Του Διονύση Παντή*
Πάγια τουρκική επιδίωξη της καλοσχεδιασμένης και συνεπούς στον παράγοντα χρόνο εξωτερικής τους πολιτικής, αποτελεί η «διμεροποίηση» των «προβλημάτων» με την Ελλάδα.
Αντίστοιχα και στο κυπριακό, όπως παραμένει αποτελματωμένο μετά την στρατιωτική εισβολή του Τούρκου Αττίλα το 1974 και την κατοχή έκτοτε του 38% του εδάφους της ανεξάρτητης, μέλους των Ηνωμένων Εθνών, Κυπριακής Δημοκρατίας, η άποψη ότι αποτελεί πρόβλημα δύο (εθνικών) «ισότιμων» «κοινοτήτων» και όχι ζήτημα στρατιωτικής εισβολής και κατοχής.
Αντίθετα, η πολιτική της Κυπριακής Δημοκρατίας ήταν η διεθνοποίηση του Κυπριακού, με αιχμή τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και της Ελλάδας η αναγωγή των τουρκικών διεκδικήσεων στο Αιγαίο σε Ευρωπαϊκό ζήτημα, ενεργοποιώντας την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη για την αμφισβήτηση από μια τρίτη χώρα, την Τουρκία, των «ευρωπαϊκών συνόρων».
Η Τουρκία πολλάκις έχει εκφράσει με σαφήνεια την επιδίωξη της αυτή. Ο πρώην Τούρκος ΥΠΕΞ κος Νταβούτογλου την εξέφρασε μεταξύ άλλων με την θέση ότι τα προβλήματα στο Αιγαίο θα λυθούν είτε στην τάβλα/τραπέζι των διμερών διαπραγματεύσεων είτε στο πεδίο και την περαιτέρω … διευκρίνιση του Προέδρου της Τουρκικής Δημοκρατίας Ταγίπ Ερνογάν, με την δημοφιλή στη γείτονα και χωρίς χρεία ερμηνειών, απειλητική φράση του «θα έρθουμε ένα βράδυ» κατά το προσφιλές στην Τουρκία ιστορικό πρότυπο των akincilar (επιδρομέων της ιστορικής εποχής της οθωμανικής ακμής και των κατακτήσεων που αναπολούν μαζί ισλαμιστές, τουρκιστές εθνικιστές και κεμαλικοί).
Η κρίση στο Αιγαίο το καλοκαίρι του 2020, υπήρξε χαρακτηριστική της τουρκικής πίεσης να εκβιάσει διμερείς διαπραγματεύσεις, αντί της έντασης και της «επίλυσης» στο «πεδίο».
Ενώ η τουρκική θέση μένει αμετακίνητη στρατηγικά (αλλάζει μόνο τακτικά πχ όταν το επιτάσσουν οι δημόσιες σχέσεις για τα F16) και ενισχύεται με νέα «επιχειρήματα» και διεκδικήσεις, η Ελληνική θέση, όπως εκφράστηκε στην ελληνοτουρκική Διακήρυξη των Αθηνών δείχνει να υιοθετεί την τουρκική θέση. Συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων, στην ΟP3 της Διακήρυξης αναφέρεται: «Τα Μέρη θα προσπαθήσουν να επιλύσουν οποιαδήποτε διαφορά προκύψει μεταξύ τους με φιλικό τρόπο, μέσω απευθείας διαβουλεύσεων μεταξύ τους ή με άλλα μέσα αμοιβαίας επιλογής, όπως προβλέπεται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.»
Παρότι η Διακήρυξη δεν αποτελεί δεσμευτική συμφωνία, αποτελεί το πλαίσιο της επιχειρούμενης ελληνοτουρκικής προσέγγισης, η οποία περαιτέρω παρουσιάζει τα εξής χαρακτηριστικά: είναι διμερής, χωρίς την συμμετοχή ή ακόμη και μνεία της Κύπρου & περιλαμβάνει τη λεγόμενη θετική ατζέντα. Η απουσία της Κύπρου από την ελληνοτουρκική διαπραγμάτευση δημιουργεί ένα ρήγμα, μία ασυνέχεια, στην πολιτική της Ελλάδας που με τις γνωστές τριμερείς κατά βάση συνεργασίες, συστηματικά την ενέτασσε στις σχέσεις της με τρίτες χώρες της περιοχής, ισχυροποιώντας την διπλωματικά. Μάλιστα, παρά το γεγονός ότι οι σχέσεις με Τουρκία αποτελούν το σημαντικότερο ζήτημα που αντιμετωπίζει τόσο η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας όσο και της Κύπρου. Ακόμη περισσότερο στην OP2 της διακήρυξης αναφέρεται: «Τα Μέρη δεσμεύονται να απέχουν από κάθε δήλωση, πρωτοβουλία, ή ενέργεια που θα μπορούσε να υπονομεύσει ή να απαξιώσει το γράμμα και το πνεύμα αυτής της Διακήρυξης ή να θέσει σε κίνδυνο τη διατήρηση της ειρήνης και της σταθερότητας στην περιοχή τους.» .Δηλαδή χωρίς την αναφορά ή συμμετοχή της Κύπρου, η Ελλάδα πρέπει να απέχει από δήλωση στήριξης της Κύπρου όταν η Τουρκία την προκαλεί ή δημιουργεί επεισόδια πχ στην πράσινη γραμμή;
Σε περίπτωση κρίσης των σχέσεων Τουρκίας με την Δημοκρατία η Ελλάδα πρέπει να απέχει από υποστηρικτικές δηλώσεις, άλλως παραβιάζει το πνεύμα της προσέγγισης και της Διακήρυξης;
Η Ελλάδα πλέον απέχει από καταγγελίες της Τουρκίας στην Ευρώπη και η επιχειρηματική προσέγγιση ωφελεί περισσότερο τον ισχυρότερο οικονομικά και άρα την τουρκική οικονομική διείσδυση στην Ελλάδα.
Πρόσφατα σε τηλεοπτική συνέντευξη του ο πρώην ΥΠΕΞ Νίκος Κοτζιάς αναφέρει ότι, υπήρξε πρόταση του Τούρκου ΥΠΕΞ στον Έλληνα ΥΠΕΞ που μεταφέρθηκε σε συνάντηση τους στο Λονδίνο να προχωρήσουν Ελλάδα, Τουρκία, … ελληνοκύπριοι (δηλαδή Κυπριακή Δημοκρατία) και … τουρκοκύπριοι (δηλαδή το ψευδοκράτος των κατειλημμένων από την τουρκική εισβολή εδαφών από τον Αττίλα του 74!). Δηλαδή οι Τούρκοι, πέραν της απομόνωσης της Κύπρου από Ελλάδα, μέσω Ελλάδας, επιδιώκουν να νομιμοποιήσουν Αττίλα και Ψευδοκράτος! Και να απελευθερώσουν την εξωτερική τους πολιτική στην Δύση και από την κατηγορία της επιθετικότητας τους στο Αιγαίο και την βάρβαρη εισβολή στην Κύπρο!
Ταυτόχρονα η Τουρκία προς Ανατολάς «παίζει» ανενόχλητη το ισλαμικό και το δήθεν αντιιμπεριαλιστικό χαρτί, εκμεταλλευόμενη τις κρίσεις της Ουκρανίας και στην Γάζα και την Ελληνική και Κυπριακή θέση.
Η Κυπριακή Δημοκρατία κατορθώνει και εξισορροπεί με επιτυχία της παραπάνω πιέσεις, καθώς η οικονομική της ανάπτυξη και ευρωστία και η τεχνολογική/επιστημονική της (πανεπιστήμια διεθνούς φήμης εταιρίες υψηλής τεχνολογίας) πρόοδος, έχει σημαντικά ενισχύσει την συγκριτική ισχύ της.
Παράλληλα στρατιωτικά, οι αυτόνομες στρατιωτικές της προσπάθειες, αλλά και η προσέγγιση με ΗΠΑ, Γαλλία, ΝΑΤΟ, την ενισχύουν. Οι σύγχρονες τεχνολογίες δίνουν σημαντικές απαντήσεις στα αμυντικά της προβλήματα, σε ένα δύσκολο νησιωτικό έδαφος τριχοτομημένο και αυξάνουν την αποτρεπτική της ισχύ.
Η Κυπριακή Δημοκρατία ορθά συνεχίζει και επενδύει από θέση ισχύος στην ιστορική/εθνική σχέση με την Ελλάδα, σχέση που παρά τα προβλήματα, είναι η μόνη αδιαμφισβήτητα πραγματική σε περίπτωση πραγματικής κρίσης στο Νησί και η Ελληνική αλληλεγγύη έναντι της Δημοκρατίας, μετά το ατελέσφορο των νεωτερισμών και πειραματισμών των Αθηνών ή μία άλλη κυβέρνηση, μόνον να ενισχυθεί μπορεί. Η Κυπριακή Δημοκρατία έχει το βάθος των πολιτικών θεσμών και της εμπειρίας και γνώσης ότι η συμμαχία της Ελλάδας (για εθνικούς και ιστορικούς λόγους) είναι η μόνη αδιαμφισβήτητη σε όποιο χρόνο. Όπως έχει αρχίσει να κατανοεί ότι η εποχή των καλαμαράδων που «δασκάλευαν» έχει παρέλθει λόγω της δικής της επιτυχίας σε οικονομία –τεχνολογία – εκπαίδευση – πολιτικό σύστημα και χωρίς αυτοϋποτίμηση κατανοεί ότι αποτελεί πλέον η ίδια την αιχμή της ελληνικής πρωτοπορίας (μαζί με τις σχετικές … ευθύνες).
*Δικηγόρος στον Άρειο Πάγο, γεωπολιτικός αναλυτής
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.