Αφιέρωμα-Συνέντευξη Δημήτρης Ι. Μπρούχος
Η Φιλόπτωχος Αδελφότης Ανδρών Θεσσαλονίκης, γνωστότερη ως Φ.Α.Α.Θ, αποτελεί κατά τεκμήριο το αρχαιότερο και ιστορικότερο σωματείο της Θεσσαλονίκης, το οποίο αισίως συμπληρώνει φέτος 150 χρόνια αδιάλειπτης παρουσίας στα εθνικά και κοινωνικά δρώμενα του τόπου, από την υπογραφή της ιδρυτικής πράξεως από διακεκριμένα μέλη της ελληνορθόδοξης κοινωνίας της πόλης, στην οικία του Γεωργίου Ν. Χρυσόπουλου στις 5 Δεκεμβρίου 1871, με σκοπό αρχικά «αλληλοβοηθητικό», που εξελίχθηκε αργότερα σε απολύτως «φιλανθρωπικό, με σκοπόντην περίθαλψιν και πάσαν εν γένει δυνατήν συνδρομήν των αποδεδειγμένων απόρων».
Η συμμετοχή της στον Μακεδονικό Αγώνα, η παροχή τακτικών και έκτακτων χρηματικών βοηθημάτων, ιατρικής περίθαλψης και φαρμάκων σε πτωχές και απροστάτευτες οικογένειες, η ουσιαστική συνεισφορά στην αντιμετώπιση επιδημιών και μεταδοτικών νοσημάτων, η ενίσχυση των Αρμενίων προσφύγων που βρήκαν καταφύγιο στη Θεσσαλονίκη, οι εισφορές στο Άσυλο ορφανών προσφυγοπαίδων, μετά τη Μικρασιατική συμφορά και την εκκένωση της Ανατολικής Θράκης στο πλαίσιο της ανταλλαγής των πληθυσμών, τα συσσίτια της Κατοχής, οι υποτροφίες και πολλά άλλα, αποτελούν μόνον ένα μέρος από τη συνεισφορά της στο κοινωνικό γίγνεσθαι.
Σημαίνοντα πρόσωπα όπως ο Ιωακείμ ο Γ΄ ο Μεγαλοπρεπής, ο από Θεσσαλονίκης Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, καθώς και ο Ελευθέριος Βενιζέλος, απεδέχθησαν ενθέρμως τον τίτλο του «επιτίμου προέδρου» της και την συνέδραμαν στις δράσεις της.
Προσηλωμένη στην Αρχή της Ανθρώπινης Αξιοπρέπειας, μορφοποιεί το έργο της, δίνοντας νόημα στην «κοινωνική παρεμβατική».
Ο Λεωνίδας Παπαδόπουλος, μια αναμφισβήτητα εμβληματική μορφή ακαδημαϊσμού και λογιότητας, εξελέγη προσφάτως πρόεδρός της, για τρίτη συνεχή θητεία.
1) Eρ.: Κύριε Παπαδόπουλε, πώς αισθάνεστε που είστε στο τιμόνι ενός εμβληματικού Σωματείου της Θεσσαλονίκης, με έντονη εθνική και κοινωνική δράση, στο πλευρό του αποδεδειγμένα αδύναμου συνανθρώπου, που συμπληρώνει φέτος αισίως 150 χρόνια ζωής;
Κατ’ αρχή, δεν αισθάνομαι τιμονιέρης. Αισθάνομαι οφειλέτης προς τα μέλη – τους αδελφούς μου – για την αγάπη τους και την εμπιστοσύνη τους.
Μια ευθυνόμφορτη εμπιστοσύνη που τη μεγεθύνει η ίδια η ιστορία της Αδελφότητος και η αγωνία που γεννά ο διαπιστωτικός λόγος του Αλέξανδρου Σβώλου ότι «ένας θεσμός καταξιώνεται όχι μόνο χρονολογικά, αλλά καταδεικνύοντας αδιάλειπτα την υπαρξιακή του σημασία για τη κοινωνία».
Με αυτό το δεδομένο ασκείται η κοινωνική παρεμβατική της Αδελφότητος.
Και επειδή δεν με εκφράζει ο αυτο-αναφορικός λόγος οφείλω να επισημειώσω πως το όποιο έργο σχεδιάζεται και εκτελείται δεν είναι ενός αλλά συλλογικό και συνοδικό.
Είναι έργο που παράγει με συνέπεια και ορθολογισμό ένα σμάρι ωραίων ανθρώπων (Μέλη του Δ.Σ., Συνεργάτες, Προσωπικό) και εστέ βέβαιοι ότι για το έργο αισθάνονται υπερήφανοι και εγώ και για αυτούς και για το έργο που προσφέρουν υπέρ της κοινωνίας εν γένει και της Φ.Α.Α.Θ. ιδιαιτέρως.
2) Ερ.: Σήμερα, στην εποχή της ταχύτητας και της τεχνολογικής εξέλιξης, η έννοια του ανθρώπου είναι ελαφρώς υποτιμημένη. Ακόμα περισσότερο βέβαια, οι λέξεις «φιλόπτωχος» και «φιλανθρωπία». Ένα σωματείο με τα χαρακτηριστικά της Φ.Α.Α.Θ., πιστεύετε έχει τη δυνατότητα να παρεμβαίνει στα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα και με ποιόν τρόπο;
Δεν νομίζω ότι η ταχύτητα και η τεχνολογία μπορούν να υποτιμήσουν τον άνθρωπο και την παρουσιολογία του στο σύγχρονο γίγνεσθαι.
Σήμερα, η Φ.Α.Α.Θ. υιοθετούσα τον όρο «Φιλάνθρωπος» (αντί φιλόπτωχος) και διαθέτουσα μια διευρυμένη περί φιλανθρωπίας αντίληψη με πρόταγμα την παιδεία και τον πολιτισμό, ασκεί και θα συνεχίσει να ασκεί την παρεμβατική της.
3) Ερ.: Πόσο «επίκαιρο» είναι σήμερα ένα αξιακό σύστημα το οποίο προσδιορίζεται ως «Αδελφότητα»;
Επίκαιρο όσο ποτέ.
Σήμερα, τον καιρό της αμφισβήτησης των αξιών, δοκιμασίας Δικαίου Κράτους, όπου οι πολίτες αντιμετωπίζονται ως υπήκοοι, οι άνθρωποι αναζητούν έναν εύρωστο λόγο, συνεκτικό και ουσιαστικό που θα στηρίζεται σε κοινούς τόπους, αρχές και αξίες που προάγουν τη συν-κοινωνία και δεν θα παράγουν παράλληλες μοναξιές.
Και σ΄ αυτή την αγωνιώδη προσπάθεια ενώνονται «εν αδελφότητι» και αυτές οι κοινές αρχές και αξίες προσδιορίζουν την έννοια της Αδελφότητος.
4) Ερ.: Ποια είναι η σχέση της Φ.Α.Α.Θ. με την Ορθοδοξία, γνωρίζοντας ότι επίτιμος πρόεδρός της είναι ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. κ. Βαρθολομαίος;
Για τη Φ.Α.Α.Θ. η Ορθοδοξία αποτελεί τον οδοδείκτη της κοινωνικής δράσης της.
Για εμάς, η Ορθοδοξία, εκτός ότι προσδιορίζει τη θρησκευτική μας ταυτότητα και την εσώτερη ύπαρξή μας, αποτελεί μία πρόταση ζωής, παιδείας και πολιτισμού βασισμένη σε μία «υψοποιό του συνανθρώπου θεώρηση».
Μία πρόταση που αρθρώνει έναν αταξικό λόγο, ο οποίος υφαίνει μία συναντίληψη και συγκοινωνία μεταξύ των ανθρώπων και, κορυφούμενος με τον διάλογο, στοχεύει στην καταλαγή με τον Θεό και τον άλλον (άνθρωπο).
«Ο διάλογος είναι μία χειρονομία αλληλεγγύης. Ο διαθρησκειακός διάλογος δεν σημαίνει σχετικοποίηση της δικής μας πίστης ούτε την αποδυνάμωση ή άρνηση της θρησκευτικής μας ταυτότητας, αλλά εμπλουτίζει ταυτότητες και οδηγεί στην αλλαγή νοοτροπίας και στάσης απέναντι στο άλλο. Θεραπεύει τις προκαταλήψεις και προωθεί πνεύμα αλληλεγγύης και ειρήνης» (Α.Θ.Π. Βαρθολομαίος Α΄, Βλ. και Διακήρυξη Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδόξου Εκκλησίας, Κρήτη Ιούνιος 2016).
Βλέπετε, λοιπόν, πόσο ισχυρός και καθοριστικός για το έργο μας είναι ο οδηγοδείκτης που μας προσφέρει η Ορθοδοξία όπως αυτός διανοίγεται πολλάκις και πολλαπλώς – « λόγω και έργω» – από τον Επίτιμο Πρόεδρό μας, την Α.Θ.Π. τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. κ. Βαρθολομαίο Α΄.
5) Ερ.: Έχοντας βαθιά ιστορική γνώση, και ευρύτατη αντίληψη ως Ακαδημαϊκός αλλά και ως πολίτης του κόσμου,
υπηρετήσατε όλη σας τη ζωή με συνέπεια την περί Δικαίου σκέψη, υπερασπιζόμενος πάντοτε την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Θεωρείτε ότι η Αδελφότητα διαδραματίζει σήμερα τον παρεμβατικό της ρόλο στην κοινωνία;
Κατ’ αρχή να σας ευχαριστήσω για την σκεύη που αποδώσατε στη ταπεινότητά μου.
Κομβική «Αρχή» για την απάντησή μου θεωρώ τον «Σεβασμό στην Ανθρώπινη Αξιοπρέπεια» (Human Dignity), ο οποίος – κατά τα Διεθνή Δικαστήρια – νοηματίζεται και ουσιαστικοποιείται με συγκροτημένες παρεμβατικές.
Σήμερα, που η κοινωνία ζει μια πρωτόγνωρη καχεξία την οποία επιτείνει η βιούμενη πανδημία, που στο όνομα ενός άκρατου και άκριτου δικαιωματισμού δοκιμάζεται η προσωπική και συλλογική ευθύνη, που στα πλαίσια αυτής της ζώσας πραγματικότητας η ανθρώπινη αξιοπρέπεια «ελαστικοποιείται»…
… Η Φιλόπτωχος Αδελφότης Ανδρών Θεσσαλονίκης «κουβαλώντας» τα τρισεύγενα φανερώματα και τολμήματα μιας αδιάλειπτης 150ετίας, είναι παρούσα.
Και διαθέτουσα τη συγκεκριμένη φιλοσοφία δράσης, παράγει μια «ανθρωποφιλία» καλύπτουσα όλες τις εκφράσεις του ανθρώπινου βίου, προτάσουσα – πάντα – την παιδεία και τον πολιτισμό.
Παιδεία, όχι με τη στενή έννοιά της, δηλαδή τη μετάδοση γνώσης, αλλά με την έννοια που της δίνει ο Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος, που αποσκοπεί «να καταστήσει τον άνθρωπο ελεύθερο και συμμέτοχο του πολιτισμού».
Με αυτά τα δεδομένα, η Φιλόπτωχος Αδελφότης Ανδρών Θεσσαλονίκης, διαδραματίζει – έργω και λόγω – τον κοινωνικό της ρόλο με τη βεβαιότητα ότι θέλει και μπορεί να ασκεί – και ασκεί – τη συγκροτημένη κοινωνική της παρεμβατική προτάσουσα στην κλίμακα των Αξιών της τον Άνθρωπο και την Ανθρώπινη Αξιοπρέπεια.
6) Ερ.: Πώς βλέπετε το μέλλον της Φ.Α.Α.Θ. από τον «βατήρα» των 150 χρόνων της;
Θέλω – και πρέπει – να το βλέπω αισιόδοξα. Και τούτο γιατί το επιτάσσει η ίδια η ιστορία της, γιατί πιστεύω στην αδιάλειπτη εκατοπενηντάχρονη ζώσα και δρώσα παρουσιολογία της, γιατί πιστεύω στην διαμορφωθείσα σήμερα φιλοσοφία της δράσης της (υψοποιό του ανθρώπου θεώρηση, διευρυμένη – και όχι ελεημονούσα – περί φιλανθρωπίας αντίληψη), η οποία ενδυναμώνει το σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, γιατί πιστεύω στη συγκεκριμένη παιδεία που προσφέρει με τις δραστηριότητές της (εικαστικές, ιστορικές, επετειακές, βιβλιοπαρουσιαστικές, μουσικές, κλπ) και τον πολιτισμό που παράγει.
Και πιο πολύ γιατί πιστεύω στο ανθρώπινο δυναμικό της, τα μέλη της, τα οποία, λειτουργικά, είναι η ίδια η Φιλόπτωχος Αδελφότης Ανδρών Θεσσαλονίκης.
Το «ευχαριστώ», το οποίο αισθάνομαι την ανάγκη να απευθύνω προς τον κύριο Παπαδόπουλο, ως πρόεδρο της Φιλοπτώχου Αδελφότητος Ανδρών Θεσσαλονίκης, για όλα όσα μας κατέστησε κοινωνούς με αυτή τη συνέντευξη, στην πραγματικότητα είναι το «ευχαριστώ» του ανώνυμου πολίτη αυτής της πόλης, προς έναν φορέα ανθρωπιάς, παιδείας και τελικά πολιτισμού, που επί 150 χρόνια αφουγκράζεται και ανταποκρίνεται στην «ανάγκη», απ’ όπου αυτή κι αν προέρχεται, απαλύνοντας κατ’ ελάχιστο τα σκληρά χαρακτηριστικά μιας κοινωνίας «ελλείψεων» και «ελλειμμάτων». Μια κοινωνία που πάντα θα αναζητά και πάντα θα ανακαλύπτει το ανθρωπινότερό της πρόσωπο, στα μάτια του «άλλου». Δικαιώνοντας τη φράση της Μητέρας Τερέζας, ότι: «Ζωή που δεν ζεις για τους άλλους, δεν είναι ζωή…».
Κι ακόμα, τον στίχο του ποιητή μας ακαδημαϊκού Νικηφόρου Βρεττάκου, που αποτελεί και το μότο της Αδελφότητος, ότι:
«Ο πλησιέστερος δρόμος προς τον Θεό, περνάει μέσα από τον άλλον άνθρωπο…».
Μήπως τελικά αυτό, δεν είναι το «μεγάλο μυστικό» αυτού του κόσμου;…
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
