Ρεπορτάζ: Περικλής Βλάχος
Μετά από μία σαιζόν που την σφράγισε η ακρίβεια, το SPEAKNEWS συνομίλησε με εκπροσώπους της αγοράς, τόσο από την πλευρά των εμπόρων όσο και των καταναλωτών, και ζήτησε την γνώμη και τη γνώση τους για το πως αναμένεται να κινηθεί η αγορά κατά την διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας.
Παντελής Φιλιππίδης, Πρόεδρος Εμπορικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης
«Υπάρχει ένα τεράστιο ποσοστό του πληθυσμού που έχει χάσει την αγοραστική του δύναμη»
Τις μέρες πριν την Μεγάλη Εβδομάδα, μπορούμε να πούμε ότι αυξήθηκε καθόλου η κίνηση στην αγορά;
Νομίζω όχι, ήταν νωρίς ακόμη για να ξεκινήσει. Συνήθως η κίνηση ξεκινάει από την έναρξη του πασχαλινού ωραρίου, δηλαδή από το Σάββατο του Λαζάρου.
Εσείς τι περιμένετε για τη Μεγάλη Εβδομάδα είστε αισιόδοξος;
Δεν ξέρω αν μπορείς να είσαι αισιόδοξος στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα με όλα αυτά που ζούμε. Θέλω να σας πω λοιπόν ότι αισιόδοξος είμαι πάντα, αιθεροβάμων δεν είμαι ποτέ. Θέλω Δυστυχώς όλα τα δεδομένα οδηγούν σε έναν υπολογισμό, ότι δυστυχώς τα πράγματα δεν μπορούν να πάνε καλύτερα από αυτό που είναι, και δυστυχώς είναι πάρα πολύ άσχημα τα πράγματα. Με τις αυξήσεις οι οποίες υπάρχουν στα τρόφιμα, τα οποία είναι είδη πρώτης ανάγκης, με την αύξηση δυστυχώς στα καύσιμα, η οποία δεν λέει να κοπάσει, με τις αυξήσεις σε όλες σχεδόν τις δραστηριότητες του κόσμου, η κατάσταση κατάντησε πάρα πολύ δύσκολη. Έχω συγκρατημένη αισιοδοξία και μακάρι να διαψευστώ και μακάρι να πάνε πάρα πολύ καλά τα πράγματα για την αγορά.
Όλη η σεζόν κύλησε με τη συζήτηση, τα μέτρα, τις αντιδράσεις σχετικά με την ακρίβεια. Υπήρχαν κινήσεις που θα μπορούσαν να γίνουν και δεν έγιναν;
Πάρα πολλές κινήσεις μπορούσαν να γίνουν και δεν έγιναν. Τα προβλήματα βέβαια δεν γίνονται από μόνα τους, αλλά από λάθος εκτιμήσεις, από λάθος υπολογισμούς. Θέλω να σας πω λοιπόν ότι οι αυξήσεις δεν ξεκίνησαν ούτε από τον πόλεμο της Ουκρανίας, ούτε από όλα αυτά τα οποία ακούμε κατά καιρούς. Οι αυξήσεις ξεκίνησαν από τον Αύγουστο του ‘20 στα σούπερ μάρκετ. Ούτε πόλεμο είχαμε, ούτε καμία αναταραχή ανά τον κόσμο. Άρα λοιπόν, κάποια λάθη έχουν γίνει στη συγκεκριμένη συγκυρία, και ξεκίνησαν οι αυξήσεις, ο πληθωρισμός, όλα. Βέβαια υπάρχουν λάθη και υπάρχουν και πράγματα τα οποία δεν έγιναν για να προστατευτεί η οικονομία και η κοινωνία μας.
Οι εκλογές πιστεύετε ότι θα επηρεάσουν κι αυτές την κίνηση;
Οι σώφρονες συνήθως είναι κουμπωμένοι γιατί δεν ξέρουν τι θα γίνει την επόμενη μέρα. Αλλά υπάρχει ένα τεράστιο ποσοστό το οποίο είτε εκλογές έχουμε είτε όχι, δυστυχώς έχει χάσει την αγοραστική του δύναμη. Αυτό το ποσοστό με βάση την έρευνα του Ινστιτούτου του ΓΣΕΒΕΕ είναι το 53,6%, για το οποίο τα χρήματά του φτάνουν μέχρι την 18η ημέρα. Αυτοί δυστυχώς δεν είναι εν δυνάμει καταναλωτές πλέον. Ναι θα επηρεάσουν οι εκλογές βέβαια.
Κίνηση από τουρίστες περιμένουμε στην αγορά ή βασιζόμαστε όπως στους ντόπιους;
Θεωρώ ότι την περίοδο των εκλογών οι τουρίστες αποφεύγουν να έρχονται σε ξένη χώρα. Ελπίζω ότι το καλοκαίρι δεν θα αλλάξει τίποτα και ο τουρισμός αν μη τι άλλο θα ξανά προτιμήσει την πατρίδα μας. Τώρα για τους Έλληνες, πάντα κινείται ο κόσμος το Πάσχα, αλλά συνήθως πάει στα χωριά του.
Υπάρχει κάποιο μήνυμα που εσείς θα θέλετε να στείλετε στους καταναλωτές για την πασχαλινής περιόδου;
Εγώ θέλω να πω σε όλο τον κόσμο να έχει κατ’ αρχάς την υγεία του. Φυσικά και αν του περισσεύουν κάποια χρήματα τα οποία θέλει να τα ξοδέψει, μπορεί να τα ξοδέψει στην αγορά. Να προτιμήσει τις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις της γειτονιάς του, τους Έλληνες επιχειρηματίες, για να μπορέσει να επιβιώσει η αγορά και να μπορέσει να επιβιώσει και ανταγωνισμός τον οποίο εμείς τον κρατάμε με νύχια και με δόντια με την ύπαρξή μας. Εάν φύγουμε κι εμείς από τη μέση, τότε δεν θα μιλάτε για την ακρίβεια στα τρόφιμα, ή στη βενζίνη, θα μιλάτε για αυξήσεις στα ρούχα, στα παπούτσια σας, όλα αυτά, όπως γίνεται πάντα όταν καρτελοποιούνται κάποια προϊόντα.
Αλεξάνδρα Παπαδιαμαντάκη, Γραμματέας του Συλλόγου Επαγγελματιών Ιστορικού Κέντρου Θεσσαλονίκης.
«Ο κόσμος σίγουρα θα μπει στη διαδικασία της έρευνας πριν αγοράσει»
Έχει αρχίσει η κίνηση να ανεβαίνει;
Ούτως η άλλως η συγκεκριμένη αγορά έχει μεγάλη ιστορικότητα, οπότε είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι θα έρθει ο κόσμος, θα ψάξει, θα κάνει την έρευνα αγοράς, θα περπατήσει κιόλας να χαζέψει. Έχει ξεκινήσει ήδη η κίνηση, είναι σε αρκετά ικανοποιητικά επίπεδα και φαίνεται από τώρα ότι έχει αυξανόμενη τάση. Τη Μεγάλη Εβδομάδα περιμένουμε την κίνηση που συνήθως έχει η αγορά, δηλαδή που δεν μπορείς να περπατήσεις στο κομμάτι που είναι τα κρεοπωλεία από την συσσώρευση του κόσμου.
Περάσαμε μια σεζόν που το μόνο που συζητούσαμε είναι η ακρίβεια. Με βάση αυτά που βλέπεις, ο κόσμος είναι έτοιμος να ξοδέψει ή θα είναι μαζεμένος;
Η ακρίβεια έχει έρθει εδώ και ενάμιση χρόνο στην ζωή μας. Από εκεί και πέρα, όταν μιλάμε για καθιερωμένα παραδοσιακά τραπέζια, ο κόσμος θα μπει σίγουρα στη διαδικασία να αγοράσει και πριν αγοράσει θα μπει σίγουρα στη διαδικασία έρευνας, οπότε θα πάει σε αγορές ή σε σημεία που έχει π.χ. αρκετά κρεοπωλεία, και θα κάνει την έρευνα για να δει τι τον συμφέρει, τι μπορεί τελοσπάντων ο ίδιος να υποστηρίξει για να έχει στο τραπέζι του.
Για εσάς ήταν μια χρονιά θα μπορούσε να χαρακτηριστεί κακή ή καλή; Περιμένετε το Πάσχα για να τονωθεί η κίνηση;
Για εμάς σαν κατάστημα, σαν αγορά, η προηγούμενη περίοδος του έτους, από την αρχή της σεζόν, από το καλοκαίρι μέχρι τώρα, πήγε σίγουρα πολύ καλύτερα από την εποχή του covid. Σε κάθε περίπτωση μετά από το σοκ του κορονοιού, μόνο καλύτερα ήτανε. Και όπως όλα δείχνουν, θα είναι όλο και πιο ικανοποιητική όσο περνάει ο καιρός.
Οι εκλογές πως θα επηρεάσουν την αγορά;
Είναι θέμα ψυχολογίας. Πάντα οι εκλογές προκαλούν μια διαταραχή στην αίσθηση ασφάλειας που έχει ο κόσμος, οπότε έχουν και έναν άμεσο αντίκτυπο στην αγορά που δεν κρατάει πολύ όμως. Προκαλεί έναν σχετικό προβληματισμό, αλλά ξέρουμε ότι ξεπερνιέται γρήγορα.
Αλλάζουν οι τιμές στη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας;
Ναι, έχει μια χρηματιστηριακή τάση, δηλαδή ανεβαίνουν οι τιμές και μετά κατεβαίνουν. Φαντάζομαι ότι ακριβώς πριν το ΠΑΣΧΑ, το Μεγάλο Σάββατο δηλαδή, πλέον θα έχει μια πτωτική τάση. Δική μου εικασία είναι αυτή, αλλά νομίζω ότι κάπως έτσι λειτουργεί.
Νικόλαος Τσεμπερλίδης, Πρόεδρος ΚΕΠΚΑ (Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών)
Τα «καλάθια» είναι μία ομολογία αποτυχίας
Ποια είναι η εικόνα που έχετε για την πασχαλινή αγορά και για το πώς θα κινηθούν οι καταναλωτές φέτος;
Εκείνο που θα διαμορφώσει την τελική τιμή του πασχαλινού τραπεζιού θα είναι η τιμή των αμνοεριφίων. Μέχρι τώρα η τιμή τους κινείται συν πλην στα 10€. Δηλαδή επειδή δεν έχει ακόμα ανοίξει η αγορά των ντόπιων, έχει κυρίως εισαγόμενα, και ελπίζουμε να μείνουμε σε αυτή την τιμή, γύρω στα 10 με 12€. Εάν τώρα τα αμνοερίφια ξεφύγουν, τότε μπορεί να πάει η τιμή πολύ ψηλότερα. Αλλά σε κάθε περίπτωση οι καταναλωτές νομίζω αρχίζουν να βλέπουν με πιο ανοιχτό μυαλό και αυτές τις αγορές. Όταν βλέπουν ότι υπάρχουν πιέσεις για αυξημένες τιμές, έχουν τη δυνατότητα να κάνουν άλλες επιλογές. Αν το κάνουν αυτό σε ένα μεγαλύτερο ποσοστό, θα υπάρξει μια πίεση στην αγορά με τη μείωση της ζήτησης. Γιατί όσον αφορά την προσφορά, στην Ελλάδα δεν έχουμε απόλυτα υγιή ανταγωνισμό στο χώρο. Άρα πάμε στη ζήτηση. Έχω την αίσθηση ότι πολλοί από εμάς θα στραφούν και σε άλλες μορφές κρέατος, πιο φθηνές. Και τότε θα περάσει το μήνυμα.
Ισχύει ότι οι τιμές είναι στο κρέας είναι 20% πάνω σε σχέση με πέρσι;
Καταρχήν πέρυσι σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας τα οποία δεν αμφισβητούνται, είχαν πάει 17-18% πάνω τα αμνοερίφια, ενώ πληθωρισμός ήταν ο μισός, και φέτος πάλι τσίμπησαν σχεδόν πάνω από τον πληθωρισμό. Άρα ναι, όντως σε σχέση με πέρυσι κανείς μπορεί να πει ότι οι τιμές είναι αυξημένες. Αν και τώρα η εικόνα που εμφανίζουν οι κεντρικές αγορές είναι γύρω στα 10€, αλλά δεν είναι ελληνικά προϊόντα. Έτσι εδώ τουλάχιστον έχουμε ένα άλλο πρόβλημα το οποία φοβόμαστε. Ο τρόπος με τον οποίο κάποια αμνοερίφια που δεν είναι άσχημα, βαφτίζονται ελληνικά στο όνομα του κέρδους. Γιατί βαφτίζονται ελληνικά; Γιατί τα έχουμε μεγαλύτερη εμπιστοσύνη, αλλά κυρίως για να έχουν αυξημένη τιμή. Αν οι μηχανισμοί ελέγχου καταφέρουν να ελέγξουν αυτή την ιστορία κι έρθουνε στην αγορά πολλά από τα εισαγόμενα, θα έχουμε συμπίεση των τιμών. Δηλαδή θα μπορούσαμε να το κρατήσουμε χαμηλότερο ώστε το τραπέζι να κινηθεί λίγο πάνω από το 10% σε σχέση με πέρσι.
Ένα σχόλιο για το καλάθι του Πάσχα και γενικότερα για το καλάθι του νοικοκυριού.
Το ΚΕΠΚΑ είναι η πρώτη ένωση καταναλωτών που επισημάναμε ότι ο πληθωρισμός έχει δύο τμήματα, ένα βασίζεται σε πραγματικά κοστολογικά στοιχεία και ένα είναι αδύναμο στη λογική της αρπαχτής της αγοράς. Κοστολογικά, αποτύπωση του πως επηρέασε η αύξηση π.χ. στην ενέργεια, τις τιμές των προϊόντων στην λιανική, δεν έκανε κανένας, γιατί ακριβώς είναι ευκαιρία να κερδίσουν οι μηχανισμοί. Απέτυχαν να κάνουν αυτούς τους ελέγχους και ο κύριος Γεωργιάδης δεν ήθελε να ομολογήσει την αποτυχία των ελέγχων, γιατί είναι μια δύσκολη ιστορία και δεν συνεργάστηκε καθόλου με τις ενώσεις καταναλωτών, που είναι αποδέκτες και σύμμαχοι σε μια μάχη κατά της αισχροκέρδειας. Αντί να ομολογήσει ότι απέτυχε, τι έκανε; Έφερε τα καλάθια, συζητούσε επί μήνες, πήραν όλες τις αυξήσεις τα προϊόντα και ξαφνικά ξεκίνησε το καλάθι. Ρωτάμε πως υπολογίζεις το καλάθι και δεν παίρνουμε απάντηση. Τα καλάθια ήταν μια ομολογία ότι απέτυχαν να ελέγξουν την αισχροκέρδεια. Τώρα τι μας λένε; «Εγώ έχω φτιάξει το καλάθι, ας πάνε οι φτωχοί να πάρουν από εκεί, αυτοί που έχουν ανάγκη.»
Αν δεν ήταν αυτή η ομολογία της αποτυχίας, έρχεται μια δεύτερη ομολογία της αποτυχίας. Τι λέει; Επειδή οι Έλληνες καταναλωτές δεν μπορούν να ψωνίσουν λόγω την ακρίβειας, σας δίνω market pass από 22 μέχρι 100€ να τα πληρώσετε στην αγορά! Αυτό δεν το δικαιούνται μόνο κάποιοι Έλληνες που είναι φτωχοί, δηλαδή είναι το 30% περίπου. Έτσι θα έλεγα ότι θα είχε μια λογική. Βλέπω όμως ότι το δικαιούνται τρεισήμισι εκατομμύρια νοικοκυριά, δηλαδή οκτώμισι εκατομμύρια Έλληνες. Τι ομολογεί αυτό; Δίνεις market pass σε οκτώμισι εκατομμύρια Έλληνες; Τι αναγνωρίζεις, ότι έχεις φτωχοποιήσει το λαό;
Εσείς ποια συμβουλή έχετε να δώσετε στους καταναλωτές για αυτές τις γιορτινές μέρες;
Να κινηθούν ανάλογα με τις δυνατότητες τους, να αξιοποιήσουν τις προσφορές, να μην πάρουν περισσότερα πράγματα από όσα χρειάζονται στο τραπέζι. Εκείνο που κάνει τις γιορτές ωραίες είναι η παρέα. Δεν είναι να γεμίσω ένα τραπέζι, να χορτάσω και τα μάτια μου και το υπόλοιπο να το πετάξω. Αυτό που πετάω το στερώ από τον διπλανό μου, το στερώ από τον πλανήτη, ενισχύω την ζήτηση, άρα ενισχύω και τα κυκλώματα της ακρίβειας. Άρα συστήνω περιστολή σε λογικά πλαίσια. Κι ένα άλλο που είναι το πιο σημαντικό. Ας καταλάβουμε πλέον ότι οι ρυθμιστές της αγοράς είμαστε οι καταναλωτές. ‘Οχι οι καταναλωτές του καναπέ, αλλά οι καταναλωτές που είναι οργανωμένοι σε ενώσεις καταναλωτών, που είναι δημοκρατικά εκλεγμένες, διάφανες, με διαφάνεια στα οικονομικά. Γιατί όσο λιγότεροι είμαστε, τόσο περισσότερο μας αγνοούν. Όσο περισσότεροι είμαστε, τόσο περισσότερο φοβούνται, και μας ακούνε οι κυβερνήσεις.
