Του Δημήτρη Ι. Μπρούχου*
Τα ωραιότερα ταξίδια είναι αυτά που τα παιδικά μας μάτια έκαναν σε φανταστικά τοπία, που τα δημιούργησαν λέξεις που μας ταξίδεψαν σε όνειρα που έγιναν εικόνες, ακούγοντας ένα παραμύθι από τον παππού ή τη γιαγιά ή από ένα εξωσχολικό βιβλίο, που η νονά ή κάποιος θείος ή κάποια θεία μας έκανε δώρο σε μια γιορτή ή στα γενέθλιά μας. Πόσες φορές δεν κάναμε τον γύρο του κόσμου, χαμένοι ανάμεσα σε πρόσωπα της φαντασίας μας, σε τόπους και μυρωδιές που μας παρέδιδαν στο μαλακό μαξιλάρι του ύπνου, με διάχυτη παντού τη μυρωδιά το χαρτιού…
Μιλώ για την εμπειρία της ανάγνωσης, αρχικά αυτή που έκαναν φωναχτά άλλοι για εμάς και αργότερα αυτή που με δική μας πρωτοβουλία κάνουμε, άλλοτε φωναχτά και άλλοτε από μέσα μας, ακούγοντας στην πραγματικότητα τις προσλήψεις της ψυχής, από την αλληλουχία των λέξεων.
Είναι πραγματικά εντυπωσιακό, πώς αγκιστρωνόμασταν από διαφορετικούς χαρακτήρες ηρώων και πώς φτιάχναμε ιστορίες, δίνοντας τη δική μας εκδοχή στην πλοκή τους…
Με τον τρόπο αυτό, σε πρώτη φάση ακονίσαμε τη μνήμη, για να ανακαλούμε αυτά που μας προκαλούσαν ευχαρίστηση.
Αργότερα συστηθήκαμε με την τηλεόραση και με την «εύπεπτη» και χωρίς απαιτήσεις πληροφορία, που δεν χρειαζόταν πια αντιστοίχηση εικόνων, λεπτομερειών, μηνυμάτων κι έτσι δημιουργήθηκαν τα τηλεοπτικά προγράμματα και οι ψυχαγωγικές σειρές χωρίς απαιτήσεις, και κάτω από όλες τις συνθήκες.
Και λίγο-λίγο ξεφύγαμε, χάνοντας την ικανότητα συγκέντρωσης και εστιασμού που προκαλεί η ανάγνωση ενός βιβλίου.
Aπ’ αφορμή την 20ή Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, που διοργανώθηκε από τις 16 μέχρι τις 19 Μαΐου από τη ΔΕΘ-HELEXPO και το Εθνικό Ίδρυμα Πολιτισμού, ευχάριστη έκπληξη αλλά και αντικείμενο προβληματισμού αποτέλεσε η αθρόα προσέλευση κοινού όλων των ηλικιών, διαφορετικού αναγνωστικού προσανατολισμού και θεματικών επιλογών και όπου όλες ανεξαιρέτως οι εκδηλώσεις, σημείωσαν εξαιρετική επιτυχία, παρουσιάζοντας καθεμιά ξεχωριστό ενδιαφέρον.
Αποδεικνύεται λοιπόν συμπερασματικά, ότι ο νέο-Έλληνας… διαβάζει!
Το προσωπικό διάβασμα, όσο και η ακρόαση της ανάγνωσης, είναι μία από τις λίγες δραστηριότητες της εποχής μας που απαιτεί τον συντονισμό όλων των ενεργειών μας και μάλιστα σε εγρήγορση, ώστε προϊόντος του χρόνου, η ικανότητα συγκέντρωσης, πρόσληψης νοημάτων και μηνυμάτων και η μεταπλαστική ικανότητα δημιουργίας εικόνων, να εξελιχθεί σε δεξιότητα και όλη αυτή η διαδικασία με μια λέξη να αποδοθεί ως φιλαναγνωσία.
Η φιλαναγνωσία, είναι ένας προπονητής του μυαλού και ένας καλλιεργητής της ψυχής. Με τον εμπλουτισμό του λεξιλογίου, μαθαίνουμε την ή τις εννοιολογικές εκδοχές κάθε λέξης, καθώς και τη χρηστικότητά της, μυούμενοι στον φραστικό πλούτο για την ορθότερη εκφορά του λόγου.
Η ανάγνωση ενός βιβλίου, ακόμα και για την αποσυμφόρησή μας από τη ρουτίνα και τις έγνοιες της καθημερινότητας, συμβάλει στην καλύτερη δόμηση του εγκεφάλου μας, ώστε να επιτυγχάνεται μια καλύτερη και ποιοτικά πιο αποδοτική λειτουργία του σε όλους τους τομείς.
Ως «προπονητής μυαλού» λοιπόν, η φιλαναγνωσία μας παρακινεί προς τη Γνώση, μας εκπαιδεύει στην απόκτηση εγκυκλοπαιδικών γνώσεων, μας καθοδηγεί στην εξεύρεση απαντήσεων στον άπειρο αριθμό των ερωτημάτων που ανακύπτουν, διατηρώντας μια ευερεθιστότητα των αισθητηρίων, που κατευθύνουν τη σκέψη στην αξιολόγηση, στη σύγκριση και τελικά στην αποδοχή ή στην απόρριψη.
Ο πλούτος των αποτελεσμάτων έστω και μιας απλής ανάγνωσης είναι αμύθητος, γιατί το μυαλό εκπαιδεύεται να δημιουργεί συνάψεις, ανακαλώντας από ένα αμέτρητο βάθος πληροφορίες, δημιουργώντας πολλούς και ποικίλους συσχετισμούς, στη βάση παλιών ή νέων στοχασμών σε ιστορικό, φιλοσοφικό, ενορατικό ή όποιο άλλο επίπεδο.
Ως καλλιεργητής της ψυχής, η φιλαναγνωσία μας κοινωνικοποιεί, μας εντάσσει με διαφορετικό ρόλο τον καθένα στην ευρύτερη έννοια της διανόησης, μας καθιστά συνομιλητές ποιητών, λογοτεχνών, συγγραφέων, διαφορετικών χρονικών περιόδων, σχολών, προελεύσεων καταγωγής, που όλοι τους όμως συμβάλουν στην προαγωγή της σκέψης και της ενσυναίσθησης, ως βασικά εργαλεία δόμησης χαρακτήρων και κοινωνιών. Με τον τρόπο αυτό, το ατομικό γίνεται γενικό και τούμπαλιν, αναπτύσσοντας στην ψυχή τη δυναμική που χρειάζεται, προκειμένου να συγκροτηθεί μέσα από μια εσωτερική ελευθερία, σε ολοκληρωμένη προσωπικότητα. Με τη φιλαναγνωσία, οι καημοί, τα πάθη, τα αντίρροπα συναισθήματα, οι εκτροπές και τα διάφορα κοινωνικά προβλήματα, συνδέουν τον αναγνώστη με την οικουμενικότητα της ανθρώπινης φύσης και με το μεγαλείο της ύπαρξης.
Μια έγκυρη έρευνα για τη φιλαναγνωσία, που διενεργήθηκε το 2018, κατέγραψε ότι το 56% των Ελλήνων δε διαβάζουν ούτε ένα βιβλίο το χρόνο και μόνο το 10% διαβάζουν 4 έως 7 βιβλία. Στατιστικά, μόνο 10% του ελεύθερου χρόνου αφιερώνεται στα βιβλία από τους Έλληνες.
Η φιλαναγνωσία δεν είναι έμφυτη ιδιότητα, αλλά επίκτητη και καλλιεργείται όταν ο έντυπος λόγος γίνει οικείος στο άτομο από την πιο νεαρή ηλικία είτε καλλιεργείται από τους γονείς στη μικρή ηλικία των παιδιών.
Γεγονός πάντως είναι –αν κρίνουμε από τη συμμετοχή και την ανταπόκριση του κοινού σε εκθέσεις βιβλίου ή φεστιβάλ βιβλίου-ότι τα αποτελέσματα έστω και δειγματοληπτικά, τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια, όπως άλλωστε προκύπτει από τον αριθμό των πωλήσεων και των αναφυουσών εκδοτικών εταιρειών, αποκλίνουν των αποτελεσμάτων της προαναφερόμενης έρευνας προς το καλύτερο, γεγονός πολύ ενθαρρυντικό για εκδότες και συγγραφείς.
Τέλος, αν θα θέλαμε να συμπτύξουμε σε μια μόνο φράση τα οφέλη της φιλαναγνωσίας, θα λέγαμε ότι συμβάλλει αποφασιστικά, να γίνουμε η καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας…
*Ο Δημήτρης Ι. Μπρούχος είναι ποιητής, συγγραφέας και Σύμβουλος Επικοινωνίας
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
