Του Αθανάσιου Στάικου*
Ο Πρόεδρος των βορειοελλαδιτών πολεμιστών της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου ΕΛ.ΔΥ.Κ ’74 Αθανάσιος Στάικος μιλάει στο Speaknews για την ΕΛΔΥΚ, θυμάται και εξιστορεί τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν εκείνη τη τραγική περίοδο, τον ηρωισμό και την αυτοθυσία των ανδρών της δύναμης.
Η ΕΛΔΥΚ και η αποστολή της
Η ΕΛΔΥΚ εγκαταστάθηκε στην Κύπρο στα πλαίσια των συμφωνιών του 1959 Ζυρίχης – Λονδίνου, με την παραχώρηση ανεξαρτησίας. Στα πλαίσια των συμφωνιών αυτών, η Ελλάδα και η Τουρκία ως εγγυήτριες δυνάμεις του νέου κράτους, μαζί με την Βρετανία, έστειλαν στην Κύπρο εθνικές στρατιωτικές αντιπροσωπείες. Η Ελλάδα ένα σύνταγμα με 950 άνδρες (ΕΛΔΥΚ) και η Τουρκία με 650 άνδρες (ΤΟΥΡΔΥΚ).
Σύμφωνα με τα σχέδια άμυνας που καταστρώθηκαν μετά τα γεγονότα του 1963 – ‘64 η κύρια αποστολή της ΕΛΔΥΚ σε περίπτωση Τουρκικής εισβολής ήταν να κινηθεί προς το γειτονικό στρατόπεδο της ΤΟΥΡΔΥΚ και αφού εξουδετερώσει την εκεί εχθρική δύναμη να προελάσεις βορειότερα μέσα στον τουρκοκυπριακό θύλακα μέχρι το χωριό Κιόνελι στους πρόποδες του Πενταδάχτυλου. Εκεί η Τουρκία μετά το 1964 έστελνε κρυφά αξιωματικούς εκπαιδεύοντάς του Τουρκοκύπριους για να είναι έτοιμοι για το επόμενο βήμα, περιμένοντας την δική μας λάθος κίνηση που δεν άργησε να γίνει.
15 Ιουλίου 1974
Ήταν η μέρα που θα ερχόταν στο νησί οι νέοι στρατιώτες από την Ελλάδα για να αντικαταστήσουν αυτούς που θα απολύονταν. Ενώ όλα ήταν έτοιμα για αυτή την αλλαγή, εκδηλώθηκε το πραξικόπημα. Ένα πραξικόπημα τεσσάρων ημερών, αδελφοκτόνο και αιματηρό. Ένα πραξικόπημα που έδινε τώρα την ευκαιρία τους Τούρκους να εισβάλουν στρατιωτικά στο νησί. Έτσι η αλλαγή των δυο σειρών της 103 με την 107 έγινε στις 19 Ιουλίου 1974 αποχαιρετήσαμε για δεύτερη φορά τους παλιούς συναδέρφους μας, καλωσορίσαμε τους νέους και τους εντάξαμε στους λόχους του συντάγματος.
Όλα έγιναν σε φορτισμένο κλίμα λόγω της αναμονής ενός πολέμου που δεν άργησε να έρθει.
Ξημέρωμα της 20ης Ιουλίου
Η Κύπρος βρέθηκε κάτω από τη φωτιά του πολέμου, σε ξηρά, θάλασσα και αέρα. Ένας πόλεμος άγριος, άνισος και αιματηρός . Τα εχθρικά αεροπλάνα βομβάρδιζαν στρατιωτικούς στόχους του νησιού, ενώ μεταγωγικά πετώντας σε χαμηλό ύψος πάνω από το στρατόπεδο μας έριξαν αλεξιπτωτιστές στο μικρό τουρκοκυπριακό θύλακα μεταξύ Λευκωσίας και Αγήρτας.(Ενώ είμαστε σε θέση μάχης και περιμέναμε την επίθεση δεν μας δόθηκε η εντολή να τα καταρρίψουμε). Αποβατικά σκάφη με συνοδεία αντιτορπιλικών έπλεαν από την Τουρκία με προορισμό τις ακτές της Κυρήνειας όπου και έγινε η απόβασή στην ακτή 5 μίλι. Ο Τουρκοκυπριακός σταθμός Μπαϊράκ από τις μεταμεσονύχτιες ώρες μετέδιδε εμβατήρια και ανακοινώσεις όπως: «Σήμερα είναι η μέρα που διάλεξε ο Αλάχ και το έθνος να γραφτεί στην ιστορία, σήμερα η Κύπρος θα γνωρίσει μια ιστορική αλλαγή»
Επιχείρηση αυτοκτονίας
Με το πρώτο εχθρικό χτύπημα εφαρμόζεται το σχέδιο άμυνας που προανέφερα. Το στρατόπεδο της ΤΟΥΡΔΥΚ ήταν άδειο. Το είχαν εγκαταλείψει από το προηγούμενο βράδυ. Κατέφυγαν στο χωριό Κιόνελι όπου ήταν η κύρια δύναμή τους. Αμέσως δόθηκε διαταγή στους λόχους του συντάγματος να προωθηθούμε στα ενδότερα του τουρκοκυπριακού θύλακος και να καταλάβουμε το χωριό Κιόνελι. Ήταν πραγματικά μια επιχείρηση αυτοκτονίας γιατί έπρεπε να διασχίσουμε μια ακάλυπτη απόσταση 4 χιλ. περίπου. Ολόγυρα καίγονταν τα ξεραμένα στάχυα και τα αεροπλάνα έριχναν βόμβες «ΝΑΠΑΛΜ».
Έτσι λίγες εκατοντάδες μέτρα έξω από το στρατόπεδο , σταμάτησε αυτή η πρώτη επιχείρηση κατάληψης του Κιόνελι. Το σούρουπο της ίδιας μέρας δόθηκε ξανά η διαταγή να συνεχίσουμε την επιχείρηση. Ακροβολισμένοι οι άντρες προχωρούσαμε μέσα στον Τουρκικό θύλακα χωρίς να έχουμε τον φόβο της αεροπορίας και έχοντας την υποστήριξη και την κάλυψη 10 περίπου τεθωρακισμένων αρμάτων της Ε.Φ.
Σελίδες απαράμιλλου ηρωισμού
Στην ξερή πεδιάδα του Κιόνελι όπου πόδι Έλληνα δεν είχε πατήσει για 11 ολόκληρα χρόνια και μέχρι να φτάσουμε στους πρόποδες του πενταδάχτυλου γράφτηκαν σελίδες απαράμιλλου ηρωισμού. Οι Τούρκοι ήταν καλά οχυρωμένοι, τα άρματα μάχης ακινητοποιήθηκαν στην αντιαρματική τάφρο και τα πολυβόλα τους μας θέριζαν την νύχτα.
Διαταγή οπισθοχώρησης
Πριν χαράξει και εμφανιστούν και πάλι τα Τουρκικά αεροπλάνα δόθηκε διαταγή να οπισθοχωρήσουμε στο στρατόπεδο, γιατί η θέση μας θα ήταν τραγική αν μέναμε εκεί χωρίς καμία κάλυψη. Αυτός ήταν ο λόγος εγκαταλείψαμε τα εδάφη που πήραμε με τόσο αίμα.
Το βράδυ της 22 Ιουλίου στις 10 η ώρα και ενώ είχε δοθεί κατάπαυση του πυρός , η ΤΟΥΡΔΥΚ μαζί με τους επίλεκτους «ΜΕΧΜΕΤΖΙΚ» που είχαν ριχθεί από τα μεταγωγικά αεροπλάνα, έκαναν μια απελπισμένη αντεπίθεση να καταλάβουν το στρατόπεδο μας. Αντιμετωπίσαμε τις αλλεπάλληλες, λυσσαλέες επιθέσεις τους αναγκάζοντάς τους να οπισθοχωρήσουν. Η φρίκη του πολέμου φάνηκε με το φως της ημέρας, εκατοντάδες νεκροί Τούρκοι. Τους αφήσαμε να πάρουνε τους νεκρούς τους κι να επιστρέψουν στο Κιόνελι.
23 Ιουλίου 1974
Το πολεμικό ανακοινωθέν αναφέρει την κατάρριψη 19 τουρκικών αεροπλάνων και μεγάλες απώλειες του εχθρού σε όλο το μέτωπο του πολέμου. Η αισιοδοξία για την νίκη είναι κοινή στους στρατιώτες και πολίτες. Η εκεχειρία εφαρμόζεται και αρχίζουν στη Γενεύη συνομιλίες. Οι Τούρκοι εκμεταλλεύτηκαν τις συνομιλίες και έφεραν στο νησί 300 άρματα μάχης, βαρύ πυροβολικού, όλμους και 40.000 στρατό.
Δυστυχώς από πλευράς μας δεν έγινε τίποτα, ένας εκσκαφέας που ήρθε να ανοίξει αντιαρματική τάφρο μπροστά από το στρατόπεδο έφυγε κατόπιν εντολής της Ειρηνευτικής Δύναμης του νησιού. Οι άντρες που μείναμε να υπερασπιστούμε το στρατόπεδο σε ένα δεύτερο ΑΤΤΙΛΑ ανοίγαμε νέα χαρακώματα και ρίχναμε χώμα πάνω στα ξύλινα πολυβολία.
13 Αυγούστου 1974 (βράδυ)
Η ζέστη ανυπόφορη μέσα στα ορύγματα. Στο ραδιόφωνο οι ειδήσεις δυσάρεστες, οι συνομιλίες στην Γενεύη ναυάγησαν και αποχώρησαν οι υπουργοί.
14 Αυγούστου 1974
Παραμονή της Μεγαλόχαρης με το πρώτο φως της ημέρας τα Τουρκικά αεροσκάφη άρχισαν και πάλι τον ανελέητο βομβαρδισμό του στρατόπεδού μας, οι βόμβες ΝΑΠΑΛΜ, τα χιλιάδες βλήματα πυροβολικού και όλμων μετέτρεψαν μέσα σε λίγες ώρες σε σωρούς από χαλάσματα τα κτίρια. Κάτω από αυτές τις συνθήκες συνεχίσαμε να υπερασπιζόμαστε το στρατόπεδο και να αποκρούομε τις λυσσαλέες επιθέσεις του πεζικού. Την επόμενη, ανήμερα της Παναγίας το ίδιο σκηνικό, έκανε το θαύμα της ήμασταν ακόμα ζωντανοί, περιμένοντας τα ελληνικά αεροπλάνα να μας καλύψουν, μα αυτά δεν έφτασαν ποτέ.
Στις 16 Αυγούστου ο εχθρός εξαπέλυσε την μεγαλύτερα επίθεση του πολέμου. Δεκάδες τεθωρακισμένα άρματα μάχης άρχισαν να κινούνται από το Κιόνελι με προορισμό την ΕΛΔΥΚ. Μπροστά σε αυτή τη θέα παγώσαμε. Πόσα άρματα μπορούσαν να σταματήσουν το ένα αντιαρματικό όπλο ΠΑΟ 106 χιλιοστών και 275 χιλιοστών; Ούτε αυτά όμως κατόρθωσαν να κάμψουν το ηθικό μας. Η διαταγή ήταν ρητή, θα πέφταμε μέχρι ενός για την υπεράσπιση του στρατοπέδου, για την πατρίδα. Ήταν 14:00 το μεσημέρι, όταν οι πρώτες ερπύστριες πατούσαν το πρόχειρο συρματόπλεγμα, τότε μόνο δόθηκε η διαταγή να οπισθοχωρήσουμε από τον Υποδιοικητή του Συντάγματος Αντισυνταγματάρχη Σταυρόπουλο Παναγιώτη. Σε πολλούς αυτή η διαταγή δεν έφτασε ποτέ. Ο ΛΟΓΟΣ; Δεν υπήρχε καλωδιακή και ασύρματη επικοινωνία μεταξύ ομάδων και λόχων. Μέσα στον χαλασμό που να ακούγονταν οι φωνές μας;
Βαρύ τίμημα…
Δεκάδες Ελδυκάριοι βρήκαν τραγικό θάνατο την ώρα της οπισθοχώρησης, πολλοί μέσα στα πρόχειρα ορύγματα και άλλοι κάτω από τις ερπύστριες των Τουρκικών τανκς . Το τίμημα βαρύ, 84 νεκροί. Οι Τούρκοι ποτέ δεν ανακοίνωσαν τις απώλειες του πολέμου.
Οι άνδρες της δύναμης αγωνιστήκαμε με ηρωισμό και αυτοθυσία να αποτρέψουμε τους Τούρκους να καταλάβουν την περιοχή ανάμεσα στο αεροδρόμιο και το συνοικισμό Άγιο Δομέτιο που ήταν και ο αντικειμενικός τους στόχος. Έτσι η Λευκωσία δεν έπεσε στα χέρια των Τούρκων. Αποδείξαμε για άλλη μια φορά στην μακραίωνη ιστορία της φυλής μας πως είμαστε άξιοι απόγονοι ένδοξων προγόνων.
* Ο Αθανάσιος Στάικος είναι πρόεδρος των βορειοελλαδιτών πολεμιστών της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου ΕΛ.ΔΥ.Κ ’74. Στην ΕΛΔΥΚ έφτασε στα μέσα Ιανουαρίου 1974 με τον βαθμό του Λοχία. Τοποθετήθηκε στον 4ο λόχο του 2ου Τάγματος. Λίγο πριν από τα γεγονότα ανέλαβε χρέη επιλοχία.
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
