Το Αφγανιστάν επιστρέφει στο παρελθόν του

Του Ηλία Τασόπουλου*

Όταν οι Ταλιμπάν είχαν καταλάβει την εξουσία από το 1996 έως το 2001 στο Αφγανιστάν είχαν στραφεί εναντίον κάθε αδύναμου μέλους της κοινωνίας, από τις γυναίκες και τα κορίτσια που απέτρεπαν ακόμα κι από το να πηγαίνουν στο σχολείο, μέχρι και τον καταναγκασμό ή την εξολόθρευση ανθρώπων που πίστευαν σε διαφορετική θρησκεία. Είκοσι χρόνια μετά, η προοπτική της επιστροφής τους, ωθούσε τους ανθρώπους στην απόγνωση, να ανεβαίνουν ακόμα και στα φτερά των αμερικανικών αεροπλάνων, ελπίζοντας να ξεφύγουν από την επερχόμενη λαίλαπα.

Όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες εισέβαλαν στο Αφγανιστάν το 2001, ώστε να εξουδετερώσουν την Αλ Κάιντα του Οσάμα μπιν Λάντεν, μετά το χτύπημα στους δίδυμους πύργους, οι Ταλιμπάν υποχώρησαν στις δύσβατες περιοχές της χώρας. Θρησκευτικές μειονότητες βρήκαν κάποιο χώρο να υπάρξουν στη χώρα, όπως για παράδειγμα οι Χριστιανοί που έφτασαν φέτος να αριθμούν σε αρκετές χιλιάδες μετά από καιρό. Όμως, τώρα βιώνουν τον τρόμο από πρώτο χέρι.

Οι Ταλιμπάν βέβαια αυτή τη φορά εμφανίζονται πιο μετριοπαθείς, υποσχόμενοι πως θα εγγυηθούν στοιχειώδη δικαιώματα στις γυναίκες, εντός του ισλαμικού πλαισίου που θα θέσουν. Ενδεχομένως, πήραν το μάθημα τους από την επαφή με τις Ηνωμένες Πολιτείες, πως πλέον αυτό που χρειάζεται για να επιβιώσουν, είναι μόνο να αποτρέπουν επιθέσεις προς το εξωτερικό από το έδαφός τους.

Εδώ και καιρό, οι Ταλιμπάν ετοιμάζονταν να αναλάβουν την εξουσία, εν αναμονή της αμερικανικής υποχώρησης. Όλο αυτό το διάστημα, είχαν φροντίσει να έχουν έσοδα τόσο από τα τελωνειακά περάσματα που είχαν καταλάβει, οργανώνοντας ακόμα και την ¨εκπαιδευτική πολιτική” τους, όπως φαίνεται από την ανάλυση που δημοσιεύτηκε στο ΚΕΜΜΙΣ. (cemmis.edu.gr)

Η αστραπιαία προέλαση των Ταλιμπάν και η θεαματική κατάρρευση του αφγανικού στρατού, που δεν τους αντιμετώπισε καν σε μάχη, παρά το ότι σπαταλήθηκε ένα τρισεκατομμύριο δολάρια στην εκπαίδευση και τον εξοπλισμό χιλιάδων στρατιωτών στις δυνάμεις ασφάλειας και άμυνας από τις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με τον Αμερικάνο πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, έφερε τη Ουάσιγκτον σε δύσκολη θέση. Χρειάστηκε να εξαρτάται από τους Ταλιμπάν για να διασφαλίσει την εκκένωση Αμερικανών πολιτών. Βέβαια η τακτική συνεργασία τους εξελίχθηκε «όμορφα», κατά δήλωση Αμερικάνων αξιωματούχων στο CNN, παρά τις σφοδρές αντιπαραθέσεις των τελευταίων ετών και τις εκατόμβες νεκρών.

Τώρα, υπάρχει ένας κοινός εχθρός που τους ενώνει. Το Ισλαμικό Κράτος του Χορασάν (ISIS-K), η τζιχανιστική οργάνωση που ανέλαβε την ευθύνη για την πολύνεκρη επίθεση αυτοκτονίας του Αυγούστου στο αεροδρόμιο της Καμπούλ εναντίον των ΗΠΑ, βρίσκεται σε ανοιχτή σύγκρουση με τους Ταλιμπάν. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, οι μαχητές του ISIS-K στο Αφγανιστάν αριθμούν περί τους 2.500, ενώ η ηγεσία αμφισβήτησε άμεσα το πόσο πιστοί μουσουλμάνοι είναι οι Ταλιμπάν, ώστε να εφαρμόσουν τη Σαρία στο Αφγανιστάν, αφού η χώρα «τους προσφέρθηκε στο πιάτο» από τους Αμερικανούς. Οι Ταλιμπάν έχουν δεσμευθεί να τους αντιμετωπίσουν. Τραγική ειρωνεία της ιστορίας, οι Ηνωμένες Πολιτείες να αποχωρούν από το Αφγανιστάν με μία, έστω «αναγκαστική», συμμαχία με τους Ταλιμπάν, δίχως οι φονταμενταλιστές να έχουν αλλάξει τον πυρήνα της πολιτικής τους υπόσταση.

Το κενό που αφήνουν οι ΗΠΑ, θέλουν να εκμεταλλευθούν Ρωσία και Κίνα. Ο Βλάντιμιρ Πούτιν στοχεύει να δείξει πως η Ρωσία έχει προχωρήσει μπροστά, ξεπερνώντας τα λάθη της Σοβιετικής Ένωσης. Το Κρεμλίνο θέλει να αναπαράγει το πρότυπο οικονομικής και στρατιωτικής διείσδυσης σε αντιστοιχία με τις γειτονικές χώρες, όπως το Τατζικιστάν, το Ουζμπεκιστάν και το Τουρκμενιστάν και σίγουρα προτιμά τους Ταλιμπάν από το προηγούμενο καθεστώς, ακόμα κι αν ελλοχεύουν κίνδυνοι. Η Κίνα από τη μεριά της επιθυμεί να αποδείξει την κυριαρχία του δικού της μοντέλου ήπιας ισχύος επί της αμερικάνικης στρατιωτικής υπεροπλίας. Το Πεκίνο στοχεύει στην οικονομική διείσδυση στο Αφγανιστάν, ελπίζοντας σε μία μελλοντική σταθεροποίηση στη χώρα, έχοντας εντάξει τη χώρα στον Νέο Δρόμο του Μεταξιού, το σχέδιο της για οικονομική επέκταση και κυριαρχία. Οι Ταλιμπάν δηλώνουν έτοιμοι να στηριχθούν στην Κίνα για την οικονομική ανάκαμψη της χώρας.

Η Τουρκία βέβαια προσπαθεί να είναι εκείνη ο καθοριστικός παράγοντας στην χώρα. Εδώ και δεκαετίες και ιδιαίτερα μετά το 2001, η Άγκυρα επενδύει σημαντικά στο Αφγανιστάν έχοντας συμμετοχή στην κατασκευή υποδομών, ενώ κατασκευαστικές εταιρίες από την Τουρκία έχουν αναλάβει μεγάλα έργα, μετατρέποντας την σε βασικό εμπορικό εταίρο του Αφγανιστάν. Πλέον πιέζει άμεσα για να διατηρήσει τη στρατιωτική δύναμη της στη χώρα. Η διαχείριση του διεθνούς αεροδρομίου της Καμπούλ με το νέο καθεστώς των Ταλιμπάν, ακόμα κι αν κατείχε αυτό το ρόλο μέχρι την κατάρρευση του προηγούμενου καθεστώτος, ως μέλος της συμμαχίας του ΝΑΤΟ αποτέλεσε από την αρχή κεντρικό στόχο. Ο Ταγίπ Ερντογάν εμφανίζεται πρόθυμος να διευκολύνει την αποδοχή του νέου καθεστώτος στο Αφγανιστάν στη διεθνή κοινότητα.

Βέβαια, δεν θα είναι απλό για τους Ταλιμπάν να εγκαθιδρύσουν ένα νέο καθεστώς στο Αφγανιστάν, καθώς ιστορικά ο έλεγχος ολόκληρης της χώρας αποδείχθηκε αδύνατος. Ιδιαίτερα σήμερα ο πληθυσμός αντιμετωπίζει ελλείψεις φαγητού και νερού, η ξηρασία έχει πλήξει τις καλλιέργειες και τη κτηνοτροφία. Πάνω από 14 εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονται στα πρόθυρα της πείνας, ενώ εκατοντάδες χιλιάδες έχουν εκτοπιστεί από τις εστίες τους. Το μέλλον δεν προοιωνίζεται ευοίωνο.

* Δρ. Διεθνών Σχέσεων, Κέντρο Μεσογειακών, Μεσανατολικών & Ισλαμικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου (www.cemmis.edu.gr)


Τα άρθρα και τα σχόλια που δημοσιεύονται στην ιστοσελίδα μας εκφράζουν αποκλειστικά τους συγγραφείς. Η ιστοσελίδα μας δεν λογοκρίνει τις γνώμες κανενός.

Ακολουθήστε τις ειδήσεις του speaknews.gr στο Google News πατώντας εδώ

ΑΦΗΣΤΕ ΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΗ

εισάγετε το σχόλιό σας!
παρακαλώ εισάγετε το όνομά σας εδώ