Τα δευτερόλεπτα της αγχόνης των 9 απαγχονισθέντων ηρώων της ΕΟΚΑ

Για τον «θρύλο» αυτό, όμως, δεν υπάρχει στοιχείο που να τον επιβεβαιώνει. Αντιθέτως, μεταξύ των αντικειμένων του δημίου Χάρρυ Άλλεν (Harry Allen), που εξασφαλίσαμε μετά από δημοπρασία στην Αγγλία (τον Μάιο του 2015), περιλαμβάνονται και τρεις σελίδες δακτυλογραφημένες με λεπτομέρειες των 9 Ελληνοκυπρίων απαγχονισθέντων. Στις οποίες καταγράφονται τα στοιχεία τους, πότε γεννήθηκαν, πότε απαγχονίστηκαν και, πιο συγκεκριμένα, πόσα δευτερόλεπτα πήρε του καθενός να ξεψυχήσει.

Τον Μάιο του 2015 επικοινώνησα με τον ιδιώτη συλλέκτη Anthony Dobbs, που τα αγόρασε, του εξήγησα γιατί ενδιαφερόμαστε γι’ αυτά και δέχθηκε και τον επισκεφθήκαμε στο σπίτι του εκτός Λονδίνου, με τον αγαπητό συμπατριώτη και συναγωνιστή (στο Λονδίνο) Τάσο Κρομίδα. Του προσφέραμε περισσότερα απ’ ό,τι πλήρωσε και μας τα μεταπούλησε έναντι £1.100 (στερλινών).

Τα δευτερόλεπτα της αγχόνης για τους 9 ήρωες

Για τον ήρωα Ανδρέα Ζάκο καταγράφονται 10 δευτερόλεπτα. Δημοσιεύω τον εν λόγω κατάλογο, τον οποίο δημοσίευσε και η βρετανική εφημερίδα Daily Mail στο εκτενές ειδησεογραφικό της 12 Μαΐου 2015 (https://www.dailymail.co.uk/news/article-3078337/Macabre-photo-album-shows-Britain-s-executioner-Hangman-Harry-work.html):

Μιχαλάκης Καραολής διάρκεια 10 δευτερόλεπτα

Ανδρέας Δημητρίου διάρκεια 9 δευτερόλεπτα

Ιάκωβος Πατάτσος διάρκεια 8 δευτερόλεπτα

Ανδρέας Ζάκος διάρκεια 10 δευτερόλεπτα

Χαρίλαος Μιχαήλ διάρκεια 7 δευτερόλεπτα

Μιχαήλ Κουτσόφτας διάρκεια 7 δευτερόλεπτα

Στέλιος Μαυρομμάττης διάρκεια 8 δευτερόλεπτα

Ανδρέας Παναγίδης διάρκεια 9 δευτερόλεπτα

Ευαγόρας Παλληκαρίδης διάρκεια 9 δευτερόλεπτα.

Τα αγορασθέντα αντικείμενα (και τις τρεις δακτυλογραφημένες σελίδες) παραδώσαμε (αντιπροσωπία Αποδήμων, οι οποίοι συνεισέφεραν και οικονομικώς για την αγορά των) στον τότε Πρόεδρο της Βουλής των Αντιπροσώπων, Γιαννάκη Ομήρου, σε ειδική τελετή στις 29 Σεπτεμβρίου 2015. Εν συνεχεία ο Πρόεδρος της Βουλής παρέδωσε τα αντικείμενα μαζί με τη διευκρινιστική ομιλία μου την ημέρα εκείνη, στο Μουσείο Αγώνος ΕΟΚΑ 1955-59, παραπλεύρως της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου, όπου και βρίσκονται σήμερα.

Σχετικές δημοσιεύσεις με φωτογραφίες, στον κυπριακό Τύπο, όπως 30 Σεπτεμβρίου 2015 «Σημερινή», επιμέλεια Μιχάλη Παπαδόπουλου «Τα δευτερόλεπτα της αγχόνης» και «Φιλελεύθερο» «Ο δήμιος των απαγχονισθέντων της ΕΟΚΑ», του Φρίξου Δαλίτη.

Ο Γιάννης Σπανός είχε αναφερθεί και παλαιότερα στον ισχυρισμό για «τρεις φορές» για τον ήρωα Ανδρέα Ζάκο. Όταν ο συνάδελφος Φρίξος Δαλίτης κάλυψε τη δημοπρασία στο Λονδίνο, τον Μάιο του 2015, με το ειδησεογραφικό του «Το φρικιαστικό ημερολόγιο ενός δημίου» στον «Φιλελεύθερο», 15 Μαΐου 2015, καλύπτοντας το δημοσίευμα της «Daily Mail» 12.5.2015, είχε προσθέσει και την πιο κάτω δήλωση από τον Γιάννη Σπανό:

«Τα όσα αναφέρονται στο δημοσίευμα (εννοείται της «Daily Mail», 12.5.2015) ήταν μέχρι στιγμής άγνωστα στοιχεία. Όπως ανέφερε ο κ. Σπανός, οι εκτελέσεις αποδίδονταν τότε, κάποιες φορές σ’ έναν Τούρκο και κάποιες φορές σ’ έναν Άγγλο αξιωματικό ονόματι Ίντεν. Ο οποίος σίγουρα παρευρισκόταν σε κάποιες εκτελέσεις. Σύμφωνα με τον κ. Σπανό, ο συγκεκριμένος Άγγλος αξιωματικός, την επομένη της εκτέλεσης των ηρώων Ζάκου, Μιχαήλ και Πατάτσου, είχε επισκεφθεί στο κελί του τον πατέρα Φώτιο Καλογήρου, αγωνιστή της ΕΟΚΑ και πολιτικό κρατούμενο. Κάθισε στο κρεβάτι του κελιού του και, κρατώντας το κεφάλι του σε άσχημη ψυχολογική κατάσταση, μονολογούσε: ‘‘Three times my father, three times’’ (τρεις φορές πάτερ, τρεις φορές). Αν και δεν έδωσε διευκρινίσεις σε τι αναφερόταν, εικάζεται ότι η αναφορά του αφορούσε την εκτέλεση ενός από τους ήρωες».

Έγραψεη «Daily Mail»:«Gruesome: This log shows details of the nine executions Mr Allen carried out in Cyprus during the 1950s – A log of their deaths – also for sale – records how long it took for them to die».

Μετάφραση:«Μακάβριο: Το ημερολόγιο αυτό δίνει λεπτομέρειες των 9 εκτελέσεων από τον κ. Άλλεν στην Κύπρο τη δεκαετία του 1950 – Ένα ημερολόγιο των θανάτων – επίσης προς πώληση – καταγράφει πόσο πήρε του καθενός να πεθάνει». Αν όντως ο εν λόγω Άγγλος αξιωματικός είπε αυτά τα λόγια στον πατέρα Φώτιο Καλογήρου (ο οποίος απεβίωσε), εξάγεται ότι δεν εννοούσε αυτό που «θρυλείται» εφόσον «δεν έδωσε διευκρινίσεις σε τι αναφερόταν».

Αυτονόητα, όμως, ο άνθρωπος θα ήταν σε ψυχολογική αναστάτωση, ποιος εξάλλου δεν θα ήταν! Αλλά, κατά τη γνώμη μου, λόγω του ότι είχε μαρτυρήσει τρεις απαγχονισμούς την ίδια μέρα, δηλαδή των Ζάκου, Μιχαήλ και Πατάτσου και όχι για οτιδήποτε άλλο.

Πιστεύω είναι καιρός να ξεκαθαρίσει μια για πάντα αυτό το θέμα για κάτι που δεν ευσταθεί, καθώς δεν τεκμηριώνεται με τα στοιχεία που έχουμε στο χέρι, ενοχλεί και αναστατώνει…

Ένα στεφάνι συμφιλίωσης που απορρίφθηκε από ποιους;

Με την ευκαιρία αυτή, θα ήθελα να θυμίσω το σχετικά πρόσφατο άρθρο μου στη «Σημερινή», 28 Οκτωβρίου 2022, «Ένα βρετανικό στεφάνι, που δεν κατατέθηκε, αλλά έπρεπε να βρίσκεται στα Φυλακισμένα Μνήματα».

Έγραψα τότε, μεταξύ άλλων, αφού επικοινώνησα πρώτα με τον Air Chief Marshal Sir Mike Wigston, για την πληροφορία ότι όταν υπηρετούσε ως Air Vice-Marshal Mike Wigston, Διαχειριστής των Βρετανικών Βάσεων Ακρωτηρίου και Δεκέλειας και επικεφαλής των Βρετανικών Δυνάμεων Κύπρου, μεταξύ Ιανουαρίου 2015- Φεβρουαρίου 2017, εξέφρασε την επιθυμία να κατέθετε στεφάνι στους τάφους των ηρώων της ΕΟΚΑ 1955-59, που απαγχονίστηκαν από τις βρετανικές αποικιακές Αρχές.