Γράφει ο Ανδρέας Καρακόκκινος
Η Αμμόχωστος αναφέρεται με το όνομα αυτό, που σημαίνει κυριολεκτικά την πόλη τη χωμένη στην άμμο, από τον 4ο μ.Χ. αιώνα. Η αρχαία Αμμόχωστος έφερε το όνομα Σαλαμίνα, ενώ αργότερα μετονομάστηκε σε Αρσινόη και Κωνστάντια.
Η πόλη πρωτοχτίστηκε κατά τον 3ο π.Χ. αιώνα από τους Πτολεμαίους, και είχε ονομαστεί Αρσινόη, προς τιμή της βασίλισσας Αρσινόης Β’ Φιλαδέλφου, της διάσημης αυτής Ελληνίδας βασίλισσας της Αιγύπτου των Ελληνιστικών χρόνων.
Η πόλη γνώρισε μεγάλη ακμή πολύ αργότερα, στην εποχή του βυζαντινού αυτοκράτορα Ιουστινιανού. Για να τιμήσει την πόλη, από την οποία καταγόταν η γυναίκα του Θεοδώρα, ο Ιουστινιανός την πλούτισε με πολλά κτίρια, ενώ οι κάτοικοι, για να εκφράσουν την ευγνωμοσύνη τους, την ονόμασαν Νέα Ιουστινιανία.
Αργότερα, όταν τους Αγίους Τόπους τους κατέλαβαν οι Άραβες, ο χριστιανικός πληθυσμός κατέφυγε στην Αμμόχωστο, με αποτέλεσμα να μετατραπεί η πόλη σε σημαντικό χριστιανικό κέντρο, αλλά και σε ένα από τα πιο σημαντικά εμπορικά κέντρα στην ανατολική Μεσόγειο.
Μεγάλη ανάπτυξη και πρωτοφανή ακμή είχε γνωρίσει η Αμμόχωστος κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας και ιδίως κατά τον 13ο και 14ο αιώνα. Περιτοιχισμένη με ισχυρά τείχη, υπήρξε το σπουδαιότερο λιμάνι της Ανατολικής Μεσογείου. στο σωζόμενο και σήμερα γοτθικό καθεδρικό ναό του Αγίου Νικολάου οι Φράγκοι βασιλιάδες της Κύπρου στέφονταν και ως βασιλιάδες Ιεροσολύμων.
Πρώτος κατέλαβε την πόλη ο Ριχάρδος ο Λεοντόκαρδος, ενώ αμέσως μετά από αυτόν ο Γάλλος Λουζινιάν, που στην Αμμόχωστο στέφτηκε και βασιλιάς της Κύπρου και της Ιερουσαλήμ.
Το 1373 καταλήφθηκε από τους Γενουάτες που διέθεταν ισχυρό στόλο, και κρατήθηκε από αυτούς για ένα σχεδόν αιώνα, μετά την κατάληψή της, το 1489, από τους Ενετούς η πόλη οχυρώνεται και μετατρέπεται σε διοικητικό κέντρο και γενικό στρατηγείο για την Ανατολική Μεσόγειο
Η Αμμόχωστος αντιστάθηκε με ηρωισμό κατά τη διάρκεια της εισβολής των Οθωμανών Τούρκων, που κατέλαβαν την Κύπρο το 1570, αντέχοντας μια ιδιαίτερα σκληρή πολιορκία που κράτησε έντεκα μήνες, μέχρι τον Αύγουστο του 1571.
Κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας η Αμμόχωστος βρισκόταν σε κατάσταση παρακμής, όπως άλλωστε και ολόκληρη η Κύπρος. Άρχισε και πάλι να αναπτύσσεται μετά την κατάληψη της Κύπρου από τους Άγγλους (1878).
Μετά την ανακήρυξη της Κύπρου σε ανεξάρτητο κράτος (1960), η πόλη γίνεται μεγάλο εμπορικό κέντρο αλλά γίνεται διεθνώς γνωστή και ως σημαντικό τουριστικό θέρετρο με σύγχρονα ξενοδοχεία στην αμμώδη παραλία της. Και φτάνουμε το 1974 και τη Τουρκική εισβολή-κατοχή στις 20 του Ιούλη. Ο Τουρκικός στρατός καταλαμβάνει τη πόλη στις 14 Αυγούστου
και αφού λεηλατήθηκε σφραγίστηκε και παρέμεινε αποκλεισμένη, μια πόλη φάντασμα όπως την ονόμασε ο Σουηδός δημοσιογράφος Jan-Olof Bengston, ο οποίος την επισκέφθηκε το 1977.
Με τα ψηφίσματα του ΟΗΕ 550 του 1984 και 789 του 1992 καταδικάστηκαν ως απαράδεκτες οι απόπειρες εποικισμού οποιουδήποτε τμήματος της Αμμοχώστου από άτομα διαφορετικά από τους νομίμους κατοίκους του και ζητούσε τη μεταβίβαση της περίκλειστης περιοχής στη διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών. Όμως η Τουρκία ποτέ δεν τα εφάρμοσε, και η διεθνής κοινότητα δείχνει αδυναμία και επιλεκτική επιβολή του Διεθνούς Δικαίου.
Και την ίδια αδυναμία η Διεθνής κοινότητα, ΟΗΕ και ΕΕ, δείχνει και σήμερα που η Τουρκία δηλώνει ότι θα ανοίξει μέρος της Αμμοχώστου.
Η Αμμόχωστος μέσα από την ποίηση
Για την έρημη πόλη μες στο συρματόπλεγμα, για την Αμμόχωστο της καρδιάς μας οι ποιητές γράφουν:
(Αποσπάσματα από ποιήματα τους)
Μια πόλη μέσ’ στο συρματόπλεγμα.
τα χέρια της ματώνουν
και ποιος να της γιατρέψει
τις πληγές;
Ποιος να στεγνώσει τις ροές
των δακρύων;
Ποιος άραγε θα σταματήσει το κακό;
ΚΛΑΙΡΗ ΑΓΓΕΛΙΔΟΥ
Την δική μου Πόλη δεν την ξέρει κανείς.
Βαρώσι μου, Αμμόχωστος, ολάνθιστε καημέ μου,
Βαρώσι μου, Αμμόχωστος και φως των ομματιών μου,
στον ύπνο μου έρχεσαι συχνά, πικρό παράπονο μου.
ΑΝΤΡΕΑΣ ΑΝΤΡΕΟΥ
Στο αρχαίο θέατρο της Σαλαμίνας
η παράσταση
αναβάλλεται επ’ αόριστον.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΓΑΛΑΝΟΥ
Αμμόχωστος
Τι να πεις για μια πόλη
που μόνο λύκοι
τις νύχτες ουρλιάζουν,
για μια έρημη πόλη
πού σε απρόσμενο θέρος
το βλέμμα σταμάτησε.
Μαύρο Ιούλη τραγουδά
και Αττίλα Αύγουστο μήνα βρυχάται.
ΕΥΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ
Δεν ονειρεύεται την Αμμόχωστο στο συρματόπλεγμα
δεν ονειρεύεται το αρχαίο θέατρο στη Σαλαμίνα
το επαρχιακό δικαστήριο που ανεβαίνει
με δεκανίκια τα σκαλοπάτια του –
ατενίζει τα βενετικά τείχη
χωρίς να ονειρεύεται τίποτε
ΛΕΥΚΙΟΣ ΖΑΦΕΙΡΙΟΥ
Αμμόχωστος
Για να σε λησμονήσω
ξαπλώνω στην άμμο σου
και μαζεύω φωτόνια
Ύστερα τα αλείβω
με ευλάβεια στο δέρμα μου
Μα δε σε λησμονώ
ΑΓΓΕΛΑ ΚΑΪΜΑΚΛΙΩΤΗ
Αμμόχωστος
Θαλασσινός ο κόρφος σου κι ανθοί στις αμασχάλες
κι ολόδροση πώς μύριζες στις πρώτες τις ψιχάλες.
Πόλη που παίζαμε παιδιά μες την πλατιά ποδιά σου,
με ψάρια και λεμονανθούς χαμήλωσ’ τη ματιά σου
Και μεις πουλιά που διώξαν μας τον Αύγουστο οι εχθροί σου,
να ξέρεις θα γυρίσουμε πιστοί στην άνοιξή σου.
ΝΙΚΗ ΚΑΤΣΑΟΥΝΗ
πόσοι και πόσοι ποιητές ασέλγησαν στο όνομά της
πόσοι και πόσοι ποιητές εκτονωθήκανε στο όνομά της.
Μα κυριότερα,
πόσοι και πόσοι ποιητές ΔΕΝ θ’ αντισταθούν στο όνομά της.
Και το όνομα αυτής: Αμμόχωστος.
ΝΤΙΝΑ ΠΑΓΙΑΣΗ-ΚΑΤΣΟΥΡΗ
Βγήκαν οι γοργόνες
μέσα απ’ τις κρυψώνες
ψάχνουν το Βαρώσι
λίγο πριν νυχτώσει
ΕΛΕΝΑ ΣΑΒΒΑ ΚΙΝΝΗ
Ήρθα πάλι πίσω στην πόλη
του Ευαγόρα
έκανα σπονδή στους θεούς μας
στη Σαλαμίνα
ήρθα πίσω στην πόλη μας
ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ ΚΛΕΟΠΑΣ
Φωνή της Αμμοχώστου
Αντιφέγγισμα χρησμολόγου
τού Ονήσιλου η φωνή
προσταγή του Παντελή Μηχανικού.
Πού κρύψαμε οι Κύπριοι
την ντροπή τού διχασμού;
ΜΑΡΙΑ ΠΕΡΑΤΙΚΟΥ-ΚΟΚΑΡΑΚΗ
Μέσα στον ύπνο μου τρομάζω
το ευαγγέλιο της μοίρας που διαβάζω
βουβό της καμπάνας το κτύπημα,
πόλη του Ευαγόρα φάντασμα.
ΚΛΕΟΠΑΤΡΑ ΜΑΚΡΙΔΟΥ
Κάθε χρόνο στις 13 Αυγούστου
τη μέρα που ο τουρκικός στρατός
μπήκε στην Αμμόχωστο
και ο Κωνσταντής οκτάχρονος
έφυγε με την οικογένεια του,
πάει και καθαρίζει την παραλία
από τα αποτσίγαρα, τα πλαστικά,
τα τενεκεδάκια, τα κουκούτσια τα γυαλιά.
ΝΙΚΗ ΜΑΡΑΓΚΟΥ
Κι όταν το ποδοβολητό των βαρβάρων
έφτασε στη Σαλαμίνα
φρύαξε ο Ονήσιλος.
Άλλο δεν άντεξε.
Άρπαξε το καύκαλό του
και το θρυμμάτισε απάνω στο κεφάλι μου.
Κ’ έγυρα νεκρός.
Άδοξος, άθλιος,
καταραμένος απ’ τον Ονήσιλο.
ΠΑΝΤΕΛΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ
Κατά το σούρουπο μπήκαμε στην Αμμόχωστο.
Τω καιρώ εκείνω
τα τείχη των Φράγκων αλλάζανε χρώμα.
Πιο πίσω η θάλασσα και το λιμάνι
μια διαλεκτική ανθρώπου χρόνου
μέσα στο αναμμένο ηλιοβασίλεμα.
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΙΔΗΣ
Ο Ευαγόρας κι η Σαλαμίνα του μονάχοι
στη σύναξη του Τρυγητή
στο νεκρικό συμπόσιο τ’ Αλωνάρη
Όπως οι νύχτες μας κι οι μέρες
μετράνε το σταματημένο χρόνο
στα πανάρχαιο μάρμαρο
όπως τα λόγια και τα χρόνια μας
κάνουν σταθμό στην Σαλαμίνα
ΜΥΡΙΑΝΘΗ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ- ΠΑΠΑΟΝΗΣΙΦΟΡΟΥ
Αμμόχωστος
Μες στις ψυχές μας ζεις
πόλη θαμμένη στην άμμο.
Σε θρέφει η αγάπη
κάθε φορά π’ αγναντεύεις
το λιόγερμα του Θεού.
ΑΘΗΝΑ ΤΕΜΒΡΙΟΥ
Και πήρα λάφυρα από τη Σαλαμίνα.
Όχι της ναυμαχίας, την άλλη.
Και δέρμα -όχι μόνο το δικό μου-
που μυρίζει ξινό, βαρύ
πανανθρώπινο σκούρο. Έξω και πέρα από την ιστορία.
ΝΕΝΑ ΦΙΛΟΥΣΗ
Αμμόχωστος! Αρσινόη! Σαλαμίνα !Αλάσια!
Σαν στάχυ μέστωσα και γέρνω στου Νότου την άλλη μου πατρίδα
Με κόκκους ποτισμένους απ’ το δάκρυ και την έγνοια σου
Mέσα εκεί ερμητικά κλεισμένους φυλάω τους θησαυρούς σου
Ημερολόγια και χάρτες απ’ τις μέρες της Αγάπης που κοιμήθηκε
ΕΛΕΝΗ ΑΡΤΕΜΙΟΥ- ΦΩΤΙΑΔΟΥ
ΜΗΠΩΣ μιας πόλης όνομα η Αμμόχωστο είναι ψεύτικη;
Τεχνητό χώρισμα χώρου και γη της ουτοπίας;
Χρόνος από άμμο ψιλοδουλεμένη
καθώς κοιτάζεις τους λευκούς μαστούς;
Ποιος θα ‘λεγε το αντίθετο;
-Λησμόνησες τους πρόσφυγες
που στέκονται αντικρύ της και τη χαιρετάν.
ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ
Απ’ της Κερύνειας την πληγωμένη αγάπη,
η μνήμη αδυσώπητη μας γυροφέρνει στην προδομένη
Αμμόχωστο.
Βασιλεύουσα στις καρδιές μας,
ανυπεράσπιστη
στη δολιότητα του εισβολέα
φέρνει εκεί δανό και δανά
την ψυχή και το νου μας,
εκεί στη θλιβερή σιωπή της.
ΚΑΛΗ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΟΥ
Ένα μέρος της πόλης
Μια λωρίδα χρυσή αμμουδιά
Καταπράσινα περιβόλια
Να κρέμονται
Από έναν θαλασσή ουρανό
Τα κάτω άκρα άνω
Φυτεμένα σε συντρίμμια
ΝΙΚΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΗΛ
Δεν αφήνουν να ξεχάσουμε
ο Ονήσιλος, ο Πράξανδρος, ο Ευαγόρας,
η μάνα κι ο πατέρας που ’ναι κει,
νεκροί και ζωντανοί
Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.
Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ
