«Αν συνεχιστεί αυτή η ανθρωπιστική κρίση, τις συνέπειες θα τις πληρώσει η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση. Άρα η έλλειψη διάθεσης, η έλλειψη προετοιμασίας ήταν κάτι που θεωρώ εντελώς αρνητικό», τόνισε. Ο ίδιος αποκάλυψε ότι υπάρχουν σκέψεις για πρωτοβουλίες με άλλα μεσογειακά κράτη – μέλη.
Ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας μίλησε για όλα: για το Κυπριακό, την ελληνοτουρκική προσέγγιση, τον τρόπο που ελήφθη η απόφαση για τη διεύρυνση ως… «ομοφωνία των 26». Στα πολύ ενδιαφέροντα σχόλιά του και η διαβεβαίωση ότι η κυπριακή κυβέρνηση επιθυμεί να προστατεύσει τους δημοσιογράφους και τις πηγές τους.
Για τη Μέση Ανατολή: «Να μείνουμε όσες ώρες χρειαστεί για μια κοινή θέση»
Μαρία Ψαρά, Euronews: Κύριε Πρόεδρε, σας ευχαριστώ πάρα πολύ που είσαστε σήμερα μαζί μου. Μόλις πριν από λίγο τελείωσε μια σύνοδος κορυφής που νομίζαμε ότι θα ήταν μαραθώνια. Αλλά ίσως ένας λόγος που δεν ήταν, ήταν η έλλειψη συμπερασμάτων για τη Μέση Ανατολή, κάτι για το οποίο ήσασταν πολύ επικριτικός κατά την είσοδό σας στη σύνοδο αυτή.
Νίκος Χριστοδουλίδης: Είναι μια ιστορική σύνοδος, όχι μόνο για τις αποφάσεις που λήφθηκαν ή δεν λήφθηκαν, αλλά και για τον τρόπο που λήφθηκαν κάποιες αποφάσεις.
Για τη Μέση Ανατολή, δεν υπάρχουν συμπεράσματα.
Θεωρώ ότι είναι η χειρότερη δυνατή εξέλιξη για την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ανέφερα και στη δευτερολογία μου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο: Υπάρχουν διαφορετικές απόψεις, όπως υπάρχουν σε όλα τα θέματα που συζητάμε. Αλλά γι’ αυτό κάνουμε τις Συνόδους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, γιατί υπάρχουν διαφορετικές απόψεις να συζητήσουμε, να καταλήξουμε.
Ναι, να μείνουμε όσες ώρες χρειαστεί για να καταλήξουμε σε συμπεράσματα. Στην περιοχή μας, στη γειτονιά μας, που είναι και γειτονιά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γίνεται ένας πόλεμος, ένας πόλεμος με τραγικές συνέπειες. Υπάρχει μια δραματική ανθρωπιστική κρίση. Υπάρχουν επιπτώσεις στην περιοχή, επιπτώσεις που αγγίζουν και την ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και ερχόμαστε εμείς ως Ευρωπαϊκή Ένωση, να μην μπορούμε να στείλουμε ένα μήνυμα, ένα κοινό μήνυμα στις χώρες της περιοχής.
Και ήμουν έντονος στην παρέμβαση μου, να σας πω γιατί; Γιατί την περασμένη εβδομάδα είχα την ευκαιρία να επισκεφθώ ξανά χώρες της περιοχής. Μίλησα και με τον πρωθυπουργό του Ισραήλ. Όλοι ανέμεναν από την Ευρωπαϊκή Ένωση να έχει έναν πρωταγωνιστικό ρόλο και εμείς δεν μπορούμε ή δεν αφιερώσαμε χρόνο να συζητήσουμε, να βρούμε την κοινή συνισταμένη που θεωρώ ότι μπορούσαμε να βρούμε.
Ποιος μπορεί, για παράδειγμα, να αρνηθεί ότι υπάρχει μια σοβαρή ανθρωπιστική κρίση στην περιοχή και ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλία για αντιμετώπιση αυτής της ανθρωπιστικής κρίσης; Γιατί πέραν της υποχρέωσής μας, πέραν του ότι αυτό δείχνει στην πράξη αυτό που επιδιώκουμε -που θέλουμε τουλάχιστον και λέμε δημόσια- ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να έχει ένα γεωπολιτικό ρόλο, αν συνεχιστεί αυτή η ανθρωπιστική κρίση, τις συνέπειες θα τις πληρώσει η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση. Άρα η έλλειψη διάθεσης, η έλλειψη προετοιμασίας ήταν κάτι που θεωρώ εντελώς αρνητικό.
Μετά τη δευτερολογία μου, οι παρεμβάσεις που έγιναν είναι ότι έγινε σήμερα μια στρατηγική συζήτηση. Θα επανέλθουμε στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και απάντησα ότι ενδεχομένως οι εξελίξεις μέχρι το επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να είναι πολύ πιο μπροστά από εμάς.
Γι αυτό το λόγο έχουμε κάποιες σκέψεις με κάποια άλλα μεσογειακά κράτη – μέλη. Κάναμε μια πρώτη συζήτηση σήμερα στο περιθώριο και ενδεχομένως να γίνει μια περιφερειακή συνάντηση σε επίπεδο μεσογειακών κρατών, καλώντας και τους εταίρους μας στην περιοχή, έτσι ώστε να δούμε και το θέμα της ανθρωπιστικής κρίσης.
Γιατί, επαναλαμβάνω, δεν μπορούμε να μιλάμε για ανθρωπιστική κρίση και να λέμε ότι θα το συζητήσουμε τον Μάρτιο, αλλά την ίδια στιγμή. Και αυτό είναι η μεγάλη εικόνα, η επόμενη μέρα του πολέμου, γιατί κάποια στιγμή θα πρέπει και θα τελειώσει αυτός ο πόλεμος.
Μαρία Ψαρά: Σε αυτό το ραντεβού που θα έχετε τον Ιανουάριο για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο, υπάρχει περίπτωση να ενταχθεί μια ακόμα συζήτηση για τη Μέση Ανατολή;
Νίκος Χριστοδουλίδης: Θα είναι θετικό να έχουμε μια τέτοια εξέλιξη, αλλά ως έχουν τα πράγματα αυτή τη στιγμή, οι συζητήσεις θα επικεντρωθούν στο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο. Κάτι άλλο που αποτύχαμε να συμφωνήσουμε χθες, κάτι άλλο, για το οποίο η Ευρωπαϊκή Ένωση για ακόμη μια φορά έχει μοιραστεί στα δύο. Έγιναν συζητήσεις, δεν καταλήξαμε. Είχαμε μια πολιτική συμφωνία σε επίπεδο 26 κρατών μελών, αλλά θεωρώ ότι η ενδεχόμενη συζήτηση και του Μεσανατολικού τον Ιανουάριο δεν είναι κάτι που θα απέκλεια αυτή τη στιγμή.
Για τον θαλάσσιο ανθρωπιστικό διάδρομο: «Με το πλοίο που προσφέρουν οι Βρετανοί, λύνεται το θέμα των υποδομών στο λιμάνι της Γάζας»
Μαρία Ψαρά: Κύριε πρόεδρε, ενημερώσατε τους ομολόγους σας για τις εξελίξεις στον ανθρωπιστικό δρόμο δια θαλάσσης, για τον οποίο η Κύπρος μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο.
Νίκος Χριστοδουλίδης: Φυσικά, ενημέρωσα για τις τελευταίες εξελίξεις. Πριν λίγα εικοσιτετράωρα είχαμε στην Κύπρο μια ομάδα από το Ισραήλ. Είδαν όλα τα δεδομένα επί του εδάφους: πού βρίσκεται η ανθρωπιστική βοήθεια, πώς ελέγχεται η ανθρωπιστική βοήθεια, πώς θα φέρει η ανθρωπιστική βοήθεια όλα όσα έχουμε ζητήσει στην Κύπρο.
Την επόμενη εβδομάδα θα έχουμε και μια άλλη ομάδα από διάφορες υπηρεσίες του Ισραήλ. Είμαστε έτοιμοι. Εδώ οφείλω να αναφέρω, το είπα και στο Συμβούλιο, την ετοιμότητα που βλέπουμε από πλευράς Βρετανίας να βοηθήσει στην υλοποίηση αυτού του ανθρωπιστικού διαδρόμου.
Υπάρχει ανθρωπιστική βοήθεια πέραν της Κυπριακής Δημοκρατίας και από πλευράς Βρετανίας. Μας έχουν προσφέρει ένα πλοίο το οποίο μπορεί, όπως έχουν τα δεδομένα σήμερα, να πάρει ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα και εκείνο που αναμένουμε αυτή τη στιγμή είναι το πράσινο φως από το Ισραήλ.
Και ήταν και ένα από τα θέματα που συζήτησα το περασμένο Σάββατο με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό. Γι’ αυτό ήρθε η πρώτη ομάδα πριν λίγα εικοσιτετράωρα στην Κύπρο και έρχεται και την άλλη εβδομάδα η δεύτερη ομάδα, έτσι ώστε να δουν οι ίδιοι την ετοιμότητα από πλευράς Κυπριακής Δημοκρατίας να απαντήσουμε στη βασική τους ανησυχία, που ονομάζεται ασφάλεια, και τη μεταφορά στη Γάζα. Και μόλις δοθεί το πράσινο φως από το Ισραήλ, είμαστε έτοιμοι να υλοποιήσουμε αυτή μας την ιδέα.
Μαρία Ψαρά: Έχουμε ακούσει πολλές φορές όμως τον Ύπατο Εκπρόσωπο να λέει ότι το μεγάλο πρόβλημα είναι η έλλειψη υποδομής στη Γάζα, στο λιμάνι της Γάζας. Αυτό πώς σκοπεύετε να το υπερκεράσετε.
Νίκος Χριστοδουλίδης: Οι Βρετανοί έχουν ήδη στην Κύπρο πλοίο το οποίο δεν χρειάζεται ειδική υποδομή στο λιμάνι της Γάζας, το οποίο είναι κατεστραμμένο. Μπορεί άμεσα να μεταφέρει ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα.
Για το Κυπριακό: «Έχουμε συμφωνήσει σε προσωπικότητα εκ μέρους της ΕΕ, έχει συμφωνήσει και η προσωπικότητα»
Μαρία Ψαρά: Μάλιστα, τώρα, κύριε Χριστοδουλίδη, αυτή η σύνοδος θα ήταν σημαντική για εμάς, κυρίως για τη συζήτηση για την Τουρκία, η οποία δεν έγινε.
Νίκος Χριστοδουλίδης: Δεν έγινε καμία συζήτηση για την Τουρκία και αν θέλετε την άποψή μου, ορθά δεν έγινε λαμβάνοντας υπόψη τα θέματα της ημερήσιας διάταξης. Δηλαδή, αν συζητούσαμε και την Τουρκία, θα γινόταν μια γενική ανταλλαγή απόψεων. Πρέπει να κάνουμε στρατηγική συζήτηση. Θεωρώ ότι αυτή θα γίνει το Μάρτιο στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο και ήταν σοφή θεωρώ η προσέγγιση να μη γίνει σε αυτό το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.
Μαρία Ψαρά: Από την επόμενη χρονιά αναλαμβάνει και η νέα εντεταλμένη του ΟΗΕ. Ποιες είναι οι προσδοκίες σας; Αυτή η νέα ανάληψη καθηκόντων θα παίξει το ρόλο της στη συζήτηση που θα κάνουμε τον Μάιο;
Νίκος Χριστοδουλίδης: Θέλω να χαιρετίσω το γεγονός ότι ο Γενικός Γραμματέας ανταποκρίθηκε σε μια δική μας προσπάθεια από την πρώτη μέρα ανάληψης των καθηκόντων μου και οδηγούμαστε στον διορισμό μιας συγκεκριμένης προσωπικότητας, η οποία θα διερευνήσει τις προοπτικές για επανέναρξη των συνομιλιών.
Να αναφέρω ότι αυτός ο διορισμός θα μπορούσε να γίνει και νωρίτερα αν η Τουρκία δεν είχε απορρίψει την προηγούμενη εισήγηση – πρόταση του Γενικού Γραμματέα. Κρατώ όμως το θετικό, ότι υπήρξε ανταπόκριση στην προσπάθεια μας.
Ήταν μια προσπάθεια για την οποία εργαστήκαμε πολύ σκληρά και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε επίπεδο των πέντε μονίμων μελών, αλλά και προς τον ίδιο τον Γενικό Γραμματέα να προχωρήσει με τον διορισμό.
Από εκεί και πέρα, μετά την επίσημη ανακοίνωση θα επισκεφθεί τη Νέα Υόρκη, θα έχει συνάντηση με τον Γενικό Γραμματέα και ακολούθως θα έρθει στην Κύπρο. Αυτό που έχω ζητήσει από τα Ηνωμένα Έθνη, από τον ίδιο τον Γενικό Γραμματέα, είναι να αποφευχθούν φαινόμενα που είδαμε στο παρελθόν και εννοώ να έρθει στην Κύπρο για 24-48 ώρες, να έχει μια επαφή ή επαφές και ακολούθως να φεύγουν από την Κύπρο και να έρχονται μετά από ένα μήνα.
Έχω ζητήσει από τον Γενικό Γραμματέα να μείνει στην Κύπρο ο/η αντιπρόσωπος όσον καιρό μπορεί φυσικά και να επισκεφθεί την Τουρκία, την Ελλάδα, τη Βρετανία, τις Βρυξέλλες. Είναι μέρος της προσπάθειας που γίνεται, αλλά να έρθει στην Κύπρο να εργαστούμε από κοινού.
Θεωρώ ότι εάν υπάρχει πολιτική βούληση, μπορούμε να φτάσουμε στο στόχο της επανέναρξης ουσιαστικών συνομιλιών. Ξέρετε, βγαίνει μια έντονη ανησυχία για τη Μέση Ανατολή, λόγω των πολλών παραγόντων επιπτώσεων που ήδη κάποιες από αυτές τις βιώνουμε. Αλλά τι έχει αποδείξει η κρίση στη Μέση Ανατολή; Ότι δεν υπάρχουν παγωμένες κρίσεις. Μπορεί ανά πάσα στιγμή να υπάρξει μια εξέλιξη, μια αρνητική εξέλιξη που να οδηγήσει σε τέτοιες αρνητικές εξελίξεις.
Άρα εμείς που ενδιαφερόμαστε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο για τον τόπο μας, είναι η δική μας πατρίδα υπό κατοχή, κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν να δημιουργηθούν εκείνα τα δεδομένα προς επανέναρξη των συνομιλιών. Όχι συνομιλίες για χάρη των συνομιλιών, συνομιλίες που θα οδηγήσουν στην επίλυση του Κυπριακού στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου. Είναι δύσκολα τα δεδομένα, γίνονται πολλές δηλώσεις, γίνονται ενέργειες οι οποίες προκαλούν έντονο προβληματισμό και ανησυχία, αλλά δεν πρέπει απλά να σχολιάζουμε αυτές τις αρνητικές εξελίξεις. Πρέπει να πάρουμε την πρωτοβουλία στα χέρια μας. Είναι αυτό που κάνουμε από την πρώτη ημέρα ανάληψης των καθηκόντων.
Μαρία Ψαρά: Και με το αίτημά σας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση για ενεργότερο ρόλο στο Κυπριακό;
Νίκος Χριστοδουλίδης: Το συζήτησα στο περιθώριο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με τον πρόεδρο Μισέλ, μιλήσαμε για συγκεκριμένη προσωπικότητα, η οποία μπορεί να αναλάβει ένα τέτοιο ρόλο. Υπάρχει προθυμία από αυτή την προσωπικότητα να αναλάβει αυτόν τον ρόλο. Συμφωνεί ο ίδιος ο πρόεδρος του Συμβουλίου. Δεν είμαστε ακόμη εκεί, αλλά θεωρώ ότι αν εργαστούμε μπορούμε να φτάσουμε σε αυτόν τον στόχο. Είναι σημαντικό ότι συζητούμε ένα πολύ συγκεκριμένο όνομα. Επαναλαμβάνω, δεν είμαστε ακόμα εκεί, αλλά η προσπάθειά μας συνεχίζεται.
Μαρία Ψαρά: Θα μπω στον πειρασμό να σας ρωτήσω, παρόλο που ξέρω την απάντησή σας. Μπορείτε να μας πείτε ποιο είναι αυτό το πρόσωπο;
Νίκος Χριστοδουλίδης: Δεν μπορώ να αναφέρω το όνομα, αλλά είναι μια προσωπικότητα η οποία έχει πρωταγωνιστικό ρόλο στους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι μια προσωπικότητα η οποία έχει σχέσεις με την Τουρκία, με τον κύριο Ερντογάν. Είναι μια προσωπικότητα την οποία κι εμείς εμπιστευόμαστε και θεωρώ ότι θα βοηθήσει. Θα έχει θετική συνεισφορά στην προσπάθεια μας για επανέναρξη των συνομιλιών και επίλυση του Κυπριακού.
Αυτή η προσωπικότητα, να το πω για πολλοστή φορά, δεν έχει να κάνει με τον ρόλο της απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα, η οποία θα ασχοληθεί και με τις καθημερινές, αν θέλετε, διεργασίες, το πώς οδηγηθούμε στην επανέναρξη των συνομιλιών. Είναι πολιτική προσωπικότητα, η οποία περισσότερο αποσκοπεί στο να στείλει πολιτικά μηνύματα.
«Η πρόοδος στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, μόνο θετικά μπορεί να συνεισφέρει στο Κυπριακό»
Μαρία Ψαρά: Θέλω να σας ρωτήσω για την ελληνοτουρκική προσέγγιση, την προσέγγιση δηλαδή Ελλάδας – Τουρκίας. Πώς τη βλέπετε; Στη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν συμφώνησαν ότι διαφωνούν και ο Ερντογάν μίλησε για «νέες πραγματικότητες». Πώς ερμηνεύετε εσείς αυτή τη δήλωση;
Νίκος Χριστοδουλίδης: Να χαιρετίσω πρώτα και να ευχαριστήσω δημόσια τον Έλληνα πρωθυπουργό, οποίος μετά την ολοκλήρωση, αμέσως μετά την ολοκλήρωση της συνάντησής του με τον Ερντογάν, επικοινώνησε τηλεφωνικά μαζί μου για να με ενημερώσει.
Είχαμε συζητήσει και στις Βρυξέλλες γιατί αντιλαμβάνεστε ότι δεν μπορούν να λεχθούν όλα από το τηλέφωνο, άρα είχαμε κατ’ ιδίαν συζητήσεις στις Βρυξέλλες.
Η δική μας θεώρηση είναι ότι η όποια πρόοδος στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μόνο θετικά μπορεί να συνεισφέρει στην προσπάθεια μας για επίλυση του Κυπριακού. Είναι δημόσια διακηρυγμένη θέση της ελληνικής κυβέρνησης ότι δεν μπορεί να υπάρξει πλήρης εξομάλυνση χωρίς την επίλυση του Κυπριακού.
Ενημερώθηκα από τον Έλληνα πρωθυπουργό, όπως σας προανέφερα, κι από αυτά που έχω ακούσει -και χωρίς να θεωρώ σωστό να μπω σε λεπτομέρειες και να δημοσιοποιήσω λεπτομέρειες- υπάρχει μια θετική διάθεση.
Όλα αυτά θα κριθούν από το αποτέλεσμα. Έχουμε αρκετές εξετάσεις μπροστά μας το αμέσως επόμενο διάστημα που όλοι μας, βάζω και τον εαυτό μου μέσα, όλοι μας θα κριθούμε από το πώς θα εργαστούμε για να υπάρξουν συγκεκριμένα θετικά αποτελέσματα.
Μαρία Ψαρά: Πολύς λόγος έχει γίνει κύριε Πρόεδρε, για το τετ-α-τετ με τον Πρόεδρο Ερντογάν. Τελικά τι είπατε σε αυτό;
Νίκος Χριστοδουλίδης: Εγώ πήγα και προσέγγισα τον κ. Ερντογάν. Είχα μια χρυσή ευκαιρία στο Ντουμπάϊ. Τον είδα, πήγα και του μίλησα. Δεν θα δημοσιοποιήσω τον διάλογο μου με τον Ερντογάν. Ξέρετε, με ενδιαφέρει να υπάρξει αποτέλεσμα. Αυτά τα θέματα είναι πολύ σοβαρά θέματα, δεν είναι για επικοινωνιακή κατανάλωση.
Είμαστε 50 χρόνια μετά την τουρκική εισβολή. Καθημερινά δημιουργούνται νέα τετελεσμένα που δυσχεραίνουν ακόμη περισσότερο την προσπάθειά μας. Δεν χρειάζεται επικοινωνιακή ή δημόσια διαπραγμάτευση. Εκείνο που έχει σημασία είναι να δούμε πως δημιουργούνται αποτελέσματα.
Έγινε μεγάλος λόγος περί συναντήσεως, περί προσκλήσεως και ούτω καθεξής. Θέλω να σας πω ότι αν υπάρξει πρόσκληση ή επιθυμία από τον Τούρκο πρόεδρο, φυσικά και θα ανταποκριθώ. Εγώ ο ίδιος από την πρώτη στιγμή και εδώ στις Βρυξέλλες και στη Γερμανία και στη Γαλλία που έχω επισκεφθεί, ζήτησα αν μπορούν να βοηθήσουν στο να υπάρξει μια τέτοια συνάντηση στην οποία θα μιλήσουμε, θα παραθέσουμε τις απόψεις.
Αλλά ξέρετε, κι ο κ. Ερντογάν είναι πολιτικός. Και το αντιλαμβάνομαι απόλυτα. Αντιλαμβάνεστε ότι η δημοσιοποίηση ενός τέτοιου ενδεχομένου, ακόμη κι ενός μακρινού ενδεχομένου, ακόμη κι αν υπάρχει 1% πιθανότητα, το απομακρύνει. Άρα γι αυτό λέω, πρέπει να επικεντρωθούμε στην ουσία και ας αφήσουμε την επικοινωνία. Ειδικότερα όσον αφορά το Κυπριακό.
Μαρία Ψαρά: Θα συγκαλέσετε το Εθνικό Συμβούλιο όπως ζητούν ΔΗΣΥ και ΑΚΕΛ;
Νίκος Χριστοδουλίδης: Θα συγκαλέσω όποτε το κρίνω αναγκαίο. Εγώ δεν έχω κόμμα, από το οποίο έχω εκλεγεί. Έχω εκλεγεί ως ανεξάρτητος υποψήφιος. Επιδιώκω τη συλλογικότητα περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο. Είναι σχεδόν καθημερινές οι εκκλήσεις μου για συλλογικότητα και φυσικά όταν κρίνω ότι υπάρχουν εν κινήσει εξελίξεις, θα ενημερώσω.
Το Εθνικό Συμβούλιο ήδη το έκανα αρκετές φορές. Δεν έχω λόγο και κανείς από μόνος του δεν μπορεί να σηκώσει το βάρος της προσπάθειας επίλυσης του Κυπριακού. Φυσικά και επιδιώκω τη συλλογικότητα. Ήταν μέσα από αυτήν που πρώτον έχω εκλεγεί.
Γι αυτό είχα τύχει υποστήριξης από όλα, από κόσμο, από όλα τα πολιτικά κόμματα και την ίδια στιγμή και με τα κόμματα είχαμε πρόσφατα τον προϋπολογισμό δημόσια. Ευχαρίστησα τα κόμματα, επιδίωξα τη συνεργασία. Η συνεργασία για μένα είναι βασικό ζητούμενο για να μπορούμε να πετύχουμε τους στόχους μας και στο Κυπριακό αλλά και στα θέματα εσωτερικής διακυβέρνησης.
«Ιστορική απόφαση για την Ουκρανία, αλλά όχι έτσι»
Μαρία Ψαρά: Τώρα, πίσω στα θέματα από τη Σύνοδο Κορυφής. Υπήρξε λοιπόν χθες μια συμφωνία για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων στην Ουκρανία, αλλά ο τρόπος που έγινε, που επετεύχθη αυτή, η ομοφωνία προκαλεί εντυπώσεις. Δηλαδή χρειάστηκε να βγει έξω από την αίθουσα ένας ηγέτης που διαφωνούσε και απειλούσε ότι θα ασκήσει βέτο, ο Βίκτορ Όρμπαν. Θέλω να μου πείτε αν θεωρείτε ότι δημιουργεί αρνητικό προηγούμενο.
Νίκος Χριστοδουλίδης: Πρώτον, να χαιρετίσω μια ιστορική απόφαση από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Κύπρος στήριξε αυτή την απόφαση χωρίς να έχουμε τους όποιους ενδοιασμούς για έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων και με την Ουκρανία. Και ήταν κάτι που και μέσα στο Συμβούλιο μέσα από την παρέμβασή μου επαναλαμβάνω, στήριξα χωρίς υποσημειώσεις, χωρίς αστερίσκους.
Από εκεί και πέρα, θεωρώ ότι ο τρόπος λήψης της απόφασης που έγινε μετά από συνεννόηση, δηλαδή δεν αναγκάστηκε ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας να φύγει από την αίθουσα. Ήταν μετά από συνεννόηση που έγινε, αλλά δημιουργεί ένα πολύ αρνητικό αποτέλεσμα για ένα θέμα τόσο σημαντικό όπως η έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
Και ποια η νομική βάση αυτής της απόφασης; Δεν υπάρχει καμία απολύτως νομική βάση. Είναι πολιτική απόφαση των 26. Το αντιλαμβάνομαι, αλλά η νομική βάση, η νομιμότητα, αν θέλετε αυτής της απόφασης, μπορεί να αμφισβητηθεί.
Δεύτερον, ποιο είναι το μήνυμα που στέλνουμε στους Ευρωπαίους πολίτες; Πολύ αρνητική εξέλιξη. Δηλαδή όποιος διαφωνεί βγαίνει από την αίθουσα, λαμβάνεται η απόφαση και συνεχίζουμε.
Ξέρετε, με αυτόν τον τρόπο δεν αντιμετωπίζονται ούτε οι διαφωνίες, ούτε τα προβλήματα. Και αυτό το εγχείρημα το μοναδικό, το ιστορικό εγχείρημα που λέγεται Ευρωπαϊκή Ένωση, που είναι το μεγαλύτερο αν θέλετε, ειρήνης μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ένα από τα πολλά του βασικά χαρακτηριστικά ήταν ο συμβιβασμός των κρατών μελών. Γι αυτό ερχόμαστε εδώ. Δεν συμφωνούμε όλοι, αλλά καθορίζουμε ποιο είναι το ευρωπαϊκό συμφέρον. Αυτό που έγινε, θεωρώ δημιουργεί ένα πολύ αρνητικό προηγούμενο που είμαι σίγουρος ότι θα το βρούμε μπροστά μας το αμέσως επόμενο διάστημα.
Και ξέρετε, κατά τη διάρκεια των συζητήσεων, μετά την απόφαση για έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ουκρανία, ακολούθησε η συζήτηση για αναθεώρηση του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου. Και πάλι βρεθήκαμε στην ίδια κατάσταση και κάποιοι έκαναν την εισήγηση και πάλι να προχωρήσουμε οι 26. Αντιλαμβάνεστε, δημιουργεί ένα πολύ αρνητικό προηγούμενο που σήμερα μπορεί να ευνοεί κάποιους, αλλά αύριο θα είναι εναντίον τους γιατί θα μπορεί ο οποιοσδήποτε να χρησιμοποιεί αυτή την τακτική.
Άρα θεωρώ λανθασμένο τον τρόπο που εξελίχθηκε η διαδικασία λήψης της απόφασης. Συμφωνώ απόλυτα με την απόφαση, να μην υπάρχει οποιαδήποτε παρεξήγηση, αλλά η διαδικασία που ακολουθήθηκε θεωρώ ότι έχει πληγώσει την Ευρωπαϊκή Ένωση και θα το βρούμε μπροστά μας στο σύντομο μέλλον.
«Είμαι έτοιμος να συζητήσω για την ομοφωνία, αν εξυπηρετείται ένας μεγάλος στόχος»
Μαρία Ψαρά: Συνδέεται αυτό που έγινε χθες με την κατάργηση της ομοφωνίας; Διότι έχει αρχίσει να ζεσταίνεται αυτή η κουβέντα. Ακούσαμε και τον καγκελάριο Σολτς σε δηλώσεις του στη Γερμανία να αναφέρεται σε αυτό για τη διαδικασία της διεύρυνσης. Ποια είναι η θέση της Κύπρου σε αυτό;
Νίκος Χριστοδουλίδης: Να αναφέρω πρώτα ότι δεν βοηθά, αντίθετα δυσκολεύει τη διαδικασία. Γιατί να καταργήσουμε την ομοφωνία, αφού οποιοσδήποτε θα μπορεί να βγαίνει έξω από την αίθουσα και να αποφασίζουμε και να συνεχίζουμε;
Σε καμία απολύτως περίπτωση δεν βοηθά, αντίθετα. Το έχω πει για το θέμα της ομοφωνίας και δέχτηκα και κάποια κριτική στην Κύπρο, ενδεχομένως να οφείλεται στον τρόπο που εγώ έδωσα εξηγήσεις.
Η ομοφωνία όλα αυτά τα χρόνια είχε δουλέψει στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε δύσκολες στιγμές, περάσαμε πολλές ώρες διαπραγμάτευσης σε διάφορα συμβούλια, ειδικότερα για τα θέματα της εξωτερικής πολιτικής, αλλά δούλεψε. Το είδαμε στην περίπτωση της Ουκρανίας. Παρά τις δυσκολίες, καταφέραμε να έχουμε μια κοινή θέση σε ένα πολύ σοβαρό θέμα στη γειτονιά μας.
Έχει σημασία πριν μπούμε σε αυτή τη συζήτηση για κατάργηση της ομοφωνίας, να δούμε τι είναι αυτό που μας ενδιαφέρει -και εγώ είμαι έντονα υπέρ της περαιτέρω ολοκλήρωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η ένταξη μας, η ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, συμπληρώνονται είκοσι χρόνια του χρόνου, ήταν η μεγαλύτερη επιτυχία της Κυπριακής Δημοκρατίας από της ιδρύσεως της. Άρα, είμαι κάποιος που πιστεύει στην ευρωπαϊκή ιδέα. Πιστεύω στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πρέπει να γίνει περισσότερη ενσωμάτωση. Πρέπει να ενισχύσουμε τη συνεργασία μας στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας και ούτω καθεξής.
Θα πρέπει πρώτα να καθορίσουμε τι είναι ευρωπαϊκό συμφέρον. Αν η Κυπριακή Δημοκρατία θεωρεί ευρωπαϊκό συμφέρον μια συγκεκριμένη θέση. Αν η Εσθονία θεωρεί ευρωπαϊκό συμφέρον μια διαφορετική θέση, αν η Δανία θεωρεί μια διαφορετική θέση, τότε η ομοφωνία δεν θα καταργηθεί ποτέ. Άρα ποιο είναι το βασικό; Πριν πάμε στις λεπτομέρειες, που είναι μια σημαντική λεπτομέρεια, να καθίσουμε να κάνουμε μια συζήτηση, πού θέλουμε να πάρουμε αυτή την Ευρωπαϊκή Ένωση; Ποιο είναι το μέλλον που θέλουμε να έχει αυτή η ευρωπαϊκή οικογένεια; Γιατί είμαστε σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Πρέπει να πάρουμε σοβαρότατες αποφάσεις. Πώς θέλουμε να προχωρήσουμε, αν θέλουμε να προχωρήσουμε και ούτω καθεξής.
Αφού τα κάνουμε αυτά, πώς τα πετυχαίνουμε, με την κατάργηση της ομοφωνίας; Αν χρειάζεται για να πετύχω τον μεγάλο στόχο, ναι, είμαι έτοιμος να το συζητήσω. Με το να προχωρήσουμε σε συνεργασίες τύπου ευρώ ή τύπου Σένγκεν που δεν συμμετέχουν όλα τα κράτη; Υπάρχουν πολλές επιλογές εκεί, που είμαι έτοιμος να τις συζητήσω. Πρώτα ελάτε να καθορίσουμε ποιο είναι ο στόχος μας, πού θέλουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση το 2040, το 2050 και ακολούθως να συζητήσουμε τους τρόπους, το τι πρέπει να αλλάξουμε για να πετύχουμε αυτό το στόχο.
«Όλοι ξέρουν ότι η Τουρκία παραβιάζει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας»
Μαρία Ψαρά: Ήθελα να σας ρωτήσω για την υπονόμευση των κυρώσεων.
Νίκος Χριστοδουλίδης: Υπάρχει υπονόμευση των κυρώσεων και το γνωρίζουν πάρα πολύ καλά εδώ στις Βρυξέλλες. Γνωρίζουμε όλοι ότι η Ρωσία χρησιμοποιεί, αξιοποιεί την Τουρκία για να παραβιάζει τις κυρώσεις και όχι μόνο η Τουρκία. Και γι αυτό και μέσα στο πλαίσιο της συζήτησης της διεύρυνσης, ένα από τα θέματα τα οποία είναι ψηλά στις προτεραιότητες είναι η ανάγκη συμμόρφωσης των υποψήφιων προς ένταξη κρατών στα θέματα κοινής εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων των κυρώσεων.
Γιατί αυτή τη στιγμή η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη – μέλη είναι εκείνα που επωμίζονται, είμαστε εμείς που επωμιζόμαστε το μεγαλύτερο κόστος των δικών μας αποφάσεων, των κυρώσεων. Αυτό δεν σημαίνει ότι είμαστε υπέρ της κατάργησης. Αντίθετα, είμαστε υπέρ, ψηφίζουμε , είμαστε μέρος των αποφάσεων και τις στηρίζουμε, αλλά δεν μπορούν κάποιοι να εκμεταλλεύονται αυτή την κατάσταση που στην ουσία τι πετυχαίνουν στο τέλος της ημέρας; Να αποδυναμώνουν την αποτελεσματικότητα των δικών μας αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Μαρία Ψαρά: Θέλω να σας ρωτήσω τώρα κάτι εντελώς διαφορετικό, διότι γίνεται συζήτηση αυτές τις μέρες για το νόμο προστασίας των δημοσιογράφων και των πηγών τους. Έχει διαρρεύσει ότι η Κύπρος είναι ανάμεσα στις χώρες, όπως και η Ελλάδα, που εγκρίνει την παρακολούθηση των δημοσιογράφων και των πηγών τους σε περίπτωση εθνικής ασφάλειας. Ποια είναι ακριβώς η θέση σας;
Νίκος Χριστοδουλίδης: Γνωρίζετε ότι πριν από πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, πέρασα από κυβερνητικός εκπρόσωπος, οπότε έχω ιδιαίτερη ευαισθησία στα θέματα των δημοσιογράφων και στην απρόσκοπτη λειτουργία του λειτουργήματος του δημοσιογράφου. Πρόκειται για λειτούργημα και σε καμία απολύτως περίπτωση η Κυπριακή Δημοκρατία δεν στηρίζει την παρακολούθηση δημοσιογράφου.
Θα είμαι ξεκάθαρος σε αυτό και θα σας αποκαλύψω και κάτι. Κάθε Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ξεκινά με την παρουσία της προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η οποία όπως γνωρίζετε κάνει μια ενημέρωση για τις πως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προσεγγίζει τα θέματα που είναι στην ημερήσια διάταξη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Χθες δεν ήταν εκεί και αμέσως το έθεσα εγώ στην κυρία Μέτσολα, εγώ ο ίδιος το έθεσα με ερώτησή μου, μεταφέροντας και τη θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας για αυστηροποίηση των συγκεκριμένων κανονισμών γιατί το θέμα είναι στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Υπάρχει σε εξέλιξη συζήτηση σε επίπεδο συλλόγου και μόνος μου, επαναλαμβάνω δεν ήταν στη συζήτηση. Έκανα ερώτημα και μετέφερα τη θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δεν υπάρχει καμία διάθεση για παρακολούθηση, αυτή είναι η προσέγγιση της Λευκωσίας για ένα τέτοιο φαινόμενο εν έτει 2023.
Μαρία Ψαρά: Μία τελευταία ερώτηση. Στις 24 Ιανουαρίου μάλλον θα τα ξαναπούμε εδώ στις Βρυξέλλες, κύριε πρόεδρε, για το Πολυετές Δημοσιονομικό πλαίσιο, τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Πάμε αυτή τη φορά για συμφωνία των 27 ή θα είναι πάλι οι 26 και ο… Ούγγρος χώρια;
Νίκος Χριστοδουλίδης: Δεν μπορεί να υπάρξει απόφαση με τους 26 για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και θα προχωρήσω κι ένα βήμα περισσότερο. Τέθηκε χθες και αυτή η άποψη. Να ψηφίσουμε οι 26 και να επωμιστούμε μάλιστα το ποσοστό που θα έδινε η Ουγγαρία.
Για μένα, για μας, για την Κυπριακή Δημοκρατία και ακούγοντας και τις παρεμβάσεις των συναδέλφων και όλους αυτούς που πιστεύουν στην περαιτέρω ολοκλήρωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τέτοιου είδους προσεγγίσεις δεν είναι αποδεκτές. Ελπίζουμε να δημιουργηθούν εκείνα τα δεδομένα όταν είμαστε εδώ ξανά στις 24 Ιανουαρίου να εγκριθεί αυτή η αναθεώρηση του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου.
Ξέρετε, κάναμε μεγάλη προσπάθεια στο να υπάρχουν αναφορές στο μεταναστευτικό. Νέα λεφτά, φρέσκα λεφτά όπως τα αποκαλούν. Στο θέμα του μεταναστευτικού μπήκε ειδική αναφορά στη Μέση Ανατολή μετά από δική μας παρέμβαση. Είναι πολύ σημαντική γιατί αντιλαμβάνεστε τα μεσογειακά κράτη, τα κράτη της πρώτης γραμμής έχουν και τη μεγαλύτερη πίεση.
Μπήκε η αναφορά του Έλληνα πρωθυπουργού για το θέμα των φυσικών καταστροφών, λαμβάνοντας υπόψη τι έγινε το τελευταίο διάστημα.
Είχαμε και η Κύπρος και η Ελλάδα ενεργό ρόλο στις διαβουλεύσεις που έγιναν και έχουμε πετύχει αρκετούς από τους στόχους που θέσαμε. Ελπίζω να υπάρξει αυτή η έγκριση της αναθεώρησης του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου. Το μεγάλο ποσοστό φυσικά πηγαίνει για την Ουκρανία.
Μαρία Ψαρά: Σας ευχαριστώ πολύ κ. Πρόεδρε για τις απαντήσεις σας.
Νίκος Χριστοδουλίδης: Εγώ ευχαριστώ για την φιλοξενία και ελπίζω την επόμενη φορά που θα έχουμε αυτή τη συζήτηση να έχουμε και καλύτερα νέα προς την κατεύθυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να αποκτήσει αυτό τον γεωπολιτικό ρόλο που όλοι ή τουλάχιστον εμείς που οραματιζόμαστε μια πιο ολοκληρωμένη Ευρωπαϊκή Ένωση θέλουμε.
