Ο Προϊστάμενος Σκηνών και Εργαστηρίων κ. Στέλιος Τζολόπουλος μας ξεναγεί στα παρασκήνια του υπέροχου κόσμου του θεάματος
Γράφει η Άντζελα Ζιούτη
Το θέατρο ετυμολογικά προέρχεται από το ρήμα θεῶμαι, που σημαίνει βλέπω, παρατηρώ. Η δραματική τέχνη λοιπόν που ακολουθεί ορισμένες συμβάσεις και αναπαριστά μπροστά σε κοινό μια σειρά γεγονότων με τους ηθοποιούς να δρουν. Είναι άλλωστε γνωστό ότι γεννήθηκε για πρώτη φορά στην Αρχαία Αθήνα, σαν μια εξέλιξη του διθυράμβου. Με τις αρχικές μορφές του θεάτρου σε όλη τη διάρκεια της ελληνικής αρχαιότητας να είναι η τραγωδία, η κωμωδία και το σατυρικό δράμα.
Αυτό που δεν είναι όμως ιδιαίτερα γνωστό είναι το στήσιμο μίας θεατρικής παράστασης. Και ασφαλώς δεν είναι διόλου εύκολη υπόθεση. Όσο κι αν ο θεατής βουλιάζει στη θέση του και παρακολουθεί πολλές φορές με ασίγαστο ενδιαφέρον την εξέλιξη και την πλοκή ενόςθεατρικού έργου δραπετεύοντας από τις σκοτούρες της καθημερινότητας – τουλάχιστον όσο διαρκεί η παράσταση – κάποιοι άνθρωποι έχουν εργαστεί σκληρά και με μόχθο για να απολαμβάνει τώρα αυτός το θέαμα.
Εν αρχήν βέβαια είναι ο λόγος. Οι ηθοποιοί που πέρασαν αρκετούς μήνες τις περισσότερες φορές κάποιους μήνες αδιάκοπων προβών. Και υπό τη στενή καθοδήγηση του σκηνοθέτη. Έτσι ώστε την ημέρα της πρεμιέρας να επιτευχθεί η απόλυτη συμπόρευση ολόκληρου του θιάσου. Ναι. Μία θεατρική παράσταση είναι η συνισταμένη διαφορετικών και πολλαπλών συνιστωσών.Ήτοι πολλές διαφορετικές ειδικότητες επαγγελματιών λαμβάνουν μέρος για να υλοποιήσουν τις ανάγκες μιας παραγωγής πριν καν έρθει η ώρα της πρώτης κιόλας πρόβας. Σκηνοθέτης, σκηνογράφος, ενδυματολόγος, μουσικός, χορογράφος, φωτιστής και οι βοηθοί τους, και μαζί με αυτούς οι τεχνικοί του Θεάτρου, κατασκευαστές σκηνικών (ξυλουργοί, σιδεράδες, ζωγράφοι, γλύπτες) μηχανικοί σκηνής, ηλεκτρολόγοι σκηνής, ηχολήπτες,φροντιστές, ενδύτριες, περουκιέριδες, μακιγιάζ, οδηγοί για την μεταφορά των σκηνικών, κοστουμιών και αναλωσίμων της παράστασης, εργάτες σκηνής για τις μεταφορές των παραπάνω, αποθηκάριοι του Φροντιστηρίου και του Βεστιαρίου, ενδεικτικά υπάρχουν άπειρα φροντιστηριακά αντικείμενα σε τρείς μεγάλες αποθήκες ενώ τα κοστούμια στο χρηστικό βεστιάριο ξεπερνούν τις 15.000 κομμάτια! Μαζί με όλους αυτούς ο Συντονιστής της παραγωγής και ο οδηγός σκηνής.
Ταξιθέτριες, ταμίες, καθαρίστριες και φύλακες. Κάποιος που πατάει το κουδούνι για να αρχίσει η παράσταση. Και κάποιος άλλος που ανάβει τα καλοριφέρ ή το κλιματιστικό και ελέγχει την πυρασφάλεια του χώρου. Πόσοι θα εργαστούν; Εξαρτάται. Από το μέγεθος της παραγωγής και το είδος του έργου. Σίγουρο πάντως θεωρείται ότι ένας εύλογος αριθμός επαγγελματιών προετοιμάζει με τον βέλτιστο τρόπο την παράσταση.
Συναντήσαμε λοιπόν τον κ. Στέλιο Τζολόπουλο στις πρόβες του έργου Θελεστίνα του Φερνάντο Ντε Ρόχας που θα ανέβει τον Μάρτιο στο Βασιλικό Θέατρο σε σκηνοθεσία του Καλλιτεχνικού Διευθυντή του ΚΘΒΕ κ. Αστέριου Πελτέκη και μας «έριξε» φως για το τι κρύβεται πίσω από το αθέατο σύμπαν. Άλλωστε εκτός από την αρμοδιότητα του να κατευθύνει μέρος του αθέατου σύμπαντος, δημιουργεί και τα φώτα τηςπαράστασης που του εμπιστεύονται πάντα σε συνεργασία με τον σκηνοθέτη της παράστασης.
Α.Ζ.: Σχετικά με τις σπουδές σας, να αναφέρουμε ότι τελειώσατε το Τμήμα Ηλεκτρολόγων στις Σχολές Ευκλείδη. Άραγε με την αποφοίτηση σας ονειρευτήκατε ως νέος επαγγελματίας τη διαδρομή που πραγματοποιήσατε στο μαγικό χώρο του θεάματος και μάλιστα υπό τη σκέπη του ιστορικού πια Κρατικού Θεάτρου βορείου Ελλάδος;
Σ.Τ: Σίγουρα όχι με το Κ.Θ.Β.Ε.
Α.Ζ.: Πείτε μας πως ξεκινήσατε;
Σ.Τ: Το 1984 στην Ρόδο, στις γιορτές της «Χάλκης, το νησί της φιλίας και των νέων όλου του κόσμου. Εργάτης, κουβαλούσα τους προβολείς, τα καλώδια, τους τρίποδες, και όλο το υλικό που χρειαζόντουσαν οι τεχνικοί για να στήσουν τις εκδηλώσεις, δεν με αφήναν ούτε να συνδέσω μεταξύ τους τις «μπαλαντέζες». Τότε είπα στον εαυτό μου ότι αυτό δεν πρέπει να ξαναγίνει. Έτσι προέκυψαν οι σπουδές μου στον Ευκλείδη. Το βράδυ σχολή την ημέρα εργασία. Η σχέση μου με το Κρατικό ξεκίνησε στην δεύτερη χρονιά των σπουδών μου».
Α.Ζ.: Εξηγείστε μας κ. Τζολόπουλε. Ποιες είναι οι αρμοδιότητες του Προϊσταμένου Σκηνής και Εργαστηρίων; Υπάρχουν εργαστήρια δηλαδή στο θέατρο και τι είδους είναι αυτά;
Σ.Τ: Να θέτει τα όρια καταρχάς, των δυνατοτήτων των σκηνών μας και των εργαστηρίων μας στους καλλιτεχνικούς συνεργάτες. Δεν έχουν όλες οι σκηνές τις ίδιες δυνατότητες στους μηχανισμούς τους που χρησιμοποιούνται για τις αλλαγές των σκηνικών. Ούτε βέβαια τις ίδιες διαστάσεις ώστε να φιλοξενούν όλες ίδια μεγέθη σκηνικών. Ούτε βέβαια και το άπειρο τεχνικό προσωπικό σκηνής ώστε να επανδρώσει με ασφάλεια τις σκηνές και τις ανάγκες των έργων.
Όσο αφορά τα εργαστήριά μας, επίσης τους ενημερώνω για τις τεχνικές μας δυνατότητες στους χρόνους που καλούμαστε να παραδώσουμε τα σκηνικά ή τα κοστούμια των έργων.
Εννοείται ότι όλα τα σχέδια και οι μακέτες που μας παραδίδονται, ελέγχονται ως προς ποσότητα των υλικώνκαι το κόστος που αυτά θα παρουσιάσουν, το οποίο πρέπει να είναι εντός του προϋπολογισμού της εκάστοτεπαράστασης, ο οποίος καθορίζεται από τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή.
Όταν αυτά γίνουν αντιληπτά και παραδεχτά από τους καλλιτεχνικούς συνεργάτες του Κ.Θ.Β.Ε. τότε προχωράμε παρακάτω που είναι η υλοποίηση των κατασκευών και έπειτα η μεταφορά τους από τα εργαστήρια και η ασφαλή λειτουργία τους εντός των σκηνών.
Εννοείται ότι η σωστή διαχείριση του τεχνικού προσωπικού ως προς τις τεχνικές ανάγκες που καλούμαστε να καλύψουμε είναι από τα πλέον σημαντικά πράγματα στις αρμοδιότητές μου, όπως επίσης και μέρος της διοικητικής διαχείρισης των τεχνικών του τμήματος όπως (εβδομαδιαίος προγραμματισμός, άδειες, ρεπό) και πάνω από όλα συζήτηση μαζί τους για οποιοδήποτε πρόβλημα τους απασχολεί αλλά και συζήτηση των προτάσεών τους για να γίνουν οι συνθήκες της εργασίας τους καλύτερες και πιο παραγωγικές. Ας μην ξεχνάμε ότι αυτοί είναι στην «πρώτη γραμμή» των σκηνών μαζί με τους ηθοποιούς των παραστάσεων.
Α.Ζ.: Να συμπεράνουμε λοιπόν, ότι είστε το αρμόδιο όργανο για το συντονισμό του team που λειτουργεί για το «πίσω» μέρος της σκηνής;
Σ.Τ.:Ακριβώς.
ΑΖ.: Καθώς και για την ασφάλεια και την υγεία των ερμηνευτών και του προσωπικού σε κάθε παράσταση;
Σ.Τ.: Σε άμεση συνεργασία με τον υπεύθυνο τεχνικό ασφαλείας του Θεάτρου.
Α.Ζ.: Παραδείγματος χάρη τι μέτρα λαμβάνετε όταν εξελίσσεται μία μάχη με σπαθιά επάνω στο σανίδι;
Σ.Τ.: Τα σπαθιά είναι στομωμένα και καλείτε σπαθομάχος ώστε μαζί του, υπό τις οδηγίες του και τον έλεγχό του, να γίνονται οι πρόβες της σπαθομαχίας.
Α.Ζ.: Κατά την ενασχόληση σας με το στήσιμο των σκηνικών και την κατασκευή τους στα εργαστήριασυναντήσατε σπουδαίους σκηνογράφους – ενδυματολόγους και σκηνοθέτες. Ποιες είναι οι συνεργασίες που δεν θα ξεχάσετε ποτέ;
Σ.Τ.: Έχω συνεργαστεί με πολλούς και ο καθένας είχε την εξυπνάδα του, το ταλέντο του και την ιδιαιτερότητά του. Πολλές συνεργασίες τρέξανε σαν «νεράκι» άλλες πάλι με πολλά εμπόδια. Αυτό που δυσκολεύει τις συνεργασίες είναι οι συμπεριφορές μέσα στον χώρο γενικότερα του Θεάματος Ακροάματος και τέτοιες συμπεριφορές έχουν γίνει γνωστές και έχουν πληγώσει εργαζόμενους του χώρου.
Α.Ζ.: Αναζητείτε την τεχνική πάντα τελειότητα. Ωστόσο υπήρξε κάποια παρασπονδία ή ακόμα χειρότερα κάποιο ατύχημα κατά τη διεξαγωγή μίας θεατρικής παράστασης ή των προβών;
Σ.Τ.: Μικρές εκπλήξεις έχουν συμβεί. Όχι όμως κάτι σοβαρό μέχρι στιγμής, Δόξα τον Θεό. Προσπαθούμε να ελέγξουμε όλους τους παράγοντες που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ατύχημα. Μην ξεχνάμε ότι οι σκηνές των θεάτρων είναι επικίνδυνοι από την φύση τους χώροι γιαυτό και απαγορεύεται η πρόσβαση σε όλους που δεν έχουν σχέση μαζί τους. Ακόμη και υπάλληλοι του Θεάτρου που δεν είναι τεχνικοί σκηνής και ηθοποιοί τους απαγορεύεται η πρόσβαση σε αυτήν.
Α.Ζ.: Σκηνικές αλλαγές, και συνεχείς αλλαγές κοστουμιών ή ακόμα και περουκών. Κάποιες φορές ο θεατής παρακολουθεί να κατεβαίνουν από την οροφή σιδερένιες κατασκευές ή και γιγαντοοθόνες. Με ακρίβεια «χειρουργικού νυστεριού». Προφανώς απαιτείται πειθαρχία και σωστός συντονισμός. Τι άλλο απαιτείται;
Σ.Τ.: Γνώση, εμπειρία, πολλές πρόβες και το μυαλό αυτών που συμμετέχουν στις αλλαγές, τεχνικών και ηθοποιών προσηλωμένο σε αυτό που γίνεται στην σκηνή.
Α.Ζ.: Φωτισμοί που σκοτεινιάζουν ή πάλι φωτίζουν,δημιουργώντας εικόνες που ο σκηνοθέτης θέλει να αποδώσει με σεβασμό στο κείμενο. Και μαζί με τους ήχους εισάγουν στην ατμόσφαιρα το κοινό. Μία πόρτα που τρίζει, ένα τηλέφωνο που κουδουνίζει επίμονα, το χτύπημα μίας καμπάνας.
Και παντού σκηνικά, φροντιστήριο, φωτιστικά σώματα, ηχεία, μικρόφωνα, προτζέκτορες και καλώδια. Άρα οι τεχνικοί με τη σωστή χρήση του εξοπλισμού είναι ο απαραίτητος συνδετικός κρίκος στην επιτυχή διεξαγωγή μίας παράστασης. Συμφωνείτε;
Σ.Τ.: Έτσι πρέπει να γίνεται. Οι τεχνικοί της παράστασης πρέπει να «αναπνέουν» μαζί με την παράσταση ειδάλλως είναι ξένο σώμα αδιάφορο με αυτό που κατατίθεται στην σκηνή. Καλύτερα θα είναι να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους κάπου αλλού που θα είναι χρήσιμοι και όχι στην σκηνή.
Α.Ζ.: Οι μηχανικοί κινούν τη σκηνή με συστήματα όπως η περιστροφή, τα ασανσέρ, τα σταγκόνια και τουςκινούμενους διάδρομους. Από την ευαισθησία και τηνδιεισδυτικότητα ή συχνά και την κοινωνική κριτική που διαπερνά το έργο ενός συγγραφέα το οποίο έχει επιλεγεί για να «ανέβει» στο θέατρο περνάμε στην πραγματικότητα και στους τεχνικούς της περιορισμούς. Πως ξεπερνιούνται αυτοί; Ειδικά όταν δίδονται οι προσταγές από έναν σκηνοθέτη για κάτι ιδιαίτερα απαιτητικό;
Σ.Τ.: Όπως είπα και στην αρχή παραδίδονται μακέτες και τεχνικά σχέδια από τους καλλιτεχνικούς συνεργάτες του εκάστοτε έργου. Σε μία συνάντηση λοιπόν μαζί τους με την παρουσία του Καλλιτεχνικού Διευθυντή μας παρουσιάζουν τις ιδέες τους, το όραμά τους για τα σκηνικά, κοστούμια, κλπ. του έργου που έχουν αναλάβει να παρουσιάσουν στις σκηνές του Κ.Θ.Β.Ε. και αφού πάρουν την έγκρισή πρώτα από τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή ως προς τις ιδέες τους, τότε αρχίζει η συζήτηση κατά πόσο αυτές μπορούν να υλοποιηθούν στους χρόνους που επιβάλλει ο καλλιτεχνικός προγραμματισμός του Θεάτρου με το διαθέσιμο προσωπικό που εκείνη την στιγμή διαθέτει το Θέατρο. Ας μην ξεχνάμε ότι το Κ.Θ.Β.Ε. έχει επτά (7) σκηνές να επανδρώσει τεχνικά και να διαχειριστεί, και αφού ειπωθούν όλα και συμφωνηθούν είτε στα αρχικά σχέδια είτε σε τροποποιημένα, λόγω των προαναφερομένων λόγων αλλά και λόγω κόστους, ξεκινάμε την μελέτη για να βγάλουμε τα υλικά που θα χρειαστούμε και τα οποία πρέπει να είναι σε κόστος εντός του προϋπολογισμού, να προμηθευτούν από την αγορά, να έρθουν στα εργαστήριά μας και να ξεκινήσουμε την κατασκευή των σκηνικών, κοστουμιών κλπ.
Κανένα σκηνικό δεν ξεπερνά τους τεχνικούς περιορισμούς των σκηνών μας. Κανένας σκηνοθέτης δεν μπορεί να το επιβάλλει αυτό. Η ασφάλεια των εργαζομένων ηθοποιών και τεχνικών σκηνής είναι πάνω από οποιοδήποτε όραμα οποιουδήποτε σκηνοθέτη. Δυστυχώς κάποιοι δεν το καταλαβαίνουν αυτό από την αρχή και έτσι οδηγούμαστε σε ανούσιες και μερικές φορές ατέρμονες συζητήσεις μαζί τους για να τους πείσουμε για τα αυτονόητα. Πολλές φορές το χάσμα ανάμεσα στην καλλιτεχνία και την τεχνική γεφυρώνεται με κόπο και μεγάλη προσπάθεια και πάντα στα θέματα ασφάλειας όταν αυτά προκύπτουν κερδίζει η τεχνική.
Α.Ζ.: Συχνά οι ανάγκες ενός ρόλου ή μίας σκηνής απαιτούν μία φιάλη ουίσκι, ένα μισογεμάτο ποτήρι γάλα, μπισκότα και βουτήματα ή μία βαθιά κούπα κορν φλέικς. Ποιος τα επιμελείται όλα αυτά;
Σ.Τ.: Φροντίδα και ευθύνη για όλα αυτά, όπως και για όλα τα κινούμενα μέρη ενός σκηνικού (καρέκλες, καναπέδες, τραπέζια, γραφεία, καλόγερους, ομπρέλες, μπαστούνια και πολλά άλλα) έχουν οι φροντιστές των έργων.
Α.Ζ.: Νιώθετε ότι εκπροσωπείτε τους «Άγνωστους Στρατιώτες» του θεάτρου; Τους ανθρώπους δηλαδή που αγωνίζονται δίχως να τους γνωρίζει κανείς;
Σ.Τ.: Νιώθω ότι μου δίνεται την ευκαιρία να μιλήσω για όλους αυτούς. Είμαι και εγώ ένας από αυτούς.
Α.Ζ.: Για ποιο λόγο θα προτρέπατε το κοινό να παρακολουθεί θέατρο;
Σ.Τ.: Διότι «ΕΝ ΑΡΧΗ ΗΝ Ο ΛΟΓΟΣ», και ο μετουσιωμένος λόγος σε συναίσθημα, σε εικόνα, σε κίνηση πάνω στο σανίδι της σκηνής είναι το Θέατρο, το οποίο σμιλεύει την ψυχή και τα πάθη των ανθρώπων.
Λίγα λόγια για τον Στέλιο Τζολόπουλο
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
