Ο καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής Σωτήρης Σέρμπος, σχολιάζει για το SPEAKNEWS τα αποτελέσματα της συνάντησης του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ταγίπ Ερντογάν στην Αθήνα, και εξηγεί πως το καλό κλίμα και η ηρεμία που πάει να οικοδομηθεί, θα εξαρτηθεί από πολλούς παράγοντες, και ιδίως από τις διεθνείς εξελίξεις και πως αυτές θα επηρεάσουν τη σχέση της Τουρκίας με την Δύση τον επόμενο χρόνο.
Κύριε Σέρμπο, ένα πρώτο σχόλιο για την συνάντηση Μητσοτάκη Ερντογάν στην Αθήνα;
Ένα πρώτο σχόλιο είναι ότι επιβεβαιώθηκε ότι η Τουρκία, για λόγους που αφορούν κυρίως μια διαδικασία σχετικής επαναπροσέγγισης που είχε ξεκινήσει με τη Δύση, ήταν υποχρεωμένη υπό το πρίσμα μιας τακτικής αναδίπλωσης και όχι αλλαγής στρατηγικής, να προχωρήσει στην αποκλιμάκωση και σε μια ενδεχομένως σταδιακή εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Πάνω πάνω κάτω αυτό όλο επισφραγίζεται με τη Διακήρυξη των Αθηνών, παρά τον ασφαλώς μη νομικά δεσμευτικό της χαρακτήρα. Επιπλέον η Τουρκία, σε αυτή τη φάση τουλάχιστον, δεν αισθάνεται το ίδιο ισχυρή έναντι της Ελλάδας, αξιολογώντας και εκείνη πως οι περιττοί κίνδυνοι που ανέλαβε έναντι της χώρας μας και επί του πεδίου, δεν την οδήγησαν σε κάποια οφέλη. Αντιθέτως, θα έλεγα ότι έχει καταβάλει ένα τίμημα και κλόνισε ακόμη περισσότερο την ήδη βαριά τραυματισμένη αξιοπιστία της έναντι της Δύσης. Οπότε είχε μια σειρά από λόγους, όχι να λύσει τα προβλήματά της, αλλά να γλιτώσει από έναν πονοκέφαλο. Να μην προκαλεί την Ελλάδα επί του πεδίου. Ουσιαστικά για ένα διάστημα σηκώνει χειρόφρενο.
Νομίζω ότι περισσότερο ο Τούρκος πρόεδρος άνοιξε τα χαρτιά του στη συνέντευξή του στην Καθημερινή. Εκεί βλέπουμε δηλαδή ότι ακόμα και μια πιθανή προσφυγή στη διεθνή δικαιοσύνη αφορά το σύνολο των ζητημάτων, άρα και ζητήματα που αφορούν για την Ελλάδα τον σκληρό πυρήνα της εθνικής της κυριαρχίας. Άρα βλέπετε ότι στο πολιτικό διάλογο, που είναι η ταμπακέρα των ελληνοτουρκικών σχέσεων, για να μιλήσουμε για μια προσπάθεια ουσιαστικής τους βελτίωσης, σημαίνει ότι μία από τις δύο πλευρές θα έπρεπε να αλλάξει στάση. Δεν υπάρχουν ενδείξεις προς αυτή την κατεύθυνση, χωρίς βεβαίως να πρέπει να υποτιμούμε ότι τα “ήρεμα νερά” που επικρατούν τώρα δεν είναι σημαντικό.
Σε κάθε περίπτωση, δεν χρειάζεται να είμαστε ούτε απαισιόδοξοι, ούτε αισιόδοξοι. νομίζω να είμαστε απλώς ρεαλιστές και πάντα να κρατάμε στο μυαλό μας τη μεγάλη εικόνα. Και αυτή νομίζω ότι είναι και η προσπάθεια της κυβέρνησης, ότι δεν πάμε για να επιλύσουμε τα ελληνοτουρκικά. Άρα πάμε σε μια συνθήκη όπου θα μπορούμε να διαχειριζόμαστε τις διαφωνίες μας χωρίς να επιστρέφει η ένταση επί του πεδίου. Αυτό είναι ένα ταγκό που προϋποθέτει δύο. Σαφέστατα το αποτέλεσμα των κρίσιμων αμερικανικών εκλογών τον Νοέμβριο του ‘24 θα είναι κάτι που μεταξύ άλλων θα θέλει να δει ο κ. Ερντογάν. Διότι, κακά τα ψέματα, η στροφή της πολιτικής του είναι απόλυτα συνδεδεμένη όπως σας είπα και με τον ρόλο των Αμερικανών, αλλά και δευτερευόντως της ευρωπαϊκής ένωσης.
Ο πρωθυπουργός είπε στις δηλώσεις μετά τη συνάντηση ότι σε μελλοντική συνάντηση μπορούμε να μιλήσουμε για οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα. Πόσο σύντομα μπορεί να είναι αυτή η συνάντηση;
Νομίζω ο πρωθυπουργός θεωρεί ότι καλό είναι πρώτα “να βρέξουμε λίγο τα ποδαράκια μας“ σε αυτή τη συνεργασία της θετικής ατζέντας, για να αποκαταστήσουμε ένα κομμάτι της διάρρηξης της εμπιστοσύνης που είχε επέλθει με ευθύνη της Τουρκίας, και από εκεί και πέρα να πάμε και στο κυρίως πιάτο. Το πρόβλημα είναι ότι η Τουρκία θέλει να γίνει κουβέντα για μια εφ όλης της ύλης διαπραγμάτευση. Άρα εκεί πέρα θα δοκιμαστεί η Συνθήκη των Αθηνών. Εκτός αν η Τουρκία επιλέξει για άλλους λόγους να δώσει μια παράταση σε αυτό το χειρόφρενο που σηκώθηκε.
Νομίζω αν κάτι πρέπει να γίνει αντιληπτό είναι ότι η Τουρκία, ένα διμερές τραπέζι διαπραγμάτευσης το βλέπει ως ευνοϊκότερο για εκείνη. Γι αυτό και θέλει από την Ελλάδα να αποσύρει τους συμμάχους της, να αποσύρει τις Ηνωμένες Πολιτείες, να αποσύρει την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δεν νομίζω ότι θα αλλάξουν πολλά στα ελληνοτουρκικά σε αυτή τη φάση όταν μπούμε στον πυρήνα των πραγμάτων. Το καλύτερο που έχουμε να περιμένουμε είναι απλώς αυτό το άτυπο μορατόριουμ που ουσιαστικά επισημοποιήθηκε με τη Διακήρυξη των Αθηνών, να επεκταθεί. Νομίζω δεν θα πρέπει να περιμένουμε, επαναλαμβάνω, μεγάλες αλλαγές και δεν έχει ζητήσει και κανείς από την Τουρκία να επιλύσει τα ελληνοτουρκικά. Το μόνο που της ζητάει είναι αυτό. Τα ήρεμα νερά. Νομίζω μέχρι το φθινόπωρο θα έχουμε μια εικόνα για το πώς θα κινηθούμε σε πεδίο πολιτικού διαλόγου. Και όπως σας είπα, πώς θα κινηθεί η Τουρκία απέναντί μας σε περίπτωση που κάτι αλλάξει όσον αφορά την εξέλιξη των σχέσεών της με τη Δύση. Επαναλαμβάνω, στο τέλος της μέρας είναι μια τακτική αναδίπλωση και τίποτα περισσότερο.
Τι σημαίνει το “συμφωνούμε ότι διαφωνούμε για την Κύπρο”. Μπορεί να ερμηνευτεί ότι μπορούμε να τα βρούμε στα υπόλοιπα, χωρίς να μας εμποδίζει το Κυπριακό;
Νομίζω ότι η Τουρκία θεωρώντας ότι όντως δεν θα πρέπει να συνδέουμε τα υπόλοιπα με το Κυπριακό, εννοεί ότι τα πράγματα στην Κύπρο έχουν πάρει τον δρόμο τους. Μίλησε ο Ερντογάν για τις πραγματικότητες που έχουμε επί του εδάφους, δηλαδή όλη αυτή την ιστορία της κυριαρχικής ισότητας που πλέον θέτει η Τουρκία και με μια σειρά τετελεσμένων και επί της κυπριακής ΑΟΖ και στην περίκλειστη πόλη των Βαρωσίων και στην Πύλα κλπ.
Το καλό για την Ελλάδα και την Κύπρο είναι ότι στην τελευταία έκθεση για το μέλλον των ευρωτουρκικών σχέσεων, αναβαθμίζεται η σύνδεση του Κυπριακού και η αναζωογόνηση της διαπραγματευτικής διαδικασίας, ως μια αιρεσιμότητα για να προχωρήσουν τα θέματα που ενδιαφέρουν την Τουρκία και θέλει να πάρει ανταλλάγματα από τις Βρυξέλλες. Έχει όμως ενδιαφέρον, πώς θα επηρεάσει τη διαδικασία της αποκλιμάκωσης και της και της εξομάλυνσης με την Ελλάδα, αν η Τουρκία επιχειρήσει κάτι περισσότερο στην Κύπρο.
Και νομίζω όμως ότι ένας επιπλέον λόγος που δεν μπορεί να πάει πολύ μακριά αυτή η ιστορία είναι ακριβώς οι εξελίξεις στο Κυπριακό. Και πάντα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι η Κύπρος γενικότερα λειτουργεί και ως πολλαπλασιαστής ισχύος της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο. Ακόμα και αν υποθετικά η Αθήνα ήθελε να υιοθετήσει μια άλλη στάση, που δεν το νομίζω, θα ήταν η ίδια η Κύπρος που θα μπλόκαρε κρίσιμες αποφάσεις για την ίδια την Τουρκία. Άρα πραγματικά θα πρέπει να αξιοποιηθεί αυτή η συγκυρία για να ξαναμπούμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Προφανώς όχι στη λογική των δύο κρατών, προφανώς στη βάση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ, αλλά νομίζω ότι θα είναι πολύ περισσότερο δύσκολο αυτή τη φορά συγκριτικά με το παρελθόν. Πάντως είναι ένα θέμα που νομίζω δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από τα ελληνοτουρκικά, παρόλο που σίγουρα η Τουρκία θα το ήθελε αυτό, αλλά ειδικά στο σκέλος το ευρωπαϊκό, θα το βρει μπροστά της.
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
