του Δρ Κυριάκου Κενεβέζου*
Η ηγεσία, στον πυρήνα της, δεν είναι απλώς μια θέση ευθύνης ή ένας θεσμικός ρόλος, αλλά μια βαθιά πολιτική πράξη. Δεν μπορεί να περιορίζεται στη διαχείριση της εξουσίας, ούτε να ταυτίζεται με τη διαρκή επιδίωξη πολιτικής επιβίωσης. Η αληθινή ηγεσία είναι ηθική στάση και πολιτική επιλογή, μια συνεχής σύγκρουση ανάμεσα στο ατομικό και το συλλογικό, στο πρόσκαιρο και το διαχρονικό, στο «εγώ» και το «εμείς».
Ο ηγέτης που αντιλαμβάνεται τον ρόλο του μέσα από το πρίσμα της ατομικής υπεροχής, που θεωρεί την εξουσία προέκταση της προσωπικής του φιλοδοξίας, υποβαθμίζει το νόημα της πολιτικής σε μια απλή άσκηση τεχνικής διακυβέρνησης. Η εξουσία, ωστόσο, δεν μπορεί να είναι αυτοσκοπός· είναι εργαλείο. Και το ερώτημα δεν είναι ποιος κατέχει την εξουσία, αλλά πώς και για ποιο σκοπό τη χρησιμοποιεί. Η ηγεσία που προτάσσει το «εμείς» αντί του «εγώ» απορρίπτει τη λογική του συγκεντρωτισμού και της προσωπολατρίας. Αντιλαμβάνεται ότι η δύναμη ενός ηγέτη δεν πηγάζει από την αυθεντεία του καθώς και την αίγλη που του προσδίδει η θέση, αλλά από την ικανότητά του να οικοδομεί συλλογικότητες, να ακούει, να συνθέτει αλλά και να αναθεωρεί.
Η εξουσία που δεν αμφισβητείται, που δεν υπόκειται σε έλεγχο και κριτική, γίνεται εύκολα αυταρχισμός. Ηγέτης χωρίς στοιχεία ναρκισσισμού και εγωκεντρισμού είναι εκείνος που αντιλαμβάνεται τη φθαρτότητα της θέσης του, τη σχετικότητα των επιλογών του αλλά και την απόλυτη έκθεση του. Η αυτογνωσία είναι πολιτική αρετή, όχι προσωπικό προτέρημα ή ικανότητα. Ο ηγέτης που δεν διστάζει να παραδεχτεί τα λάθη του, να αναθεωρήσει πολιτικές που αποτυγχάνουν, να προσαρμόσει τις στρατηγικές του στις ανάγκες της κοινωνίας, δεν είναι αδύναμος, είναι βαθιά πολιτικός.
Η εμμονή σε αποτυχημένες πολιτικές, από φόβο για την απώλεια κύρους, δεν αποκαλύπτει αποφασιστικότητα αλλά αδυναμία κατανόησης της ίδιας της πολιτικής δυναμικής. Η ηγεσία που δεν εγκλωβίζεται στον βραχυπρόθεσμο ορίζοντα της εκλογικής αναμέτρησης είναι ηγεσία με πολιτικό βάθος και στρατηγικό όραμα. Η πολιτική δεν είναι ένα συνεχές προεκλογικό πρόγραμμα, είναι μια διαδικασία που απαιτεί ριζικές επιλογές, ακόμα και όταν αυτές δεν είναι δημοφιλείς.
Ο ηγέτης που σκέφτεται και ενεργεί σαν να βρίσκεται στην εξουσία για μία και μοναδική φορά, απελευθερώνεται από τον φόβο της ήττας, γιατί η ηθική και πολιτική του νομιμοποίηση δεν εξαρτάται από την εκλογική του επιτυχία, αλλά από την αλήθεια των πράξεών του. Αυτή η στάση είναι το αντίθετο της πολιτικής σκοπιμότητας είναι το αποτύπωμα μιας πολιτικής συνείδησης που επιλέγει να υπηρετεί το δημόσιο συμφέρον αντί να το εργαλειοποιεί. Η ηγεσία που καινοτομεί χωρίς να χάνει τον ανθρωποκεντρικό της προσανατολισμό αντιλαμβάνεται την πρόοδο ως πολιτική επιλογή που υπηρετεί τον άνθρωπο και όχι ως αυτοσκοπό.
Η τεχνοκρατική διαχείριση μπορεί να φέρει αποδοτικότητα, αλλά η πολιτική ηγεσία κρίνεται από το αν η καινοτομία οδηγεί σε μια πιο δίκαιη, πιο ισότιμη, πιο ανθρώπινη κοινωνία. Η τεχνολογία και οι νέες ιδέες έχουν αξία μόνο όταν εντάσσονται σε ένα πολιτικό σχέδιο που προάγει την κοινωνική συνοχή και την ισότητα. Ηγεσία και ηγέτης που δεν χρησιμοποιούν ανθρώπους και θεσμούς ως μέσα για την επίτευξη πολιτικών στόχων, αλλά αναγνωρίζουν την αυτονομία και την αξία τους, σέβονται τον ίδιο τον πυρήνα της δημοκρατίας.
Η εργαλειοποίηση των θεσμών και η αντικειμενοποίηση των πολιτών οδηγούν σε έναν πολιτικό κυνισμό που διαβρώνει τη δημοκρατική κουλτούρα και υπονομεύει την εμπιστοσύνη στο πολιτικό σύστημα. Ο ηγέτης που αντιλαμβάνεται την πολιτική όχι ως πεδίο επιβολής αλλά ως χώρο διαλόγου και διαπραγμάτευσης, δεν φοβάται τη διαφωνία· τη θεωρεί συστατικό στοιχείο της πολιτικής διαδικασίας. Η πολιτική ουσία προηγείται της επικοινωνίας. Όταν η επικοινωνία γίνεται αυτοσκοπός, η πολιτική απογυμνώνεται από το περιεχόμενό της και μετατρέπεται σε ένα κενό προϊόν προς κατανάλωση. Ο ηγέτης που εστιάζει στην ουσία και όχι στην εικόνα επιδιώκει να παράγει πραγματικό έργο, όχι απλώς να διαμορφώνει εντυπώσεις.
Η πολιτική δεν είναι branding, είναι πράξη μετασχηματισμού της κοινωνίας. Η αληθινή ηγεσία δεν αντλεί τη δύναμή της από τη χειραγώγηση των συμβόλων, αλλά από την αυθεντικότητα και την ακεραιότητα των πολιτικών της επιλογών. Σε έναν κόσμο που συχνά αποθεώνει το επιφανειακό, η ουσία γίνεται η πιο ριζοσπαστική πολιτική πράξη. Η ηγεσία που δεν φοβάται να αμφισβητήσει το ίδιο της το αφήγημα, που τολμά να αποτύχει για να δοκιμάσει νέες διαδρομές, είναι ηγεσία που διατηρεί την πολιτική ζωντανή και ουσιαστική.
Γιατί, στο τέλος, η ηγεσία δεν κρίνεται από την ικανότητα να διατηρείται στην εξουσία, αλλά από την ικανότητά της να αλλάζει τον κόσμο, να εμπνέει ανθρώπους και να αφήνει ένα αποτύπωμα που ξεπερνά τη δική της εποχή.
Ο ηγέτης που τολμά να είναι περισσότερο πολιτικός και λιγότερο διαχειριστής και απότοκο επικοινωνιακής καθοδήγησης είναι αυτός που κατανοεί ότι η πολιτική είναι πράξη ευθύνης και όχι διαρκής αγώνας για αυτοσυντήρηση. Και αυτή ακριβώς η συνειδητοποίηση είναι που τον καθιστά αληθινά ηγέτη.
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
