Η Ψυχολόγος και Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια Ελένη Περράκη, μιλάει στο SPEAKNEWS για τα αυξανόμενα περιστατικά βίας ανάμεσα σε ανήλικους, παιδιά ή και έφηβους, ανιχνεύει τις αιτίες αυτή της βίας, τονίζει τον ρόλο της οικογένειας στην αναγνώσιση και την αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων, και προβάλλει την ανάγκη πρόληψης, ιδίως με δράσεις στο πλαίσιο του σχολικού περιβάλλοντος.
Συνέντευξη: Περικλής Βλάχος
Το τελευταίο διάστημα δημιουργείται η εντύπωση ότι έχει αυξηθεί η βία ανάμεσα σε παιδιά και εφήβους. Ανταποκρίνεται η εντύπωση αυτή στην πραγματικότητα ή είναι μια εικόνα που μεγεθύνεται από ΜΜΕ και μέσα κοινωνικής δικτύωσης;
Ανέκαθεν υπήρχε βία αλλά έμπαινε στα σπίτια μας μέσω της τηλεόρασης κατ’επιλογή και φιλτραρισμένη πολύ περισσότερο από τους κηδεμόνες. Στην εποχή μας, αυτό που έχει αλλάξει είναι η αμεσότητα της πληροφορίας, η διάχυση της και η πρόσβαση σε αυτήν. Δηλαδή οποιοσδήποτε μπορεί ανά πάσα στιγμή να δημιουργήσει μια είδηση ή να μεταφέρει μια βίαιη εικόνα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (βιντεοσκοπώντας και “μοιράζοντας” την) ακόμη και με το κινητό του/της, εκεί όπου δε φιλτράρεται η ηλικία των θεατών που παρακολουθούν. Επίσης τα κανάλια και τα ΜΜΕ δε διστάζουν στις μέρες μας να προβάλλουν εικόνες πραγματικής βίας. Ως αποτέλεσμα τα ανήλικα να είναι εκτεθειμένα σε κάθε λογής πληροφορία και βίαιη εικόνα.
Στο σχολείο τα παιδιά ήταν πάντα σκληρά μεταξύ τους με πράξεις βίας που παίρνουν διαφορετικές μορφές (λεκτική, σωματική, ψυχολογική -τον εκφοβισμό, τις απειλές, τους εκβιασμούς), με άμεσο και έμμεσο παθητικοεπιθετικό τρόπο ή μέσω διαδικτύου. Η βία αυτή αγγίζει και τις δυο πλευρές και του θύτη και του θύματος και αξίζει να αναρωτηθούμε και για τα δυο παιδιά, τι ανάγκες έχει κάποιο παιδί και φέρεται έτσι και τι ανάγκες έχει το άλλο και ανέχεται αυτή τη βία. Είναι γεγονός πάντως πως το τελευταίο διάστημα παρατηρείται μια τάση να δημιουργούνται οργανωμένες ομάδες παιδιών που επιτίθενται σε άλλα παιδιά, σαν αποτέλεσμα μιας αποκοινωνικοποίησης των παιδιών τα δυο χρόνια της καραντίνας, που έχασαν τη δομημένη καθημερινότητα τους, που έχασαν το δίκτυο τους, τις παρέες εκτός σχολείου, που δεν επικοινωνούν σωστά, δεν έχουν τρόπους να διαχειριστούν δυσκολίες, ούτε να εκφράσουν τα συναισθήματα τους.
Ποιες είναι οι κυριότερες αιτίες αυτής της βίας;
Οι λόγοι για τους οποίους τα παιδιά γίνονται βίαια είναι πολλοί και ανάλογα με τις διαφορετικές σχολές σκέψης πηγάζουν από ποικίλες αιτίες. Στην πράξη παρατηρούμε πως κάποιες φορές τα παιδιά καταλήγουν στη βία γιατί νιώθουν πολύ θυμωμένα γιατί ίσως ζουν σε ένα απαγορευτικό και τιμωρητικό περιβάλλον. Άλλες φορές παρατηρούμε πως ένα παιδί φέρεται βίαια για να αποκτήσει υπόσταση, για να νιώσει αρχηγός, για να είναι στο κέντρο του ενδιαφέροντος. Μάλιστα συχνά οι θύτες είναι πρώην θύματα που εκτονώνουν τη βία που δέχτηκαν για να μπορέσουν να την επεξεργαστούν μέσα τους αντιληπτικά και συναισθηματικά, να νιώσουν ισορροπημένα και να μπορέσουν να προχωρήσουν παρακάτω.
Πολλοί μιλάνε για ανάγκη ελέγχου ή και απαγόρευσης μουσικής, ταινιών, videogames που αναπαράγουν εικόνες βίας. Πόση βία καταναλώνουν έφηβοι και παιδιά στην Ελλάδα;
Τα ερεθίσματα σε βίαιες εικόνες αρχίζουν από πολύ νωρίς γιατί τα παιδιά ξεκινούν να παίζουν ακατάλληλα για την ηλικία τους παιχνίδια ήδη από το δημοτικό. Αντιγράφουν αυτό που βλέπουν στην οθόνη και συγκεκριμένα συχνά στα παιχνίδια που παίζουν. Για παράδειγμα αναρωτιόμαστε πως μπορούν τα παιδιά να γίνουν βίαια απέναντι σε άλλα, ενώ το κάνουν επανειλημμένα στον παράλληλο διαδικτυακό κόσμο, εισπράττοντας μάλιστα στα παιχνίδια μια θετική επιβράβευση όταν εξουδετερώσουν τον αντίπαλο τους. Προφανώς μετά τους φαίνεται φυσιολογικό να το επαναλάβουν στην πραγματική ζωή, να αντιγράψουν κινήσεις και συμπεριφορές και να μη συνδέουν τη συμπεριφορά τους με ένα αρνητικό αποτέλεσμα.
Η μουσική από την άλλη έχει μεγάλη σημασία στη ζωή των εφήβων, τους βοηθάει να εκφραστούν και να εκτονωθούν. Οι στίχοι των τραγουδιών συχνά μπορούν να αποτελέσουν πηγή έμπνευσης για θετικά συναισθήματα και διάθεση, αλλά και για αρνητικά, σεξιστικά, ρατσιστικά, βίαια συναισθήματα, χρήση ουσιών κλπ. Ωστόσο, δεν μπορούμε να κατηγορήσουμε μονόδρομα τη μουσική για τη βίαιη συμπεριφορά που μπορεί να αναπτύξει ένας έφηβος, μιας και όπως αναφέραμε παραπάνω οι παράγοντες που συντελούν σε αυτό ποικίλλουν.
Οι γονείς θα ήταν χρήσιμο να είναι κοντά στα παιδιά τους και εάν τους ανησυχεί κάτι στη μουσική που ακούν ή στα παιχνίδια που παίζουν να το συζητήσουν πρωτίστως μαζί τους.
Αυξήθηκε η βία εις βάρος των παιδιών μέσα στην ελληνική οικογένεια;
Ο εγκλεισμός αύξησε τις εντάσεις στο σπίτι μεταξύ των μελών, οπότε μπορούμε να φανταστούμε πως στα σπίτια που επικρατεί βία, πιθανώς να αυξήθηκε.
Με ποιους τρόπους μπορούμε να αντιμετωπίσουμε ως κοινωνία το πρόβλημα της βίας σε παιδιά και εφήβους;
Η ορθότερη παρέμβαση είναι η πρόληψη και όχι η καταστολή, ούτε οι ‘πυροσβεστικές’ παρεμβάσεις. Πρέπει να δοθεί η απαραίτητη σημασία στη σωστή επικοινωνία και στην εκμάθηση διαχείρισης συναισθημάτων στο σχολείο και στο σπίτι. Να μάθουν όλα τα παιδιά να έχουν συναισθηματική νοημοσύνη και βαθμιαία να μπορούν να ελέγχουν το θυμό τους και να προσαρμόζονται στις απαιτήσεις της ομάδας των συνομηλίκων τους. Να νιώθουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και να μάθουν ακόμη να βάζουν όρια στους συμμαθητές τους και σε οποιοδήποτε θεωρούν πως τα καταπατά.
Σίγουρα η παρουσία κοινωνικών λειτουργών και ψυχολόγων στη στελέχωση των σχολείων είναι σημαντική, ώστε μαζί με τη διεύθυνση και τους εκπαιδευτικούς να λειτουργούν συμβουλευτικά στο σχεδιασμό στρατηγικών πρόληψης επιθετικής συμπεριφοράς. Συγκεκριμένα, στην αρχή κάθε χρονιάς μπορούν να αφιερώνουν την πρώτη εβδομάδα σε δραστηριότητες και βιωματικές ασκήσεις γνωριμίας, μαθήματα κατά των διακρίσεων, υπερ του δεσίματος των παιδιών κ.α. Επιπρόσθετα θα πρότεινα να πραγματοποιηθεί εκμάθηση συναισθηματικής αγωγής και κοινωνικών δεξιοτήτων, με σκοπό να εμφυσήσουν τη συνεργασία και ένα ενταξιακό κλίμα, αποτρέποντας τις ταμπέλες καλός/κακός μαθητής. Τέλος οι εκπαιδευτικοί και οι γονείς να είναι κοντά, να συνεργάζονται και να επικοινωνούν προς το όφελος των παιδιών.
Πως φτάνει ένα παιδί σε εσάς; Υπάρχουν δομές και κανάλια ελέγχου και υποστήριξης αυτής της κατάστασης, ή όλα επαφίενται στην ευαισθησία των γονέων και των εκπαιδευτικών;
Στις μέρες μας τόσο οι γονείς, όσο και οι εκπαιδευτικοί φαίνεται να είναι αρκετά πιο ευαισθητοποιημένοι στο να μας επικαλεστούν, μιας και το επάγγελμα του ψυχολόγου δεν αποτελεί πλέον ένα ταμπού όπως παλαιότερα. Ο συνήθης τρόπος παραπομπών είναι ο εξής: ένας εκπαιδευτικός προτρέπει τους γονείς να απευθυνθούν σε ειδικό, παρατηρώντας μια διαφορά στη διάθεση ή στη συμπεριφορά του παιδιού ή οι ίδιοι οι γονείς αποφασίζουν να επισκεφτούν απευθείας έναν ειδικό για τον ίδιο λόγο. Τέλος συχνά τα ίδια τα παιδιά ζητούν να μιλήσουν με ειδικό για κάτι που τα δυσκολεύει. Εκτός από τον ιδιωτικό τομέα, υπάρχουν κρατικές δομές, τα Κέντρα Ψυχικής Υγείας ( σε όλη την Ελλάδα) και τα τμήματα παιδιών και εφήβων στις κλινικές των νοσοκομείων.
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
