λευκωσία ο ενταφιασμός επιπρόσθετων οστών αγνοουμένων πολεμιστών του 1974, οι οποίοι ανευρέθηκαν δεκαετίες αργότερα. Η διαδικασία ταυτοποίησης κατέδειξε ότι επιπρόσθετα οστά ανήκουν σε δεκαπέντε ήρωες της διμοιρίας του 286 Μηχανοκίνητου Τάγματος Πεζικού της Εθνικής Φρουράς του 1974, των οποίων οστά είχαν ήδη εντοπιστεί, ταυτοποιηθεί και κηδευτεί κατά τα τελευταία χρόνια. Οι δεκαπέντε ήρωες ήταν νέοι κυρίως 18-20 χρονών. Στους παρόντες στη δέηση και κατόπιν στον Τύμβο, περιλαμβάνονταν η μάνα ενός, η κόρη άλλου, αδέλφια και συγγενείς των υπολοίπων και συμπολεμιστές τους. Μια περίπτωση αφορούσε ήρωα-στρατιώτη του οποίου ο αδελφός και τότε έφεδρος στρατιώτης παραμένει ως σήμερα αγνοούμενος.
Οι μαρτυρίες για την θρυλική αυτή διμοιρία, γνωστή ως η διμοιρία του Ανθυπολοχαγού Σεργίδη, είναι συγκλονιστικές βάσει μαρτυριών από επιζώντες της ευρύτερης περιοχής και από τις αναφορές του τότε Τούρκου στρατιωτικού διοικητή σε βιβλίο. Η διμοιρία αποτελείτο από 24 νεαρούς στρατιώτες και ένα έφεδρο με παλαιό ατομικό οπλισμό, οι οποίοι στην Β’ φάση της τουρκικής εισβολής, στο καυτό λιοπύρι του Αυγούστου και κατόπιν μιας περιπετειώδους πορείας μαχών, κατάφεραν να αναρριχηθούν στο ύψωμα Λαπάτσα βορειοδυτικά της Λευκωσίας. Εκεί περικυκλώθηκαν από τουρκικά στρατεύματα τα οποία εξαπέλυσαν επίθεση με συμμετοχή τουρκικής αεροπορίας, δεκάδων αρμάτων, όλμων και δύο επίλεκτων τουρκικών ταγμάτων. Η απόφαση της διμοιρίας ήταν αγώνας μέχρις εσχάτων. Ακολούθησε μάχη για ώρες, μέχρι και την κατάληψη του υψώματος από τον τουρκικό στρατό εισβολής. Έκτοτε, οι στρατιώτες της διμοιρίας αγνοούνταν, με αρκετούς οι οποίοι ταυτοποιήθηκαν δεκαετίες αργότερα. Τρεις στρατιώτες και ο Ανθυπολοχαγός αγνοούνται ως σήμερα.
Αψευδής μάρτυρας της μάχης μέχρις εσχάτων υπήρξε ο Τούρκος διοικητής ο οποίος ανέφερε ότι επισκέφθηκε το ύψωμα μερικές μέρες μετά την μάχη και διέκρινε τα άψυχα σώματα στρατιωτών της διμοιρίας, αρκετά ακρωτηριασμένα, ενώ πολλοί νεκροί στρατιώτες κρατούσαν ακόμη τα ατομικά τους τυφέκια.
Πώς άραγε τιμήθηκαν αυτοί οι ήρωες; Ποιός γνωρίζει τα ονόματά τους;
Στον ενταφιασμό των οστών, μια οικογένεια προσήλθε με δεκαπέντε κατάλευκους κρίνους, τους οποίους εναπόθετε ένα-ένα με ευλάβεια στους τάφους. Σε ερώτηση κάποιου, «ποιος είναι ο δικός σας», η απάντηση ήταν αυθόρμητη κι από τα βάθη των αιώνων:
– Είναι όλοι δικοί μας.
Οι ήρωες ανήκουν στην πατρίδα κι επομένως «είναι όλοι δικοί μας». Οι δεκαπέντε των οποίων επιπρόσθετα οστά ενταφιάστηκαν είναι:
ΔΕΑ Παπαδόπουλος Κωνσταντίνος του Χαράλαμπου, Λευκωσία
Λοχίας Παπαϊωάννου Αντώνιος του Σάββα, Λευκωσία
Δεκανέας Δημητρίου Γεώργιος του Πέτρου, Ξυλοτύμπου
Δεκανέας Τσαγγάρης Ιωάννης του Μιχαήλ, Δύμες
Στρατιώτης Αγαθοκλέους Ηρακλής του Χριστοφή, Άγιος Τύχωνας
Στρατιώτης Θεοδούλου Θεόδουλος του Γεωργίου, Παλαίκυθρο
Στρατιώτης Ιωάννου Μάριος του Γεωργίου, Κακοπετριά
Στρατιώτης Ιωνά Παράσχος του Χρίστου, Νήσου
Στρατιώτης Καταλάνος Κώστας του Χριστόφορου, Άγιος Επιφάνιος
Στρατιώτης Κυπριανού Μιχαήλ του Χριστοφή, Γεροσκήπου
Στρατιώτης Μιχαήλ Μιχαλάκης του Γεωργίου, Στρόβολος
Στρατιώτης Μιχαήλ Μιχαλάκης του Χριστόδουλου, Πεντάγεια
Στρατιώτης Νεάρχου Κυριάκος του Χρίστου, Άγιος Δημητριανός
Στρατιώτης Παναγή Παναγής του Νεοκλή, Μαραθόβουνο
Στρατιώτης Πιττής Μάρκος του Ανδρέα, Δάλι
*Ευρωβουλευτής (ΔΗΚΟ – S&D), Πρόεδρος της Πολιτικής Επιτροπής για την Μεσόγειο
