Συνέντευξη: Ανδρέας Καρακόκκινος
Η ποιήτρια και ζωγράφος Σοφία Περδίκη, μιλάει στο SPEAKNEWS και τον Ανδρέα Καρακόκκινο, για τις δύο αυτές ιδιότητες που την καθορίζουν, για τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία σήμερα και πως αυτή αντικατοπτρίζεται στο έργο της, και για το καλλιτεχνικό οικογενειακό της περιβάλλον που την επηρέασε και την διαμόρφωσε.
Το 2020 κυκλοφόρησε η πρώτη σας ποιητική συλλογή «Το αιώνιο αίνιγμα» από τις εκδόσεις Κίχλη. Ποια θέματα αγγίζει η ποιητική σας γραφή;
Πρόκειται για μια ποιητική ενότητα που αρθρώνεται πάνω στον ερωτικό και υπαρξιακό άξονα της ανθρώπινης κατάστασης στις σύγχρονες κοινωνίες, όπου όλες οι προσδοκίες για ευδαιμονία, νομοτελειακά οδηγούνται στην αναπότρεπτη φθορά και τη δυστυχία (ο πολιτισμός πηγή δυστυχίας, όπως έλεγε ο Φρόυντ).
Ο έρωτας, όπως και η ποίηση αποτελούν τις μοναδικές αντιστάσεις μας απέναντι στην καταστροφική δύναμη του πολιτισμού και στην αυτοκαταστροφική παρόρμησή μας προς τη συντριβή.
Προσπάθησα να αποτυπώσω και να εξιχνιάσω όλα αυτά τα στοιχεία της έκστασης, του πάθους, της σιωπής, της σύγκρουσης, της κάθαρσης, αλλά και του προσδιορισμού του χώρου και του χρόνου της μνήμης.
Η μνήμη επηρεάζει τη γραφή σας ταξιδεύοντας σας στο χρόνο και σε γεγονότα που σας σημάδεψαν;
Η μνήμη είναι το βασικό υλικό, η μαγιά θα έλεγα κάθε δημιουργικής διαδικασίας. Η ίδια η γλώσσα ήταν αυτή που με έκανε να σκάψω βαθιά στην προσωπική μου αλήθεια και στην ανθρώπινη εμπειρία της σύγχρονης πραγματικότητας, που περιορίζει και συνθλίβει κάθε μας κίνηση προς την ελευθερία, επιδιώκοντας παράλληλα, μέσω της γραφής, την υπέρβαση αυτής της ίδιας της πραγματικότητας και την εύρεση μιας απάντησης για την επούλωση του αιώνιου τραύματος. Το αίνιγμα παραμένει άλυτο.
Σε κάποια ποιήματα αναφέρεστε στη γυναίκα. Στο ποίημα Τα μωβ θηλυκά λέτε: «Είμαστε περιορισμένες/ σε κελύφη από δέρμα πορώδες σκληρυμένο στη βροχή και τ’ αλάτι» και στο Όπως μας θέλουνε λέτε: «Μας θέλουνε να είμαστε πάντα/απαλές και λευκότατες.» Ποια η θέση της γυναίκας σήμερα στην Ελληνική κοινωνία;
Η αναζήτηση της γυναικείας ταυτότητας νομίζω ότι διατρέχει πολλά ποιήματά μου. Στα δύο συγκεκριμένα ποιήματα που αναφέρεστε, υπάρχει μια πιο εμφατική αποτύπωση της στερεότυπης εικόνας των γυναικών με την οποία εκπαιδεύονται από την παιδική τους ηλικία και απαιτείται καθ’ όλη τη διάρκεια του βίου τους. Η «απαλή», η «λευκότατη, η «ολοστρόγγυλη» γυναίκα, η παθητική ως προς τις διεκδικήσεις, η στοργική ως προς τις αποκρίσεις, η υπάκουη σε κοινωνικές προσταγές και σε ρόλους που προδιαγεγραμμένα θα πρέπει να υποδυθεί, αν θέλει να επιβιώσει. Όταν δεν είμαστε «όπως μας θέλουνε», συκοφαντούμαστε, τιμωρούμαστε, απολυόμαστε, δολοφονούμαστε. Όσο κι αν νομίζουμε ότι έχουν ξεπεραστεί, τουλάχιστον στις δυτικές κοινωνίες, αυτά τα στερεότυπα, οι βιασμοί και οι γυναικοκτονίες που μας συγκλονίζουν, είναι η κορυφή του παγόβουνου του γυναικείου ζητήματος. Πολλά έχουν κερδηθεί στο πεδίο των αγώνων, αλλά η γυναίκα στη σημερινή εποχή βρίσκεται και πρέπει να βρίσκεται στο δρόμο της διεκδίκησης των δικαιωμάτων της.
Στο εξώφυλλο του βιβλίου σας υπάρχει ένα δικό σας έργο ζωγραφικής. Και βέβαια συμμετέχετε σε εκθέσεις ζωγραφικής με αξιόλογα έργα. Πείτε μας λίγα λόγια για το ζωγραφικό σας έργο και πώς συνδυάζετε ζωγραφική και λογοτεχνία στη καθημερινότητα σας;
Η επιλογή ενός δικού μου πίνακα για το εξώφυλλο της συλλογής το «Αιώνιο Αίνιγμα», καταδεικνύει τις δύο ιδιότητές μου, της ποιήτριας και της ζωγράφου, κάτι που δεν είναι και τόσο συνηθισμένο. Για εμένα πρόκειται για εκφράσεις, απλώς με διαφορετικό κώδικα επικοινωνίας, του ίδιου φαινομένου -της ίδιας ανάγκης-, οπότε και γίνεται με φυσικό τρόπο ο συνδυασμός τους στην καθημερινότητά μου. Για παράδειγμα, η θεματολογία είναι κοινή. Και στη ζωγραφική μου η γυναικεία μορφή είναι δεσπόζουσα. Γυμνή, εκτεθειμένη στη φύση της και στη φύση των πραγμάτων, μέσα σε ονειρικά τοπία, μόνη ή σε γυναικεία συμπλέγματα, παρέα με ζώα, φυτά, σε θάλασσες ή σε βουνά, αλλά και περιπλανώμενη σε αστικά τοπία. Εγκλεισμένη σε δωμάτια διαμερισμάτων με πόρτες κλειδωμένες, παρέα με σκιές, δίπλα σε σκάλες που δεν οδηγούν πουθενά, αλλά και σε παράθυρα που οδηγούν παντού.
Το οικογενειακό περιβάλλον σας επηρέασε στο να στραφείτε στη ποίηση και τη ζωγραφική;
Το οικογενειακό περιβάλλον έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην καλλιέργεια μου. Προέρχομαι από οικογένεια καλλιτεχνών και φιλότεχνων. Έτσι, έδωσαν σημασία σε ποιητικές εκφράσεις μου, ακόμα κι από την ηλικία των τριών ετών, κάτι που τους οδήγησε στην ηχογράφησή τους κι εν συνεχεία στη δημοσίευση «ποιημάτων» μου στο λογοτεχνικό περιοδικό Τραμ, το 1978. Στην πορεία, μέχρι την ενηλικίωσή μου, είχα την τύχη να μου δοθούν όλα τα κατάλληλα ερεθίσματα και ενθαρρύνθηκα στην ενασχόλησή μου με την τέχνη γενικότερα και με τη ζωγραφική ειδικότερα, την οποία και τελικά σπούδασα. Θεωρώ ότι όλα τα παιδιά έχουν ταλέντα και εκφράζονται καλλιτεχνικά, αλλά είναι σημαντικός ο ρόλος αρχικά της οικογένειας και του εκπαιδευτικού συστήματος στη συνέχεια, για τον εντοπισμό και για την καλλιέργειά τους.
Στις 24 Φεβρουαρίου 2022 έφυγε από τη ζωή ένας ξεχωριστός λογοτέχνης και ζωγράφος, ο Αλέξανδρος Ίσαρης, αγαπημένος σας θείος και αδελφός της μητέρας σας. Λίγα λόγια για τον άνθρωπο Ίσαρη και το έργο του.
Είναι νωπή ακόμα η απώλεια του θείου μου και είναι πολύ δύσκολο να μιλήσω γι’ αυτόν και για τον πασίδηλο ρόλο που έπαιξε στη διαμόρφωση της προσωπικότητάς και των επιλογών μου. Προσπαθώντας να μειώσω τη συναισθηματική φόρτιση, μπορώ να πω ότι έφυγε από κοντά μας σε ηλικία 81 ετών, πριν από λίγες μέρες, ο Αλέξανδρος Ίσαρης. Ο ποιητής, ο ζωγράφος, ο μεταφραστής, ο φωτογράφος, ο γραφίστας. Ένας σπουδαίος, πολυδιάστατος καλλιτέχνης, που αφιέρωσε τη ζωή του στην Τέχνη, παθιάστηκε μαζί της και δημιούργησε ακατάπαυστα, μέχρι την τελευταία του πνοή. Το σημαντικό του έργο θα μας συντροφεύει όλους όσους γίναμε, αλλά και όσους θα γίνουν στο μέλλον κοινωνοί του.
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
