Συνέντευξη: Τάσος Ρέτζιος
Ο Θανάσης Σαράντος εδώ και δύο σεζόν μας παρουσιάζει την… ελληνική εκδοχή του αμερικάνικου ονείρου. Σκηνοθετεί και πρωταγωνιστεί στο εκρηκτικό έργο του Ντέιβιντ Μάμετ «Αμερικάνικος Βούβαλος», ένα έργο που όπως λέει ο ίδιος, μιλάει «για την αναζήτηση της επιτυχίας και την απατηλή ματαιότητα του αμερικάνικου ονείρου, μιλά και για τη φιλία και τους άγραφους νόμους της «κανονικότητας» ανάμεσα στον σκληρό κόσμο τριών ανδρών όπου απαγορεύεται κάθε ανθρώπινο συναίσθημα. Μια ηθική και μια φιλοσοφία ανάλογη της ηθικής και των ηθών των επιχειρησιακών συναλλαγών, όπου το κέρδος είναι η απόλυτη προτεραιότητα και το μέτρο της επιτυχίας. Όμως οι ήρωες του Βούβαλου έχουν αλήθεια μέσα τους και παρά το πρώτο τους επίπεδο που σχετίζεται με την αγωνία για χρήμα -που ταυτίζεται στη φιλοσοφία και της δική μας καπιταλιστικής «ευρωπαϊκής» ζωής – υπάρχει και η αγωνία αληθινών ψυχών που πάλλονται να βρουν νόημα για να υπάρξουν σ’ ένα σύστημα που συνεχώς τις αποβάλλει.
Ο Μάμετ παρακολουθεί μια ημέρα τριών ανδρών που ζουν στο περιθώριο μιας αμερικάνικης μητρόπολης το 1975. Τρεις μικροαπατεώνες σχεδιάζουν μια διάρρηξη για να κλέψουν κάποια συλλεκτικά νομίσματα, η οποία όμως δεν γίνεται ποτέ. Εγκλωβισμένοι στον μικρόκοσμό τους, με τα όνειρά τους να βουλιάζουν και την απόγνωση να ξεχειλίζει, βλέπουν τις σχέσεις τους να δοκιμάζονται, με τον πιο αδύναμο να γίνεται το εξιλαστήριο θύμα. Όλη η πλοκή εκτυλίσσεται σ’ ένα παλιατζίδικο. Οι τρεις ήρωες ξεχασμένοι από την κοινωνία, όπως και τα ξεχασμένα αντικείμενα του παλαιοπωλείου, εγκλωβισμένοι στον μικρόκοσμο του εύκολου κέρδους και στην επιχειρηματική «ηθική» αποτελούν τον ορισμό της διάψευσης του αμερικανικού ονείρου.
O «Αμερικάνικος Βούβαλος», νομίζω ότι είναι ο ορισμός του έργου για το αμερικάνικο όνειρο…
Έτσι είναι, ακριβώς μ’ αυτό ασχολείται ο Ντέιβιντ Μάμετ. Πρόκειται για ένα βραβευμένο έργο που γράφτηκε το 1975 αλλά παίζεται σε όλες τις σκηνές του κόσμου εδώ και τουλάχιστον 50 χρόνια. Τον ρόλο μου έχουν υποβληθεί τεράστιοι ηθοποιοί, όπως ο Αλ Πατσίνο. Αλλά δεν είναι μόνο για το αμερικάνικο όνειρο, γιατί είναι ένα κείμενο το οποίο μιλάει για τις παθογένειες του υλικού κόσμου ο οποίος μας περιβάλλει και μιλάει για μία ανθρώπινη συνθήκη ανάμεσα σε τρεις ήρωες: Τρεις ήρωες που έχουνε τόσα πολλά προβλήματα, αλλά καταφέρνουν να είναι άνθρωποι και αυτό είναι και το μήνυμα αυτού του κειμένου. Ένα κείμενο το οποίο, όμως, αναπαράγεται με καυστικό τρόπο και υπάρχουν και μέρη διαλογικά όπου αισθανόμαστε ότι είναι και μία πικρή κωμωδία. Και βλέπουμε και την απήχηση που έχει σε όλη αυτήν την περιοδεία που κάνουμε σε διάφορες πόλεις.
Θα περίμενε κανείς με όλα αυτά τα χρόνια που πέρασαν και με την εμπειρία που συσσωρεύτηκε, η αντιμετώπιση όλων αυτών των προβλημάτων να αποτελούσε μια κοινοτοπία. Αλλά φαίνεται πως τα προβλήματα… εκσυγχρονίζονται.
Τελικά τα θέματα στην ουσία τους παραμένουν ίδια και αυτό, φαντάζομαι, ότι το λέει και η επιτυχία του έργου που παίζεται τόσο καιρό. Το πώς θα βρω λεφτά και με ποιον τρόπο στην ουσία τους είναι θέματα και καταστάσεις που παραμένουν τα ίδια ακριβώς Δεν έχει αλλάξει τίποτα, ίσα-ίσα έχουν γίνει χειρότερα τα πράγματα από τότε. Το έργο παίρνει την απαρχή του οικονομικού θαύματος της Αμερικής, εκεί είδαμε πρώτη φορά τους γιάπηδες και αυτούς που κάνουν επενδύσεις – αυτά σατιρίζει το έργο. Την επιχειρηματική «ηθική» πρώτα απ’ όλα, όπου το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό και ο πιο αδύνατος πρέπει να φύγει από το παιχνίδι. Όλα αυτά αναπαράγονται μέσα στην ιστορία του κειμένου του «Αμερικάνικου βούβαλου» και βλέπουμε πλέον πως όλα αυτά τα προβλήματα έχουνε γίνει πολύ μεγαλύτερα και μας έχουν απόλυτα εντυπωθεί. Ειδικά τώρα με τις οικονομικές κρίσεις, τα μνημόνια, τους πολέμους που είναι αποτελέσματα αυτής της οικονομικής διαμάχης ανάμεσα σε χώρες, δείχνει όλο αυτό το ζήτημα ιδιαίτερα επίκαιρο.
Έχει, όμως, και μια αισιοδοξία το έργο…
Το έργο επιλέγει τον άνθρωπο ή καλύτερα, αν θέλετε, την αντίσταση του ανθρώπου σε όλα αυτά που περιγράψαμε. Τελικά, το μήνυμα που μένει είναι μάλλον αισιόδοξο, γιατί θίγει πάρα πολλά ζητήματα: την ανθρώπινη φιλία, την αγάπη, αλλά και την προδοσία για το κυνήγι για χρήμα και για επιτυχία…
Οι θεατές πώς το αντιμετωπίζουν το έργο, κάνουν τις δικές τους αναγωγές;
Για εμάς είναι πάρα πολύ ωραίο και το χαιρόμαστε πάρα πολύ που το παίζουμε και βλέπουμε τις αντιδράσεις του κόσμου. Ναι, ο καθένας κάνει τις δικές του αναγωγές σε όλα αυτά που βιώνουμε στην Ελλάδα. Έτσι ένα καθαρά αμερικάνικο έργο μπορεί και να είναι ακραιφνώς ελληνικό: τα προβλήματα αυτά είναι κοινός τόπος, μιας και η κοινωνία μας είναι παγκοσμιοποιημένη. Έτσι, με έναν τρόπο, παρόλο που οι ήρωες έχουνε ξένα ονόματα νομίζουμε ότι είναι Έλληνες! Βοηθάει, βέβαια, πολύ, οφείλω να πω και η μετάφραση του έργου – είναι σαν να παρακολουθούμε έναν ελληνικό κείμενο με όλη την ατμόσφαιρα και τη δομή που φέρνει η γλώσσα.
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
