Συνέντευξη: Τάσος Ρέτζιος
Πολλαπλά επίκαιρη η Λένα Δροσάκη αυτόν τον καιρό, τόσο για τις επιλογές της προσωπικής της διαδρομής όσο και για τις εξαιρετικές επιλογές της στο θέατρο και στους ρόλους που υποδύεται. Αυτόν τον καιρό κερδίζει τις εντυπώσεις υποδυόμενη την Ρόζαλιντ Φράνκλιν, στο πολυβραβευμένο έργο της Anna Ziegler, «Photograph 51», έναν ρόλο που υποδύθηκε στο West End η Νικόλ Κίντμαν.
Το έργο αφηγείται την αληθινή ιστορία της Ρόζαλιντ Φράνκλιν, της ερευνήτριας που τον Μάιο του 1952 κατάφερε πρώτη να αποτυπώσει σε μία φωτογραφία το ανθρώπινο DNA, ανοίγοντας το δρόμο στις εντυπωσιακές ιατρικές ανακαλύψεις, φάρμακα, θεραπείες και εμβόλια που έχουν γίνει σήμερα κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Όλοι οι συνεργάτες της Ρόζαλιντ έγιναν διάσημοι, πήραν Νόμπελ, αποτελούν σήμερα σημεία αναφοράς στην επιστημονική έρευνα. Η Ρόζαλιντ όμως όχι. Ίσως γιατί δεν πρόλαβε. Ίσως γιατί η ίδια δεν ενδιαφέρθηκε ποτέ για τη δόξα. Ίσως επειδή ήταν γυναίκα.
Την παράσταση του έργου που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα σκηνοθέτησε ο Τάκης Τζαμαργιάς.
Μια παράσταση που θα τη λέγατε και επίκαιρη;
Είμαι πολύ υπερήφανη και τυχερή που έτυχε στο διάβα μου αυτό το έργο που έγινε παράσταση! Υποδύομαι την Ρόζαλιν Φράνκλιν, μια γυναίκα που της στέρησαν και της έκλεψαν (και πολλά πολλά τέτοιου τύπου… ρήματα μπορούμε να βρούμε) τον κόπο της, την αγάπη της και την αφοσίωση της…
Μ’ αρέσει και αγαπώ που κάθε βράδυ μιλάω γι αυτήν την τεράστια αδικία που συνέβη σ’ εκείνην. Είναι επίκαιρο δυστυχώς, διότι νιώθω ότι η αδικία στην κοινωνία μας είναι πάνω πάνω αυτήν την στιγμή και νιώθω πολύ άσχημα γι αυτό…
Είμαστε στο 1952, τώρα έχουμε 2023, θα έλεγε κανείς ότι αυτό, η γυναίκα στο περιθώριο, είναι ένα μοτίβο επαναλαμβανόμενο, με άλλες, ίσως, αποχρώσεις;
Νιώθω ότι η γυναίκα έχει κάνει τεράστιες προσπάθειες για να έρθει σ’ ένα επίπεδο όπου να την αντιμετωπίζουν ισότιμα με τον άνδρα, όμως είναι εκείνη που κάνει προσπάθειες! Οι γύρω της την αντιμετωπίζουν με τον ίδιο υποτιμητικό τρόπο που εξαρχής υπήρχε. Μα όσα και να κάνει, όσο και να προσπαθεί, όσα και να τα καταφέρνει, όσα και να κατακτά πάντα θα υπάρχει μια αχίλλειος πτέρνα που θα την ξαναγυρίζει στο χαμηλότερο επίπεδο: εσύ είσαι γυναίκα, δεν μπορείς, έλα μωρέ, θα σου κλέβουμε την ιδέα, τη δουλειά…
Αυτό στο χώρο που υπάρχει στο έργο, στην επιστήμη, και ο τρόπος με τον οποίο αρθρώνεται είναι δύσκολο να αλλάξει ακόμα και σήμερα, έτσι;
Είναι πολύ ωραία η παρατήρηση, γιατί είναι φοβερό πώς έρχονται στην παράσταση ερευνήτριες και με δάκρυα στα μάτια μου λένε ότι ισχύει ακόμα και σήμερα αυτό, το ζούνε ακόμα και σήμερα νέα κορίτσια! Μου πιάνουν τα χέρια και μου λένε πως το βιώνουν ακόμα και σήμερα, είναι απίστευτο!
Η ηρωίδα καταλήγει μ’ ένα είδος αυτοθυσίας προς χάρη της επιστήμης- αυτή είναι μια κίνηση που είναι «καταδικασμένη» να κάνει συνεχώς η γυναίκα; Ξέρετε, ας κάνω λίγο πίσω για καλό της επιστήμης ή των παιδιών ή κάτι άλλο…
Σαν να είναι η κατάρα της αυτή! Ένα ηρωισμός προς όφελος των άλλων… Νιώθω ότι η γυναίκα έχει μεγαλύτερη δύναμη μέσα της: αυτό που λέμε λιγοψυχάω, η γυναίκα δεν το έχει, είναι λίγο μακριά από εκείνη. Αυτό είναι που κάνει τους άλλους να την ζηλεύουν (;), να την πολεμούν (;), δεν ξέρω πώς να το πω, αλλά αυτό είναι!
Αυτό το έργο συμπίπτει μ’ ένα σημείο τομή σχετικά με την απόφασή σας να μιλήσετε και να καταγγείλετε όσα βιώσατε. Βλέπετε αυτό το έργο, το νιώθετε, το παίζετε και υπό την επήρεια των δικών σας εμπειριών;
Νιώθω πως τίποτα δεν είναι τυχαίο στη ζωή μου και το παρατηρώ όλο και περισσότερο. Ήρθε αυτό το έργο σε κομβικό σημείο στη ζωή μου και είπα ότι δεν υπάρχει περίπτωση να μη διηγηθώ την ιστορία αυτής της γυναίκας, γιατί είναι η στιγμή που πρέπει να ειπωθεί.
Η απόφαση και η γενναιότητα που δείξατε με τις καταγγελίες σας αποτέλεσε ένα σημείο τομής; Είστε η Λένα Δροσάκη πριν και μετά από αυτό το σημείο;
Νομίζω ότι είναι η ζωή μου πριν και μετά τον Αναστάση, τον γιο μου. Νιώθω ότι η γέννησή του, ενώ ήδη καλλιεργούσα ένα δρόμο προς την αγάπη, την αλήθεια, το φως, να διώξω οποιοδήποτε βαρίδι είχα στα πόδια μου, με έκανε να είμαι ακόμα πιο θαρραλέα και δυνατή. Οφείλω στον εαυτό μου και στον Αναστάση να είμαι δίκαιη και να διεκδικώ την αξιοπρέπεια, το σεβασμό, τη δικαιοσύνη, γιατί με τις πράξεις μας μαθαίνουμε στα παιδιά.
Λειτουργείτε και ως παράδειγμα για πολλές γυναίκες. Μήπως είναι κι ένα βάρος όλο αυτό;
Δεν το νιώθω έτσι. Είναι αναλόγως πώς επιλέγεις να ζήσεις. Για παράδειγμα όταν πήρα το βραβείο Μελίνα Μερκούρη ένιωσα ότι είχα ένα μεγάλο βάρος κι έπρεπε να αποδεικνύω ότι είμαι καλή κι έπρεπε να τα κάνω όλα τέλεια. Αυτό έγινε ένα τεράστιο βαρίδι στην πλάτη μου που δεν με βοηθούσε να ευχαριστηθώ και να απολαύσω τη δουλειά μου, το θέατρο, τους συνεργάτες μου… Έπρεπε να επαναπροσδιορίσω και να θυμηθώ για ποιο λόγο κάνω θέατρο, οπότε επέστρεψα στην αρχική μου βάση: κάνω θέατρο γιατί το αγαπώ. Άρα κάθε τι που σου συμβαίνει πρέπει να καταλαβαίνεις γιατί σου δίνεται αυτό.
Πολλές φορές τα προσωπικά σας επισκιάζουν το έργο και την παράσταση, πώς το αντιμετωπίζετε;
Ό,τι φωτίζεις αυτό κοιτάμε. Αν εγώ φωτίζω τη δουλειά μου, θα κοιτάζει ο κόσμος τη δουλειά μου. Αν εγώ φωτίζω κάτι άλλο, θα κοιτάζει αυτό που του δείχνω…
