του Δρ. Μάριου Παναγιώτη Ευθυμιόπουλου*
Τα γεωστρατηγικά δεδομένα έχουν ανατραπεί. Το υφιστάμενο στρατηγικό περιβάλλον ασφάλειας έχει αλλάξει και θα συνεχίζει να αλλάζει. Μαζί και οι Συμμαχίες. Και το γεγονός αυτό μας οδηγεί να αναφέραμε πως και το 2024 όπως και το 2023 θα είναι ζοφερό. Θα υπάρξουν πολλές νέες ανακατατάξεις. Νέες συμμαχίες αλλά και ακόμα περισσότερες προκλήσεις. Γιατί τα συμφέροντα φέρνουν ένα νέο πολυπολικό πλαίσιο τα οποία αποκαλώ συνεργασιών υβριδικών στη πραγματικότητα. Ο «δρόμος προς την εξούσια» γίνεται με τον πλέον πιο αιματηρό τρόπο. Για τον έλεγχο περιοχών ιστορικών αλλά και εμπορικών. Περιοχών πλούσιων σε φυσικούς πόρους αλλά και με πληθυσμό έτοιμο να συμβάλει σε μεγαλύτερα πλάνα για όσους μπορούν να τους ελέγξουν λόγω του νεαρού της ηλικίας τους. Το αποτέλεσμα των συγκρούσεων αυτών στη Μέση Ανατολή αν έρθει σύντομα, θα φέρει νέες ανακατατάξεις. Επιρροή και τρόπο διοίκησης. Δημιουργεί και προτρέπει δυνάμεις για πόλωση και ανάγκη/ευκαιρία για περισσότερη εξουσία περιφερειακά. Ταυτόχρονα, όποιος ελέγξει τη Μέση Ανατολή αναβαθμίζεται διεθνώς! Είναι ιστορικά τα δεδομένα αλλά είναι και εξελισσόμενα τα δεδομένα επί του εδάφους και επί της στρατηγικής πολιτικής. Το κάθε κράτος τα βλέπει από την δική του εθνική οπτική και περιφέρεια. Αλλά επίσης και τρομοκρατικές ομάδες οι οποίες επιδιώκουν το δικό τους έλεγχο, κράτος και ιδεολογία. Ο ακήρυχτος πόλεμος στη Μέση Ανατολή εξελίσσεται…
Τα γεωστρατηγικά και πολιτικά δεδομένα αλλάζουν μέρα με τη μέρα. Σήμερα βρισκόμαστε σε μια περίοδο όπου δεν αντιλαμβανόμαστε ακόμα το μέγεθος των πιθανών αλλαγών. Πολλά δεδομένα δεν καλύπτονται.
Το μέλλον για το υπόλοιπο του 2024 είναι ζοφερό δεν αποτρέπονται και σίγουρα δεν ολοκληρώνονται..
Το τρομοκρατικό έγκλημα της 7ης Οκτωβρίου δημιούργησε νέα δεδομένα και ενίσχυσε το περιβάλλον ανασφάλειας, σε ένα ακήρυχτο πόλεμο για εξουσία στη Μέση Ανατολή. Υπήρχε δίαυλος επικοινωνίας. Υπήρχε καλύτερη επιλογή. Το Σύμφωνο του Αβραάμ ήταν μια επιλογή. Για την Ερυθρά θάλασσα. Για τον Αραβικό Κόλπο και τη Μέση Ανατολή. Θα μπορούσε να φέρει και σταθερότητα. Η Σαουδική θα πρωτοστατούσε στη λύση δύο Κρατών και εντατικές διαπραγματεύσεις για την αναγνώριση του Ισραήλ και Παλαιστίνη ως δύο κράτη.
Ήταν κομβικό στρατηγικό λάθος τελικά των υποστηρικτών «Πρόξυ» του Ιράν. Οι επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου 2023. Ήταν ο τρόπος που αναμετέδιδαν τις δολοφονίες που έκανε την εικόνα να είναι ακόμα πιο γραφική. Έτσι συνάμα πιο εύκολο να ληφθούν ακραίες αποφάσεις ως αντίποινα από το Ισραήλ. Ήταν και πολιτικά συναισθηματικές οι πρώτες αποφάσεις. Είναι οι εικόνες αυτές που έρχονται στο μυαλό των Ισραηλινών κάθε φορά που επιδιώκεται να υπάρξει φωνή για το τέλος των συρράξεων στην Γάζα. Είναι ένα γεγονός ασφάλειας το οποίο ανέτρεψε όλα τα δεδομένα για το Ισραήλ το ίδιο σχετικά με την αρχιτεκτονική ασφάλειας εντός και εντός χώρας. Σήμερα η Χαμάς ούτε παραδίδει τους 108 ομήρους και ούτε παραδίδεται. Ας φανταστούμε το σενάριο να ανακοινώσουν πως οι 108 όμηροι είναι νεκροί; Τί θα γίνει;
Να ανατραπεί το γενικότερο στρατηγικό και πολιτικό σκηνικό στη Μέση Ανατολή ήθελε το Ιράν, η Χαμάς, Χεμπολάχ και παρακλάδια τους, με τις τρομοκρατικές πράξεις τον Οκτώβριο του 2023. Το Ισραήλ δεν ξεχνά και θα επιδιώξει να φέρει εις πέρας το πόλεμο με όποιο πολιτικό κόστος (από ότι φαίνεται). Είναι επικίνδυνο ωστόσο να δρα χωρίς όρους. Δεν δικαιολογεί τις πράξεις/αντίποινα στη Γάζα. Τα οποία τα βλέπει ως δεδομένα που πρέπει να γίνουν ειδάλλως. Από την άλλη η ουσία της παράδοσης των 108 ομήρων δεν έχει αποφέρει αποτελέσματα και ούτε έχει επιτευχθεί κάποιο αποτέλεσμα.
Ο Περιφερειακός χάρτης ξαναδημιουργείται και χαράσσεται. Και αυτό ήδη άρχισε με τη Μέση Ανατολή. Φαίνεται ιστορικά πως τα γεγονότα του 90 στα Βαλκάνια ήταν μόνο η αρχή. Το βλέπουμε και στο Καύκασο, αλλά και την Αφρική. Ο Δυτικός κόσμος το υπονομεύει ως γεγονός ακόμα. Γιατί τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όπως ήθελαν όλοι. Ο Ασάντ είναι ακόμα στη Συρία. Το ΙΣΙΣ κατατροπώθηκε αλλά οργανώθηκε πάλι. Η Ανατολή ανασυντάσσεται. Και χώρες όπως η Τουρκία και σύμμαχο Ιράν θέλουν να έχουν έλεγχο γιατί αυτές οι χώρες αποτελούν τον ανθρώπινο πλούτο και περιοχές για την εξέλιξή τους. Ταυτόχρονα όλες οι μεγάλες δυνάμεις προσπάθησαν να κρατήσουν τον πόλεμο σε μικρά περιφερειακά επίπεδα. Φαίνεται πως τώρα γίνεται η αναβάθμιση προς Χεσμπολάχ στο Λίβανο, μέρη της Συρίας και Ιράκ αλλά και Ιράν. Ο «κύκλος εργασιών» επεκτείνεται. Και η αστάθεια και φόβος επίσης. Και προς Ευρώπη. Τα αποτελέσματα των συρράξεων αυτών θα είναι οι ροές μεταναστευτικές, όπως και η καταστροφή του περιβάλλοντος αλλά και η καταστροφή στο τομέα υγείας, δεδομένων όλων των συστημάτων οπλικών που χρησιμοποιούνται και τα εναέρια χημικά που αιωρούνται και στον αέρα που αναπνέουμε. Όπως έγινε και στο Κόσοβο και στο Ιράκ. Και βλέπουμε άνοδο Καρκινωμάτων παγκοσμίως. Άρα να θέλουμε να μιλήσουμε για το περιβάλλον ας τερματίσουμε και πολέμους μαζί.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα χτυπήματα μεταξύ Ιράν και Ισραήλ γίνονται για λόγους γοήτρου του Ιράν και αντιποίνων του Ισραήλ.
Το χτύπησαν το Ισραήλ οι Ιρανοί. Ανακοίνωσαν πως βρίσκονται ως παίχτες στη Μέση Ανατολή. Ωστόσο εκτέθηκαν. Γιατί το πολιτικό τους παρασκήνιο δείχνει ότι εσωτερικά είναι ευάλωτοι. Και απάντησαν Οι Ισραηλινοί. Αυτά για αρχή.
Σενάριο: Το να συνεχίσει να χτυπά το Ισραήλ.
Το σενάριο αυτό αναφέρει πως θα συνεχίζει να χτυπά και να επεκτείνεται το Ισραήλ. Το έκανε με το χτύπημα στο Ιράν. Καθώς πήγαινε προς το Ιράν, χτύπησε και Συρία και Ιράκ. Ωστόσο ακολουθεί σοβαρό πλήγμα στη Χεσμπολάχ. Μέχρι τώρα είναι απλές «απαντήσεις». Και θα το κάνει με το πέρας ή ταυτόχρονα του πολέμου στη Γάζα, αναλόγως των εξελίξεων και στο ανθρωπιστικό. Γιατί αυτό έχει και προσωπικό πολιτικό κόστος για τον Νετανιάχου αλλά και στη μετεξέλιξη για την αρχιτεκτονική ασφάλειας.
Το Ισραήλ πιστεύεται θα χτυπήσει από όλες τις πλευρές την Χεσμπολάχ επιχειρησιακά. Εναερίως, μέσω εδάφους και θαλάσσης. Αυτό θα είναι το «φαντασμαγορικό χτύπημα του Ισραήλ. Θα χτυπήσει τη Συρία που ούτως ή άλλως δεν σταμάτησε. Όπως και στο Ιράκ. Αλλά πλέον θα στηρίξει και συμμαχίες περιφερειακές όπως ανέφερε. Καθώς δεν υπάρχουν σήμερα ακόμα. Θα δημιουργήσει συμμαχίες. Αυτό θα το πράξει και στο Ιράν. Επιπλέον θα διαλύσει το εμπορικό και τεχνολογικό ηθικό και θα χτυπά υλικοτεχνικές υποδομές. Θα χρησιμοποιήσει τα τεχνολογικά μέσα. Και όπου θα διακόπτονται αυτά από το Ιράν αυτό θα είναι εις βάρος του Ιράν γιατί θα προχωρά σε μια πολιτική σκέψη τάξης Βόρειας Κορέας. Άρα σύμμαχοί της θα είναι η Κίνα που έχει κάθε λόγο να μην στηρίζει παρά τα συμφέροντά της.
Μια Τουρκία που έχει κάθε λόγο να θέλει ένα πόλεμο Ισραήλ Ιράν για να προχωρήσει στα «ειρηνευτικά» και με «ειδικές επιχειρήσεις» στο Ιράκ Συρία αλλά και να παίξει ρόλο στη Παλαιστίνη όπως και στην «αθέμιτη» μεταναστευτική ροή των Παλαιστινίων που έρχεται. Γιατί έτσι θα το αναφέρει. Με βλέμμα τα Κατεχόμενα της Κύπρου. Και τη Ρωσία, το μεγάλο κερδισμένο. Γιατί όσο πλαισιώνουμε τα δεδομένα αυτά, η Ρωσία κερδίζει στην Ουκρανία και «βλέπει Οδησσό και Μολδαβία και Τρανσνίστρια, Νότια Οσσετία και Αμπκαζία στην Γεωργία.
Το ερώτημα βάσει των παραπάνω για την Ελλάδα και Κύπρο μήπως τελικά είναι η πρωτοβουλία ενός πιθανού ρόλου εξωτερικής πολιτικής και άμυνας επιλογής για διαμεσολάβηση; Αλλά μήπως τελικά παγκοσμίως λείπει ο ζήλος για πραγματική ειρήνη και συνεργασία; Αν ισχύει τότε καμία πρωτοβουλία δεν θα φέρει αποτελέσματα.
*Αναπληρωτής Καθηγητής Διεθνούς Στρατηγικής και Ασφάλειας Πρόεδρος Τμήματος Ιστορίας, Πολιτικών και Διεθνών Σπουδών Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφος
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
