Της Ευφροσύνης Μαντά – Λαζάρου*
Στην αρχή το φονικό μαχαίρι είναι ακόμη ζεστό, η πληγή ανοικτή. Από την άλλη ο θυμός και η ελπίδα, η απόφαση να μην ξεχάσουμε, η πίστη πως δεν μπορεί, το κακό δεν είναι κάτι μη αναστρέψιμο, ανακόπτει τη διαδικασία του πένθους. Πενθούν οι άνθρωποι τους νεκρούς, κλαίνε στην προσφυγιά, παλεύουν να ζήσουν, όμως ο τόπος τους είναι μόλις μια ανάσα μακριά. Δεν μπορεί παρά να γυρίσουν μια μέρα στα σπίτια τους.
Οι αγνοούμενοι είναι η πιο τραγική αποτύπωση του αβίωτου πένθους. Είναι νεκροί; Είναι ζωντανοί; Οι δικοί τους έχουν πάντα μαζί τους τις φωτογραφίες τους, τους αναζητούν, προσεύχονται γι’ αυτούς. Έρχονται στιγμές που μακαρίζουν εκείνους που έθαψαν τα σκοτωμένα παιδιά τους. Αυτοί τουλάχιστον δεν ψήνονται στη φωτιά της αμφιβολίας, δεν συντρίβονται καθημερινά ανάμεσα στην ελπίδα και στην απελπισία.
Η ανεύρεση ομαδικών τάφων στα Κατεχόμενα και η ταυτοποίηση των νεκρών έσυρε πάλι το μαχαίρι επάνω στην πληγή. Μέσα σε κάτι μικρά κουτιά επιστρέφουν οι αγνοούμενοι. Δεν είναι παρά μόνο οστά, υπολείμματα οστών. Ένα παιδάκι, ένα βρέφος ήταν κάποτε αυτά τα απομεινάρια. Βρέθηκε με την πιπίλα του στο πλάι… Σαράντα και πενήντα τόσα χρόνια μετά, παιδιά θάβουν τους νεότερους γονιούς τους, εγγόνια τους συνομήλικους παππούδες τους.
Το άνοιγμα των οδοφραγμάτων ήταν μια άλλη ταραχή, που βοήθησε κάποιους να πενθήσουν ενώ σε άλλους ανανέωνε ελπίδες για επιστροφή. Πηγαίναμε στους τόπους μας υπογράφοντας ταπεινωμένοι χαρτιά των εισβολέων, υποκρινόμενοι πως τίποτε δεν σημαίνουν. Βρήκαμε το κουφάρι της παλιάς πατρίδας. Είχαμε τον νεκρό μπροστά μας. Μπορούσαμε επιτέλους να κλάψουμε. Είχαν χαθεί για πάντα όσα αποτελούσαν τη ζωή μας.
Το πένθος με άλυτο το Κυπριακό αναστέλλεται. Δεν είμαστε τρελοί, γνωρίζουμε πως κτίζουμε τη ζωή μας και μεγαλώνουμε παιδιά μέσα σε ναρκοπέδιο. Η τέχνη μας δεν μπορεί να μη σημαδεύεται από το τραύμα. Είμαστε ένα εκκρεμές που σημαίνει το χρόνο ανάμεσα στη γιορτή της ζωής και στο πένθος που δεν ολοκληρώνεται. Κάποιοι μας είπαν πως το τραύμα καθηλώνει την τέχνη μας. Δεν το πιστεύω.
*Ποιήτρια-Συγγραφέας
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.