«Αγία Τηλλυρία» 1964: Το έγκλημα με τις τουρκικές βόμβες ναπάλμ

της Φανούλας Αργυρού

Κάθε χρόνο τέτοιες μέρες ζωντανεύουν στη συλλογική μνήμη των Ελληνοκυπρίων τα τραγικά εκείνα γεγονότα του Αυγούστου του 1964 από τον άνανδρο βομβαρδισμό της Τηλλυρίας με βόμβες ναπάλμ από τους Τούρκους.

Αποτέλεσμα της βάρβαρης επίθεσης, ο θάνατος 55 ανθρώπων, 28 εκ των οποίων πολίτες, ο ξεριζωμός εκατοντάδων Ε/κ από τις πατρογονικές εστίες, καθώς και ανυπολόγιστες υλικές ζημιές. Στο ιστορικό βίντεο από το αρχείο του British Pathe, απαθανατίζονται όλες οι τραγικές εικόνες τις πρώτες εκείνες μέρες στην περιοχή.

Όπως σημειώνει και η Φανούλα Αργυρού σε άρθρο της «Οι τουρκικοί βομβαρδισμοί της Τηλλυρίας» (Σημερινή 02/04/2014) στις 7 Αυγούστου 1964, έπειτα από ανιχνευτικές πτήσεις, η τουρκική αεροπορία, σε μια ένδειξη υπεροχής, πέταξε απάνω από τα Κόκκινα προσπαθώντας να αποθαρρύνει τους Ελληνοκυπρίους που είχαν συγκεντρωθεί πέριξ της Μανσούρας και των Κοκκίνων στις 6 και 7 Αυγούστου. Στις 8 και 9 Αυγούστου, τα τουρκικά μαχητικά άρχισαν τις επιθέσεις.

Τα τουρκικά αεροπλάνα βομβάρδισαν διασταυρώσεις δρόμων και ελληνοκυπριακές ναυτικές περιπόλους στις 8 Αυγούστου και οι βομβαρδισμοί συνεχίστηκαν στις 9 Αυγούστου με ρουκέτες και (λέγεται) βόμβες ναπάλμ εναντίον θέσεων της Εθνικής Φρουράς πέριξ των Κοκκίνων.

Ο Μακάριος δήλωσε ότι, εάν δεν σταματήσουν οι τουρκικές αεροπορικές επιθέσεις, θα επιτίθετο και εκείνος εναντίον των τουρκοκυπριακών χωριών σε ολόκληρη τη νήσο. Μετά από έντονες διπλωματικές δραστηριότητες, επιτεύχθηκε ανακωχή το βράδυ της 9ης Αυγούστου και συνεχίζονταν οι διαπραγματεύσεις…

Οι επιθέσεις της τουρκικής αεροπορίας

Αναλυτικότερα:

8 Αυγούστου – Οι βρετανικές υπηρεσίες των Βάσεων κατέγραψαν συνολικά 24 τουρκικές αεροπορικές πτήσεις πάνω από την Κύπρο. Το πρωί κατέγραψαν 6 F84 και 2 RF84 πάνω από την Κύπρο. Το βράδυ κατέγραψαν επιθέσεις αεροπλάνων F100, F84 και, πιθανόν, και F86 της τουρκικής αεροπορίας, τα οποία διενήργησαν σειρά επιθέσεων διαρκείας περίπου 3 ωρών. Οι επιθέσεις έγιναν με ρουκέτες και αυτόματα όπλα πάνω από την Πόλη, ελληνοκυπριακές θέσεις νοτιοδυτικά των Κοκκίνων και του Ξερού, όπου βύθισαν την ελληνοκυπριακή ακταιωρό («Φαέθων»). Ένα F100 του 112ου σμήνους του Εσκισεχίρ καταρρίφθηκε. Ο πιλότος κατάφερε να το εγκαταλείψει, αλλά πέθανε αργότερα στο Νοσοκομείο Λευκωσίας.

9 Αυγούστου – Η τουρκική αεροπορία συνέχισε τους βομβαρδισμούς της περιοχής Κοκκίνων με βαρύτερα όπλα, με βόμβες βάρους 750lb και, πιθανόν, με βόμβες ναπάλμ και ρουκέτες. Ο αριθμός των εξορμήσεων, όπως αναφέρθηκε από το Μπι Μπι Σι, ήταν 64. Τα ραντάρ των βρετανικών Βάσεων κατέγραψαν 40 και πλέον πτήσεις πάνω από τη νοτιοδυτική Κύπρο καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας.

10 Αυγούστου – Ακόμα μια αεροπορική επίθεση πάνω από την Πόλη ενωρίς το πρωί. Έγκυρες πληροφορίες αναφέρουν ότι τα αεροπλάνα που επιτέθηκαν κατά της Κύπρου είχαν εξορμήσει από την αεροπορική βάση του Ντιαρμπακίρ και, μετά τις επιχειρήσεις, επέστρεψαν στη βάση Ιντσιρλίκ στα Άδανα.

Το τραγούδι Αγία Τηλλυρία

Στίχοι : Σπύρος Παπαγεωργίου

Μουσική : Γιώργος Κοτσώνης

Ερμηνεία : Κώστας Καμένος